پرسش :
امام حسین علیه السلام در چه تاریخی ازدواج بود؟
پاسخ :
اکثر تاریخ نگاران از جمله شیخ مفید تعداد همسران امام حسین (ع) را پنج زن ذکر کرده اند: 1. شهربانو، 2. لیلا، 3. زنی از قبیله قضاعیه، 4. ام اسحاق، 5. رباب.[1]
لازم به ذکر است این زنان در یک زمان همسر امام نبودند احتمالا پس از مرگ شهربانو با یکی از زنان ازدواج کرده بود ؛
در مورد تاريخ زندگي همسران حضرت و اين كه درچه تاریخی با كدام يك از آنان ازدواج نموده در منابع اطلاعات کامل و دقیقی وجود ندارد تنها می توان با حدس وگمان در این باره سخنی گفت که در چه سالی حضرت با کدام همسرش ازدواج نمودند.
1- لیلا «سلام الله علیها»: او دختر ابی مروة بن عروة بن مسعود ثقفی است که از قبیله مختار ثقفی بوده است. با توجه به اینکه فرزند ایشان حضرت علی اکبر (ع) است و در کربلا به شهادت رسید، اگر نقلهایي که درباره بیست و هشت سالگی ایشان در موقع شهادت است را بپذیریم [2] که از امام سجاد (ع) بزرگ‌تر بوده است. لذا باید گفت که امام حسین (ع) قبل از سال 32 هجری با ایشان ازدواج کرده است، نسبت به اینکه آن بانوی بزرگوار چه سالی از دنیا رفته معلوم نیست.
2- شهربانو « سلام الله علیها »: بنا به نقل مورخان ایشان از منسوبان دربار ساسانی بوده و در زمان خلافت عمر بن خطاب بصورت اسیر وارد مدینه شد و بنا به درخواست امام علی (ع) با امام حسین ازدواج نموده[3] است که این بانوی بزرگوار مادر امام سجاد «علیه السلام» بوده است که به نقل مورخین این بانو در (هنگام به دنیا آمدن فرزند ) زندگی را بدرود گفته است.
3- ام اسحاق «سلام الله علیها» دختر طلحه بن عبدالله تیمیه و نام مادرش فاطمه است. در بعضی از کتب نیز به نام عاتکه ثبت شده است که این بانوی بزرگوار، ابتدا همسر امام حسن «علیه السلام» بوده و به سفارش آن حضرت، امام حسین (ع) با او ازدواج کرد.[4] به احتمال قوي این ازدواج بعد از شهادت امام حسن (ع) صورت گرفته است.
4- قضاعیه «سلام الله علیها»: مادر جعفر بن حسین (ع) که این پسر در زمان حیات پدر از دنیا رفت. ابن شهر آشوب در مناقب از این بانو و پسرش نام برده است لیکن از تاریخ حیات و وفات او اطلاعي در دست نيست. [5]
5- رباب «سلام الله علیها»: دختر امرئ القیس است که عبدالله و سکینه از او متولد شدند. در باره ازدواج این بانو با امام حسین (ع) نقل شده است که پدر وی در زمان خلافت عمر بن خطاب مسلمان شد و وقتی که از جایگاه امام و فرزندانش نسبت به پیامبر با خبر شد دو دخترش را بنامهای سلمی و رباب به ازدواج امام حسن و امام حسین(ع) در آورد.[6] وی از بانوان محترمه‌ای بود که بعد از شهادت امام حسین «علیه السلام » یک سال زنده بود. خواستگارانى از اشراف و بزرگان قریش را ردّ کرد و حاضر نشد با کسى ازدواج کند. در سوگ ابا عبد اللّه «ع» پیوسته گریان بود و زیر سایه نمىرفت، از فرط گریه و اندوه بر شهادت امام حسین «ع» یک سال بعد (در سال 62 هجرى) جان باخت.[7]
لازم به ذکر است که طبق بیان برخی از منابع تاریخی رباب «سلام الله علیها» نخستین همسر امام حسین(ع) و لیلا «سلام الله علیها» دومین و شهربانو «سلام الله علیها» سومین و ام اسحاق «سلام الله علیها» چهارمین و نسبت به بانو قضائیه «سلام الله علیها» نامعلوم است که در چه زمانی به عقد حضرت درآمده است. [8]
معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1- منتهی الامال، جلد 1، صفحه 560.؛شیخ عباس قمی.
2- زندگانی چهارده معصوم،عماد زاده
پی نوشتها:
[1]- شیخ مفید، محمد بن محمد بن نعمان، ارشاد، کنگره شیخ مفید، قم، 1413 ق، ج 2، ص 135.
[2] - خوارزمی، احمد بن خطیب، مقتل الحسین، قم، انوار الهدی، 1418ه، ج2 ص34.
[3] - ر.ک مقرم عبد الرزاق، امام علی بن الحسین، نجف، مطبعه الغری، 1374ه، ص14.
[4] - بغدادی، محمد بن حبیب، المحبر، بی جا، بی تا،ص 422.
[5] - طبرسی، اعلام الوری باعلام الهدی، قم آل البیت، 1417ه، ج1 ص 478.
[6] - ابن عساکر، تاریخ مدینه دمشق، بیروت ، دار الفکر، 1415ه، ج 69، ص119.
[7] - ابن اثیر، عز الدین، الکامل، دار صادر، بیروت، 1385 هـ ق. ج 4، ص 88،
[8] - مدرس محمد باقر، شخصیت حسین «علیه السلام» ، قبل از عاشورا، تهران ، دار الكتب الاسلامیه، ۱۳۸0ش، صفحه 450 .
