پرسش :
در كدام آيات نسخ واقع شده است؟
پاسخ :
در رابطه با تعداد آياتي كه نسخ شده اختلاف نظر فراوان است. مرحوم آيتالله خويي در اين رابطه ميفرمايد: «به نظر ما اكثر آياتي كه در آنها احتمال نسخ داده شده، هم اكنون نيز به قوت خود باقي است و نسخي در آنها راه نيافته است».[1]
از جمله مواردي كه اكثر علما بر نسخ آن اتفاق دارند عبارت است از:
الف) نسخ آية «يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذا ناجَيْتُمُ الرَّسُولَ فَقَدِّمُوا بَيْنَ يَدَيْ نَجْواكُمْ صَدَقَةً...»[2] اي كساني كه ايمان آوردهايد! هنگامي كه ميخواهيد با رسول خدا نجوا كنيد (و سخن بگوئيد) قبل از آن صدقهاي (در راه خدا) بدهيد... به وسيله آية «أَ أَشْفَقْتُمْ أَنْ تُقَدِّمُوا بَيْنَ يَدَيْ نَجْواكُمْ صَدَقاتٍ فَإِذْ لَمْ تَفْعَلُوا وَ تابَ اللَّهُ عَلَيْكُمْ...»[3] آيا ترسيديد فقير شويد كه از دادن صدقات قبل از نجوا خودداري كرديد؟! اكنون كه اين كار را نكرديد و خداوند توبة شما را پذيرفت پس...
ب) نسخ آياتي كه در آن دستور مدارا و گذشت از كفار صادر شده بود،[4] به وسيله آيات جنگ و مقاتله با كفار[5].
ج) آيهاي كه دستور حبس زنان زناكار را صادر كرده بود،[6] بعدها به وسيله دستور به تازيانه و سنگسار نسخ شد[7].
د) آيات مربوط به تغيير قبله را نيز از جمله آيات ناسخ و منسوخ شمردهاند...[8]
معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1. قرآن در اسلام، علامه طباطبايي، انتشارات اسلامي.
2. شناخت قرآن، آيتالله خويي، تلخيص و ترجمة هاشم هريسي.
3. علوم قرآن، سعيدي روشن، انتشارات مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني (ره)، چاپ اول.
--------------------------------------------------------------------------------
[1] . خويي، سيدابوالقاسم، شناخت قرآن، تلخيص و ترجمه هاشم هريسي، ص 265.
[2] . مجادله/ 12.
[3] . مجادله/ 13.
[4] . جاشيه/ 14 و بقره/ 109.
[5] . حج/ 39، انفال/ 65.
[6] . توبه/ 29.
[7] . مجلسي، محمدباقر، بحارالانوار، بيروت، دارالاحياء و التراث العربي، ج 93، ص 6؛ و طبري، فضل بن حسن، مجمع البيان، قم، مكتبة آيتالله مرعشي، ج 3، ص 21.
[8] . ر.ك. سعيدي روشن، محمدباقر، علوم قرآن، قم، مؤسسه پژوهشي امام خميني (ره)، چاپ اول، ص 30.
در رابطه با تعداد آياتي كه نسخ شده اختلاف نظر فراوان است. مرحوم آيتالله خويي در اين رابطه ميفرمايد: «به نظر ما اكثر آياتي كه در آنها احتمال نسخ داده شده، هم اكنون نيز به قوت خود باقي است و نسخي در آنها راه نيافته است».[1]
از جمله مواردي كه اكثر علما بر نسخ آن اتفاق دارند عبارت است از:
الف) نسخ آية «يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذا ناجَيْتُمُ الرَّسُولَ فَقَدِّمُوا بَيْنَ يَدَيْ نَجْواكُمْ صَدَقَةً...»[2] اي كساني كه ايمان آوردهايد! هنگامي كه ميخواهيد با رسول خدا نجوا كنيد (و سخن بگوئيد) قبل از آن صدقهاي (در راه خدا) بدهيد... به وسيله آية «أَ أَشْفَقْتُمْ أَنْ تُقَدِّمُوا بَيْنَ يَدَيْ نَجْواكُمْ صَدَقاتٍ فَإِذْ لَمْ تَفْعَلُوا وَ تابَ اللَّهُ عَلَيْكُمْ...»[3] آيا ترسيديد فقير شويد كه از دادن صدقات قبل از نجوا خودداري كرديد؟! اكنون كه اين كار را نكرديد و خداوند توبة شما را پذيرفت پس...
ب) نسخ آياتي كه در آن دستور مدارا و گذشت از كفار صادر شده بود،[4] به وسيله آيات جنگ و مقاتله با كفار[5].
ج) آيهاي كه دستور حبس زنان زناكار را صادر كرده بود،[6] بعدها به وسيله دستور به تازيانه و سنگسار نسخ شد[7].
د) آيات مربوط به تغيير قبله را نيز از جمله آيات ناسخ و منسوخ شمردهاند...[8]
معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1. قرآن در اسلام، علامه طباطبايي، انتشارات اسلامي.
2. شناخت قرآن، آيتالله خويي، تلخيص و ترجمة هاشم هريسي.
3. علوم قرآن، سعيدي روشن، انتشارات مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني (ره)، چاپ اول.
--------------------------------------------------------------------------------
[1] . خويي، سيدابوالقاسم، شناخت قرآن، تلخيص و ترجمه هاشم هريسي، ص 265.
[2] . مجادله/ 12.
[3] . مجادله/ 13.
[4] . جاشيه/ 14 و بقره/ 109.
[5] . حج/ 39، انفال/ 65.
[6] . توبه/ 29.
[7] . مجلسي، محمدباقر، بحارالانوار، بيروت، دارالاحياء و التراث العربي، ج 93، ص 6؛ و طبري، فضل بن حسن، مجمع البيان، قم، مكتبة آيتالله مرعشي، ج 3، ص 21.
[8] . ر.ك. سعيدي روشن، محمدباقر، علوم قرآن، قم، مؤسسه پژوهشي امام خميني (ره)، چاپ اول، ص 30.
