القاب حضرت فاطمه زهراء (س)

بس که در زمین، غربت خود را با آسمان تقسیم کرد فاطمه، نامش، نامی شد که تکرارش، آسمان را به گریه انداخت؛ آه ای بانو! زمین حرمت نامت را نگه نداشت؛ تو به حرمت نامت مارا ببخش. 

گرچه زمین تاب کشیدن این همه عظمت را نداشت، وجود آسمانی ات ای بانو! چه جای زمینیان را تنگ کرده بود که این وسعت عُظمی را با سیلی، سپاس گفتند. آه ای بانو! زمین حرمت نامت را نگه نداشت؛ تو به حرمت نامت مارا ببخش. از همان روز که ای بانو! سفر کردی، به دنبال غروب غمگین نبودنت، اشک در پلک به خون خفته اسلام خشکید و غمت هیزم دل ها شد.
 

مهم ترین القاب حضرت فاطمه زهراء)سلام ‏اللَّه‏‌علیها(که با توجه به احادیث مربوطه به شرح آنها می پردازیم عبارتند از:

انسیه، بتول، تقیه، حبیبه، حُرَّة، حوراء، حوریه، راکعه، رشیده، رضیه، ریحانه، زهره، ساجده، سیده ، شهیده، صابره، صادقه، صدوقه، طیبه، عارفه، عالیه، عزیز، علیمه،عدیله،فاضله،فریده،کریمه،کوثر، کوکب،مبشره، محموده، مطهره، معصومه، ملهمه، ممتحنه، منصوره، مهدیه، مؤمنه، ناعمه، نقیّه، والهه، وحیده .
 

انسیه

حضرت فاطمه‏ زهراء)علیهاالسلام(الگوى تمامى انسانها از زن و مرد بوده و هست، زیرا در انسانیت به تمام درجات کمال رسیده بودند، امّا چون نصیبى از بهشت داشت، او را حوراء انسیه میگویند، یعنى انسانى فرشته صفت.
.

فاطمه‏ ، انسانى بهشتى

... قال رسول‌‏اللَّه )صلى اللَّه علیه و آله و سلم(:
«... ففاطمة حوراء «انسیة» فإذا إشتقت إلى الجنة شممت رائحة فاطمة )علیهاالسلام(

پیامبر اکرم)صلى اللَّه علیه و آله و سلم(فرمودند: هرگاه مشتاق بهشت میشوم، فاطمه )علیهاالسلام(را می بویم. فاطمه )علیهاالسلام(بوى بهشت میدهد. او فرشته‏اى در پوست انسان است.» )1)
فاطمه‏ زهرا علیهاالسلام فرشته ‏اى در قالب انسان؛
.
عن أسماء بنت عمیس قالت:
«قال رسول ‏اللَّه)صلى اللَّه علیه و آله و سلم(و قد کنت شهدت فاطمة )علیهاالسلام(و قد ولدت بعض ولدها فلم أر لها دماً فقال )صلى اللَّه علیه و آله و سلم(: إن فاطمة خلقت حوریة فی صورة «إنسیة.»
 

تقیه

فاطمه‏ زهرا علیهاالسلام الگوى تقوا

 
زیارة فاطمة )علیهاالسلام(فى الروضة، تقف فی الموضع المذکور و تقول. 
آیا کسى از صدّیقه طاهره )علیهاالسلام(در میان زنان پرهیزکارتر میشناسید؟
 
»السلام على البتولة الطاهرة والصدیقة المعصومة والبرة «التقیة» سلیلة المصطفى و حلیلة المرتضى و ام‏الأئمة النجباء. اللهم إنّها خرجت من دنیاها مظلومة مغشومة، قد ملئت داء و حسرة و کمداً و غصة تشکو إلیک و إلى أبیها ما فعل بها. اللهم إنتقم لها و خذلها بحقها...؛
 
در زیارتنامه‏ حضرت فاطمه‏ زهرا )علیهاالسلام(می خوانیم: درود بر تو اى زن پاکیزه از هر بدى و آلودگى! سلام بر تو اى زن بسیار راستگو، دور از هر گناه،نیکوکار، باتقوا، فرزند مصطفى )پیامبر اکرم)، همسر مرتضى )امیرالمؤمنین(و مادر پیشوایان گرامى و با کرامت.

