دانستنی هایی از مناطق قطبی
نويسنده: نسرین اریسیان
1. اسكيموها: سرخ‌پوستان امريكايي، قوم ساكن در سرزمين‌هاي قطبي شمال را اسكيموها ناميده‌اند. اين اسم به معناي” گوشت خام خوار” است. اسكيموها خودرا اوينوئيت يا يوئيت، يعني مردم مي‌نامند. آنها داراي پوستي به رنگ قهوه‌اي روشن، موهاي صاف و سياه، صورت پهن با گونه‌هاي استخواني و برآمده و چشم‌هاي تيره هستند. اسكيموها به مردم سيبري در آسياي شمالي و كمي هم به سرخ‌پوستان شبيه‌اند. نياكان قوم اسكيمو، حدود ده هزار سال پيش، در سيبري به سرمي‌بردند. اكنون اسكيموها در كرانه‌ي شمال شرقي سيبري، جزاير درياي برينگ، كرانه‌هاي آلاسكا، كرانه‌ها و جزيره‌هاي شمالي كانادا و بخشي از كرانه‌هاي جزيره‌ي گرين لند پراكنده‌اند به علاوه آنها اقوامي هستند كه در سرزمين‌هاي پوشيده از برف و يخ شمالگان زندگي ميكنند.
2. ايگلو: كلبه‌هاي يخي اسكيموها كه با استفاده از بلوك‌هاي يخ فشرده ساخته ميشود.
3 . IAATO ( انجمن بين المللي گردانندگان تور قطب جنوب): هدف از ايجاد اين انجمن تشريك مساعي و فعاليت‌ها و برنامه‌هاي بين المللي در جنوبگان است كه شامل تامين تداركات و تحقيقات است. اين انجمن از سازمان‌هاي غير دولتي كه تامين دانش، تدارك تجهيزات و محافظت قطب جنوب را بر عهده ميگيرند و نيز از شركت‌هاي توريستي و گردشگري كه هر سال به صورتي جديدتر و بهتر تجهيز مي‌شوند استقبال مي‌كند. گردانندگان تورهاي شخصي نيز مي‌توانند با آن همكاري نمايند.
4. آهنگ فصلي: تغيير منظم فصول در هر سال بهار- تابستان- پاييز- زمستان را گويند.
5. پرما فروست: خاك دائما يخ زده( براي دوره‌ي حداقل 2 ساله) كه لايه‌ي سطحي و زيرين خاك منجمد شده است.
6. خورشيد نيمه شب: در مناطق بالاتر از حدود 5/66 درجه‌ي عرض جغرافيايي از اواخر ارديبهشت تا اوايل مرداد در نيم كره‌ي شمالي و از اواخر آبان تا اوايل بهمن درنيم كره‌ي جنوبي، خورشيد در 24 ساعت بالاي افق است حتي در شب نيز غروب نمي‌كند، به اين حالت خورشيد نيمه شب مي‌گويند.
7. سرزمين لاپلند: منطقه‌اي در مرز فنلاند و روسيه كه محل زندگي قوم كوچ رولاپن(لاپ‌ها) است.
8. شب كامل: معمولا شب تاريك وفقط با نور ماه و ستاره‌ها روشن شود. ولي در مناطق قطبي و پيرامون آن كه خورشيد در تابستان تنها كمي پايين‌تر از افق قرار مي‌گيرد، تا حدودي آسمان شب روشن است. اما در اين مناطق و در زمستان نواحي قطبي، شب كامل مشاهده ميشود.
9. كلاهك يخي: منطقه كوچكي كه به وسيله‌ي كلاهكي از يخ پوشيده شده باشد( كم‌تر از 50 هزار كيلومتر مربع).
10. گوزن شمالي : نوعي از گوزن كه در مناطق سرد شمالي زندگي مي‌كند. اقوام لاپن اين گوزن‌‌ها را اهلي كرده واز شير، گوشت و پوست آنها استفاده مي‌نمايند.
11. ميكرو كليما: آب وهواي محلي‌اي است كه به علت وجود يك عامل جغرافيايي شاخص، مانند جريان دريايي گرم يا سرد درياچه، كوه و… در محدوده‌اي كوچك تشكيل ميشود. ويژگي‌هاي آب وهوايي يك ميكروكليما متفاوت از آب وهواي غالب منطقهي اطراف خود است.
12. ميدان مغناطيسي: در اطراف كره زمين فضاي كروي شكلي قرار دارد كه در اين فضا به علت وجود خاصيت مغناطيسي زمين، عقربه قطب نما در امتداد مشخص شمال- جنوب قرار مي‌گيرد. دانشمندان معتقد اند در امتداد محور چرخش زمين ويژگي آهن ربايي وجود دارد كه مي‌توان به كمك قطب نما امتداد شمال وجنوب مغناطيسي زمين را پيدا نمود.
13. هتل يخي : هتل‌هايي كه به منظور جلب گردشگران به نواحي قطبي و مجاور قطب‌ها در اواخر پاييز از برف ويخ ساخته ميشود. اين هتل در طول زمستان، جهانگردان را مي‌‌پذيرد ولي در بهار ذوب ميشود و هر سال از نو طراحي وبنا مي‌گردد.
