پرسش :
چه گناهانی موجب جاودانگی در دوزخ می شود؟
پاسخ :
با توجه به آیات قرآن کریم، گناهانی که موجب جاودانگی در آتش دوزخ می شود، عبارتند از:
1. کفر
إِنَّ اللّه لَعَنَ الکَافرینَ وَ أَعَدَّلَهُمْ سَعِیراً، خَالدینَ فیها أَبَداً لاّ یَجدُونَ وَلِیّاً وَ لا نَصیراً. (احزاب: 64 و 65)
خداوند کافران را لعن کرد و برای آنان آتش دوزخ مهیا گردانید. آنان در آن دوزخ همیشه معذبند و بر نجات خود هیچ یار و یاوری نخواهند یافت.
همچنین در آیات 71 و 72 سوره زمر، آیه 76 سوره غافر، آیه 10 سوره تغابن، آیات 161 و 162 سوره بقره، آیه 116 سوره آل عمران و آیه 168 و 169 سوره نساء به این نکته اشاره شده است.
2. شرک
إِنَّ الذّینَ کَفَروُا مِنْ أَهلِ الکِتبِ وَ المُشْرکینِ فِی نارِ جَهَنَّمَ خَالِدینَ فِیهَا أُولئِکَ هُمْ شَرُّ البَرِیَّة. (بیّنه: 6)
همانا آنان که از اهل کتاب کافر شدند (عیسی و عزیر و رهبانان و احبار را به مقام ربوبیت خواندند)، آنها با مشرکان همه در آتش دوزخ وارد می شوند و در آن همیشه معذبند و در حقیقت، آنها بدترین خلقند.
3. ارتداد
...وَ مَنْ یَرْتَدِدْ مِنْکُمْ عَنْ دِینِهِ فَیَمُتْ وَ هُوَ کَافِرٌ فَأُولئِکَ حَبِطَتْ أَعْمَالُهُمْ فِی الدُّنیا وَ الآخِرَةِ هُمْ فِیها خَالِدوُنَ. (بقره: 217)
هر کس از شما از دین خود برگردد و به حال کفر باشد تا بمیرد، اعمال چنین اشخاصی در دنیا و آخرت، ضایع و باطل می شود و اهل دوزخند و در آن همیشه معذب خواهند بود.
آیات 86 ـ 88 سوره آل عمران نیز به این امر اشاره دارد.
4. نفاق
وَعَدَ اللّهُ المُنافِقِینَ وَالمُنافِقَاتِ وَالکُفَّارَ نَارَ جَهَنَّمَ خَالِدینَ فِیها... . (توبه: 68)
خداوند به مردان و زنان منافق و کافران وعده آتش دوزخ و جاودانگی در آن را داده است... .
www.irc.ir
5. تکذیب کنندگان آیات الهی
وَ الَّذِینَ کَذَّبُوا بِآیاتِنا وَ اسْتَکْبَرُوا عَنْها أُولئِکَ أَصْحَابُ النّارِ هُمْ فِیها خَالِدُونَ. (اعراف: 36)
آنان که به تکذیب آیات ما برخیزند و تکبر ورزند، اهل آتش و پیوسته در آنجا هستند.
6 . دشمنی با خدا و رسول خدا صلی الله علیه و آله
أَلَمْ یَعْلَمُوا أَنَّهُ مَنْ یُحادِدِاللّهَ وَ رَسُولَهُ فَأَنَّ لَهُ نَارَ جَهَنَّمَ خالِداً فیها ذلِکَ الْخِزیُ الْعَظِیمُ. (توبه: 63)
آن که با خدا و رسول او دشمنی ورزد، برای اوست آتش دوزخ، جاودانه؛ این است خواری بزرگ.
فعل «یُحادِد» از ماده «حدّ» به معنای نهایت و پایان چیزی است و در اینجا مقصود دشمنی است و بی شک، دشمنی با خدا و رسولش با تکذیب رسالت رسولان و نبوت پیامبران یکسان است و چنین فردی کافر خواهد بود.
7. نافرمانی و سرپیچی از امر خدا و رسول خدا صلی الله علیه و آله
... وَ مَنْ یَعْصِ اللّهَ وَ رَسُولَهُ فَإنَّ لَهُ نَارَ جَهَنَّمَ خَالدینَ فِیها أَبَداً. (جن: 24)
و آن که به خدا و رسولش عصیان ورزد، برای اوست آتش دوزخ، جاودانه و پیوسته در آنجا.
