تقدیرباوری فردوسی یک اندیشه‌ی شیعی است یا زروانی

تقدیرباوری از مباحث مهم متون ادبی فارسی و یکی از پایه‌های اندیشه در آثار حماسی است که در شاهنامه جلوه‌های متنوعی دارد و در اصطلاحاتی چون: زمانه،...

چهارشنبه، 13 آبان 1394

بررسی عوامل مؤثر مرگ آفرین در فرجام افراسیاب تورانی

افراسیاب تورانی، نماینده‌ی نیروهای اهریمنی و تجلّی‌گر دیو خشک‌سالی در شاهنامه است. کارکرد ویژه‌ی او در شاهنامه و پیوند ذاتی‌اش با آب، که از نامش...

چهارشنبه، 13 آبان 1394

شاهنامه نگاری؛ از کِلک نِی شاعر تا کلک مویینه‌ی نقاش

از زمانی که قلم فردوسی از نوشتن باز ایستاد، قلم‌موی نقاشان به آرایش داستان‌های شاهنامه پرداخت. مصوّرسازی شاهنامه از نخستین سال‌های پس از سروده...

چهارشنبه، 13 آبان 1394

روایت اسدی توسی از تبارنامه گرشاسپ و انطباق آن با شاهنامه

گرشساپ‌نامه کهن‌ترین منظومه‌ی حماسی پس از شاهنامه است که حدود نیم قرن پس از درگذشت فردوسی به نظم درآمده، چنان که اسدی خود در پایان داستان با...

چهارشنبه، 13 آبان 1394

شاهنامه فردوسی و نقش آن در تقویت و باز تولید هویّت ملی

هویت ملی به معنای احساس تعلق و وفاداری به عناصر و نمادهای مشترک در یک ملت و در میان مرزهای تعریف شده سیاسی است. هویت ملی از عناصر و مؤلفه‌های...

چهارشنبه، 13 آبان 1394

برادرکُشی در شاهنامه

برادرکشی از جمله مسائل مهمی است، که فردوسی در شاهنامه بدان پرداخته است. می‌توان گفت برادرکشی در شاهنامه، نمود و جلوه‌ای از نزاع میان همان خیر...

چهارشنبه، 13 آبان 1394

غزانامه‌ی روم از کاشفی و شاهنامه‌ی فردوسی

در دوره‌های مختلف برخی ایرانیان به دلایل مختلف به سرزمین‌های دیگر کوچیده‌اند. سرزمین عثمانی نیز پذیرای جمعی زیاد از بزرگان، شعرا و هنرمندان ایرانی...

چهارشنبه، 6 آبان 1394

استعاره مفهومی رد در شاهنامه

استعاره، به عنوان یک ناخودآگاه جمعی بشر، از دیرباز در زبان خودکار، حوزه‌های فلسفه و ادبیات مطرح بوده است. خاستگاه نظری این بحث به متفکران یونان...

چهارشنبه، 6 آبان 1394

نبرد بزرگ کیخسرو

داستان کیخسرو، به علت برجستگی خاصی که در جهان‌بینی ایران عصر ساسانی داشته است و نقش او در غایت‌گرایی حاکم بر جریان زرتشتی - زروانی حاکم بر آن...

چهارشنبه، 6 آبان 1394

فردوسی و شاهنامه در گذر تاریخ

شاهنامه فردوسی به مثابه یکی از برجسته‌ترین متون ادبی، حماسی و فرهنگی ایرانیان در گذر زمان توجه بسیاری را از حکومت‌ها و عالمان و ادبا تا مردمان...

چهارشنبه، 6 آبان 1394

بازتاب شاهنامه در زبده‌ی التواریخ حافظ ابرو

در این پژوهش، زبده التواریخ حافظ ابرو از منظر جلوه‌ها و نمودهای شاهنامه در آن بررسی شده است. بر این اساس، نگارنده در دو بخش به این رویکرد پرداخته...

چهارشنبه، 6 آبان 1394

اسطوره کیومرث در خدای‌نامه‌ و شاهنامه

بررسی درزمانی و هم‌زمانی، دو نگرشی هستند که از زبان‌شناسی نوین سرچشمه گرفته‌اند. در بررسی درزمانی به تحول پدیده در بستر تاریخی و در نگرش هم‌زمانی...

چهارشنبه، 6 آبان 1394

شاهنامه و صفویان رواج اسامی شاهنامه‌ای در عصر صفوی

در دوره‌ی صفوی با اهمیتی که فرهنگ و زبان فارسی و هستی و هویت ایرانی پیدا کرد، توجه به شاهنامه و رواج فرهنگ و هویت ناشی از آن، گسترش بسیاری یافت....

چهارشنبه، 29 مهر 1394

تأمّلی در مسأله منابع فردوسی در شاهنامه

در این سال‌ها مسأله منابع شاهنامه توجه بسیاری از محققین داخلی و خارجی را به خود جلب کرده است و عده‌ای از آن‌ها بر این باورند که فردوسی شاهنامه...

چهارشنبه، 29 مهر 1394

بررسی الگوی پری‌گونگی و نخستین انسان در شخصیت سیاوش

سیاوش، یکی از محوری‌ترین شخصیت‌های شاهنامه است؛ به طوری که یک سوم شاهنامه به سیاوش و داستان او اختصاص دارد. سیاوش، با شخصیت رازناک و اسطوره‌ای...

چهارشنبه، 29 مهر 1394

مهر در شاهنامه فردوسی

مهر یا میترا در اساطیر ایرانی یکی از پروردگاران هند و ایرانی باستان، مظهر روشنایی و فروغ و واسطه‌ای بین آفریدگان با آفریدگار بود. مهر در باورهای...

چهارشنبه، 29 مهر 1394

نخستین ریشه‌های داستان سیاوش

داستان سیاوش، یکی از زیباترین و دلکش‌ترین داستان‌های شاهنامه است، که چون اکثر داستان‌های شاهنامه ریشه‌ای کهن و تاریخی دارد. شاید اگر ماجرای سیاوش...

چهارشنبه، 29 مهر 1394

تحلیل نقش نمادین نخل‌بندی در آیین سیاوشان

آیین نخل‌بندی یا نخل‌گردانی، که جزئی از اسطوره سیاوش و آیین سیاوشان است، در اصل متعلق به مردمان کشاورز ساکن بین‌النهرین بوده است. آریایی‌های...

چهارشنبه، 29 مهر 1394

ریشه‌های نخستین نبرد رستم و افراسیاب در آیین‌های هند

براساس دیدگاه اسطوره‌شناسی ساختاری، اسطوره‌ها از طریق عناصر میانجی‌ای که ارایه می‌کنند، می‌کوشند تضادی را که میان جفت‌های متقابل برقرار است از...

چهارشنبه، 29 مهر 1394

سوگ سیاوش و شباهت آن به سوگ‌های محلی در لرستان و کردستان

کشته شدن مظلومانه سیاوش به دست تورانیان باعث یک سنت عزاداری در ایران شد، که به سوگ سیاوش یا سیاوشان معروف است. قوم لر و کرد به لحاظ فرهنگی بسیار...

چهارشنبه، 29 مهر 1394