14. هتل يخي در سوئد: اين هتل در 200 كيلو متري شمال دايره‌ي قطبي شمال در دهكده‌اي كوچك قرار دارد و به طور كامل از برف ويخ ساخته شده‌است. اين هتل هر سال در اواخر پاييز با يخ‌هاي رود تورن در نزديكي دهكده ساخته ميشود و در اوايل بهار ذوب مي‌گردد و سال بعد دوباره با طرحي متفاوت بنا ميشود.
15. هتل يخي در كانادا: اين هتل در ژانويه‌ي سال 2001 در نزديكي آبشار” مون مورانسي” با 10 دقيقه فاصله از شهر كبك در كانادا گشايش يافت. بناي هتل 1000 متر مربع مساحت داشته و داراي يك سالن ورودي مرتفع، دو نمايشگاه هنري براي نمايش گذاردن پيكره‌هاي يخي، مبلمان و وسايل و اشياي ساخته شده از يخ مي‌باشد. انواع مختلف فعاليت هاي ورزشي و بازي‌‌هاي زمستاني نظير سورتمه سواري، اسكي، اتومبيل راني بر روي برف و … در اطراف هتل براي گردشگران طراحي شده‌است. اين هتل – مانند هتل يخي سوئد- هر سال از نو طراحي مي شود. صاحبان هتل اعلام كرده‌اند هر سال اين هتل براي پذيرش تعداد بيش‌تر گردشگران، بزرگ‌تر از قبل ساخته خواهد شد ونيز جاي آن طوري تغيير خواهد كرد كه بازديدكنندگان بتوانند منظره‌ي زيباي آبشار” مون مورانسي” را كه در زمستان بسيار تماشايي است، مشاهده نمايند.
16. هارتلند: در عصر حاضر هواپيماهاي جت مي‌توانند سلاحهاي اتمي را تا داخل قاره‌ها بكشانند، اعتبار ونقش بسياري از نقاط استراتژيكي سابق به نقاط تازه محول شده است.اين نقش يابي نقاط تازه را مي‌توان در روي يك نقشه جغرافيا كه قطب شمال در مركز آن قرار دارد گرفته باشد به خوبي مشاهده كرد. در عصر ما، موقع و محل محوري يا هارتلند دنيا در واقع بخش‌هاي وسيعي از سرزمين روسيه، بخش غربي چين، قسمت‌‌هايي از كانادا وقسمت‌هايي از داخل ايالت‌‌متحده را شامل ميشود كه در مقابل هم در گذرگاه باريك قطب شمال قرار گرفته‌اند. اين ناحيه يك هسته جهاني يا هارتلند را تشكيل مي‌دهد و با وجود اين كه از راه دريا قابل دسترسي نيست، از يك نيروي هوايي در مقياس جهاني وبسيار فعال بهره مند است. در اين جا، نقاطي كه بتوانند براي سلاحهاي هستهاي وپايگاه آمادگي جهت حمله هوايي بين قاره‌ها و درياها جايگاه مطمئني گردنند و در همان حال توانايي نظارت بر مرزهاي دريايي و نواحي ساحلي را داشته باشند، اهميت استراتژيكي مي‌يابند. البته بسياري از اين نقاط در نتيجه‌ي به كار بردن روش هاي جديد در استفاده از سلاحهاي هستهاي ونيز با ظهور زير دريايي‌‌هاي اتمي، كه قادرند مدت‌هاي طولاني در دريا توقف نمايند- به تدريج اهميت خود را از دست داده‌اند. اين موقع ومحل محوري، اروپاي غربي، اروپاي مديترانه، بخش‌هاي جنوبي و شرقي آسيا، سواحل آمريكاي شمالي وآمريكاي كارائيب را احاطه ميكنند. در بيرون از اين منطقه، منطقهي ديگري قرار دارد كه تقريبا به حالت پرت ودور افتاده جلوه مي‌كند و به نام ناحيه‌‌ي بيروني خوانده ميشود. در زمان ما، مفهوم استراتژيكي در اغلب موارد در سطوح جهاني و سياره‌اي مورد مطالعه و بررسي قرار ميگيرند.
17. يخسار : توده‌‌هاي بسيار عظيمي از برف ويخ است كه سرزمين هاي قطبي را پوشانده، سطح آنها تقريبا هموار است.
بلينگسهوزن به سفر دريايي رفت تا قطب جنوب را كشف كند، ولي موفق به اين كار نشد. در اين سفر از مدار 70 درجه عرض جغرافيايي جنوب گذشت و دو جزيره كشف كرد، كه آنها را به نام دو تزار روسيه، الكساندر اول و پتر بزرگ، نامگذاري كرد.
نخستين پرواز هواپيما بر فراز قاره قطب جنوب در روز بيستم دسامبر 1928 ميلادي (29 آذر 1307 شمسي) انجام گرفت. اين كار در تاريخ كشفهاي جغرافيايي گام تازه اي بود. هواپيما در زمان بسيار كوتاهي مي تواند بر فراز منطقه بسيار بزرگي پر واز كند. بنابر اين ، بعد از آن ديگر لازم نبود كه كسي براي بررسي در باره جاهاي ناشناخته كره زمين پياده به سفر هاي خطر ناك و دشوار برود.
