پرسش :
رسول خدا(ص) ميفرمود: «أنا دعوة ابراهيم» ؛ من محصول دعاي حضرت ابراهيم هستم, معنای اين سخن چيست؟
پاسخ :
وقتي حضرت ابراهيم(ع) كعبه را بنا نهاد از جمله نيايشهاي آن بيانگذار كعبه، اين بود: «رَبَّنا وابعَث فيهم رسولاً مِنهم يَتلوا عَليهم اياتك و يُعملهم الكِتاب و الحِكمة و يُزكيهم انِّك أنت العزيز الحكيم» بقره/129 . خدايا! عزت و حكمت اقتضا ميكند كه براي اين مردم، پيامبري اعزام كني؛ چون كار مبدأ عزيز و حكيم، نفوذ ناپذير و محكم و استوار خواهد بود. گرچه كعبه ساخته شد ولي كعبه بدون پيامبر سنگي است كه سودمند يا زيانبار نيست.
بنيانگذار كعبه، عقل ممثل بود و چون از فرزانگي اهل توحيد و وحي و رسالت، و اين كه نعمتي برتر از نعمت معرفت خداي سبحان و پيام آوران الهي نيست، به خوبي آگاه بود، از اين رو از خداي سبحان مسئلت كرد تا از فرزندان وي پيامبري مبعوث كند كه در پرتو هدايت خود، آنها را عاقل و خردمند سازد. خداي سبحان نيز ملّت و دين ابراهيم(ع) را ملت توحيد و عقل و رشد ناميد و فرمود: «ومَن يَرغب عَن مِلة ابراهيم الّا مَن سَفه نفسه» بقره/130 . محتواي اين آيه مباركه اين است كه هر كس از ملت توحيدي ابراهيم خليل(ع) اعراض كند، سفيه است. پس كسي كه خدا را عبادت نكند، سفيه است و عكس نقيضش اين است كه كسي كه سفيه نيست، خدا را عبادت ميكند. بنابر اين عقل چيزي است كه در پرتو آن، خدا عبادت شود و در جايي كه خدا عبادت نشود سفاهت است نه عقل. باتوجه به اين نكته است كه استاد علامه طباطبايي(رضوان الله عليه) در ذيل آيه مزبور، حديث معروفِ:
«العقل ما عُبد به الرحمن و اكتُسب به الجنان» را نقل ميكند (الميزان1/300).
قرآن كريم، راه ابراهيم(ع) را راه عقل، و اِعراض ازآن را سفاهت ميداند. و ابراهيم خليل نيز كعبه بدون پيامبر را سودمند و مؤثر نميداند و از خداي سبحان مسئلت ميكند تا براي هدايت نسل و ذريّه او، پيامبري را مبعوث كند. از اين رو رسول خدا(ص) ميفرمود:
«أنا دعوة ابراهيم» ؛(بحار12/92)؛ من محصول دعاي حضرت ابراهيم هستم. چه دعاي پربركتي كه نتيجه آن، رسالت رسول اكرم(ص) است.
آيت الله جوادي آملي،تفسير موضوعي قرآن كريم ج 9 (سيرة رسول اكرم در قرآن)
www.payambarazam.ir
وقتي حضرت ابراهيم(ع) كعبه را بنا نهاد از جمله نيايشهاي آن بيانگذار كعبه، اين بود: «رَبَّنا وابعَث فيهم رسولاً مِنهم يَتلوا عَليهم اياتك و يُعملهم الكِتاب و الحِكمة و يُزكيهم انِّك أنت العزيز الحكيم» بقره/129 . خدايا! عزت و حكمت اقتضا ميكند كه براي اين مردم، پيامبري اعزام كني؛ چون كار مبدأ عزيز و حكيم، نفوذ ناپذير و محكم و استوار خواهد بود. گرچه كعبه ساخته شد ولي كعبه بدون پيامبر سنگي است كه سودمند يا زيانبار نيست.
بنيانگذار كعبه، عقل ممثل بود و چون از فرزانگي اهل توحيد و وحي و رسالت، و اين كه نعمتي برتر از نعمت معرفت خداي سبحان و پيام آوران الهي نيست، به خوبي آگاه بود، از اين رو از خداي سبحان مسئلت كرد تا از فرزندان وي پيامبري مبعوث كند كه در پرتو هدايت خود، آنها را عاقل و خردمند سازد. خداي سبحان نيز ملّت و دين ابراهيم(ع) را ملت توحيد و عقل و رشد ناميد و فرمود: «ومَن يَرغب عَن مِلة ابراهيم الّا مَن سَفه نفسه» بقره/130 . محتواي اين آيه مباركه اين است كه هر كس از ملت توحيدي ابراهيم خليل(ع) اعراض كند، سفيه است. پس كسي كه خدا را عبادت نكند، سفيه است و عكس نقيضش اين است كه كسي كه سفيه نيست، خدا را عبادت ميكند. بنابر اين عقل چيزي است كه در پرتو آن، خدا عبادت شود و در جايي كه خدا عبادت نشود سفاهت است نه عقل. باتوجه به اين نكته است كه استاد علامه طباطبايي(رضوان الله عليه) در ذيل آيه مزبور، حديث معروفِ:
«العقل ما عُبد به الرحمن و اكتُسب به الجنان» را نقل ميكند (الميزان1/300).
قرآن كريم، راه ابراهيم(ع) را راه عقل، و اِعراض ازآن را سفاهت ميداند. و ابراهيم خليل نيز كعبه بدون پيامبر را سودمند و مؤثر نميداند و از خداي سبحان مسئلت ميكند تا براي هدايت نسل و ذريّه او، پيامبري را مبعوث كند. از اين رو رسول خدا(ص) ميفرمود:
«أنا دعوة ابراهيم» ؛(بحار12/92)؛ من محصول دعاي حضرت ابراهيم هستم. چه دعاي پربركتي كه نتيجه آن، رسالت رسول اكرم(ص) است.
آيت الله جوادي آملي،تفسير موضوعي قرآن كريم ج 9 (سيرة رسول اكرم در قرآن)
www.payambarazam.ir