خداوندا! فاطمه‏ زهرا )علیهاالسلام(در حالى که مورد ظلم و ستم دشمنان قرار گرفته بود از این دنیا رفت، لبریز از درد و حسرت و آه و غم و اندوه بود که شکایت این قوم را در پیشگاه تو و پدرش نمود. خداوندا! انتقام او را بگیر و حق مسلم ایشان را بازگردان.» )1(«السلام علیک أیّتها «التقیة» النقیة، دورد بر تو اى زن پاکدامن و با تقوا!» )2)
 
پی نوشت ها:
1- بحارالانوار، ج 100، ص 197، ر 15 از مصباح‏الزائر.
2- بحارالانوار ج 100 ص 199 ر 20 از الاقبال ص 10
 

حبیبه

حبَّ- حُبّاً و حِبّاً: وَدَّه، حَبَّ- و حَبُبَ- إلیه: صار حبیباً له، أی، محبوباً،
حبیبه، یعنى زنى محبوب و دوست داشتنى، زنى که او را دوست داشته باشند. «حبیبة حبیب‏اللَّه»، یعنى پیامبر خدإ)صلى اللَّه علیه و آله و سلم(وسلم(که حبیب خداوند است، فاطمه‏ زهرا )علیهاالسلام(را دوست میدارد.
 
فاطمه‏ زهرا علیهاالسلام محبوبه‏ رسول‏ اللَّه صلى اللَّه علیه و آله و سلم
عن أبی‏ عبداللَّه )علیهاالسلام(قال، قالَ أمیرالمؤمنین )علیهاالسلام( 
«... فلما کانت اللیلة الّتى أراد اللَّه أن یکرمها و یقبضها إلیه أقبلت تقول: و علیکم السلام و هی تقول لی: یا إبن عمّ قد أتانی جبرئیل مسلّماً و قال لی: السلام یقرأ علیک السلام یا «حبیبة» حبیب‏اللَّه! و ثمرة فؤاده، الیوم تلحقین بالرفیع الأعلى و جنة المأوى ثم إنصرف عنی
 
امام صادق )علیه السلام(فرمودند:... امیرالمؤمنین )علیهاالسلام(فرمودند: شبى که خداوند میخواست جان زهراء )علیهاالسلام(را بگیرد، زهراء به طرف قبله رو نمودند و گفتند: درود بر شما باد. و به من گفت: اى پسر عمو، جبرئیل در حالى که درود میفرستاد بر من وارد شد و گفت: «سلام»، بر تو درود میفرستد، اى محبوب پیامبر! و اى ثمره‏ى قلب رسول! امروز به ملکوت اعلى خواهى شتافت و سپس از من دور شد....» )1)
 
 

فاطمه زهرا علیهاالسلام دوستدار رسول خدا صلى اللَّه علیه و آله و سلم

امیرالمؤمنین علیه السلام: «... أنا زوج البتول سیّدة نساء العالمین فاطمة التقیة الزکیة البَرَّة المهدیة،«حبیبة» حبیب‏ اللَّه و خیر بناته و سلالته و ریحانة رسول‏ اللَّه...، ... من شوهر بتول، سرور زنان عالم هستم. فاطمه اى که اهل پاکدامنى است، نیکوکار است، از طرف خداوند هدایت شده است، دوستِ، دوست خداست، بهترین دختر و فرزند پیامبر خداست، ریحانه پیامبر اکرم )صلى اللَّه علیه و آله و سلم(است....» )2)
 
پی نوشت ها:
1- بحارالانوار، ج 43، ص 207، ر 36 از الدلائل للطبرى.
2- بحارالانوار، ج 35، ص 45، ر 1 همچنین، ج 33، ص 283، ر 547 از بشارة المصطفى.
 
حُرَّة
حَرَّ- حَراراً العبدُ: عُتق و صار حُرًّا؛
الحُرّ: خلاف العبد والأسیر: الکریم؛
الحُرَّة، خلاف الإمة، الکریمة؛
هر زن آزاده را حُرّه خوانند. زنى آزاده‏ تر از حضرت فاطمه)علیهاالسلام(در دنیا یافت نمی‌شود. حضرت فاطمه زهرا )علیهاالسلام(زنى که آزادگى را معنا نمود و در راه حریت جان خویش را فدا نمود.
 

فاطمه‌ زهرا علیهاالسلام زنى آزاده

عن سلمان و عبداللَّه بن العباس قالا: «توفى رسول ‏اللَّه )صلى اللَّه علیه و آله و سلم(... فقاما، فجلسا بالباب و دخل علیّ )علیهاالسلام(على فاطمة )علیهاالسلام)؛ فقال لها: أیّتها «الحُرَّة» فلان و فلان بالباب، یریدان ان یسلّما علیک فماترین؟
قالت: البیت بیتک و الحُرَّة زوجتک، إفعل ما تشاء؛ سلمان میگوید:
وقتى پیامبر اکرم)صلى اللَّه علیه و آله و سلم(فوت نمودند... آن دو نفر )عمر و ابوبکر(به در خانه‏ى امام على)علیهاالسلام(آمدند. امیرالمؤمنین)علیهاالسلام(پیش حضرت فاطمه)علیهاالسلام(آمدند و صدا زدند: اى آزاده! آن دو نفر پشت در خانه هستند، میخواهند خدمتتان برسند و سلام عرض کنند. چه میگویى؟حضرت فاطمه )علیهاالسلام(گفتند: خانه، خانه‏ى توست و من نیز زن تو هستم، هرچه خواهى انجام ده.» )1)
 
پی نوشت ها:
1- بحارالانوار، ج 43، ص 197، ر 29 از کتاب سلیم بن قیس الهلالى.
 