قاره قطب جنوب تقريبا خالي از موجود زنده است. در ميان لايه يخ ها نيز موجود زنده اي نمي‌توان يافت. در درياچه ها ودر جا هايي كه لايه يخ وجود ندارد، بعضي از رستنيهاي ابتدايي، مانند جلبك، چهار صد نوع گلسنگ، وهفتادو پنج نوع خزه يافته اند.در آبگير سان هوان جز يك نوع باكتري موجود زنده اي وجود ندارد.
اما در شبه جزيره جنوبگان ، كه قسمتي از آن در منطقه معتدله جنوبي پيش رفته است، دو نوع گياه گلدار نيز يافت مي شود.
دانشمندان گلسنگها را روي سنگهايي كه تا 400كيلومتر با قطب جنوب فاصله دارند به دست آورده اند اگر از كاشفان و دانشمندان وموجودات زنده اي كه همراه آنان به قطب جنوب رفته‌اند صرف نظر كنيم اين گلسنگها از موجودات زنده كره زمين تنها موجودي هستند كه توانسته اند اين همه به قطب نزديك شوند. گذشته از رستنيها ، جانور زنده نيز در قاره قطب جنوب بسيار كمياب است. از ميان جانوراني كه در خشكي زندگي مي كنند تنها 70 نوع حشره وكرم در قاره قطب جنوب وجود دارد.
بزرگترين آنها مگسي است بي بال كه درازيش در حدود 3 ميلي متراست. كرمهايي كه در اين منطقه ديده شده اند دست كم در 684 كيلومتري قطب جنوب زندگي مي كنند.
اگر چه موجود زنده در قاره قطب جنوب بسيار كمياب است، اما آبهاي دور و بر آن پر از انواع موجودات زنده است. در لايه‌هاي بالايي آبهاي اقيانوس هزاران نوع رستني وانواع مختلف جانوران، از جانوران بسيار ريز ميكروسكوپي گرفته‌تا بالنهاي غول پيكر، يافت مي شود. بالن آبي رنگ كه در آبهاي سرد اقيانوس دور و بر قاره قطب جنوب زندگي مي كند بزرگترين جانوري است كه تا كنون در كره زمين زيسته است. درازي اين جانور به 30 متر و وزنش به 150 تن مي رسد.
بعضي از جانوراني كه غذايشان ماهي است قسمتي از سال را در كرانه هاي قاره قطب جنوب مي گذرانند ودر همان جا بچه مي آورند. از آن جمله است 5 نوع فك. يكي از آنها فك ودل نام دارد كه در آبهايي كه به قطب جنوب نزديك تر است زندگي مي كند و هرگز از آبهاي ساحلي دورتر نمي رود. اين نوع فك از راه سوراخ هايي كه در يخ به وجود مي آورد تنفس مي كند.
پانزده نوع پرنده وجود دارد كه غذايشان را ماهي هاي آبهاي اطراف قاره قطب جنوب تشكيل مي دهد.پرنده‌اي كه بيش از پرنده‌هاي ديگر به قطب جنوب نزديك مي شود يكي از انواع آن گاكي است كه به آن اسكوا مي گويند. اسكوا فاصله‌هاي درازي را با پرواز طي مي كند وشايد از فراز قطب جنوب هم مي گذرد. اگر اين طور باشد، مي توان گفت كه اين پرنده تنها موجود زنده است که بي كمك انسان به قطب جنوب رفته است.
دو نوع پنگوئن در قاره قطب جنوب زندگي مي كنند. پنگوئن ها نمي توانندپرواز كنند، اما در آب بالها يشان را مانند پارو به كار مي اندازند وبا مهارت شنا مي كنند. پنگوئن ها مي توانند در يك ساعت 48 كيلومتر در زير آب شنا كنند؛ آنها مي توانند با مهارت در زير آب چرخ بزنند وبه عقب برگردند.
يكي از دو نوع پنگوئن كه در قاره قطب جنوب زندگي مي كند پنگوئن آدلي است كه نامش از سرزمين آدلي گرفته شده است، زيرا جاي زندگي اين پنگوئن سر زمين آدلي است. بلندي قامت پنگوئن آدلي در حدود 50 سانتي متر است و وزنش به 22 كيلو گرم مي رسد. اين پنگو ئن ها در قطعه زمين هاي برهنه كرانه‌ها، يعني زمين هاي كه از برف ويخ پوشيده نشده اند زندگي ميكنند.
پنگوئن نوع ديگري كه در قاره قطب جنوب زندگي مي كندشاه پنگوئن نام دارد كه از همه انواع پنگوئن بزرگ‌تر است. بلندي قامت اين پنگوئن در حدود120 سانتي متر و وزنش نزديك به 34 كيلو‌گرم است.