8 . ستم
ثُمَّ قِیلَ لِلَّذینَ ظَلَمُوا ذُوقُوا عذابَ الْخُلْدِ هَلْ تُجْزَونَ إِلاَّ بِما کُنْتُمْ تَکْسِبُونَ. (یونس: 52)
آن گاه به افرادی که ستم کرده اند، گفته می شود عذاب جاودان را بچشید. جز آنچه را انجام می دادید، جزا داده نمی شوید.
9. شقاوت و پستی
فَأَمَّا الَّذینَ شَقُوا فَفِی النَّارِ فیها زَفیرٌ وَ شَهیقٌ، خَالِدینَ فِیها ما دامَتِ السَّماواتُ وَ الأرْضُ إلاّ ما شاءَ رَبُّکَ إِنَّ رَبَّکَ فَعّالٌ لِما یُریدُ. (هود: 106 و 107)
آنان که بدبخت شده اند، در آتشند. آنان را [از شدت درد،] آه و ناله است [و] تا آسمان ها و زمین برقرار است، جاودانه در آتشند، مگر خدای تو بخواهد. حقا که پروردگار تو آنچه را اراده کند، انجام می دهد.
در اصطلاح قرآن، انسان بدبخت فردی است که در تبه کاری فرو می رود، چنان که خداوند می فرماید:
فَأَنْذَرْتُکُمْ ناراً تَلَظّی لایَصْلیها إلاّ الأَشْقَی الَّذی کَذَّبَ وَ تَوَلّی.(لیل: 14ـ16)
شما را از آتش شعله ور بیم داده ام که جز فرد بدبخت در آن وارد نمی شود؛ کسی که رسالت رسولان را تکذیب و به آنان پشت کرده است.
10. جرم و گناه
خداوند در آیه ای از قرآن درباره مجرمان می فرماید:
إِنّ المُجْرِمینَ فِی عَذابِ جَهَنَّمَ خَالِدُونَ، لایُفَتَّرُ عَنْهُمْ وَ هُمْ فیه مُبْلِسُونَ. (زخرف: 74 و 75)
گناه کاران و مجرمان در عذاب دوزخ جاودانه اند. عذاب آنان قطع نمی گردد و آنان در آتش از رحمت حق ناامید یا سرافکنده اند.
مقصود از مجرمان کسانی هستند که به فرمان خداوند گردن ننهاده و به پیامبران ایمان نیاورده اند.
خداوند در آیه ای دیگر می فرماید:
بَلی مَنْ کَسَبَ سَیِّئَة وَ أَحاطَتْ بِهِ خَطِیْئَتُهُ فَأُولئِکَ أَصْحَابُ النَّارِ هُمْ فِیها خَالِدُونَ. (بقره: 81)
آن که بدی و گناه را کسب و خطاهایش بر او احاطه کند، آنان اهل آتشند و در آن جاودانه خواهند بود.
منظور این آیه کسانی هستند که چنان در خطا و گناه غرق شده اند که راه هدایت به روی آنها بسته شده است.
11. زنا و کشتن نفس محترم
وَ الَّذِینَ لایَدْعُوْنَ مَعَ اللّهِ إِلهاً آخَرَ وَ لایَقْتُلُونَ النَّفْسَ الَّتی حَرَّمَ اللّهُ إِلاّ بِالحَقِّ وَ لا یَزنُوْنَ وَ مَنْ یَفْعَلْ ذلِکَ یَلْقَ أَثاماً، یُضاعَفْ لَهُ الْعَذابُ یَوْمَ الْقِیَامَةِ وَ یَخْلُدْ فیه مُهاناً. (فرقان: 68 و 69)
آنان که به جز آفریدگار، خدایی را نمی خوانند و نفسی را که خدا محترم داشته است، مگر از روی حق نمی کشند و مرتکب زنا نمی شوند و هر کس این گناهان را انجام دهد، کیفر خواهد دید. روز قیامت برای او عذابی دوچندان است و با خواری در آن جاودانه خواهد بود.
12. روی گرداندن از قرآن
... وَ قَدْ آتَیْناکَ مِنْ لَدُنَّا ذِکراً. مَنْ أَعَرضَ عَنْهُ فَإنَّهُ یَحْملُ یَوْمَ القِیامَةِ وِزراً، خالِدینَ فِیهِ وَ سَاءَ لَهُمْ یَوْمَ القِیامَةِ حِملاً. (طه: 99 و 100)
از نزد خود قرآن را به تو داده ایم. هر کس به آن [ایمان نیاورد و از عمل به آن] روی گرداند، روز قیامت بار سنگینی را حمل می کند [و] پیوسته در مشقت حمل آن بارند و چه بار بدی است که روز قیامت حمل می کند.
