پرسش :
تاريخِ ذكر «الصلاةُ خَيْرٌ مِنَ النَّوْم» در اذان به چه زمانی بازمی‌گردد؟
پاسخ :
اهل سنت، الصلاة خير من النوم ـ كه از آن به تثويب تعبير مي شود ـ را جزو اذان صبح دانسته و قرائت آن را در اذان صبح مستحب مي دانند، ولي شيعه اماميه، نه تنها آن را جزو اذان نمي داند، بلكه آن را يك بدعت مي دانند.(1) (شارع بايد اصل و كيفيت عبادات را بيان كند و كسي مجاز نيست كه از طرف خود احكام را كم يا زياد نمايد).(2)
در حديثي آمده است كه الصلوة خير من النوم، بدعت بني اميه است و جزو اذان نبوده است.(3) به احتمال قوي، تثويب را پس از پايان اذان، به منظور بيدارباش مردم مي گفتند و جزو اذان نبوده، ولي بعدها وارد اذان شده است، چنان كه ابوحنيفه نيز به آن اشاره مي كند.(4)
هر چند اهل سنت، تثويب را در اذان مستحب مي دانند، برخي بزرگانِ آنها به بدعت بودن آن اعتراف كرده اند.(5) اهل سنت براي اثبات ادعاي خود رواياتي آورده اند،(6) ولي اين روايات، با يكديگر متعارضند و نمي توان آنها را به معناي يكساني ارجاع داد.(7)
پی نوشتها:
1. مسائل الناصريات، صص 181 و 182؛ البيان، ص 141؛ قواعد الاحکام، ج 1، ص 266؛ تذکرة الفقها، ج 3، ص 47؛ مجمع الفائده و البرهان، ج 2، ص 177.
2. براي مطالعه نظر علماي شيعه در‌باره تثويب نک: الحدائق الناظرة، ج 7، ص 420؛ المسالک، ج 1، ص 24.
3. بحارالانوار، ج 18، ص 179.
4. جامع المسند، ج 1، ص 296.
5. نک: کنزالعمال، ج 8، ص 357؛ صنعاني، المصنف، ج 1، ص 475؛ نيل الاوطار، ج 2، ص 43.
6. سنن ابن ماجه، ج 1، صص 232 و 233؛ تهذيب الاحکام، ج 16، ص 519؛ نيل الاوطار، ج 2، ص 42؛ سنن ترمذي، ج 1، ص 378؛ سنن ابن ماجه، ج 1، ص 237؛ سنن ابي‌داوود، ج 1، ص136، ح 500؛ تهذيب التهذيب، ج 9، ص 317.
7. جهت مطالعه بيشتر و بررسي ادله طبقه‌بندي شده نک: جعفر سبحاني تبريزي، الاعتصام بالکتاب و السنة، صص 55 و 56.
منبع: پرسمان نماز، محسن محمدی، نشر: قم: مرکز پژوهش های اسلامی صدا و سیما (1389)
اهل سنت، الصلاة خير من النوم ـ كه از آن به تثويب تعبير مي شود ـ را جزو اذان صبح دانسته و قرائت آن را در اذان صبح مستحب مي دانند، ولي شيعه اماميه، نه تنها آن را جزو اذان نمي داند، بلكه آن را يك بدعت مي دانند.(1) (شارع بايد اصل و كيفيت عبادات را بيان كند و كسي مجاز نيست كه از طرف خود احكام را كم يا زياد نمايد).(2)
در حديثي آمده است كه الصلوة خير من النوم، بدعت بني اميه است و جزو اذان نبوده است.(3) به احتمال قوي، تثويب را پس از پايان اذان، به منظور بيدارباش مردم مي گفتند و جزو اذان نبوده، ولي بعدها وارد اذان شده است، چنان كه ابوحنيفه نيز به آن اشاره مي كند.(4)
هر چند اهل سنت، تثويب را در اذان مستحب مي دانند، برخي بزرگانِ آنها به بدعت بودن آن اعتراف كرده اند.(5) اهل سنت براي اثبات ادعاي خود رواياتي آورده اند،(6) ولي اين روايات، با يكديگر متعارضند و نمي توان آنها را به معناي يكساني ارجاع داد.(7)
پی نوشتها:
1. مسائل الناصريات، صص 181 و 182؛ البيان، ص 141؛ قواعد الاحکام، ج 1، ص 266؛ تذکرة الفقها، ج 3، ص 47؛ مجمع الفائده و البرهان، ج 2، ص 177.
2. براي مطالعه نظر علماي شيعه در‌باره تثويب نک: الحدائق الناظرة، ج 7، ص 420؛ المسالک، ج 1، ص 24.
3. بحارالانوار، ج 18، ص 179.
4. جامع المسند، ج 1، ص 296.
5. نک: کنزالعمال، ج 8، ص 357؛ صنعاني، المصنف، ج 1، ص 475؛ نيل الاوطار، ج 2، ص 43.
6. سنن ابن ماجه، ج 1، صص 232 و 233؛ تهذيب الاحکام، ج 16، ص 519؛ نيل الاوطار، ج 2، ص 42؛ سنن ترمذي، ج 1، ص 378؛ سنن ابن ماجه، ج 1، ص 237؛ سنن ابي‌داوود، ج 1، ص136، ح 500؛ تهذيب التهذيب، ج 9، ص 317.
7. جهت مطالعه بيشتر و بررسي ادله طبقه‌بندي شده نک: جعفر سبحاني تبريزي، الاعتصام بالکتاب و السنة، صص 55 و 56.
منبع: پرسمان نماز، محسن محمدی، نشر: قم: مرکز پژوهش های اسلامی صدا و سیما (1389)
