پرسش :
در مورد اينكه مي گويند: اين عصر، عصر ظهور است توضيح دهيد و دلائلي بيان كنيد؟
پاسخ :
در رابطه با اين پرسش بايد توجه داشت كه وقت ظهور حضرت مهدي (عج) طبق روايات و اخبار يك امر ناگهاني و جزء اسرار الهي است كه هيچ كس از آن آگاهي ندارد.
بنابراين اگر منظور از سؤال، شناخت دقيق وقت ظهور باشد پاسخ منفي است چون اين موضوع براي احدي معلوم نمي باشد و اگر كسي براي ظهور حضرت تعيين وقت نمايد و تاريخ و زمان براي آن ذكر كند بدون شك دروغ بافته است و ائمه معصومين ـ عليهم السلام ـ چنين كسي را دروغگو ناميده اند.
امام صادق ـ عليه السلام ـ فرمودند: «تعيين كنندگان وقت ظهور دروغ مي گويند. تعجيل كنندگان وقت ظهور دروغ مي گويند، تعجيل كنندگان هلاك مي گردند و تسليم شوندگان نجات مي يابند و به سوي ما اهل بيت رجوع و بازگشت مي نمايند.»[1]
خود حضرت بقية الله (عج) مي فرمايد: «و اما ظهور فرج بسته به ارادة خداي متعال دارد كساني كه براي ظهور، وقت تعيين كنند دروغگو هستند.»[2]
طبق اين دسته روايات احدي از وقت ظهور حضرت ـ عليه السلام ـ باخبر نمي باشد اما اينكه آيا خود حضرت از وقت ظهورش به علم غيب آگاهي دارد و يا نه؟ مطلب ديگري است كه در بحث ما ثمره عملي ندارد. آنچه مسلم است اين است كه كسي ديگر از اين موضوع اطلاعي ندارند و بهمين جهت حق اظهار نظر در اين خصوص را نخواهند داشت.
ولي اگر منظور از «اين عصر، عصر ظهور است» اين باشد كه در اين عصر نشانه هاي نزديك شدن زمان ظهور، مشاهده مي شود و شرائط بگونة پيش مي رود كه اميد رسيدن به عصر ظهور را نويد مي دهد، چنين سخني صحيح و بجا است زيرا گرچه نمي توان از تعيين وقت ظهور حرفي به ميان آورد ولي با توجه به روايات زيادي كه در رابطه با علائم ظهور حضرت وارد شده است، قيام حضرت منوط به مساعد شدن شرايط طبيعي و جهاني از يكسو، و آمادگي عمومي از سوي ديگر مي باشد.
از اين نظر مي توان گفت كه: با توجه به شرايط جهاني، گو اينكه سمت و سوي تحولات و رخدادها، سهولت ارتباطات و وابستگي جوامع امروزي، رشد صنعت و تكنولوژي اطلاعات و... زمينه را براي چنين رخداد عظيمي به تدريج آماده مي كند و از نظر افكار عمومي نيز توجهات مردم نسبت به حضرت ـ عليه السلام ـ به شدت رو به افزايش است و برخي از صاحب نظران مثل آيت الله العظمي مكارم شيرازي از اين مسأله به عنوان «ظهور صغرا» ياد نموده است.
ايشان در اين زمينه مي گويد: همانطور كه براي حضرت مهدي (عج) يك غيبت صغرا و يك غيبت كبري است براي ظهورش نيز يك ظهور صغرا و يك ظهور كبري است مانند موقعي كه آفتاب مي خواهد طلوع كند قرص خورشيد هنوز پيدا نشده اما هوا نيمه روشن است و بعد خورشيد ديده مي شود ظهور حضرت نيز چنين است در ظهور صغرا توجه مردم به امام زمان (عج) زياد مي شود و همه جا صحبت از امام زمان (عج) است و جلسات امام زمان (عج) پرشور و همه جاگير مي شود طوري كه مردم تشنه مي شوند و خود را آماده مي كنند. ما تصور مي كنيم كه در اين عصر و زمان، ما ان شاء الله، در بين الطلوعين ظهور حضرت مهدي (عج) قرار داريم.»[3]
نتيجه اينكه: بررسي شرايط جهاني و تحليل روند تحولات و در نتيجه خوشبيني نسبت به نزديك شدن به عصر ظهور، مطلبي است عقلائي و صحيح كه از مطالعة وضعيت اجتماعي و نگاهي به شرايط جهاني بدست مي آيد. آنچه مردود و بي اساس است و در روايات به شدت از آن نهي شده و علماي شيعه يكصدا به آن مخالفت نموده مي كنند تعيين وقت ظهور است.
منابع جهت مطالعة بيشتر:
1. عصر ظهور، علي كوراني، سازمان تبليغات اسلامي.
2. امامت، غيبت، ظهور، مسجد مقدس جمكران، واحد تحقيقات.
امام محمدباقر ـ عليه السلام ـ فرمود:
«منتظران ما بارها غربال مي شوند تا تنها راد مردان يكرنگ و يكدل در جبهه حق و پادگان وليّ قائم باقي بمانند.»
شيخ طوسي، الغيبة، ص 239، مكتبة نينوا
----------------------------------------------
[1] . الغيبه نعماني، ص 204، باب 11، حديث 8، چاپ اول 1422، نشر انوار الهدي، قم.
[2] . كمال الدين و تمام النعمه، شيخ صدوق، ص 484، «نقل از يكصد پرسش و پاسخ ـ رجالي تهران ـ ص 160».
