ایام الله در قرآن

روزهای خداوند. این عبارت در مقایسه با عبارت «ایام العرب» معنای روشن‌تری می‌یابد؛ «ایام العرب» جنگ‌های میان قبایل عرب در دوره‌ی پیش از اسلام است...

دوشنبه، 13 فروردين 1397

اهل بیت در قرآن

«اهل البیت»، در لغت به معنای «اهل این خانه»، خانواده، خانواده‌ی اصیل، خانواده‌ی راهبر و نیز، محتمل‌تر از همه، به معنای افرادی است که در اطراف...

دوشنبه، 13 فروردين 1397

اهل کتاب در قرآن

«اهل الکتاب» اصطلاحی قرآنی است که درباره‌ی یهودیان و مسیحیان- همراه با هم یا جداگانه- به عنوان مؤمنان به یک کتاب وحیانی به کار می‌رود.

يکشنبه، 12 فروردين 1397

اوقات شبانه‌روز در قرآن

روز (یوم) همراه با واژه‌های قرینه‌ی شب (لیل) و روشنایی روز (نهار) و نیز فواصل منظم روز و بخش‌ها یا مقاطع خاص آن. این مفاهیم آشنا به واقع اهمیت...

يکشنبه، 12 فروردين 1397

انفاق در قرآن

هدایای خیریه برای یاری فقیران. قرآن همگام با آموزه‌های اغلب ادیان دیگر و به خصوص سنت‌های اهل کتاب مکرراً بر ارزش اخلاقی بخشش تأکید می‌کند. در...

شنبه، 11 فروردين 1397

اندازه‌گیری/ تعیین اندازه در قرآن

اندازه‌گیری عبارت است از تعیین اندازه و مقدار یکی از کمیّات فیزیکی، از قبیل ابعاد [طول و عرض و ارتفاع]، سطح، حج، وزن و زمان. واژه‌ی «اندازه‌گیری»،...

شنبه، 11 فروردين 1397

انجیل در قرآن

در مسیحیت، «بشارت الهی» از عیسی مسیح سخن می‌گوید؛ ما در قرآن، بخشی از پیام الهی است که به عیسی ابلاغ شده است. از دوازده مرتبه‌ای که واژه‌ی انجیل...

شنبه، 11 فروردين 1397

انتقام در قرآن

مجازاتی که در ازای خسارت یا جنایت صورت می‌گیرد و ارتباط نزدیکی با مفهوم قصاص، یعنی «چیزی را به مثل همان چیز عوض دادن»، دارد. تقریباً در دوازده‌...

جمعه، 10 فروردين 1397

انتخاب در قرآن

گزینش یا تعیین فرد یا جامعه‌ای از جانب خداوند تا از این طریق وظیفه‌ای را به انجام برساند یا ادا کند، مرجعیتی را پذیرا شود یا مأموریت یا مقصودی...

جمعه، 10 فروردين 1397

انبیاء و نبوت در قرآن

دریافت کنندگان وحی الهی و رسالت جمعی آنان. «نبی» و جمع آن «نبیون» و «انبیاء» هفتاد و پنج بار در قرآن به کار رفته‌اند. به علاوه، واژه‌ی «نبوت»...

جمعه، 10 فروردين 1397

استهزاء در قرآن

گفتار یا کردار اهانت‌بار یا تحقیرآمیز. مفهوم استهزاء در قالب مشتقات دو ماده‌ی هـ ز أ و س خ ر به کرات در قرآن آمده است. اسم‌ها و فعل‌های مشتق...

شنبه، 19 اسفند 1396

استکبار در قرآن

اتکای به نفس افراطی، نخوت. در قرآن، استکبار اغلب به منزله‌ی یک گناه تقبیح شده است، چرا که بسان نوعی شرک است، آیا استکبار پنداشت یا اشتیاق به...

شنبه، 19 اسفند 1396

استعداد در قرآن

موهبت، توانایی یا کششی که خداوند [در فرد] ایجاد می‌کند. هیچ واژه‌ی خاص قرآنی برای استعداد به این معنا وجود ندارد، هرچند معانی پیوسته با این مفهوم...

جمعه، 18 اسفند 1396

استعاره در قرآن

صناعتی ادبی که بدون ادات شباهت چون «شبیه» یا «مِثل» افاده‌ی تساوی معنایی می‌کند. در باب استعاره در علم بلاغت عربی بحث و دسته‌بندی‌های بسیاری...

جمعه، 18 اسفند 1396

اسباب و اثاث در قرآن

اشیاء قابل انتقال و تزیینات درون خانه. در قرآن، کاربرد اسباب و اثاث («مَتاع» و «أثاث»)، به طور مجاز، برای بحث درباره‌ی طبیعت ناپایدار هستی در...

پنجشنبه، 17 اسفند 1396

ارم ذات العماد

نام یک مکان یا احتمالاً یک قبیله. این واژه با قوم عاد و از این‌رو، توسعاً با داستان هود پیامبر مرتبط است. تنها یک بار در قرآن به ارم اشاره شده...

سه‌شنبه، 15 اسفند 1396

اِرجاء در قرآن

مفهوم قرآنی تعویق یا تأخیر در عقوبت الهی. این مفهوم برگرفته از واژه‌ای است مربوط به ساحت مشیّت خداوند که در قرآن یک بار در آیه‌ی 106 توبه آمده...

سه‌شنبه، 15 اسفند 1396

ارث در قرآن

منابع سنتی اسلامی حاکی از آن است که انتقال درون نسلی اموال از طریق آخرین وصیت و وصیتنامه روندی شناخته شده قبل از ظهور اسلام و در دوره‌ی مکه داشته...

دوشنبه، 14 اسفند 1396

اُخدود در قرآن

اسم (یا اسم خاص) ی که در عبارت قرآنی «أصحاب الأخدود» آمده است: «ایشان نابود شدند، مردمان گودال آتش (اصحاب الاخدود)، همان آتش مایه‌دار، آن‌گاه...

چهارشنبه، 9 اسفند 1396

اخبار/خبر در قرآن

گزارش حوادث [اخیر]. اخبار در قرآن دائر بر الفاظی است که از ریشه‌ی ن ب أ ریشه می‌گیرند، به ویژه فعل نبأ/ یُنبَّأ که به معنای «خبر دادن» است و...

سه‌شنبه، 8 اسفند 1396