 

حوراء

حَوِرَ- حَوَراً- حورت العین: إشتدَّ بیاض بیاضها و سواد سوادها. حوراء زنى است که چشمانى زیبا دارد که سفیدى )بدن(او را نهایت سفیدى، و سیاهى )چشمان(او نیز در نهایت سیاهى است که این یکى از صفات حورالعین )فرشتگان(است. خلقت فاطمه‏ زهراء)علیهاالسلام(نصیبى از بهشت داشت، لذا ایشان صفات فرشتگان را داشتند. پس یکى از اسامى آن حضرت نیز «حوراء» است، یعنى زنى که همچون فرشتگان داراى چشمانى زیباست.
 
 

فاطمه‏ زهراء علیهاالسلام بوى بهشت میدهد

... قال رسول ‏اللَّه )صلى اللَّه علیه و آله و سلم): «... ففاطمة «حوراء» إنسیة فإذا إشتقت إلى الجنة شممت رائحة فاطمة )علیهاالسلام)، پیامبر اکرم)صلى اللَّه علیه و آله و سلم(فرمودند: هرگاه مشتاق بهشت میشوم، فاطمه )علیهاالسلام(را میبویم. فاطمه )علیهاالسلام(بوى بهشت میدهد. او فرشته ‏اى در پوست انسان است.»)1(فاطمه‏ زهرا علیهاالسلام فرشته ‏اى که از هر آلودگى به دور است.
 
قال رسول ‏اللَّه )صلى اللَّه علیه و آله و سلم): «إبنتی فاطمة «حوراء» آدمیّة، پیامبر اکرم)صلى اللَّه علیه و آله و سلم(فرمودند: دخترم فاطمه، «فرشته ‏اى» در قالب انسان است.»)3)
 
پی نوشت ها:
1- بحارالانوار، ج 43، ص 5، ر 5 از علل ‏الشرایع.
2- فاطمه الزهراء بهجة قلب المصطفى، ج 1، ص 158 از ذخائرالعقبى، ص 26.
3- فاطمه‏ زهراء بهجة قلب المصطفى، ج 1، ص 182 از الصواعق، ص 96، اسعاف الراغبین ص 172 نقلاً عن السنائی.

 
حوریه

از نظر لغت، در لقب حورا گذشت.

از آنجایى که خلقت حضرت فاطمه )علیهاالسلام(با میوه‏هاى بهشتى در ارتباط بوده است، لذا صفات حوریه‏هاى بهشتى نیز در وجود آن حضرت فراوان یافت میشوند بدین جهت او را «حوریه» گویند، یعنى فاطمه زهرا )علیهاالسلام(فرشته خصال بود.
 
حضرت فاطمه‏ زهرا )علیهاالسلام(بوى بهشت میدادند و همچون فرشتگان همواره باکره بودند و هیچ‏گاه خون حیض، یا نفاس نمیدیدند. پیامبراکرم صلى اللَّه علیه و آله و سلم ، فاطمه‏ زهرا علیهاالسلام را حوریه خطاب میکند.
 
عن سلمان الفارسى رضی ‏اللَّه ‏عنه قال: «کنت واقفاً بین یدى رسول ‏اللَّه)صلى اللَّه علیه و آله و سلم(أسکب الماء على یدیه إذا دخلت فاطمة)علیهاالسلام(و هى تبکى، فوضع النبى)صلى اللَّه علیه و آله و سلم(یده على رأسها و قال: ما یبکیک؟ لاأبکى اللَّه عینیک یا «حوریة»!. قالت: مررت على ملاء من نساء قریش و هن مخضبات فلما نظرن إلىّ وقعوا فیّ و فیّ إبن عمّی. فقال لها: و ما سمعت منهن؟ قالت: قلن کان قد عزّ )1(على محمد أن یزوّج إبنته من رجل فقیر قریش و أقلهم مالاً. فقال لها: واللَّه یا بنیة! ما زوّجتک ولکن اللَّه زوّجک من علی فکان بدوه منه...،
 
سلمان فارسى میگوید:
خدمت پیامبر اکرم)صلى اللَّه علیه و آله و سلم(بودم و آب روى دست مبارکشان میریختم که در این حین حضرت فاطمه)علیهاالسلام(وارد شدند در حالى که میگریستند، حضرت فاطمه)علیهاالسلام(عرضه داشتند: بر گروهى از زنان قریش میگذشتم هنگامى که آنها مرا دیدند به بد گفتن از من و على)علیه السلام(پرداختند. پیامبر اکرم)صلى اللَّه علیه و آله و سلم(به حضرت فاطمه )علیهاالسلام(فرمودند: چه شنیدى؟
 