[3] . فصلنامة انتظار، شماره 5، ص 24 «با اندك تغيير و تخليص».
( اندیشه قم )
در رابطه با اين پرسش بايد توجه داشت كه وقت ظهور حضرت مهدي (عج) طبق روايات و اخبار يك امر ناگهاني و جزء اسرار الهي است كه هيچ كس از آن آگاهي ندارد.
بنابراين اگر منظور از سؤال، شناخت دقيق وقت ظهور باشد پاسخ منفي است چون اين موضوع براي احدي معلوم نمي باشد و اگر كسي براي ظهور حضرت تعيين وقت نمايد و تاريخ و زمان براي آن ذكر كند بدون شك دروغ بافته است و ائمه معصومين ـ عليهم السلام ـ چنين كسي را دروغگو ناميده اند.
امام صادق ـ عليه السلام ـ فرمودند: «تعيين كنندگان وقت ظهور دروغ مي گويند. تعجيل كنندگان وقت ظهور دروغ مي گويند، تعجيل كنندگان هلاك مي گردند و تسليم شوندگان نجات مي يابند و به سوي ما اهل بيت رجوع و بازگشت مي نمايند.»[1]
خود حضرت بقية الله (عج) مي فرمايد: «و اما ظهور فرج بسته به ارادة خداي متعال دارد كساني كه براي ظهور، وقت تعيين كنند دروغگو هستند.»[2]
طبق اين دسته روايات احدي از وقت ظهور حضرت ـ عليه السلام ـ باخبر نمي باشد اما اينكه آيا خود حضرت از وقت ظهورش به علم غيب آگاهي دارد و يا نه؟ مطلب ديگري است كه در بحث ما ثمره عملي ندارد. آنچه مسلم است اين است كه كسي ديگر از اين موضوع اطلاعي ندارند و بهمين جهت حق اظهار نظر در اين خصوص را نخواهند داشت.
ولي اگر منظور از «اين عصر، عصر ظهور است» اين باشد كه در اين عصر نشانه هاي نزديك شدن زمان ظهور، مشاهده مي شود و شرائط بگونة پيش مي رود كه اميد رسيدن به عصر ظهور را نويد مي دهد، چنين سخني صحيح و بجا است زيرا گرچه نمي توان از تعيين وقت ظهور حرفي به ميان آورد ولي با توجه به روايات زيادي كه در رابطه با علائم ظهور حضرت وارد شده است، قيام حضرت منوط به مساعد شدن شرايط طبيعي و جهاني از يكسو، و آمادگي عمومي از سوي ديگر مي باشد.
از اين نظر مي توان گفت كه: با توجه به شرايط جهاني، گو اينكه سمت و سوي تحولات و رخدادها، سهولت ارتباطات و وابستگي جوامع امروزي، رشد صنعت و تكنولوژي اطلاعات و... زمينه را براي چنين رخداد عظيمي به تدريج آماده مي كند و از نظر افكار عمومي نيز توجهات مردم نسبت به حضرت ـ عليه السلام ـ به شدت رو به افزايش است و برخي از صاحب نظران مثل آيت الله العظمي مكارم شيرازي از اين مسأله به عنوان «ظهور صغرا» ياد نموده است.
ايشان در اين زمينه مي گويد: همانطور كه براي حضرت مهدي (عج) يك غيبت صغرا و يك غيبت كبري است براي ظهورش نيز يك ظهور صغرا و يك ظهور كبري است مانند موقعي كه آفتاب مي خواهد طلوع كند قرص خورشيد هنوز پيدا نشده اما هوا نيمه روشن است و بعد خورشيد ديده مي شود ظهور حضرت نيز چنين است در ظهور صغرا توجه مردم به امام زمان (عج) زياد مي شود و همه جا صحبت از امام زمان (عج) است و جلسات امام زمان (عج) پرشور و همه جاگير مي شود طوري كه مردم تشنه مي شوند و خود را آماده مي كنند. ما تصور مي كنيم كه در اين عصر و زمان، ما ان شاء الله، در بين الطلوعين ظهور حضرت مهدي (عج) قرار داريم.»[3]
نتيجه اينكه: بررسي شرايط جهاني و تحليل روند تحولات و در نتيجه خوشبيني نسبت به نزديك شدن به عصر ظهور، مطلبي است عقلائي و صحيح كه از مطالعة وضعيت اجتماعي و نگاهي به شرايط جهاني بدست مي آيد. آنچه مردود و بي اساس است و در روايات به شدت از آن نهي شده و علماي شيعه يكصدا به آن مخالفت نموده مي كنند تعيين وقت ظهور است.
منابع جهت مطالعة بيشتر:
1. عصر ظهور، علي كوراني، سازمان تبليغات اسلامي.
2. امامت، غيبت، ظهور، مسجد مقدس جمكران، واحد تحقيقات.
امام محمدباقر ـ عليه السلام ـ فرمود:
«منتظران ما بارها غربال مي شوند تا تنها راد مردان يكرنگ و يكدل در جبهه حق و پادگان وليّ قائم باقي بمانند.»
شيخ طوسي، الغيبة، ص 239، مكتبة نينوا
----------------------------------------------
[1] . الغيبه نعماني، ص 204، باب 11، حديث 8، چاپ اول 1422، نشر انوار الهدي، قم.
[2] . كمال الدين و تمام النعمه، شيخ صدوق، ص 484، «نقل از يكصد پرسش و پاسخ ـ رجالي تهران ـ ص 160».
[3] . فصلنامة انتظار، شماره 5، ص 24 «با اندك تغيير و تخليص».
( اندیشه قم )
