چگونه با تقویت ذهن بر استرس و بی خوابی غلبه کنیم؟

ذهن یک مفهوم پیچیده است که می‌تواند به فرآیندهای ذهنی مختلفی مانند افکار، احساسات، درک و خاطرات ارجاع داده شود. این بخش از مغز مسئول تجربیات آگاهانه ما، از جمله قابلیت استدلال، حل مسئله و تصمیم‌گیری ماست. تئوری‌ها و مدل‌های مختلفی برای توضیح طبیعت ذهن پیشنهاد شده است و هنوز هم بین دانشمندان و فیلسوفان بحث و گفتگو وجود دارد.

برای درک مفاهیم ذهن و مغز ، تعاریف متفاوتی وجود دارد و ابتدا به شناخت ذهن و تعاریف آن می‌پردازیم. همان‌طور که می‌دانیم تعریف ذهن چیست در فرهنگ‌ها و مکاتب مختلف بسیار متفاوت است لذا باید صبورانه و با دقت همراه راسخون باشید تا برای شما بیشتر شرح دهیم .

ذهنی که در این مقاله مدنظر ماست و آن را مورد بحث‌و‌بررسی قرار می‌دهیم از زیرساخت‌های بی‌نهایت مغز تولید می‌شود. درنتیجه ذهن محصولی از پردازش‌ها و فرایندهایی می‌باشد که در مغز ما بین نورون‌ها و اتصالات ناشی از آن‌ها به وجود می‌آید و برخلاف مغز که جزئی ملموس در وجود انسان می‌باشد ذهن قابلیت ملموس بودن را ندارد و صرفاً فقط یک فهم می‌باشد.

این ظرف مفهومی اجزا و ساختارهایی را در محتوای خود جای‌داده است که باعث شکل‌گیری ذهنیت ما و درنتیجه اثرگذاری آن ذهنیت بر روی پردازش‌های مغز ما می‌شود. اگر کمی دقت کنیم متوجه خواهیم شد با دانستن این‌که ذهن چیست می‌توانیم بر ساختارهای مغزی خود نیز تأثیر بگذاریم.

ذهن انسان از سه قسمت تشکیل ‌شده‌است، این تقسیم‌بندی از نگاه‌های عصب‌شناس و روانکاوی به اسم زیگموند فروید به وجود آمده است.

فروید معتقد بود که ذهن انسان از سه قسمت منطقی و مفهومی به اسم ضمیر خودآگاه، ضمیر نیمه خودآگاه و ضمیر ناخودآگاه به وجود آمده است که هرکدام از این قسمت‌ها در ذهن عملکردها و فرایندهای متفاوتی را به خود اختصاص می‌دهند.

در بالاترین قسمت ضمیر خودآگاه ما وجود دارد که وظیفه تحلیل اطلاعات و ورودی‌های ذهن را بر عهده دارد و همیشه با منطقی که دارد به دنبال استدلال موضوعات می‌باشد.

 

در قسمت میانی ضمیر نیمه خودآگاه وجود دارد که این ضمیر جزئی از ضمیر ناخودآگاه در نظر گرفته می‌شود و وقتی ما صحبت از ضمیر ناخودآگاه می‌کنیم منظورمان مجموعه‌ای از ضمیر نیمه خودآگاه و ضمیر ناخودآگاه می‌باشد و ناخودآگاه به‌عنوان مهم‌ترین قسمت و شاخص در ذهن انسان می‌باشد که وظیفه عملکردها و فعالیت‌های اصلی و حیاتی ما را بر عهده دارد

این عملکردها شامل تنظیم فشارخون یا تنفس ما می‌باشد. همه مکانیزم‌هایی که مرتبط با بقا و حیات ما در این جهان هستند تماماً تحت اختیار ناخودآگاه می‌باشند به همین دلیل است که ضمیر ناخودآگاه جایگاهی بسیار عظیم با منابعی بسیار بی‌نهایت می‌باشد.
 

ما برای ایجاد تغییرات اساسی و تغییراتی که بتوانند در زندگی ما پایداری و ثبات کافی را داشته باشند باید به سراغ شناخت ساختارهای ضمیر ناخودآگاه برویم چراکه این تغییرات باید در فرایندهای ناخودآگاه ایجاد شوند.

