پرسش :
حکومت عدل از دیدگاه امام على علیه السلام چه ضرورتى دارد؟
پاسخ :
حضرت على علیه السلام مکررا لزوم یک حکومت مقتدر را تصریح کرده است و با فکر خوارج که در آغاز امر مدعى بودند با وجود قرآن، از حکومت بى نیازیم، مبارزه کرده است. على علیه السلام مانند هر مرد الهى و رجل ربّانى دیگر، حکومت و زعامت را به عنوان یک پست و مقام دنیوى که اشباع کننده حس جاه طلبى بشر است و یا به عنوان هدف و ایده آل زندگى، سخت تحقیر مى کند و پشیزى نمى شمارد؛ بلکه آن را مانند دیگر مظاهر مادى دنیا، بى مقدار مى شمارد. البته همین حکومت و زعامت را در مسیر اصلى و واقعى؛ یعنى به عنوان وسیله اى براى اجراى عدالت و احقاق حق و خدمت به اجتماع، بسیار مقدس مى شمارد. [بدین ترتیب،] مانع دست یافتن حریف و رقیب فرصت طلب و استفاده جو مى گردد و از شمشیرزدن براى حفظ و نگه دارى اش از دستبرد چپاول گران، دریغ نمى ورزد.
هرگاه توده ملت به حقوق حکومت وفادار باشند و حکومت حقوق مردم را ادا کند، آن وقت است که «حق» در اجتماع، محترم و حاکم خواهد شد. آن وقت است که ارکان دین به پا خواهد خاست و آن وقت است که سنت ها در مجراى خود قرار خواهد گرفت و محیط و زمانه، محبوب و دوست داشتنى مى شود. از نظر على علیه السلام آن اصلى که مى تواند تعادل اجتماع را حفظ کند و همه را راضى نگهدارد و به پیکر اجتماع، سلامت و به روح اجتماع، آرامش بدهد، عدالت است. ظلم و جور و تبعیض، قادر نیست حتى روح خود ستمگر و روح آن کسى را که به نفع او ستمگرى مى شود، راضى و آرام نگهدارد تا چه رسد به ستم دیدگان و پایمال شدگان. عدالت، بزرگ راهى است عمومى که همه را مى تواند در خود بگنجاند و بدون مشکلى عبور دهد، ولى ظلم و جور، کوره راهى است که حتى فرد ستمگر را [هم] به مقصد نمى رساند.
منبع : علامه شهید مرتضى مطهرى(ره)، سیرى در نهج البلاغه، صص 104 ـ 107.
حضرت على علیه السلام مکررا لزوم یک حکومت مقتدر را تصریح کرده است و با فکر خوارج که در آغاز امر مدعى بودند با وجود قرآن، از حکومت بى نیازیم، مبارزه کرده است. على علیه السلام مانند هر مرد الهى و رجل ربّانى دیگر، حکومت و زعامت را به عنوان یک پست و مقام دنیوى که اشباع کننده حس جاه طلبى بشر است و یا به عنوان هدف و ایده آل زندگى، سخت تحقیر مى کند و پشیزى نمى شمارد؛ بلکه آن را مانند دیگر مظاهر مادى دنیا، بى مقدار مى شمارد. البته همین حکومت و زعامت را در مسیر اصلى و واقعى؛ یعنى به عنوان وسیله اى براى اجراى عدالت و احقاق حق و خدمت به اجتماع، بسیار مقدس مى شمارد. [بدین ترتیب،] مانع دست یافتن حریف و رقیب فرصت طلب و استفاده جو مى گردد و از شمشیرزدن براى حفظ و نگه دارى اش از دستبرد چپاول گران، دریغ نمى ورزد.
هرگاه توده ملت به حقوق حکومت وفادار باشند و حکومت حقوق مردم را ادا کند، آن وقت است که «حق» در اجتماع، محترم و حاکم خواهد شد. آن وقت است که ارکان دین به پا خواهد خاست و آن وقت است که سنت ها در مجراى خود قرار خواهد گرفت و محیط و زمانه، محبوب و دوست داشتنى مى شود. از نظر على علیه السلام آن اصلى که مى تواند تعادل اجتماع را حفظ کند و همه را راضى نگهدارد و به پیکر اجتماع، سلامت و به روح اجتماع، آرامش بدهد، عدالت است. ظلم و جور و تبعیض، قادر نیست حتى روح خود ستمگر و روح آن کسى را که به نفع او ستمگرى مى شود، راضى و آرام نگهدارد تا چه رسد به ستم دیدگان و پایمال شدگان. عدالت، بزرگ راهى است عمومى که همه را مى تواند در خود بگنجاند و بدون مشکلى عبور دهد، ولى ظلم و جور، کوره راهى است که حتى فرد ستمگر را [هم] به مقصد نمى رساند.
منبع : علامه شهید مرتضى مطهرى(ره)، سیرى در نهج البلاغه، صص 104 ـ 107.