شاه پنگوئن پشتش پوشيده شده از پرهاي سياه و سراسر جلو بدنش پوشيده از پرهاي سفيد و پرهاي دو طرف گردنش زرد يا نارنجي است. عادتهاي مربوط به تخم‌گذاري و جوجه آوردن شاه پنگوئن از شگفت‌انگيزترين عادتهاي پرندگان است. شاه پنگوئنها در سراسر فصل تخم‌گذاري در جاهاي مخصوص جمع مي‌شوند. اكنون در قطب جنوب 114 جاي مخصوص تخم‌گذاري شاه پنگوئن وجود دارد.شاه پنگوئنها كه غذايشان ماهي است، در نزديكي كرانه‌ها، زندگي ميكنند. اما جاي مخصوص تخم‌گذاري آنها در حدود 80 تا 120 كيلومتر دور از كرانه است. يك ماه طول مي‌كشد تا آنها خود را از كرانه به جاي مخصوص تخم‌گذاري برسانند. اما همين كه به راه افتادند، ديگر غذايي در دسترس آنها نيست. به همين سبب در اين مدت چيزي نمي‌خورند. در آغاز زمستان به محل تخم‌گذاري مي‌رسند.در آنجا پنگوئن ماده، بي آنكه لانه‌اي درست كند تنها يك تخم مي‌گذارد. پنگوئن نر بي رنگ تخم را با نوك خود روي پاهايش قرار مي‌دهند. قسمتي از پوست زير شكمش كه بدون پر است روي تخم را مي‌پوشاند و آن را گرم نگاه مي دارد.
اما پنگوئن ماده همين كه تخم‌گذاري كرده به طرف دريا به راه مي‌افتد، باز هم يك ماه طول مي‌كشد كه به كرانه برسد. پنگوئن ماده كه در اين ماه در راه است چيزي نمي‌خورد.
پنگوئن نر دو ماه از زمستان قاره قطب جنوب را در جاي تخم‌گذاري مي‌گذراند وتخم را گرم نگاه مي‌دارد.در اين مدت كه دما به 60- درجه سيليسيوس مي‌رسد وباد سردي با سرعت بيش از144 كيلومتر در ساعت مي‌وزد، هزاران پنگوئن نر در جاهاي مخصوص در كنار هم مي‌ايستند و به يكديگر فشار مي‌آورند. انبوه جمعيت پنگوئنها سبب ميشود كه هم خود آنها گرم شوند وهم تخمي كه هر كدام روي پاهاي خود نگاه داشته است گرم بماند. پنگوئن‌هايي كه در كنار اين جمعيت انبوه مي‌مانند وباد سردي به بدنشان مي‌خورد به ديگران فشار مي‌آورندتا خود را داخل جمعيت كنند.آنهايي هم كه در ميان انبوه جمعيت هستند با فشار آوردن به ديگران خود را به بيرون جمعيت مي‌رسانند. به اين ترتيب به نوبت جاي خود را عوض ميكنند، يعني مدتي در کنار جمعيت مي مانند و پس از آن به درون جمعيت مي آيند.
وقتي که هنگام از تخم بيرون آمدن جوجه ها نزديک مي شود، پنگوئن هاي ماده برمي گردند و پرستاري از تخمها را به عهده مي گيرند. آن وقت، نوبت به پنگوئن هاي نر مي رسد که راه دريا را در پيش بگيرند. آنها سرانجام بعد از چهار ماه محروم ماندن از غذا به دريا مي رسند. در اين مدت چهار ماه 25 تا 40 درصد وزنشان را از دست مي دهند. پنگوئنها پيش از فرا رسيدن فصل تخم گذاري تا مي توانند غذا مي خورند و در بدن خود چربي ذخيره مي کنند. اين چربي ذخيره شده در مدتي که پنگوئن دسترسي به غذا ندارد صرف تغذيه او مي شود.
وقتي که جوجه پنگوئن از تخم درمي آيد مادر بايد با غذايي که در چينه دان خود ذخيره کرده است او را سير کند. اما اين ذخيره غذايي به زودي تمام مي شود. در همين هنگام است که پنگوئن نر از راه مي رسد و در چينه دان خود براي جوجه اش غذا مي آورد. آن وقت پدر و مادر به نوبت به دريا مي رون تا مي توانند مي خورند و با چينه دان پر از غذا برمي گردند و به جوجه خود غذا مي دهند.
سرانجام هنگامي که زمستان قاره قطب جنوب به پايان رسيد، جوجه پنگوئن هايي که زنده مانده اند آن قدر بزرگ شده اند که بتوانند راه دريا را در پيش بگيرند و وقتي که به آبهاي ساحلي رسيدند خود به جستجوي غذا بپردازند. اگرچه اين زندگي براي شاه پنگوئن ها بسيار سخت است اما به اين ترتيب آنها در امنيت کامل به سرمي برند. هنگامي که تخمها را گرم نگاه مي دارند هيچ جانوري نيست که به آنها حمله کند. در جاهاي مخصوص تخم گذاري فقط انسان ممکن است به آنها نزديک شود.
منبع: www.geography-dept.talif.sch.ir
/خ
2. ايگلو: كلبه‌هاي يخي اسكيموها كه با استفاده از بلوك‌هاي يخ فشرده ساخته ميشود.