برای دسترسی به ناخودآگاه باید زبان مخصوص آن را بدانیم تا بتوانیم به نحوه مؤثری با آن ارتباط برقرار کنیم و تغییراتی که خواستار آن هستیم را در آنجا ایجاد کنیم و یا اهدافی که طراحی می‌کنیم را در هسته ناخودآگاه قرار دهیم که ما در ان ال پی برای انجام این فرایندها ابزارها و تکنیک‌های مشخصی را داریم که با ناخودآگاه ارتباط برقرار می‌کنیم و تغییرات دلخواه را در آن ایجاد می‌نماییم.
 

ما آموختیم که ذهن ما مجموعه‌ای از ضمیر ناخودآگاه و خودآگاه می‌باشد. حالا سؤال اساسی که ایجاد می‌شود این هست که ضمیر خودآگاه و ناخودآگاه از چه اجزایی تشکیل‌شده‌اند. در ابتدا باید بدانیم که تمام محتویات و اجزایی که ساختار ذهن انسان را شکل می‌دهند از حواس پنج‌گانه ما وارد می‌شوند.

ما از طریق حواس پنج‌گانه که شامل دیدن، حس کردن، بوییدن و چشیدن می‌شود دنیا و جهان اطراف خودمان را درک می‌کنیم و به آن رنگ و بو می‌دهیم. برای شناخت بیشتر عملکردها و وظایف ناخودآگاه پیشنهاد می‌کنیم مقاله ضمیر ناخودآگاه چیست را نیز مطالعه کنید.

پس حواس ما پنج کانال ورودی شکل‌دهنده اطلاعات و محتویات ذهن می‌باشند. این محتویات که سوژه‌های ذهنی نام دارند عناصر اصلی تشکیل‌دهنده ساختار ذهن تمامی انسان‌های جهان می‌باشند و زمانی که ما از ذهنیت صحبت می‌کنیم منظورمان همان سوژه‌هایی است که بر اساس حواس پنج‌گانه خود آن‌ها را دریافت کرده‌ایم و تغییر در ذهن همان تغییر در ساختار سوژه‌های آن می‌باشد.

سرمنشأ تغییرات اساسی در ذهن انسان زمانی شروع می‌شود که ما تصمیم می‌گیریم جهان درون خود که متشکل از سوژه‌های بسیاری است را تغییر دهیم چرا که ما در ذهن خود معتقدیم  دنیای بیرونی و واقعیت‌هایی که ما آن‌ها را در هرلحظه تجربه می‌کنیم ناشی از پردازش‌ها و ارتباطات بین سوژه‌های ذهنی می‌باشد.

ارتباطات برقرارشده بین سوژه‌های مختلف ذهنی باعث به وجود آمدن اتصالات تسبیح مانندی می‌شود که ما در این مقاله به آن گشتالت می‌گوییم.

 

منظور از گشتالت همان الگوها و مدل‌های شکل‌گرفته در ذهن است و این مدل‌ها و الگوها هستند که تعیین می‌کنند ما به چه نحوی فکر و احساس کنیم

این فکر و احساس در ذهن تولیدات و محصولات خروجی ارتباطات سوژه‌هاست و مجموع این تفکرات و احساسات رفتارهای ما را شکل می‌دهد و رفته‌رفته جمع رفتارهای شکل‌گرفته از این احساسات و تفکرات شخصیت ما را شکل می‌دهد و این شخصیت باعث خلق زندگی ما می‌شود

پس نتیجه می‌گیریم برای تغییر در شخصیت و نتایجی که در زندگی می‌گیریم باید سوژه‌های که احساسات و تفکرات ما را شکل می‌دهند تغییر دهیم و این امر زمانی اتفاق می‌افتد که ما بتوانیم ورودی‌های که از حواس پنج‌گانه به ذهن خود می‌دهیم را تغییر دهیم

لذا ورودی‌های خوب و متعالی، باعث پردازش‌ها و ارتباطات درست و اثربخش و نتایج و خروجی‌های لذت‌بخش و مؤثر در تمام جنبه‌های زندگی ما می‌شوند.
 

