پرسش :
چرا امام زمان (عج) کوفه را مرکز حکومت خود قرار می‌دهند، نه شهری از ایران؟
پاسخ :
شرح پرسش:
چرا امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف با وجود تمام بی وفایی های مردم کوفه در زمان حضرت علی و امام حسین علیهما السلام باز هم به کوفه می روند و مقر حکومت خود را در آن جا قرار می دهند؟ آیا می شود گفت چون از لحاظ سوق الجیشی کوفه مناسب است امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف به آنجا می روند، و تشکیل حکومت می دهند؟ چرا به یکی از شهرهای ایران نمی آیند؟
پاسخ:
مهدویت از جمله اموری است که هم ریشة قرآنی دارد و هم در احادیث نبوی به حدّ تواتر از آن یاد شده است به گونه‌ای که الآن این مسأله از مسلمات دین مبین اسلام است.
مذهب ما امامیّه بیش از فرق و مذاهب دیگر به این مسأله پرداخته است چرا که ائمه اطهار علیهم السّلام در تبیین این مسأله اهتمام تامّ داشتند به حدّی که تمام امامان ما در هر موقعیتی یادی از وجود مقدس حضرت ولی عصر (عج) و نهضت جهانی او می کردند، لذا در مذهب ما تشیع جزئیات انقلاب حضرت و حکومت جهانی او مطرح شده است اگرچه اخبار و روایات این باب بسیار زیاد است و تشخیص روایات صحیح از ضعیف در بین این همه روایات وظیفه متخصصین این فن است و به محض دیدن روایتی در این باب نمی توان حکم کرد که حتماً قضایای نهضت آن حضرت و وضعیت حکومت او آن چنان است که در روایت آمده.
ولی به طور کلی جزئیاتی مطرح شده و از جمله مطالبی که در خصوص حکومت جهانی آن حضرت مطرح شده است مقرّ حکومت آن امام همام علیه السلام می باشد که در بعضی روایات نامی از کوفه برده شده است، حال اگر سؤالی مطرح شود که چرا کوفه به عنوان مقرّ حکومتی آن حضرت انتخاب شده با این که کوفه سابقه‌ی بی وفایی داشته است در جواب باید گفت:
اولاً، اراده‌ی الهی به این تعلق گرفته که حکومت جهانی آن حضرت، با مرکزیت کوفه مستقر شود و نهضتی که نوید آن را خاتم الانبیا صلّی الله علیه و آله و ائمه اطهار علیهم السّلام جملگی داده و بسیار بر آن تاکید کرده اند، از ناحیه پروردگار مشخص شده که شروع انقلاب آن حضرت از مکه باشد و بعدها مقر حکومت او هم در کوفه باشد.
ثانیاً، بی وفایی مردم کوفه در برهه ای از زمان دلیل نمی شود که آینده ای که معلوم نیست چه زمانی است باز مردم آن جا متصف به بی وفایی باشند. آینده برای ما معلوم نیست به علاوه این که بی وفایی مردم کوفه در زمان امام علی و امام حسین علیهما السلام باعث بی اعتبار کردن آن سامان نمی شود چون روایاتی از ائمه اطهار نقل شده که کوفه و اهل آن را مورد مدح قرار می دهند که از آن جمله این روایات می باشند:
عبدالله بن ولید می گوید بر امام صادق علیه السلام وارد شدیم در زمان مروان آن حضرت به ما فرمود شما از کجایید؟ (اهل کجایید؟) ما گفتیم: از اهل کوفه. حضرت فرمود: نیست سرزمینی از سرزمینها و شهری از شهرها که بیشتر از اهل کوفه به ما محبت داشته باشد (یعنی اهل کوفه بیشتر از تمام شهرها به اهل بیت محبّت می ورزند). [1]
اگر حتی این روایت را خاص آن زمان بدانیم بالاخره این نتیجه را می گیریم که بی وفایی زمان خاصی باعث نمی‌شود که در هر زمان آنها مذموم باشند بلکه در زمان امام صادق علیه السلام مورد مدح آن حضرت قرار می گیرند.