13. رباخواری
اَلَّذِینَ یَأْکُلُونَ الرِّبوا لایَقُومونَ إِلاَّ کَما یَقُومُ الَّذِی یَتَخَبَّطُهُ الشَّیْطانُ مِنَ الْمَسِّ ذلِکَ بِأَنَّهُمْ قالُؤا إِنَّمَا الْبَیْعُ مِثْلُ الرِّبوا وَ أَحَلَّ اللّهُ الْبَیْعَ وَ حَرَّمَ الرِّبوا فَمَنْ جاءَهُ مَوْعِظَةٌ مِنْ رَبِّهِ فَانْتَهی فَلَهُ ما سَلَفَ وَ أَمْرُهُ إِلَی اللّهِ وَ مَنْ عَادَ فَأُولئِکَ أَصْحَابُ النَّارِ هُمْ فِیها خَالِدُونَ. (بقره: 275)
آنان که ربا می خورند، از جای برنمی خیزند، مگر مانند برخاستن انسانی که شیطان خِردش را آشفته ساخته است. این حال برای آن است که گفتند بیع مانند رباست، با آنکه خدا بیع را حلال و ربا را حرام کرده است. هرکه از سوی خدا برای او اندرزی آید و آن را ترک کند، پس برای اوست گذشته (بخشوده می شود) و کار او به خدا واگذار می شود و هر کس به [رباخواری] باز گردد، اهل آتش است و در آن جاودان خواهد بود.
14. کشتن مؤمن بی گناه
وَ مَنْ یَقْتُلْ مُؤْمِناً مُتَعَمَّداً فَجَزاؤُهُ جَهَنَّمَ خَالِداً فیها وَ غَضِبَ اللّهُ عَلَیْهِ وَ لَعَنَهُ وَ أَعَدَّ لَهُ عَذاباً عَظِیماً. (نساء: 93)
هر کس مؤمنی را به عمد بکشد، سزای او دوزخ است که جاودانه در آنجا بماند و خدا بر او خشم می گیرد و وی را از رحمت خود دور می سازد و برای او عذاب بزرگی را آماده کرده است.
با توجه به آیات قرآن کریم، گناهانی که موجب جاودانگی در آتش دوزخ می شود، عبارتند از:
1. کفر
إِنَّ اللّه لَعَنَ الکَافرینَ وَ أَعَدَّلَهُمْ سَعِیراً، خَالدینَ فیها أَبَداً لاّ یَجدُونَ وَلِیّاً وَ لا نَصیراً. (احزاب: 64 و 65)
خداوند کافران را لعن کرد و برای آنان آتش دوزخ مهیا گردانید. آنان در آن دوزخ همیشه معذبند و بر نجات خود هیچ یار و یاوری نخواهند یافت.
همچنین در آیات 71 و 72 سوره زمر، آیه 76 سوره غافر، آیه 10 سوره تغابن، آیات 161 و 162 سوره بقره، آیه 116 سوره آل عمران و آیه 168 و 169 سوره نساء به این نکته اشاره شده است.
2. شرک
إِنَّ الذّینَ کَفَروُا مِنْ أَهلِ الکِتبِ وَ المُشْرکینِ فِی نارِ جَهَنَّمَ خَالِدینَ فِیهَا أُولئِکَ هُمْ شَرُّ البَرِیَّة. (بیّنه: 6)
همانا آنان که از اهل کتاب کافر شدند (عیسی و عزیر و رهبانان و احبار را به مقام ربوبیت خواندند)، آنها با مشرکان همه در آتش دوزخ وارد می شوند و در آن همیشه معذبند و در حقیقت، آنها بدترین خلقند.
3. ارتداد
...وَ مَنْ یَرْتَدِدْ مِنْکُمْ عَنْ دِینِهِ فَیَمُتْ وَ هُوَ کَافِرٌ فَأُولئِکَ حَبِطَتْ أَعْمَالُهُمْ فِی الدُّنیا وَ الآخِرَةِ هُمْ فِیها خَالِدوُنَ. (بقره: 217)
هر کس از شما از دین خود برگردد و به حال کفر باشد تا بمیرد، اعمال چنین اشخاصی در دنیا و آخرت، ضایع و باطل می شود و اهل دوزخند و در آن همیشه معذب خواهند بود.
