گسست ارتباطی پارادایم ها

یكی از تبعات قیاس ناپذیری پارادایم ها، بالاخص جنبه‌ی تغییر معنایی آن، این است كه هیچ زبان مشتركی میان دو پارادایم وجود ندارد كه طرفداران آنها...

پنجشنبه، 22 مرداد 1394

معیار گزینش پارادایم ها

آنچه می‌توان از اظهارات جامعه‌ی علمی و یا كُتب درسی درباره‌ی معیار برگزیدن هریك از پارادایم های رقیب برداشت كرد، آن است كه دانشمندان براساس استدلال‌های...

پنجشنبه، 22 مرداد 1394

تغییر زبان مشاهده

درباره‌ی«زبان علم» همواره دو پرسش مهم برای فیلسوفان علم مطرح بوده است. اولاً، واژگان مورداستفاده‌ی دانشمندان چگونه معنای خود را به دست می‌آورند؟...

پنجشنبه، 22 مرداد 1394

قیاس ناپذیری مشاهدات

از نظر كوهن مشاهده صرفاً ادراكی نیست كه دستگاه عصبی دانشمند آن را ثبت می‌كند، بلكه «آنچه یك شخص می‌بیند هم به چیزی كه بدان می‌نگرد و هم به تجربه‌ی...

پنجشنبه، 22 مرداد 1394

فهم معوج قیاس ناپذیری

تامس كوهن در ساختار انقلاب‌های علمی، چنین تقسیم بندی از قیاس ناپذیری ارائه نمی‌دهد و همین سخنان را در مواضعی دیگر بیان می‌كند. وی در فصل «استقرار...

پنجشنبه، 22 مرداد 1394

قیاس ناپذیری روش‌شناختی

پارادایم همواره چنان بی كرانه است كه تعداد زیادی مسائل قابل پژوهش در آن وجود دارد. از نظر كوهن علم متعارف به منزله‌ی فعالیتی برای حل معماست كه...

پنجشنبه، 22 مرداد 1394

قیاس ناپذیری پارادایم ها

شكل زیر را در نظر بگیرید. از سویی شما می‌توانید با مشاهده‌ی آن یك گلدان را ببینید و از سوی دیگر دو چهره‌ی نیم رخ كه مقابل یكدیگر قرار دارند.(1)...

يکشنبه، 18 مرداد 1394

پارادایم و شكل گیری مفهوم آن

از قرن چهارم پیش از میلاد، به نظر اكثر منجمان و فیلسوفان یونانی، زمین كُره‌ی كوچكی بود كه به طور ایستا در مركز هندسی كُره‌ی گردان خیلی بزرگ‌تری...

يکشنبه، 18 مرداد 1394

نگرش گشتالتی و ادراك

شكل مقابل را در نظر بگیرید. ما در آن صرفاً چهار نقطه روی صفحه‌ی كاغذ نمی‌بینیم، بلكه می‌توانیم یك مربع را تشخیص دهیم: این دقیقاً یك «تجربه‌ی...

يکشنبه، 18 مرداد 1394

گاه‌شماری یا تاریخ‌نگاری علم

به اعتقاد كوهن، نگرش رایج درباره‌ی علم از متون علمی، به ویژه متون درسی متداول، سرچشمه گرفته است؛‌ متونی كه «علم را ناظر بر محتوایی می‌دانند كه...

يکشنبه، 18 مرداد 1394

شكل گیری نگرش تامس كوهن

هنگاهی كه كوهن دانشجوی سال‌های آخر رشته‌ی فیزیك در مقطع دكتری بود، جیمز بی كاننت رئیس دانشگاه هاروارد از او خواست در فراهم آوردن مجموعه كتاب‌هایی...

يکشنبه، 18 مرداد 1394

توسعه و تکامل روش هاي علمي

فلاسفه ي علم بايد برخي از پرسش ها را در مورد علم، روش علمي، معيارهاي درستي و نادرستي مطالعات علمي و موقعيت و جايگاه قوانين علمي پاسخگو باشند....

يکشنبه، 13 ارديبهشت 1394

جدال منگر و اشمولر

اولين مجادله ي روش هاي تجزيه و تحليل در علم اقتصاد بين دو اقتصاددان معروف، منگر و اشمولر، صورت گرفت. تعبير آلماني « مِسِدونشتره » معادل انگليسي...

يکشنبه، 13 ارديبهشت 1394

تحولات کلي در روش هاي تجزيه و تحليل علمي

معمولاً و به طور سنتي وقتي از روش علمي بحث مي شود، توصيفي از يک رويه به ذهن متبادر مي شود که از طريق مطالعات تجربي بتواند بر دانش ما بيفزايد....

يکشنبه، 13 ارديبهشت 1394

بيانيه ي کنفرانس جهاني علم در قرن بيست و يکم

« کنفرانس جهاني علم در قرن بيست و يکم » از روز 26 ژوئن سال 1999 تا اول ژوئيه ي همان سال در بوداپست مجارستان زير نظر سازمان يونسکو و شوراي بين...

يکشنبه، 13 ارديبهشت 1394

فلسفه علم کوهن، لاکاتوش و فايرابند

نظريه هاي روش شناختي قبل از ابطال گرايان و همچنين خودمنش ابطال گرايي در هر صورت و با وجود کارآمدي و يا ناکارآمدي آن ها يک خط سير نسبتاً پيوسته...

يکشنبه، 13 ارديبهشت 1394

مروري بر پيوند فلسفه علم و روش شناسي

فلسفه، معمولاً از يک سو به بررسي مسائلي مي پردازد که علوم تجربي و اجتماعي، نمي توانند حل و فصل کنند، و از ديگر سو به ارزيابي اين امر مي پردازد...

يکشنبه، 13 ارديبهشت 1394

پيدايش علم تاريخ

استدلالات ابن خلدون در كتاب مقدمه، جنبه مادي و جدلي دارد اما بطور متقن، هيچ معلوم نيست كه پايه استدلالي وي از چه منبعي متأثر شده است.

پنجشنبه، 10 ارديبهشت 1394

تحولات فلسفه ي علم قبل از ابطال گرايي

فلسفه ي علم همانند ابعاد ديگر انديشه ي انساني از روزگاران قديم در مطالعات و مباحثات علمي وجود داشته است و بنابراين شايد نتوان تاريخ دقيق آغاز...

پنجشنبه، 10 ارديبهشت 1394

کليات و قلمرو عمومي فلسفه علم

بحث حاضر درآمدي بر روش شناسي است. روش شناسي يکي از عناصر کليدي فلسفه ي علم است و فلسفه ي علم به بررسي عمومي چيستي علم مربوط مي شود. چيستي روش...

پنجشنبه، 10 ارديبهشت 1394