3 . IAATO ( انجمن بين المللي گردانندگان تور قطب جنوب): هدف از ايجاد اين انجمن تشريك مساعي و فعاليت‌ها و برنامه‌هاي بين المللي در جنوبگان است كه شامل تامين تداركات و تحقيقات است. اين انجمن از سازمان‌هاي غير دولتي كه تامين دانش، تدارك تجهيزات و محافظت قطب جنوب را بر عهده ميگيرند و نيز از شركت‌هاي توريستي و گردشگري كه هر سال به صورتي جديدتر و بهتر تجهيز مي‌شوند استقبال مي‌كند. گردانندگان تورهاي شخصي نيز مي‌توانند با آن همكاري نمايند.
4. آهنگ فصلي: تغيير منظم فصول در هر سال بهار- تابستان- پاييز- زمستان را گويند.
5. پرما فروست: خاك دائما يخ زده( براي دوره‌ي حداقل 2 ساله) كه لايه‌ي سطحي و زيرين خاك منجمد شده است.
6. خورشيد نيمه شب: در مناطق بالاتر از حدود 5/66 درجه‌ي عرض جغرافيايي از اواخر ارديبهشت تا اوايل مرداد در نيم كره‌ي شمالي و از اواخر آبان تا اوايل بهمن درنيم كره‌ي جنوبي، خورشيد در 24 ساعت بالاي افق است حتي در شب نيز غروب نمي‌كند، به اين حالت خورشيد نيمه شب مي‌گويند.
7. سرزمين لاپلند: منطقه‌اي در مرز فنلاند و روسيه كه محل زندگي قوم كوچ رولاپن(لاپ‌ها) است.
8. شب كامل: معمولا شب تاريك وفقط با نور ماه و ستاره‌ها روشن شود. ولي در مناطق قطبي و پيرامون آن كه خورشيد در تابستان تنها كمي پايين‌تر از افق قرار مي‌گيرد، تا حدودي آسمان شب روشن است. اما در اين مناطق و در زمستان نواحي قطبي، شب كامل مشاهده ميشود.
9. كلاهك يخي: منطقه كوچكي كه به وسيله‌ي كلاهكي از يخ پوشيده شده باشد( كم‌تر از 50 هزار كيلومتر مربع).
10. گوزن شمالي : نوعي از گوزن كه در مناطق سرد شمالي زندگي مي‌كند. اقوام لاپن اين گوزن‌‌ها را اهلي كرده واز شير، گوشت و پوست آنها استفاده مي‌نمايند.
11. ميكرو كليما: آب وهواي محلي‌اي است كه به علت وجود يك عامل جغرافيايي شاخص، مانند جريان دريايي گرم يا سرد درياچه، كوه و… در محدوده‌اي كوچك تشكيل ميشود. ويژگي‌هاي آب وهوايي يك ميكروكليما متفاوت از آب وهواي غالب منطقهي اطراف خود است.
12. ميدان مغناطيسي: در اطراف كره زمين فضاي كروي شكلي قرار دارد كه در اين فضا به علت وجود خاصيت مغناطيسي زمين، عقربه قطب نما در امتداد مشخص شمال- جنوب قرار مي‌گيرد. دانشمندان معتقد اند در امتداد محور چرخش زمين ويژگي آهن ربايي وجود دارد كه مي‌توان به كمك قطب نما امتداد شمال وجنوب مغناطيسي زمين را پيدا نمود.
13. هتل يخي : هتل‌هايي كه به منظور جلب گردشگران به نواحي قطبي و مجاور قطب‌ها در اواخر پاييز از برف ويخ ساخته ميشود. اين هتل در طول زمستان، جهانگردان را مي‌‌پذيرد ولي در بهار ذوب ميشود و هر سال از نو طراحي وبنا مي‌گردد.
14. هتل يخي در سوئد: اين هتل در 200 كيلو متري شمال دايره‌ي قطبي شمال در دهكده‌اي كوچك قرار دارد و به طور كامل از برف ويخ ساخته شده‌است. اين هتل هر سال در اواخر پاييز با يخ‌هاي رود تورن در نزديكي دهكده ساخته ميشود و در اوايل بهار ذوب مي‌گردد و سال بعد دوباره با طرحي متفاوت بنا ميشود.
15. هتل يخي در كانادا: اين هتل در ژانويه‌ي سال 2001 در نزديكي آبشار” مون مورانسي” با 10 دقيقه فاصله از شهر كبك در كانادا گشايش يافت. بناي هتل 1000 متر مربع مساحت داشته و داراي يك سالن ورودي مرتفع، دو نمايشگاه هنري براي نمايش گذاردن پيكره‌هاي يخي، مبلمان و وسايل و اشياي ساخته شده از يخ مي‌باشد. انواع مختلف فعاليت هاي ورزشي و بازي‌‌هاي زمستاني نظير سورتمه سواري، اسكي، اتومبيل راني بر روي برف و … در اطراف هتل براي گردشگران طراحي شده‌است. اين هتل – مانند هتل يخي سوئد- هر سال از نو طراحي مي شود. صاحبان هتل اعلام كرده‌اند هر سال اين هتل براي پذيرش تعداد بيش‌تر گردشگران، بزرگ‌تر از قبل ساخته خواهد شد ونيز جاي آن طوري تغيير خواهد كرد كه بازديدكنندگان بتوانند منظره‌ي زيباي آبشار” مون مورانسي” را كه در زمستان بسيار تماشايي است، مشاهده نمايند.