آیات 86 ـ 88 سوره آل عمران نیز به این امر اشاره دارد.
4. نفاق
وَعَدَ اللّهُ المُنافِقِینَ وَالمُنافِقَاتِ وَالکُفَّارَ نَارَ جَهَنَّمَ خَالِدینَ فِیها... . (توبه: 68)
خداوند به مردان و زنان منافق و کافران وعده آتش دوزخ و جاودانگی در آن را داده است... .
www.irc.ir
5. تکذیب کنندگان آیات الهی
وَ الَّذِینَ کَذَّبُوا بِآیاتِنا وَ اسْتَکْبَرُوا عَنْها أُولئِکَ أَصْحَابُ النّارِ هُمْ فِیها خَالِدُونَ. (اعراف: 36)
آنان که به تکذیب آیات ما برخیزند و تکبر ورزند، اهل آتش و پیوسته در آنجا هستند.
6 . دشمنی با خدا و رسول خدا صلی الله علیه و آله
أَلَمْ یَعْلَمُوا أَنَّهُ مَنْ یُحادِدِاللّهَ وَ رَسُولَهُ فَأَنَّ لَهُ نَارَ جَهَنَّمَ خالِداً فیها ذلِکَ الْخِزیُ الْعَظِیمُ. (توبه: 63)
آن که با خدا و رسول او دشمنی ورزد، برای اوست آتش دوزخ، جاودانه؛ این است خواری بزرگ.
فعل «یُحادِد» از ماده «حدّ» به معنای نهایت و پایان چیزی است و در اینجا مقصود دشمنی است و بی شک، دشمنی با خدا و رسولش با تکذیب رسالت رسولان و نبوت پیامبران یکسان است و چنین فردی کافر خواهد بود.
7. نافرمانی و سرپیچی از امر خدا و رسول خدا صلی الله علیه و آله
... وَ مَنْ یَعْصِ اللّهَ وَ رَسُولَهُ فَإنَّ لَهُ نَارَ جَهَنَّمَ خَالدینَ فِیها أَبَداً. (جن: 24)
و آن که به خدا و رسولش عصیان ورزد، برای اوست آتش دوزخ، جاودانه و پیوسته در آنجا.
8 . ستم
ثُمَّ قِیلَ لِلَّذینَ ظَلَمُوا ذُوقُوا عذابَ الْخُلْدِ هَلْ تُجْزَونَ إِلاَّ بِما کُنْتُمْ تَکْسِبُونَ. (یونس: 52)
آن گاه به افرادی که ستم کرده اند، گفته می شود عذاب جاودان را بچشید. جز آنچه را انجام می دادید، جزا داده نمی شوید.
9. شقاوت و پستی
فَأَمَّا الَّذینَ شَقُوا فَفِی النَّارِ فیها زَفیرٌ وَ شَهیقٌ، خَالِدینَ فِیها ما دامَتِ السَّماواتُ وَ الأرْضُ إلاّ ما شاءَ رَبُّکَ إِنَّ رَبَّکَ فَعّالٌ لِما یُریدُ. (هود: 106 و 107)
آنان که بدبخت شده اند، در آتشند. آنان را [از شدت درد،] آه و ناله است [و] تا آسمان ها و زمین برقرار است، جاودانه در آتشند، مگر خدای تو بخواهد. حقا که پروردگار تو آنچه را اراده کند، انجام می دهد.
در اصطلاح قرآن، انسان بدبخت فردی است که در تبه کاری فرو می رود، چنان که خداوند می فرماید:
فَأَنْذَرْتُکُمْ ناراً تَلَظّی لایَصْلیها إلاّ الأَشْقَی الَّذی کَذَّبَ وَ تَوَلّی.(لیل: 14ـ16)
شما را از آتش شعله ور بیم داده ام که جز فرد بدبخت در آن وارد نمی شود؛ کسی که رسالت رسولان را تکذیب و به آنان پشت کرده است.
10. جرم و گناه
خداوند در آیه ای از قرآن درباره مجرمان می فرماید:
إِنّ المُجْرِمینَ فِی عَذابِ جَهَنَّمَ خَالِدُونَ، لایُفَتَّرُ عَنْهُمْ وَ هُمْ فیه مُبْلِسُونَ. (زخرف: 74 و 75)
گناه کاران و مجرمان در عذاب دوزخ جاودانه اند. عذاب آنان قطع نمی گردد و آنان در آتش از رحمت حق ناامید یا سرافکنده اند.