حضرت فاطمه )علیهاالسلام(عرضه داشتند:
میگفتند: چقدر براى محمّد بد شد که دخترش را به مرد فقیرى از قریش داد. پیامبر اکرم )صلى اللَّه علیه و آله و سلم(فرمودند: زهراء جان! به خدا قسم من تو را شوهر ندادم، خداوند تو را به عقدعلى)علیه السلام(درآورد.»... فقال )صلى اللَّه علیه و آله و سلم): «إنّ فاطمة خلقت «حوریة» فی صورة إنسیة؛ پیامبراکرم)صلى اللَّه علیه و آله و سلم(میفرمودند: زهراء )علیهاالسلام(خلقتى از فرشتگان دارد که در پوستى از انسانها قرار گرفته است.» )2)
 
پی نوشت ها:
1- عزّ: ارجمند شد، ناگوار است براى...، قوى شد، ضعیف شد. 2- بحارالانوار، ج 43، ص 149، ر 6 همان مأخذ، ص 7 از فضایل شهر رمضان.
2- بحارالانوار، ج 43، ص 7 و 8 از کشف ‏الغمه.
 
 
راکعه
زنى را که اهل رکوع بر درگاه احدیت باشد، راکعه گویند.
فاطمه‏ زهرا علیهاالسلام ، در شب جمعه تا صبح در رکوع بود
 

عن الحسن بن على بن أبی‏طالب)علیه السلام(قال:

«رأیت أمی فاطمة )علیهاالسلام(قامت فی محرابها لیلة جُمْعَتها فلم تزل «راکعة» ساجدة حتى إتّضح عمود الصبح و سمعتها تدعو للمؤمنین والمؤمنات و تسمّیهم و تکثر الدعاء لهم و لا تدعو لنفسها بشیء. فقلت لها: یا اُمّاه لِمَ لاتدعین لنفسک کما تدعین لغیرک؟ فقالت: یا بُنىَّ! الجارّ ثم الدّار

امام حسن)علیه السلام(میفرمایند: مادرم را در یک شب جمعه دیدم که به نماز ایستاده، و پیدرپى در رکوع و سجود بود، تا صبح شد. شنیدم زنان و مردان با ایمان را، با نام میخواند و از خداوند براى آنها دعاى خیر مینمود و براى خودش هیچ چیز از خداوند نمیخواست. از او سؤال کردم: چرا براى خودتان چیزى نمیطلبید؟ فرمودند: پسرم! اوّل باید همسایه‏ها را دعا نمود و بعد خویشتن را.» )1)
 
پی نوشت ها:
1- بحارالانوار، ج 43، ص 81، ر 3 از علل ‏الشرایع.

 

رشیده

الرشید: ذوالرشد، الهادى، المهتدى؛
الرشد: الإستقامة على طریق الحقّ؛
 
رشیدة: زنى را گویند که هدایت الهى شامل حال او شده است و در مسیر حق و حقیقت ثابت‏قدم میباشد و در این راه هدایتگر دیگران میشود. در فقه و حقوق به زنى که از نظر فکرى به مرحله‏اى رسیده باشد که بتواند امور خود را به تنهایى اداره کند، رشیده گویند. حنوط پیامبر اکرم و امام على و حضرت فاطمه علیهم السلام از بهشت آمده است.
.
عن موسى بن جعفر عن أبیه )علیه السلام(قال:
قال علی بن أبی‏طالب)علیه السلام): «کان فی الوصیة أن یدفع إلیّ الحنوط فدعانی رسول‏اللَّه )صلى اللَّه علیه و آله و سلم(قبل وفاته بقلیل، فقال: یا علی! و یا فاطمة! هذا حنوطی من الجنة، دفعه إلیّ جبرئیل و هو یقرئکما السلام و یقول لکما: اقسماه و اعزلا...)1)
 
منه لی و لکما. قالت: لک ثلثه ولیکن الناظر فی الباقى علی بن أبی‏طالب)علیه السلام). فبکى رسول‏اللَّه )صلى اللَّه علیه و آله و سلم(و ضمّها إلیه و قال: موفقة «رشیدة» مهدیة ملهمة. یا علی! قل فی الباقى. قال: نصف ما بقی لها و نصف لمن ترى یا رسول‏اللَّه! قال: هو لک فإقبضه،
 
امام کاظم)علیه السلام(از پدران خود نقل فرمودند که امیرالمؤمنین)علیه السلام(فرمودند:
در وصیت پیامبر اکرم)صلى اللَّه علیه و آله و سلم(آمده بود که حنوط را به من بدهند، پس پیامبر اکرم)صلى اللَّه علیه و آله و سلم(کمى قبل از فوتشان مرا خواستند و فرمودند: اى على! و اى فاطمه! این حنوط من است که جبرئیل)علیه السلام(آن را از بهشت برایم آورده.
 
