صحنه‌گردان ناموفق

در هفتم نوامبر سال 1987 م، زین‌العابدین بن علی، نخست‌وزیر تونس، با همکاری حبیب عمار، فرمانده گارد ملی، با استناد به اصل 57 قانون اساسی، طی کودتایی،...

شنبه، 7 بهمن 1396

آتاتورک مغرب عربی

دو پدیده‌ی متفاوت، عنوان ملی‌گرایی به خود می‌پذیرند. از یک سو می‌توان از ملی‌گرایی هدایت شده از طرف حکومت سخن گفت؛ از سوی دیگر آن نوع ملی‌گرایی...

شنبه، 7 بهمن 1396

سرکوب نظامی و رادیکالیسم فزاینده

تشکیلات نظامی با ابطال انتخاباتی که به پیروزی جبهه‌ی نجات اسلامی در انتخابات قانون‌گذاری اواخر سال 1991 م منجر شد، خطا و اشتباه بزرگی مرتکب شد....

جمعه، 6 بهمن 1396

جبهه‌ی نجات اسلامی

از بارزترین عواملی که به تقویت حرکت اسلامی الجزایر منجر شد و به این جریان امکان داد که به مبارزات جدی با دولت دست بزند، سیاست سرکوب‌گرانه‌ای...

جمعه، 6 بهمن 1396

تلاش برای مهار بن‌بلا و بومدین

اسلام‌گرایان که در بسیج عمومی در جریان جنگ هفت‌ ساله‌ی آزادی‌بخش الجزایر نقش محوری داشتند، پس از استقلال و روی کار آمدن دولت بن‌بلا، سیاست حمایت...

جمعه، 6 بهمن 1396

حکومت نظامیان و بن‌بست سیاسی

هر قدر مقیاس کنش جمعی به طور کلی بیش‌تر باشد، احتمال‌ آن که حکومت در مورد آن سرکوب شدیدتری اعمال نماید، افزون‌تر خواهد بود. مقصود ما از مقیاس...

جمعه، 6 بهمن 1396

میان پرده‌ای از دموکراسی

به ریاست جمهوری رسیدن شاذلی بن جدید در سال 1979 م آغاز یک دهه تحول اجتماعی و سیاسی بود که به خشونت منجر شد. در این دهه، الجزایر با بحران عمیق...

جمعه، 6 بهمن 1396

سوسیالیسم اسلامی بومدین

شورای انقلاب الجزایر که پس از سقوط بن‌بلا برای اداره‌ی کشور تأسیس شد، علل کودتا و سقوط بن‌بلا را به شرح زیر عنوان کرد: «1. متهم شدن بن‌بلا به...

پنجشنبه، 5 بهمن 1396

تمرکز‌گرایی سوسیالیستی

پس از پیروزی انقلاب و به دست آوردن استقلال کشور، یکی از نخستین مبارزان جنگ استقلال و عضو کمیته‌ی انقلابی «وحدت و اقدام» - که به مدت پنج سال بعد...

پنجشنبه، 5 بهمن 1396

اسلام‌گرایی در الجزایر و تونس

در دهه‌های نخست سده‌ی 20م، گرایش ملی و گرایش اسلامی دوش به دوش هم پیش رفتند. اما به تدریج در اکثر موارد گرایش ملی بر گرایش اسلامی پیشی گرفت....

پنجشنبه، 5 بهمن 1396

نوگرایی اسلامی، از رهبری تا پیروی

چالمرز جانسون از نظریه‌پردازان برجسته در حوزه‌ی انقلاب‌ها، سه دسته از عوامل را برای انقلاب معرفی می‌کند: 1. نظام اجتماعی نامتعادل، مخصوصاً نظامی...

پنجشنبه، 5 بهمن 1396

چگونگی استقلال الجزایر از فرانسه

مشارکت گسترده‌ی جوانان الجزایری در جنگ جهانی دوم، این امیدواری جدّی را برای نخبگان و فعالان سیاسی الجزایر فراهم آورده بود که فرانسه بی‌شک به...

پنجشنبه، 5 بهمن 1396

الجزایر میان دو جنگ جهانی

الجزایر معاصر، اسلام جهادی را از خلال انقلاب امیر عبدالقادر علیه استعمار فرانسه در قرن 19 م، و انقلاب آزادی‌بخش در اواسط سده‌ی 20 م شناخت و اسلام...

چهارشنبه، 4 بهمن 1396

چگونگی بسیج منابع در انقلاب الجزایر

وضعیت‌های انقلابی غالباً زمانی به وقوع پیوسته است که یک یا چند شرط از شرایط سه‌گانه‌ی زیر حاصل آمده باشد: اولاً زمانی که مغایرت بین مطالبات حکومت...

چهارشنبه، 4 بهمن 1396

زیتونه و نهادهای برخاسته از آن در تونس

تا میانه‌ی سده‌ی نوزدهم میلادی، تونس به صورت یک دولت خودمختار با پذیرش برتری اسمی خلافت عثمانی حکومت می‌کرد. اصلی‌ترین دلایل پذیرش عثمانی را...

چهارشنبه، 4 بهمن 1396

ابن بادیس و جمعیت العلماء الجزایر

جامعه‌ی الجزایر واکنش‌های متفاوتی در برابر اشغال و استعمار فرانسه از خود بروز داد. تسلط فرانسه بر این منطقه، نابودی جامعه‌ی سنتی آن را در پی...

چهارشنبه، 4 بهمن 1396

سیاست‌های استعماری فرانسه در آفریقا

می‌دانیم، به دنبال سلطه‌ی اروپاییان بر جهان اسلام، نهادها و گزاره‌های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی جدیدی وارد جوامع اسلامی شدند. مداخله و تسلط سیاسی...

چهارشنبه، 4 بهمن 1396

مقاومت نخبگان در تونس

موقعیت جغرافیایی تونس در میانه‌ی دریای مدیترانه، و نزدیکی‌اش به سیسیل و ایتالیا، اهمیت استراتژیکی خاصی به آن داده بود، به گونه‌ای که به آن امکان...

سه‌شنبه، 3 بهمن 1396

مبارزه‌ی توده‌ای و قیام‌های صوفیان

در رویارویی مردم مسلمان الجزایر با استعمار فرانسه، مسئله‌ی اصلی برای پژوهنده مقاومت‌های مردمی نیست، بلکه قضیه‌ی مهم، نقش اسلام در این جامعه است؛...

سه‌شنبه، 3 بهمن 1396

اصلاحات خیرالدّین پاشا در تونس

پس از سقوط بنوحفص در اواخر سده‌ی شانزدهم میلادی، که آخرین بازمانده از دولت‌های بربر منطقه‌ی مغرب محسوب می‌شد، عثمانی‌ها بر تونس تسلط یافتند و...

سه‌شنبه، 3 بهمن 1396