16. هارتلند: در عصر حاضر هواپيماهاي جت مي‌توانند سلاحهاي اتمي را تا داخل قاره‌ها بكشانند، اعتبار ونقش بسياري از نقاط استراتژيكي سابق به نقاط تازه محول شده است.اين نقش يابي نقاط تازه را مي‌توان در روي يك نقشه جغرافيا كه قطب شمال در مركز آن قرار دارد گرفته باشد به خوبي مشاهده كرد. در عصر ما، موقع و محل محوري يا هارتلند دنيا در واقع بخش‌هاي وسيعي از سرزمين روسيه، بخش غربي چين، قسمت‌‌هايي از كانادا وقسمت‌هايي از داخل ايالت‌‌متحده را شامل ميشود كه در مقابل هم در گذرگاه باريك قطب شمال قرار گرفته‌اند. اين ناحيه يك هسته جهاني يا هارتلند را تشكيل مي‌دهد و با وجود اين كه از راه دريا قابل دسترسي نيست، از يك نيروي هوايي در مقياس جهاني وبسيار فعال بهره مند است. در اين جا، نقاطي كه بتوانند براي سلاحهاي هستهاي وپايگاه آمادگي جهت حمله هوايي بين قاره‌ها و درياها جايگاه مطمئني گردنند و در همان حال توانايي نظارت بر مرزهاي دريايي و نواحي ساحلي را داشته باشند، اهميت استراتژيكي مي‌يابند. البته بسياري از اين نقاط در نتيجه‌ي به كار بردن روش هاي جديد در استفاده از سلاحهاي هستهاي ونيز با ظهور زير دريايي‌‌هاي اتمي، كه قادرند مدت‌هاي طولاني در دريا توقف نمايند- به تدريج اهميت خود را از دست داده‌اند. اين موقع ومحل محوري، اروپاي غربي، اروپاي مديترانه، بخش‌هاي جنوبي و شرقي آسيا، سواحل آمريكاي شمالي وآمريكاي كارائيب را احاطه ميكنند. در بيرون از اين منطقه، منطقهي ديگري قرار دارد كه تقريبا به حالت پرت ودور افتاده جلوه مي‌كند و به نام ناحيه‌‌ي بيروني خوانده ميشود. در زمان ما، مفهوم استراتژيكي در اغلب موارد در سطوح جهاني و سياره‌اي مورد مطالعه و بررسي قرار ميگيرند.
17. يخسار : توده‌‌هاي بسيار عظيمي از برف ويخ است كه سرزمين هاي قطبي را پوشانده، سطح آنها تقريبا هموار است.
كاشفان قطب‌ها
ناتانيل براون پالمر(Nathaniel Brown Palmer ،1877-1799 ميلادي)
جان ديويس (John Davis 1605- 1550 ميلادي)
فابين گوتليب بلينگسهوزن( Fabia Gottlieb Bellingshausen ،1852-1778 ميلادي)
بلينگسهوزن به سفر دريايي رفت تا قطب جنوب را كشف كند، ولي موفق به اين كار نشد. در اين سفر از مدار 70 درجه عرض جغرافيايي جنوب گذشت و دو جزيره كشف كرد، كه آنها را به نام دو تزار روسيه، الكساندر اول و پتر بزرگ، نامگذاري كرد.
جيمز ودل( James Weddell 1834-1787 ميلادي)
ژول دومون دورويل(Jules Dumontd’Urville)
چارلز ويلكس(Chars Wilkes 1877- 1798 ميلادي)
جيمز كلارك راس(James Clark Ross1862-1800 ميلادي)
كارستن ايکبر بور كگرونيك(Carsten Egeberg Borchgrevink ، 1934-1864 ميلادي)
رابرت فالكن اسكات(Robert Falcon Scott ،1912-1868 ميلادي)
ادوارد هفتم(Edward Vll)
ارنست هنري شكلتن(Ernest Henry Shackleton 1922- 1874 ميلادي)
روآل آموندسن (Roald Amundsen ، 1928 – 1872 ميلادي )
ويلهلم فيلكنر (Wilhelm Filchner )
فرييتوف نانسن (Fridtgof Nansen ، 1930 –1861 ميلادي )
داگلاس ماويسن ( Douglas Mawson )
نخستين پرواز هواپيما بر فراز قاره قطب جنوب در روز بيستم دسامبر 1928 ميلادي (29 آذر 1307 شمسي) انجام گرفت. اين كار در تاريخ كشفهاي جغرافيايي گام تازه اي بود. هواپيما در زمان بسيار كوتاهي مي تواند بر فراز منطقه بسيار بزرگي پر واز كند. بنابر اين ، بعد از آن ديگر لازم نبود كه كسي براي بررسي در باره جاهاي ناشناخته كره زمين پياده به سفر هاي خطر ناك و دشوار برود.