منبع: اندیشه قم
اکثر تاریخ نگاران از جمله شیخ مفید تعداد همسران امام حسین (ع) را پنج زن ذکر کرده اند: 1. شهربانو، 2. لیلا، 3. زنی از قبیله قضاعیه، 4. ام اسحاق، 5. رباب.[1]
لازم به ذکر است این زنان در یک زمان همسر امام نبودند احتمالا پس از مرگ شهربانو با یکی از زنان ازدواج کرده بود ؛
در مورد تاريخ زندگي همسران حضرت و اين كه درچه تاریخی با كدام يك از آنان ازدواج نموده در منابع اطلاعات کامل و دقیقی وجود ندارد تنها می توان با حدس وگمان در این باره سخنی گفت که در چه سالی حضرت با کدام همسرش ازدواج نمودند.
1- لیلا «سلام الله علیها»: او دختر ابی مروة بن عروة بن مسعود ثقفی است که از قبیله مختار ثقفی بوده است. با توجه به اینکه فرزند ایشان حضرت علی اکبر (ع) است و در کربلا به شهادت رسید، اگر نقلهایي که درباره بیست و هشت سالگی ایشان در موقع شهادت است را بپذیریم [2] که از امام سجاد (ع) بزرگ‌تر بوده است. لذا باید گفت که امام حسین (ع) قبل از سال 32 هجری با ایشان ازدواج کرده است، نسبت به اینکه آن بانوی بزرگوار چه سالی از دنیا رفته معلوم نیست.
2- شهربانو « سلام الله علیها »: بنا به نقل مورخان ایشان از منسوبان دربار ساسانی بوده و در زمان خلافت عمر بن خطاب بصورت اسیر وارد مدینه شد و بنا به درخواست امام علی (ع) با امام حسین ازدواج نموده[3] است که این بانوی بزرگوار مادر امام سجاد «علیه السلام» بوده است که به نقل مورخین این بانو در (هنگام به دنیا آمدن فرزند ) زندگی را بدرود گفته است.
3- ام اسحاق «سلام الله علیها» دختر طلحه بن عبدالله تیمیه و نام مادرش فاطمه است. در بعضی از کتب نیز به نام عاتکه ثبت شده است که این بانوی بزرگوار، ابتدا همسر امام حسن «علیه السلام» بوده و به سفارش آن حضرت، امام حسین (ع) با او ازدواج کرد.[4] به احتمال قوي این ازدواج بعد از شهادت امام حسن (ع) صورت گرفته است.
4- قضاعیه «سلام الله علیها»: مادر جعفر بن حسین (ع) که این پسر در زمان حیات پدر از دنیا رفت. ابن شهر آشوب در مناقب از این بانو و پسرش نام برده است لیکن از تاریخ حیات و وفات او اطلاعي در دست نيست. [5]
5- رباب «سلام الله علیها»: دختر امرئ القیس است که عبدالله و سکینه از او متولد شدند. در باره ازدواج این بانو با امام حسین (ع) نقل شده است که پدر وی در زمان خلافت عمر بن خطاب مسلمان شد و وقتی که از جایگاه امام و فرزندانش نسبت به پیامبر با خبر شد دو دخترش را بنامهای سلمی و رباب به ازدواج امام حسن و امام حسین(ع) در آورد.[6] وی از بانوان محترمه‌ای بود که بعد از شهادت امام حسین «علیه السلام » یک سال زنده بود. خواستگارانى از اشراف و بزرگان قریش را ردّ کرد و حاضر نشد با کسى ازدواج کند. در سوگ ابا عبد اللّه «ع» پیوسته گریان بود و زیر سایه نمىرفت، از فرط گریه و اندوه بر شهادت امام حسین «ع» یک سال بعد (در سال 62 هجرى) جان باخت.[7]
لازم به ذکر است که طبق بیان برخی از منابع تاریخی رباب «سلام الله علیها» نخستین همسر امام حسین(ع) و لیلا «سلام الله علیها» دومین و شهربانو «سلام الله علیها» سومین و ام اسحاق «سلام الله علیها» چهارمین و نسبت به بانو قضائیه «سلام الله علیها» نامعلوم است که در چه زمانی به عقد حضرت درآمده است. [8]
معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1- منتهی الامال، جلد 1، صفحه 560.؛شیخ عباس قمی.
2- زندگانی چهارده معصوم،عماد زاده
پی نوشتها:
[1]- شیخ مفید، محمد بن محمد بن نعمان، ارشاد، کنگره شیخ مفید، قم، 1413 ق، ج 2، ص 135.
[2] - خوارزمی، احمد بن خطیب، مقتل الحسین، قم، انوار الهدی، 1418ه، ج2 ص34.
[3] - ر.ک مقرم عبد الرزاق، امام علی بن الحسین، نجف، مطبعه الغری، 1374ه، ص14.
[4] - بغدادی، محمد بن حبیب، المحبر، بی جا، بی تا،ص 422.
[5] - طبرسی، اعلام الوری باعلام الهدی، قم آل البیت، 1417ه، ج1 ص 478.
[6] - ابن عساکر، تاریخ مدینه دمشق، بیروت ، دار الفکر، 1415ه، ج 69، ص119.
[7] - ابن اثیر، عز الدین، الکامل، دار صادر، بیروت، 1385 هـ ق. ج 4، ص 88،
[8] - مدرس محمد باقر، شخصیت حسین «علیه السلام» ، قبل از عاشورا، تهران ، دار الكتب الاسلامیه، ۱۳۸0ش، صفحه 450 .
منبع: اندیشه قم
