پرسش :
آیا اعتقاد به نسبیت خیر و شر صحیح است؟
پاسخ :
این که وجود شیئى نسبت به خودش خیر است و نسبت به موجود دیگرى ممکن است خیر یا شر باشد، یک واقعیت است. همچنین نسبیت در آداب و رسوم و تشریفات اجتماعى نیز قابل انکار نیست. اینکه یک رفتارى در اینجا احترام محسوب مى‌شود و در جایى دیگر ممکن است همین رفتار توهین محسوب شود، به دلیل نسبیت و عدم اطلاق و کلیت آداب و رسوم اجتماعى است. نسبیتى که از نظر ما مردود است، نسبیت اخلاقى است. آیا وقتى که در یک مکتب ارزشى، بر کارى عنوان «خیر» اطلاق مى‌کنیم، براى همه انسانها و در تمامى عالم و تمامى زمانها خیر است؛ یعنى یک معیار ثابت عقلانى دارد یا از سنخ سلیقه و هوس است که از جامعه‌اى به جامعه دیگر فرق مى‌کند. گروهى معتقدند، همان‌گونه که در مناطق سردسیرى لباس گرم پوشیدن «خوب» و در مناطق گرمسیرى لباس گرم پوشیدن «بد» است، ارزشها و خیر و شرهاى اخلاقى هم تابع فرهنگهاى متفاوتند و واقعیتى وراى خود ندارند، اما ما به ثبات و اطلاق ارزشهاى اخلاقى کلّى معتقدیم. پس خیر و شر نسبى در هستى و در رفتار آدمیان وجود دارد، ولى خیر و شر در اصول اخلاقى نسبى نیست؛ یعنى، تابع سلیقه ها نیست و معتقدیم که اخلاق، ریشه در واقعیات دارد، نه در اذهان.
منبع:پیش نیازهای مدیریت اسلامی ، آیت الله محمدتقی مصباح ، قم : موسسه آموزشی امام خمینی 1367
این که وجود شیئى نسبت به خودش خیر است و نسبت به موجود دیگرى ممکن است خیر یا شر باشد، یک واقعیت است. همچنین نسبیت در آداب و رسوم و تشریفات اجتماعى نیز قابل انکار نیست. اینکه یک رفتارى در اینجا احترام محسوب مى‌شود و در جایى دیگر ممکن است همین رفتار توهین محسوب شود، به دلیل نسبیت و عدم اطلاق و کلیت آداب و رسوم اجتماعى است. نسبیتى که از نظر ما مردود است، نسبیت اخلاقى است. آیا وقتى که در یک مکتب ارزشى، بر کارى عنوان «خیر» اطلاق مى‌کنیم، براى همه انسانها و در تمامى عالم و تمامى زمانها خیر است؛ یعنى یک معیار ثابت عقلانى دارد یا از سنخ سلیقه و هوس است که از جامعه‌اى به جامعه دیگر فرق مى‌کند. گروهى معتقدند، همان‌گونه که در مناطق سردسیرى لباس گرم پوشیدن «خوب» و در مناطق گرمسیرى لباس گرم پوشیدن «بد» است، ارزشها و خیر و شرهاى اخلاقى هم تابع فرهنگهاى متفاوتند و واقعیتى وراى خود ندارند، اما ما به ثبات و اطلاق ارزشهاى اخلاقى کلّى معتقدیم. پس خیر و شر نسبى در هستى و در رفتار آدمیان وجود دارد، ولى خیر و شر در اصول اخلاقى نسبى نیست؛ یعنى، تابع سلیقه ها نیست و معتقدیم که اخلاق، ریشه در واقعیات دارد، نه در اذهان.
منبع:پیش نیازهای مدیریت اسلامی ، آیت الله محمدتقی مصباح ، قم : موسسه آموزشی امام خمینی 1367