ريچارد اولين برد(Richard Evelyn Byrd، 1957 – 1888 ميلادي )
جورج هيوبرت ويلكنز(George Hubert Wilkins ، 1958 –1888 ميلادي )
لينكلن الزورث(Lincoln Ellsworth ، 1951 –1880 ميلادي )
قاره قطب جنوب تقريبا خالي از موجود زنده است. در ميان لايه يخ ها نيز موجود زنده اي نمي‌توان يافت. در درياچه ها ودر جا هايي كه لايه يخ وجود ندارد، بعضي از رستنيهاي ابتدايي، مانند جلبك، چهار صد نوع گلسنگ، وهفتادو پنج نوع خزه يافته اند.در آبگير سان هوان جز يك نوع باكتري موجود زنده اي وجود ندارد.
اما در شبه جزيره جنوبگان ، كه قسمتي از آن در منطقه معتدله جنوبي پيش رفته است، دو نوع گياه گلدار نيز يافت مي شود.
دانشمندان گلسنگها را روي سنگهايي كه تا 400كيلومتر با قطب جنوب فاصله دارند به دست آورده اند اگر از كاشفان و دانشمندان وموجودات زنده اي كه همراه آنان به قطب جنوب رفته‌اند صرف نظر كنيم اين گلسنگها از موجودات زنده كره زمين تنها موجودي هستند كه توانسته اند اين همه به قطب نزديك شوند. گذشته از رستنيها ، جانور زنده نيز در قاره قطب جنوب بسيار كمياب است. از ميان جانوراني كه در خشكي زندگي مي كنند تنها 70 نوع حشره وكرم در قاره قطب جنوب وجود دارد.
بزرگترين آنها مگسي است بي بال كه درازيش در حدود 3 ميلي متراست. كرمهايي كه در اين منطقه ديده شده اند دست كم در 684 كيلومتري قطب جنوب زندگي مي كنند.
اگر چه موجود زنده در قاره قطب جنوب بسيار كمياب است، اما آبهاي دور و بر آن پر از انواع موجودات زنده است. در لايه‌هاي بالايي آبهاي اقيانوس هزاران نوع رستني وانواع مختلف جانوران، از جانوران بسيار ريز ميكروسكوپي گرفته‌تا بالنهاي غول پيكر، يافت مي شود. بالن آبي رنگ كه در آبهاي سرد اقيانوس دور و بر قاره قطب جنوب زندگي مي كند بزرگترين جانوري است كه تا كنون در كره زمين زيسته است. درازي اين جانور به 30 متر و وزنش به 150 تن مي رسد.
بعضي از جانوراني كه غذايشان ماهي است قسمتي از سال را در كرانه هاي قاره قطب جنوب مي گذرانند ودر همان جا بچه مي آورند. از آن جمله است 5 نوع فك. يكي از آنها فك ودل نام دارد كه در آبهايي كه به قطب جنوب نزديك تر است زندگي مي كند و هرگز از آبهاي ساحلي دورتر نمي رود. اين نوع فك از راه سوراخ هايي كه در يخ به وجود مي آورد تنفس مي كند.
پانزده نوع پرنده وجود دارد كه غذايشان را ماهي هاي آبهاي اطراف قاره قطب جنوب تشكيل مي دهد.پرنده‌اي كه بيش از پرنده‌هاي ديگر به قطب جنوب نزديك مي شود يكي از انواع آن گاكي است كه به آن اسكوا مي گويند. اسكوا فاصله‌هاي درازي را با پرواز طي مي كند وشايد از فراز قطب جنوب هم مي گذرد. اگر اين طور باشد، مي توان گفت كه اين پرنده تنها موجود زنده است که بي كمك انسان به قطب جنوب رفته است.
دو نوع پنگوئن در قاره قطب جنوب زندگي مي كنند. پنگوئن ها نمي توانندپرواز كنند، اما در آب بالها يشان را مانند پارو به كار مي اندازند وبا مهارت شنا مي كنند. پنگوئن ها مي توانند در يك ساعت 48 كيلومتر در زير آب شنا كنند؛ آنها مي توانند با مهارت در زير آب چرخ بزنند وبه عقب برگردند.
يكي از دو نوع پنگوئن كه در قاره قطب جنوب زندگي مي كند پنگوئن آدلي است كه نامش از سرزمين آدلي گرفته شده است، زيرا جاي زندگي اين پنگوئن سر زمين آدلي است. بلندي قامت پنگوئن آدلي در حدود 50 سانتي متر است و وزنش به 22 كيلو گرم مي رسد. اين پنگو ئن ها در قطعه زمين هاي برهنه كرانه‌ها، يعني زمين هاي كه از برف ويخ پوشيده نشده اند زندگي ميكنند.
پنگوئن نوع ديگري كه در قاره قطب جنوب زندگي مي كندشاه پنگوئن نام دارد كه از همه انواع پنگوئن بزرگ‌تر است. بلندي قامت اين پنگوئن در حدود120 سانتي متر و وزنش نزديك به 34 كيلو‌گرم است.