در روایت دیگری از امام صادق علیه السلام نقل شده که حضرت فرمود:
ولایت ما بر آسمانها و زمین و کوهها و شهرها عرضه شد و هیچ کدام ولایت ما را چون اهل کوفه قبول نکردند. [2]
پس با وجود این روایات معلوم می شود بی وفایی گروه خاصی باعث نمی شود که در تمام زمانها اهالی یک شهر متهم به بی وفایی گردند. بلکه در هر زمانی باید اهل آن جا را به خصوصه مورد امتحان قرار داد تا معلوم شود آیا مؤمنان راسخی در اهداف خود هستند یا نه.
ثالثاً، کوفه مکان مقدسی است لذا شاید به اعتبار قداستی که دارد خداوند اراده فرموده که مقر حکومت تنها منجی عالم و یگانه مصلح جهانی در این مکان مقدس باشد (ما که از مصالح و حکمت الهی بی‌خبریم) و این ربطی به وضعیت مردم آن جا ندارد که آیا در تاریخ سابقه خوبی دارند یا ندارند.
روایاتی در این باب وجود دارد که دلالت بر قداست کوفه می کند از جمله این روایات:
امام صادق علیه السلام می‌فرماید: کوفه باغی از باغهای بهشت است در آن قبر نوح و ابراهیم و... قبر سید اوصیاء امیرالمؤمنین آن جاست. [3]
و نیز امام صادق علیه السلام می‌فرماید: یک درهم انفاق در کوفه مانند 100 درهم انفاق در غیر کوفه به حساب می آید و دو رکعت نماز خواندن در کوفه 100 رکعت به حساب می آید. [4]
رابعاً: حکومت حضرت جهانی است و وقتی مقر حکومت خود را کوفه قرار می‌دهد دیگر اختصاص به مردم آن جا ندارد بلکه مقر حکومتی آن حضرت مربوط به تمام جهان است.
پی نوشت ها:
[1] . ر.ک: سفینة البحار، محدث قمی، ج 7، ص 544، به نقل از المناقب، دار الاسو، چ سوم، 1422.
[2] . ر.ک: همان، ص 546، به نقل از بصائر الدرجات.
[3] . ر.ک: همان، ص 544، به نقل از فرحة النحری.
[4] . ر.ک : همان، ص 543، به نقل از کامل الزیارة.
شرح پرسش:
چرا امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف با وجود تمام بی وفایی های مردم کوفه در زمان حضرت علی و امام حسین علیهما السلام باز هم به کوفه می روند و مقر حکومت خود را در آن جا قرار می دهند؟ آیا می شود گفت چون از لحاظ سوق الجیشی کوفه مناسب است امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف به آنجا می روند، و تشکیل حکومت می دهند؟ چرا به یکی از شهرهای ایران نمی آیند؟
پاسخ:
مهدویت از جمله اموری است که هم ریشة قرآنی دارد و هم در احادیث نبوی به حدّ تواتر از آن یاد شده است به گونه‌ای که الآن این مسأله از مسلمات دین مبین اسلام است.
مذهب ما امامیّه بیش از فرق و مذاهب دیگر به این مسأله پرداخته است چرا که ائمه اطهار علیهم السّلام در تبیین این مسأله اهتمام تامّ داشتند به حدّی که تمام امامان ما در هر موقعیتی یادی از وجود مقدس حضرت ولی عصر (عج) و نهضت جهانی او می کردند، لذا در مذهب ما تشیع جزئیات انقلاب حضرت و حکومت جهانی او مطرح شده است اگرچه اخبار و روایات این باب بسیار زیاد است و تشخیص روایات صحیح از ضعیف در بین این همه روایات وظیفه متخصصین این فن است و به محض دیدن روایتی در این باب نمی توان حکم کرد که حتماً قضایای نهضت آن حضرت و وضعیت حکومت او آن چنان است که در روایت آمده.