جبرئیل )علیه السلام(بر شما درود فرستاد و گفت: شما باید آن را تقسیم کنید و براى من و خودتان بردارید. حضرت فاطمه )علیهاالسلام(گفتند: یک سوم آن براى شما باشد و درباره‏ى بقیه نیز على )علیه السلام(نظر بدهد.
 
پیامبر اکرم)صلى اللَّه علیه و آله و سلم()از این برخورد متعجب شدند و گریستند و زهرا )علیهاالسلام(را به سینه‏ى خود چسباندند و فرمودند: تو یک زن موفقه و رشیده هستى که از سوى خداوند مورد الهام واقع شده و از طرف او هدایت یافته‏اى.
 
بعد فرمودند: یا على! درباره‏ى باقى حنوط سخن بگو. امیرالمؤمنین )علیه السلام(عرضه داشتند: نصف باقى مانده، از آن زهراء)علیهاالسلام(باشد درباره بقیه‏ آن خودتان رأى دهید. پیامبر اکرم)صلى اللَّه علیه و آله و سلم(به امیرالمؤمنین )علیهاالسلام(فرمودند: باقیمانده‏ى آن هم براى خود شماست، آن را بگیرید.»
 

پی نوشت ها:

1- عزل: یکسوى ساختن و جدا نمودن را گویند.
 
رضیه
 
از نظر لغت در اسم راضیه توضیح داده شد.
در صفت رضا، آن قدر رضاى حضرت زهراى مریضه )علیهاالسلام(مثال‏زدنى است که براى این صفت نیک ایشان، چندین لقب ذکر شده است. «راضیه» «مرضیه» و «رضیه».
فاطمه‏ زهرا علیهاالسلام راضى در برابر همه‏ى سختیها
 
عن الصادق)علیه السلام(قال:
«دخل رسول‏اللَّه)صلى اللَّه علیه و آله و سلم(على فاطمة)علیهاالسلام(و علیها کساء من ثلة الابل و هى تطحن بیدها و ترضع ولدها فدمعت عینا رسول ‏اللَّه)صلى اللَّه علیه و آله و سلم(لما ابصرها فقال: یا بنتاه! تعجلى مرارة الدنیا بحلاوة الآخرة فقد أنزل اللَّه علی «و لسوف یعطیک ربک فترضى»
 
امام صادق)علیه السلام(فرمودند:
رسول خدا)صلى اللَّه علیه و آله و سلم(وارد منزل فاطمه )علیهاالسلام(شدند. فاطمه‏ زهرا )علیهاالسلام(در حالى که لباس خشنى از پشم شتر در تن داشتند با یک دست آسیا میکردند و با دست دیگر فرزندشان را در آغوش داشته و به او شیر میدادند.
 
اشک در چشمان پیامبراکرم)صلی الله علیه و آله و سلم(ظاهر شد، فرمودند: دخترم! تلخى دنیا را در برابر شیرینى آخرت تحمل کن، چرا که خداوند بر من نازل کرده است که آن قدر پروردگارت به تو میبخشد، تا تو راضى شوى. «و لسوف یعطیک ربک فترضى.» )1)
 
«السلام علیک أیّتها «الرضیّة» المرضیة، درود بر تو! اى زنى که به مقدرات الهى راضى هستى و خداوند نیز از تو راضى است!» )2)
 
پی نوشت ها:
1- أبوعلی الفضل بن الحسن الطبرسی، مجمع‏البیان، ج 10، ص 644.
2- بحارالانوار، ج 100، ص 199، ر 20 از الاقبال، ص 100.
 
 
 
 
 
 
ریحانه
الریح: الرائحة لما یدرک بحاسّة الشم، الشیء الطیّب،
الریحان: کل نبات طیّب الرائحة: هر گیاهى خوشبوى،
الریحانة: طاقة الرَیحان.
ریحانه در لغت، گیاهى خوشبوى است، البته براى موجود لطیفى چون زن نیز استعمال میگردد. پیامبر اکرم)صلى اللَّه علیه و آله و سلم(مکرر میفرمودند:« فاطمه)علیهاالسلام(ریحانه من است، که هرگاه مشتاق بهشت میشوم او را میبویم.» پس زهراء)علیهاالسلام(گلى خوشبوى بودند که بوى بهشت میدادند.
 
