پرسش :
آيا قرآن را مىتوان براساس پيشرفتهاى علوم روز تفسيركرد؟
پاسخ :
قرآن كريم، كلام الهى است كه معجزه جاويدان پيامبر اسلامصلى الله عليه وآله بوده و اعجاز آن داراى ابعاد مختلف است از جمله: فصاحت، بلاغت، محتوا و قوانين عالى، مطالب علمى اعجازآميز و كه مقصود از اعجاز علمى، مطالبى از قرآن است كه به علوم بشرى اشاره دارد. به طورى كه قبل از اسلام كسى از اين مطالب آگاه نبوده بلكه مدتها بعد از نزول قرآن، آن مطالب علمى كشف شده است. وجود اين گونه مطالب در قرآن، نوعى اخبار غيبى و سرّ گويى قرآن و معجزه است. مثل اشارات قرآن به نيروى جاذبه(1) مراحل خلقت انسان(2) لقاح ابرها و گياهان(3) و زوجيت عام موجودات(4).
تفسير علمى
در قرآن كريم بيش از هزار آيه به كيهانشناسى، زيستشناسى، زمينشناسى، علوم پزشكى و اشاره دارد كه براى فهم و تفسير آنها نيازمند علوم تجربى هستيم. البته در اين مورد سه شيوه وجود دارد:
الف. استخراج علوم از قرآن
ب. تحميل نظريههاى اثبات نشده علمى بر قرآن
ج. استخدام علوم در فهم قرآن.
شيوه اول و دوم غلط و موجب تفسير به رأى مىشود و شيوه سوم صحيح است و موجب فهم بهتر قرآن مىگردد.
در مواردى تفسير علمى قرآن جايز است كه:
1. ظاهر آيه شريفه قرآن بر مطلب علمى دلالت داشته باشد.
2. مطلب علمى، قطعى باشد (يعنى نظريههاى اثبات نشده علمى نباشد).
اقسام مطالب علمى قرآن
آياتى كه در قرآن به مسائل علمى اشاره دارد، سه دسته است:
1. آياتى كه اعجاز علمى قرآن را اثبات مىكند (مثل مواردى كه بيان شد).
2. آياتى كه به صورت شگفتانگيزى به مطالب علمى اشاره دارد ولى قبل از اسلام به صورت پراكنده و ديدگاههاى ضعيف در جهان مطرح بوده است (مثل اشاره قرآن به حركت زمين).
3. آياتى كه فقط اشارات علمى در بر دارد ولى اعجاز يا شگفتى علمى به شمار نمىآيد (مثل: دعوت قرآن به تفكر در مورد شتر و كوهها و).(5)(6)
پىنوشت
(1) رعد (13)، آيه 2 لقمان (31)، آيه 10.
(2) حج (22)، آيه 5 مؤمنون (23)، آيه 12.
(3) حجر (15)، آيه 22.
(4) ذاريات (51)، آيه 49.
(5) جهت آگاهى بيشتر در اين زمينه:
(6) الف. محمد على رضايى اصفهانى، درآمدى بر تفسير علمى قرآن،) انتشارات اسوه، چاپ اول، 1375) ب. همو، پژوهشى در اعجاز علمى قرآن،) انتشارات مبين (ج. همو، اشارات اعجازآميز علمى قرآن،) نشر معارف (.
قرآن كريم، كلام الهى است كه معجزه جاويدان پيامبر اسلامصلى الله عليه وآله بوده و اعجاز آن داراى ابعاد مختلف است از جمله: فصاحت، بلاغت، محتوا و قوانين عالى، مطالب علمى اعجازآميز و كه مقصود از اعجاز علمى، مطالبى از قرآن است كه به علوم بشرى اشاره دارد. به طورى كه قبل از اسلام كسى از اين مطالب آگاه نبوده بلكه مدتها بعد از نزول قرآن، آن مطالب علمى كشف شده است. وجود اين گونه مطالب در قرآن، نوعى اخبار غيبى و سرّ گويى قرآن و معجزه است. مثل اشارات قرآن به نيروى جاذبه(1) مراحل خلقت انسان(2) لقاح ابرها و گياهان(3) و زوجيت عام موجودات(4).
تفسير علمى
در قرآن كريم بيش از هزار آيه به كيهانشناسى، زيستشناسى، زمينشناسى، علوم پزشكى و اشاره دارد كه براى فهم و تفسير آنها نيازمند علوم تجربى هستيم. البته در اين مورد سه شيوه وجود دارد:
الف. استخراج علوم از قرآن
ب. تحميل نظريههاى اثبات نشده علمى بر قرآن
ج. استخدام علوم در فهم قرآن.
شيوه اول و دوم غلط و موجب تفسير به رأى مىشود و شيوه سوم صحيح است و موجب فهم بهتر قرآن مىگردد.
در مواردى تفسير علمى قرآن جايز است كه:
1. ظاهر آيه شريفه قرآن بر مطلب علمى دلالت داشته باشد.
2. مطلب علمى، قطعى باشد (يعنى نظريههاى اثبات نشده علمى نباشد).
اقسام مطالب علمى قرآن
آياتى كه در قرآن به مسائل علمى اشاره دارد، سه دسته است:
1. آياتى كه اعجاز علمى قرآن را اثبات مىكند (مثل مواردى كه بيان شد).
2. آياتى كه به صورت شگفتانگيزى به مطالب علمى اشاره دارد ولى قبل از اسلام به صورت پراكنده و ديدگاههاى ضعيف در جهان مطرح بوده است (مثل اشاره قرآن به حركت زمين).
3. آياتى كه فقط اشارات علمى در بر دارد ولى اعجاز يا شگفتى علمى به شمار نمىآيد (مثل: دعوت قرآن به تفكر در مورد شتر و كوهها و).(5)(6)
پىنوشت
(1) رعد (13)، آيه 2 لقمان (31)، آيه 10.
(2) حج (22)، آيه 5 مؤمنون (23)، آيه 12.
(3) حجر (15)، آيه 22.
(4) ذاريات (51)، آيه 49.
(5) جهت آگاهى بيشتر در اين زمينه:
(6) الف. محمد على رضايى اصفهانى، درآمدى بر تفسير علمى قرآن،) انتشارات اسوه، چاپ اول، 1375) ب. همو، پژوهشى در اعجاز علمى قرآن،) انتشارات مبين (ج. همو، اشارات اعجازآميز علمى قرآن،) نشر معارف (.