ذهن‌های ما قدرتمند هستند، اما بسیاری از ما وقت لازم برای تقویت و آموزش آن‌ها را نمی‌گیریم. همانطور که بدن ما نیاز به ورزش دارد تا قوی و سالم بماند، ذهن ما نیز به تمرین نیاز دارد تا قوی و سالم بماند. در اینجا چندین نکته و تکنیک برای کمک به تقویت ذهن شما ذکر شده است:

تمرین ذهن پردازی:
ذهن‌پردازی، تمرین حضور و پایبندی به لحظه حاضر است. این تمرین به کاهش فعالیت ذهنی و افزایش تمرکز کمک می‌کند که می‌تواند وضوح ذهنی را بهبود بخشد و استرس را کاهش دهد. می‌توانید ذهن‌پردازی را از طریق مدیتیشن، تنفس عمیق یا به سادگی توجه به محیط اطراف تمرین کنید.

یادگیری چیزی جدید:
یادگیری مغز را تحریک می‌کند و به ایجاد اتصالات عصبی جدید کمک می‌کند. یک کلاس بگیرید، کتابی بخوانید، یا یک مهارت جدید یاد بگیرید تا مغز خود را چالش دهید و فعال نگه دارید.

چالش برانگیزی خود:
خارج شدن از منطقه راحتی خود می‌تواند به ساخت مقاومت ذهنی کمک کند و اعتماد به نفس شما را افزایش دهد. برای خود چالش‌هایی را در نظر بگیرید و رشد کنید، از جمله یک سرگرمی جدید یا پروژه‌ای چالش برانگیز در محیط کار.

 

خواب کافی:
خواب برای سلامتی ذهنی و عملکرد شناختی ضروری است. به هدف 7-9 ساعت خواب در شب برای شارژ مغز خود و حفظ تمرکز بالا، رسیدگی کنید.

ورزش منظم:
ورزش نه تنها برای بدن مفید است، بلکه عملکرد شناختی و سلامت ذهنی را نیز بهبود می‌بخشد. ورزش منظم می‌تواند به کاهش استرس، بهبود حافظه و افزایش تمرکز کمک کند.

تمرین سپاسگزاری:
تمرکز بر نیکویی‌ها می‌تواند برای بهبود سلامتی ذهنی و افزایش خوشبختی مفید باشد. هر روز برای چیزهایی که سپاسگزار هستید و ذهنیت مثبت را برای خود پرورش دهید، وقت بگذارید.

ارتباط با دیگران:
ارتباط اجتماعی برای سلامتی ذهنی و عملکرد شناختی مهم است. وقتی با دوستان و خانواده وقت می‌گذرانید، به عضویت در یک باشگاه یا سازمان فعالیت‌ها، یا داوطلبی فکر کنید، تا ذهن خود را تقویت کنید و بهبود کلی سلامتی خود را تجربه کنید.

با اولویت دادن به سلامتی ذهنی خود و فعالانه کار کردن برای تقویت آن، می‌توانید عملکرد شناختی خود را بهبود دهید، استرس را کاهش دهید و بهبود کلی سلامتی خود را تجربه کنید.
 

اولین قدم برای درمان بی‌خوابی ناشی از استرس، یادگیری راهکارهایی برای کاهش و مدیریت استرس است. ورزش کردن، مدیتیشن و یوگا، بهبود روابط کاری و خانوادگی، اختصاص دادن چند دقیقه یا چند ساعت در روز به انجام کارهایی مورد علاقه و لذت‌بخش، می‌تواند استرس‌تان را به میزان زیادی کاهش دهد.

سعی کنید هر روز در ساعت مشخصی بخوابید و بیدار شوید تا بدن‌تان به خوابیدن به صورت منظم عادت کند. حتی در روزهای تعطیل نیز از همان برنامه خواب پیروی کنید.

 

اتاق خواب شلوغ، روشن کردن لامپ پرنور در هنگام خواب و خوابیدن روی تشک سفت، می‌تواند خواب شما را مختل کند. فضای اتاق خواب‌تان را تغییر دهید، بیشتر از رنگ‌های آرام‌بخش مثل بنفش و آبی ملایم استفاده کنید، تشک مناسبی را انتخاب کنید، نور کمی را روشن کنید و قبل از خواب، اتاق خواب را مرتب کنید. این موضوع به بهبود کیفیت خواب و درمان بی خوابی‌تان کمک می‌کند و همچنین استرس‌تان را نیز کاهش می‌دهد.