فاطمه زهرا علیهاالسلام ریحانه پیامبراکرم صلى اللَّه علیه و آله و سلم
«... أنا زوج البتول، سیّدة نساءالعالمین، فاطمة التقیة الزکیة البَرَّة المهدیة، حبیبة، حبیب‏اللَّه و خیر بناته و سلالته و «ریحانة» رسول‏اللَّه...،
... من شوهر بتول، سرور زنان عالم هستم. فاطمه‏اى که اهل پاکدامنى است، نیکوکار است، از طرف خداوند هدایت شده است، دوستِ، دوست خداست، بهترین دختر و فرزند پیامبر خداست، ریحانه‏ پیامبر اکرم )صلى اللَّه علیه و آله و سلم(است....» )1)
 
در موارد بسیارى امیرالمومنین)علیه السلام(براى معرفى خود، به جاى آن که بگوید من على ابن ابیطالب هستم، خود را توسط حضرت فاطمه)علیهاالسلام(معرفى مینمایند. در اینجا نیز خود را به وسیله‏ فاطمه‏ زهراء )علیهاالسلام(به دیگران معرفى میکنند و میگویند: من همسر زهراى اطهرم.
 
در جایى دیگر امیرالمومنین)علیه السلام(مردم را سوگند میدهند و میگویند:
«من شما را به خدا سوگند میدهم، آیا کسى غیر از من در میان شما هست که زنش سرور زنان عالم باشد؟ مردم پاسخ دادند: نه.» )2)
 
امیرالمؤمنین)علیه السلام(در احتجاجى به ابوبکر میگوید: «من کسى هستم که پیامبر اکرم)صلی الله علیه و آله و سلم(من را برگزید و دخترش را به من تزوج کرد و فرمودند: خداوند فاطمة )علیهاالسلام(را در آسمانها به عقد تو درآورد. ابابکر! تو را به خدا سوگند میدهم! این براى من است یا براى تو؟ ابوبکر جواب داد: براى شما است. )3)
 
اهل‏بیت )علیهم‏السلام(براى معرفى خود از طریق نام حضرت فاطمه‏ زهرا )علیهاالسلام(بهره میجستند، همان طور که امام حسین)علیه السلام(در روز عاشورا خود را فرزند فاطمه‏ زهرا )علیهاالسلام(معرفى کردند و فرمودند: و «فاطمة امی إبنة الطُّهر أحمد» )3)
 
و همان گونه که فرزندشان، امام سجاد )علیه السلام(را در کنار حرم امن الهى، براى هشام چنین معرفى میکند: «هذا إبْنُ سَیِّدَةُ النِسَوانِ فاطِمَة.» )4)
 
همه‏ى ائمه‏ى هدى)علیهم‏السلام(از این که خود را منتسب به حضرت زهرا )علیهاالسلام(میدانستند، افتخار میکردند، لذا در هنگام معرفى، خود را فرزند فاطمه‏ مرضیه )علیهاالسلام(معرفى مینمودند.
 
پی نوشت ها:
1- بحارالانوار، ج 35، ص 45، را همچنین، ج 33، ص 283، ر 547 از بشارة المصطفى.
2- قال علی)علیه السلام):«نشدتکم بالله! هل فیکم أحد زوجته سیدة نساءالعالمین غیری؟ قالوا: لا.» فاطمة الزهراء بهجة قلب المصطفى، ج 1، ص 119 از لاحتجاج، ص 195.
3- قال على)علیه السلام(فى مناشدة طویلة مع أبی‏بکر: «فأنشدک بالله! أنا الذی إختارنی رسول‏اللَّه )صلى اللَّه علیه و آله و سلم(و زوجنی إبنته فاطمة )علیهاالسلام(و قال «الله زوجک إیّاها فی السماء» أم أنت؟ قال: بل أنت.» فاطمة الزهراء بهجة قلب المصطفى، ج 1، ص 119 از الاحتجاج، ج 1، ص 171.
3- محمد صادق نجمى، سخنان حسین بن على)علیه السلام(، ص 316، چاپ هفتم، دفتر انتشارات اسلامى.
4- سیدجعفرشهیدى، زندگانى على بن الحسین)علیه السلام(، ص 121، دفتر نشر فرهنگ اسلامى، چاپ سوم، 1367.
 