مقصود از مجرمان کسانی هستند که به فرمان خداوند گردن ننهاده و به پیامبران ایمان نیاورده اند.
خداوند در آیه ای دیگر می فرماید:
بَلی مَنْ کَسَبَ سَیِّئَة وَ أَحاطَتْ بِهِ خَطِیْئَتُهُ فَأُولئِکَ أَصْحَابُ النَّارِ هُمْ فِیها خَالِدُونَ. (بقره: 81)
آن که بدی و گناه را کسب و خطاهایش بر او احاطه کند، آنان اهل آتشند و در آن جاودانه خواهند بود.
منظور این آیه کسانی هستند که چنان در خطا و گناه غرق شده اند که راه هدایت به روی آنها بسته شده است.
11. زنا و کشتن نفس محترم
وَ الَّذِینَ لایَدْعُوْنَ مَعَ اللّهِ إِلهاً آخَرَ وَ لایَقْتُلُونَ النَّفْسَ الَّتی حَرَّمَ اللّهُ إِلاّ بِالحَقِّ وَ لا یَزنُوْنَ وَ مَنْ یَفْعَلْ ذلِکَ یَلْقَ أَثاماً، یُضاعَفْ لَهُ الْعَذابُ یَوْمَ الْقِیَامَةِ وَ یَخْلُدْ فیه مُهاناً. (فرقان: 68 و 69)
آنان که به جز آفریدگار، خدایی را نمی خوانند و نفسی را که خدا محترم داشته است، مگر از روی حق نمی کشند و مرتکب زنا نمی شوند و هر کس این گناهان را انجام دهد، کیفر خواهد دید. روز قیامت برای او عذابی دوچندان است و با خواری در آن جاودانه خواهد بود.
12. روی گرداندن از قرآن
... وَ قَدْ آتَیْناکَ مِنْ لَدُنَّا ذِکراً. مَنْ أَعَرضَ عَنْهُ فَإنَّهُ یَحْملُ یَوْمَ القِیامَةِ وِزراً، خالِدینَ فِیهِ وَ سَاءَ لَهُمْ یَوْمَ القِیامَةِ حِملاً. (طه: 99 و 100)
از نزد خود قرآن را به تو داده ایم. هر کس به آن [ایمان نیاورد و از عمل به آن] روی گرداند، روز قیامت بار سنگینی را حمل می کند [و] پیوسته در مشقت حمل آن بارند و چه بار بدی است که روز قیامت حمل می کند.
13. رباخواری
اَلَّذِینَ یَأْکُلُونَ الرِّبوا لایَقُومونَ إِلاَّ کَما یَقُومُ الَّذِی یَتَخَبَّطُهُ الشَّیْطانُ مِنَ الْمَسِّ ذلِکَ بِأَنَّهُمْ قالُؤا إِنَّمَا الْبَیْعُ مِثْلُ الرِّبوا وَ أَحَلَّ اللّهُ الْبَیْعَ وَ حَرَّمَ الرِّبوا فَمَنْ جاءَهُ مَوْعِظَةٌ مِنْ رَبِّهِ فَانْتَهی فَلَهُ ما سَلَفَ وَ أَمْرُهُ إِلَی اللّهِ وَ مَنْ عَادَ فَأُولئِکَ أَصْحَابُ النَّارِ هُمْ فِیها خَالِدُونَ. (بقره: 275)
آنان که ربا می خورند، از جای برنمی خیزند، مگر مانند برخاستن انسانی که شیطان خِردش را آشفته ساخته است. این حال برای آن است که گفتند بیع مانند رباست، با آنکه خدا بیع را حلال و ربا را حرام کرده است. هرکه از سوی خدا برای او اندرزی آید و آن را ترک کند، پس برای اوست گذشته (بخشوده می شود) و کار او به خدا واگذار می شود و هر کس به [رباخواری] باز گردد، اهل آتش است و در آن جاودان خواهد بود.
14. کشتن مؤمن بی گناه
وَ مَنْ یَقْتُلْ مُؤْمِناً مُتَعَمَّداً فَجَزاؤُهُ جَهَنَّمَ خَالِداً فیها وَ غَضِبَ اللّهُ عَلَیْهِ وَ لَعَنَهُ وَ أَعَدَّ لَهُ عَذاباً عَظِیماً. (نساء: 93)
هر کس مؤمنی را به عمد بکشد، سزای او دوزخ است که جاودانه در آنجا بماند و خدا بر او خشم می گیرد و وی را از رحمت خود دور می سازد و برای او عذاب بزرگی را آماده کرده است.