شاه پنگوئن پشتش پوشيده شده از پرهاي سياه و سراسر جلو بدنش پوشيده از پرهاي سفيد و پرهاي دو طرف گردنش زرد يا نارنجي است. عادتهاي مربوط به تخم‌گذاري و جوجه آوردن شاه پنگوئن از شگفت‌انگيزترين عادتهاي پرندگان است. شاه پنگوئنها در سراسر فصل تخم‌گذاري در جاهاي مخصوص جمع مي‌شوند. اكنون در قطب جنوب 114 جاي مخصوص تخم‌گذاري شاه پنگوئن وجود دارد.شاه پنگوئنها كه غذايشان ماهي است، در نزديكي كرانه‌ها، زندگي ميكنند. اما جاي مخصوص تخم‌گذاري آنها در حدود 80 تا 120 كيلومتر دور از كرانه است. يك ماه طول مي‌كشد تا آنها خود را از كرانه به جاي مخصوص تخم‌گذاري برسانند. اما همين كه به راه افتادند، ديگر غذايي در دسترس آنها نيست. به همين سبب در اين مدت چيزي نمي‌خورند. در آغاز زمستان به محل تخم‌گذاري مي‌رسند.در آنجا پنگوئن ماده، بي آنكه لانه‌اي درست كند تنها يك تخم مي‌گذارد. پنگوئن نر بي رنگ تخم را با نوك خود روي پاهايش قرار مي‌دهند. قسمتي از پوست زير شكمش كه بدون پر است روي تخم را مي‌پوشاند و آن را گرم نگاه مي دارد.
اما پنگوئن ماده همين كه تخم‌گذاري كرده به طرف دريا به راه مي‌افتد، باز هم يك ماه طول مي‌كشد كه به كرانه برسد. پنگوئن ماده كه در اين ماه در راه است چيزي نمي‌خورد.
پنگوئن نر دو ماه از زمستان قاره قطب جنوب را در جاي تخم‌گذاري مي‌گذراند وتخم را گرم نگاه مي‌دارد.در اين مدت كه دما به 60- درجه سيليسيوس مي‌رسد وباد سردي با سرعت بيش از144 كيلومتر در ساعت مي‌وزد، هزاران پنگوئن نر در جاهاي مخصوص در كنار هم مي‌ايستند و به يكديگر فشار مي‌آورند. انبوه جمعيت پنگوئنها سبب ميشود كه هم خود آنها گرم شوند وهم تخمي كه هر كدام روي پاهاي خود نگاه داشته است گرم بماند. پنگوئن‌هايي كه در كنار اين جمعيت انبوه مي‌مانند وباد سردي به بدنشان مي‌خورد به ديگران فشار مي‌آورندتا خود را داخل جمعيت كنند.آنهايي هم كه در ميان انبوه جمعيت هستند با فشار آوردن به ديگران خود را به بيرون جمعيت مي‌رسانند. به اين ترتيب به نوبت جاي خود را عوض ميكنند، يعني مدتي در کنار جمعيت مي مانند و پس از آن به درون جمعيت مي آيند.
وقتي که هنگام از تخم بيرون آمدن جوجه ها نزديک مي شود، پنگوئن هاي ماده برمي گردند و پرستاري از تخمها را به عهده مي گيرند. آن وقت، نوبت به پنگوئن هاي نر مي رسد که راه دريا را در پيش بگيرند. آنها سرانجام بعد از چهار ماه محروم ماندن از غذا به دريا مي رسند. در اين مدت چهار ماه 25 تا 40 درصد وزنشان را از دست مي دهند. پنگوئنها پيش از فرا رسيدن فصل تخم گذاري تا مي توانند غذا مي خورند و در بدن خود چربي ذخيره مي کنند. اين چربي ذخيره شده در مدتي که پنگوئن دسترسي به غذا ندارد صرف تغذيه او مي شود.
وقتي که جوجه پنگوئن از تخم درمي آيد مادر بايد با غذايي که در چينه دان خود ذخيره کرده است او را سير کند. اما اين ذخيره غذايي به زودي تمام مي شود. در همين هنگام است که پنگوئن نر از راه مي رسد و در چينه دان خود براي جوجه اش غذا مي آورد. آن وقت پدر و مادر به نوبت به دريا مي رون تا مي توانند مي خورند و با چينه دان پر از غذا برمي گردند و به جوجه خود غذا مي دهند.
سرانجام هنگامي که زمستان قاره قطب جنوب به پايان رسيد، جوجه پنگوئن هايي که زنده مانده اند آن قدر بزرگ شده اند که بتوانند راه دريا را در پيش بگيرند و وقتي که به آبهاي ساحلي رسيدند خود به جستجوي غذا بپردازند. اگرچه اين زندگي براي شاه پنگوئن ها بسيار سخت است اما به اين ترتيب آنها در امنيت کامل به سرمي برند. هنگامي که تخمها را گرم نگاه مي دارند هيچ جانوري نيست که به آنها حمله کند. در جاهاي مخصوص تخم گذاري فقط انسان ممکن است به آنها نزديک شود.
منبع: www.geography-dept.talif.sch.ir
/خ