 
زهره
الزُّهرة: سیارة بعدها المعدن عن الشّمس 108 ملایین کیلومتر، و هی شدیدة اللمعان، تکون تارة نجمة الصّبح و طوراً نجمة المساء. )1)
زهره، سیاره‏اى است که از خورشید 108 میلیون کیلومتر فاصله دارد، درخشندگى شدیدى دارد، گاهى در صبح و گاهى در شب ظاهر میشود.
فاطمه‏ زهرا علیهاالسلام ، زهره‏ى اهل‏بیت علیهم‏السلام
 
عن موسى بن جعفر عن أبیه عن جده )علیهم‏السلام(عن جابر الأنصاری قال:
«صلّى بنا رسول‏اللَّه )صلى اللَّه علیه و آله و سلم(یوماً صلاة الفجر ثم إنفتل )2)
و أقبل علینا یحدّثنا. ثم قال: أیّها الناس من فقد الشمس فلیتمسک بالقمر و من فقد القمر فلیتمسک بالفرقدین. )3)
قال: فقمت أنا و أبوأیوب الأنصاری و معنا أنس بن مالک، فقلنا: یا رسول‏اللَّه! من الشمس؟ قال: أنا فاذاً هو )صلى اللَّه علیه و آله و سلم(قد ضرب لنا مثلاً فقال: إنّ اللَّه تعالى خلقنا فجعلنا بمنزلة نجوم السماء کلما غاب نجم، طلع نجم فأنا الشمس فإذا ذهب بی فتمسکوا بالقمر. قلنا: فمن القمر؟ قال: أخی و وصیی و وزیری و قاضی دینی و أبو ولدی و خلیفتی فى أهلی. قلنا: فمن الفرقدان؟ قال: الحسن والحسین. ثم مکث ملیاً فقال: هولاء، و فاطمة )علیهاالسلام(و هی «الزُّهْرَةُ» عترتی و أهل بیتی هم مع القرآن لا یفترقان حتى یردا علیَّ الحوض
 
امام موسى کاظم)علیه السلام(از پدران خود )علیهم‏السلام(از جابر بن عبداللَّه نقل میفرماید که جابر گفت:
روزى با پیامبراکرم)صلى اللَّه علیه و آله و سلم(نماز صبح را به جاى آوردیم، سپس ایشان رو به طرف ما نمود تا سخنرانى بفرمایند. پس فرمودند: اى مردم هرکس از خورشید محروم گشت، به ماه روى آورد و هرکس ماه را از دست داد، به دو ستاره قطبى پناه بیاورد. جابر گوید: من و أبوایوب انصارى و انس بن مالک برخاستیم و سؤال نمودیم: اى پیامبر خدا! خورشید کیست؟
 
پیامبراکرم)صلى اللَّه علیه و آله و سلم(فرمودند:
خورشید من هستم. سپس برایمان مثلى زدند و فرمودند: خداوند ما را خلق نمود و ما را به منزله‏ى ستارگان قرار داد، هرگاه یکى از ستارگان مخفى شود، ستاره‏اى دیگر میدرخشد. پس من خورشید هستم، هرگاه مخفى شدم به ماه متمسک شوید.
 
سؤال نمودیم: ماه کیست؟ فرمودند: برادرم، جانشینم، حاکم دینم، پدر فرزندانم و خلیفه‏ى من در نزد اهل‏بیتم، علی)علیه السلام). گفتیم: دو ستاره‏ى قطبى )فرقدان(چه کسانى هستند؟ فرمودند: حسن و حسین)علیهما السلام). سپس مکثى نمودند و فرمودند: اینها را که شناختید، امّا فاطمه )علیهاالسلام)، او «زهره‏ى» اهل‏بیت طهارت )علیهم‏السلام(است. اینها همه با قرآن همراه هستند و از همدیگر جدا نمیشوند تا در کنار حوض کوثر بر من وارد شوند.» )4)
 
قال رسول‏اللَّه )صلى اللَّه علیه و آله و سلم(: «فاطمة هی الزُّهرة.» پیامبر اکرم )صلى اللَّه علیه و آله و سلم(فرمودند: فاطمه، «زهره» و درخشنده میباشد.» )5)
 
پی نوشت ها:
1- المنجد.
2- روى برگردانیدن، فتل وجهه عنهم: از ایشان روى برگردانید.
3- ستاره‏ى نزدیک قطب شمال را فرقد میگویند که تعداد آنها نیز دو تا میباشد. 4- بحارالانوار، ج 24، ص 75، ر 11 از امالى طوسى.
5- فاطمه‏ زهراء بهجة قلب المصطفى، ص 182 از نزهة المجالس، ج 2، ص 222.
 
 
ساجده
 
سَجَدَ- سُجوداً: إنحنى، خاضعاً، وضع جبهته بالأرض متعبداً.
زنى را که پیشانى بر درگاه حضرت حق بساید، ساجده گویند.
فاطمه‏ زهرا علیهاالسلام پس از ولادت بر خداوند سجده کرد
 
قالت خدیجة )علیهاالسلام):
«کانت فاطمة تحدث فی بطن امّها، و لمّا ولدت، فوقعت حین وقعت على الأرض «ساجدة» رافعة إصبعها،
حضرت خدیجه )علیهاالسلام(فرمودند: فاطمه)علیهاالسلام(آنگاه که در رحم مادر بود با مادر خود سخن میگفت و آن زمان که متولد شد، بر زمین سجده کرد و انگشتان خود را به طرف آسمان گرفت.» )1)
 
پی نوشت ها:
1- فاطمه‏ زهراء بهجة قلب المصطفى، ج1، ص183 از سیرة الملا، ذخایرالعقبى، ص45، نزهة المجالس ج 2، ص 227.
 