ولی به طور کلی جزئیاتی مطرح شده و از جمله مطالبی که در خصوص حکومت جهانی آن حضرت مطرح شده است مقرّ حکومت آن امام همام علیه السلام می باشد که در بعضی روایات نامی از کوفه برده شده است، حال اگر سؤالی مطرح شود که چرا کوفه به عنوان مقرّ حکومتی آن حضرت انتخاب شده با این که کوفه سابقه‌ی بی وفایی داشته است در جواب باید گفت:
اولاً، اراده‌ی الهی به این تعلق گرفته که حکومت جهانی آن حضرت، با مرکزیت کوفه مستقر شود و نهضتی که نوید آن را خاتم الانبیا صلّی الله علیه و آله و ائمه اطهار علیهم السّلام جملگی داده و بسیار بر آن تاکید کرده اند، از ناحیه پروردگار مشخص شده که شروع انقلاب آن حضرت از مکه باشد و بعدها مقر حکومت او هم در کوفه باشد.
ثانیاً، بی وفایی مردم کوفه در برهه ای از زمان دلیل نمی شود که آینده ای که معلوم نیست چه زمانی است باز مردم آن جا متصف به بی وفایی باشند. آینده برای ما معلوم نیست به علاوه این که بی وفایی مردم کوفه در زمان امام علی و امام حسین علیهما السلام باعث بی اعتبار کردن آن سامان نمی شود چون روایاتی از ائمه اطهار نقل شده که کوفه و اهل آن را مورد مدح قرار می دهند که از آن جمله این روایات می باشند:
عبدالله بن ولید می گوید بر امام صادق علیه السلام وارد شدیم در زمان مروان آن حضرت به ما فرمود شما از کجایید؟ (اهل کجایید؟) ما گفتیم: از اهل کوفه. حضرت فرمود: نیست سرزمینی از سرزمینها و شهری از شهرها که بیشتر از اهل کوفه به ما محبت داشته باشد (یعنی اهل کوفه بیشتر از تمام شهرها به اهل بیت محبّت می ورزند). [1]
اگر حتی این روایت را خاص آن زمان بدانیم بالاخره این نتیجه را می گیریم که بی وفایی زمان خاصی باعث نمی‌شود که در هر زمان آنها مذموم باشند بلکه در زمان امام صادق علیه السلام مورد مدح آن حضرت قرار می گیرند.
در روایت دیگری از امام صادق علیه السلام نقل شده که حضرت فرمود:
ولایت ما بر آسمانها و زمین و کوهها و شهرها عرضه شد و هیچ کدام ولایت ما را چون اهل کوفه قبول نکردند. [2]
پس با وجود این روایات معلوم می شود بی وفایی گروه خاصی باعث نمی شود که در تمام زمانها اهالی یک شهر متهم به بی وفایی گردند. بلکه در هر زمانی باید اهل آن جا را به خصوصه مورد امتحان قرار داد تا معلوم شود آیا مؤمنان راسخی در اهداف خود هستند یا نه.
ثالثاً، کوفه مکان مقدسی است لذا شاید به اعتبار قداستی که دارد خداوند اراده فرموده که مقر حکومت تنها منجی عالم و یگانه مصلح جهانی در این مکان مقدس باشد (ما که از مصالح و حکمت الهی بی‌خبریم) و این ربطی به وضعیت مردم آن جا ندارد که آیا در تاریخ سابقه خوبی دارند یا ندارند.
روایاتی در این باب وجود دارد که دلالت بر قداست کوفه می کند از جمله این روایات:
امام صادق علیه السلام می‌فرماید: کوفه باغی از باغهای بهشت است در آن قبر نوح و ابراهیم و... قبر سید اوصیاء امیرالمؤمنین آن جاست. [3]
و نیز امام صادق علیه السلام می‌فرماید: یک درهم انفاق در کوفه مانند 100 درهم انفاق در غیر کوفه به حساب می آید و دو رکعت نماز خواندن در کوفه 100 رکعت به حساب می آید. [4]
رابعاً: حکومت حضرت جهانی است و وقتی مقر حکومت خود را کوفه قرار می‌دهد دیگر اختصاص به مردم آن جا ندارد بلکه مقر حکومتی آن حضرت مربوط به تمام جهان است.
پی نوشت ها:
[1] . ر.ک: سفینة البحار، محدث قمی، ج 7، ص 544، به نقل از المناقب، دار الاسو، چ سوم، 1422.
[2] . ر.ک: همان، ص 546، به نقل از بصائر الدرجات.
[3] . ر.ک: همان، ص 544، به نقل از فرحة النحری.
[4] . ر.ک : همان، ص 543، به نقل از کامل الزیارة.