هرگز قبل از خواب و در اتاق خواب از وسایل الکترونیکی مثل تبلت، موبایل و… استفاده نکنید. این وسایل با صفحه نمایشگر پرنوری که دارند باعث     بی‌خوابی شما می‌شوند. همچنین استفاده مداوم از این وسایل و گردش در فضای مجازی و خواندن اخبار بد، باعث افزایش استرس شما می‌شوند.

اگر کمال‌گرا هستید و اهداف دست نیافتنی و غیرواقع‌بینانه‌ای را برای زندگی‌تان تعیین می‌کنید، همین موضوع باعث افزایش استرس شما می‌شود، چون هر بار که در تلاش برای رسیدن به هدف خود شکست بخورید، ناامید خواهید شد. با تعیین اهداف معقول در جنبه‌های مختلف زندگی‌تان، بیشتر آرامش خواهید داشت و بنابراین خواب‌تان نیز بهبود خواهد یافت.

داشتن یک سیستم حمایتی خوب در زندگی، می‌تواند تا حد زیادی استرس‌تان را کاهش دهد و در بهبود خواب‌تان نیز نقش موثر داشته باشد. اعضای خانواده و دوستان حمایت‌کننده و پشتیبان، بسیار موثر هستند. سعی کنید از افراد منفی‌باف، سرزنش‌گر و ایرادگیر دوری کنید.

اضطراب نیز یکی از عوامل تاثیرگذار بر بی‌خوابی است. در بخش بعدی، درباره این موضوع توضیح می‌دهیم.

یوگا همیشه یک دوست خیلی خوب شما برای زمان‌هایی که استرس دارید هست! یوگا می‌تواند گرفتگی و تنش‌های جسمی و ذهنی شما را آرام کرده و تسکین دهد تا استرس شما کمتر و آرامش شما بیشتر شود.

یوگا بر پایه تنفس عمیق، تمرکز بر حرکات جسمی و یک سری تمرینات ذهنی (مثل آزاد سازی افکار) می‌تواند سطح کورتیزول (هورمون استرس) را در بدن شما کاهش دهد و شما را به سمت استراحت و آرامش هدایت کند. همچنین، یوگا می‌تواند به شما کمک کند تا بهبود خواب، افزایش انرژی و کاهش بدن درد را تجربه کنید.
 

در طول مدیتیشن، توجه خود را متمرکز می‌کنید و جریان افکار درهم ریخته‌ای را که ممکن است ذهن شما را شلوغ کرده و باعث استرس شوند، خاموش می‌کنید. مدیتیشن می‌تواند حس آرامش، صلح و امنیت را القا کند که هم به سلامت عاطفی و هم به سلامت کلی شما کمک می‌کند.

اشکال مختلف مدیتیشن مثل مراقبه، تصویرسازی، یوگا، یا شکرگزاری را می‌توان در هر مکانی و در هر زمان انجام داد. همچنین توصیه می‌کنیم تنفس عمیق و آگاهانه را یاد بگیرید تا بتوانید هرجایی برای کنترل اضطراب آن را انجام دهید.
 

راه‌های مختلفی برای کنترل و درمان استرس وجود دارد. نوع و مقدار تحرک روزانه، تغذیه و در نهایت سبک زندگی شما، تاثیر زیادی بر سطح اضطراب‌تان دارد. استرس دیو خاموشی ست که می‌تواند شما را به مرزهای نابودی هدایت کند، استرس را جدی بگیرید. ذهن آدمی پیچیده‌گی ها و قابلیت هایی دارد که همین غول استرس را نیز می تواند در خود ببلعد، ذهن خود را قوی کنید و از آن کار بکشید

هرچه کار و فعالیت مثبت مغزی شما بیشتر باشد، در مسیر متوقف کردن این روند فرسودگی ذهنی موفق ترید و حالات روحی و جسمی‌تان می‌تواند کمک شایسته ای در این مسیر به شما بکند
برای درمان استرس باید تغییراتی که در این مطلب گفتیم را در زندگی خود ایجاد کنید.