 
 
 
 
 
 
سیده
ساد، سیادة و سُوُْدداً و سُؤْدُداً و سَیْدُودَةً و سُوْداً: شرُف و مَجُد،
السَیِّد: ذو السیادة، قد یخفف فیقال سَیْد والعامة تکسر العین فیه، و عندالنصارى: لقب المسیح و عند المسلمین: من کان من سلالة النبویة،
السیّدان: الحسن والحسین إبنا علی،
السیّدة: لقب العذراء مریم.
فاطمه‏ زهرا علیهاالسلام سرور زنان عالم است
 
قلت لأبی ‏عبداللَّه )علیه السلام):
«أخبرنی عن قول رسول‏اللَّه )صلى اللَّه علیه و آله و سلم(و سلم فی فاطمة )علیهاالسلام(أنّها سیدة نساءالعالمین. أهی سیدة عالمها؟ فقال: ذاک لمریم کانت سیدة نساء عالمها و فاطمة )علیهاالسلام(«سیدة» نساءالعالمین من الاولین والآخرین
 
راوى میگوید: از امام صادق)علیه السلام(سؤال نمودم: این که پیامبر اکرم)صلى اللَّه علیه و آله و سلم(فرموده‏اند: «فاطمه‏ زهرا )علیهاالسلام(سرور زنان عالم است.» آیا سرور زنان عالم در زمان خودش است؟
امام )علیه السلام(فرمودند: حضرت مریم )علیهاالسلام(این چنین بود، اما فاطمه‏ زهرا )علیهاالسلام(سرور تمام زنان عالم از اولین تا آخرین است.» )1)
فاطمه‏ زهرا )علیهاالسلام(سرور بانوان امت پیامبراکرم )صلى اللَّه علیه و آله و سلم)
 
عن عائشة قالت:... قالت فاطمة )علیهاالسلام(:
«فقال )صلى اللَّه علیه و آله و سلم(لی: أما ترضین أن تأتی یوم القیامة «سیدة» نساء المؤمنین أو سیدة نساء هذه الاُمّة،
 
عایشه میگوید:... فاطمه‏ زهرا )علیهاالسلام(براى من گفت: پیامبر اکرم)صلى اللَّه علیه و آله و سلم(فرمودند:
« آیا نمیخواهى روز قیامت، سرور زنان با ایمان و سرور زنان این امت باشى؟.» )2)
پس نتیجه آنکه: این دو روایت، فاطمه‏ زهرا )علیهاالسلام(را سرور زنان عالم، هم در دنیا و هم در آخرت معرفى مینماید، یعنى سرور زنان هر دو سرا.
 
پی نوشت ها:
1- بحارالانوار، ج 43، ص 26، ر 25 از معانى الاخبار.
2- بحارالانوار، ج 43، ص 23، ر 19 از امالى شیخ.
 
شهیده
شَهید و شِهید: الّذی لا یغیب شیء عن علمه، القتیل فی سبیل‏اللَّه،
والإسم الشهادة، قیل سمّی بذالک لقیامه بشهادة الحق فی أمر اللَّه.
یکى از اسامى سیاسى و افتخارآمیز فاطمه‏ زهراء)علیهاالسلام(شهیده میباشد. اولین شهیده‏ى راه ولایت، فاطمه‏ زهراء)علیهاالسلام(است. در این باره به روایت ذیل توجه فرمایید.
فاطمه‏ زهرا علیهاالسلام شهیده‏ى بین دیوار و در
 
«... فأقبل الناس حتى دخلوا الدار فکاثروه )1)
و ألقوا فی عنقه حبلاً فحالت بینهم و بینه فاطمة )علیهاالسلام(عند باب البیت فضربها قنفذ الملعون بالسوط فماتت حین ماتت و أنّ فی عضادة )2)
بیتها و دفعها فکسر ضلعها من جنبها فألقت جنینا من بطنها فلم تزل صاحبة فراش حتى ماتت- صلى اللَّه علیها- من ذلک «شهیدة»...
 
 
 
آن ملعون حضرت زهراء)علیهاالسلام(را چنان از امام على)علیه السلام(جدا نمود که بر دیوار اصابت نمودند و پهلوى آن حضرت شکسته شد و محسن را نیز سقط نمودند و پس از آن بسترى شدند تا به شهادت رسیدند، لذا حضرت فاطمه )علیهاالسلام)،«شهیده» هستند.» )3)