اکرام نبى اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم)

گواهى دادن به بندگى و رسالت پيامبر(ص)

گواهى دادن به بندگى و رسالت پيامبر(ص) در کنار گواهى به يگانگى خداوند سبحان، اهميت و فضيلتى استثنايى دارد، تا آنجا که اميرمومنان فرمود: و اشهد ان لا اله الا الله وحده لا شريک له و اشهد ان محمدا عبده و رسوله شهادتان ترفعان القول و تضاعفان العمل خف ميزان ترفعان منه و ثقل ميزان توضعان منه.
گواهى دادن به يگانگى خداوند متعال[همان گونه که در متن حديث آمده] و بندگى و رسالت محمد(ص) دو گواهى دادنى است که سخن را بالا و عمل را دو چندان مى‌سازند. ترازويى که اين دو از آن برداشته شوند سبک و ترازويى که اين دو در آن نهاده شوند سنگين خواهد بود. به علاوه که گواهى دادن به بندگى و رسالت پيامبر صلى الله عليه و آله در تشهد نماز واجب است.

احترام به پيامبر(ص)

شخصى به حضور امام صادق(ع) رسيد. حضرت(ع) حال او را جويا شد. گفت: خداوند به من فرزندى داده است. امام پرسيد: نامش را چه گذاشته‌اي؟ گفت: محمد! امام(ع) با شنيدن اين نام صورتش را به عنوان احترام نزديک زمين آورد و گفت: محمد، محمد، محمد! آنگاه ادامه داد: خودم، فرزندانم، پدرم، مادرم و تمام اهل روى زمين به فداى رسول خدا(ص. )
مالک، امام مالکيان مى‌گويد: جعفر صادق(ع) هنگامى که نام پيامبر(ص) را مى‌برد رنگ چهره‌اش تغيير مى‌يافت.
تا آنجا که بازشناخته نمى‌شد، من کسى را چون او اينچنين نيافتم.

پاسداشت‌ حرمت پيامبر(ص)

بزرگداشت پيامبر(ص) تا بدانجاست که اعتکاف در مسجد پيامبر(ص) بويژه در سه روز چهارشنبه، پنجشنبه و جمعه از اعتکاف در ديگر مساجد ثواب بيشترى دارد و آن که پس از سه روز اقامت و روزه در مدينه حاجتى از خداوند بطلبد حاجتش روا شود. به موجب پاره‌اى از روايات، اقامت در شهر آن حضرت (مدينه) بر اقامت در مکه ترجيح دارد. بر پايه احاديث ‌براى ورود به مدينه منوره و خروج از آن و وداع با پيامبر صلى‌الله عليه و آله يا زيارت آن حضرت و نيز ورود به مسجد پيامبر مستحب است غسل کنند. همچنين مسافرى که قصد اقامت در مدينه نکرده و بايد بر طبق قاعده نماز را شکسته بخواند مى‌توان در مسجد پيامبر صلى الله عليه و آله نماز را به اختيار خود شکسته يا تمام بخواند. البته سه مکان ديگر نيز داراى اين حکم ‌اند: مسجد الحرام، مسجد کوفه و بارگاه سيدالشهداء(ع.) نيز به احترام آن حضرت روزه گرفتن در ميلاد پيامبر (هفدهم ربيع الاول) ثواب يک سال روزه دارد. و روزه در عيد مبعث ثواب دو سال. به علاوه در اين روز شاد کردن مومنان و دادن صدقه يکى از آداب شمرده شده است.

اسوه ‌پذيرى

قرآن، پيامبر(ص) را اسوه نيکو مى‌خواند (لکم فى رسول الله اسوه حسنه) و نهج البلاغه، محبوبترين بنده خدا را کسى مى‌داند که از اين اسوه زيباى بشريت، درس گيرد (و احب العباد الى الله المتاسى بنبيه.)

دوست داشتن پيامبر(ص)

قل ان کان آباوکم و ابنائکم و اخوانکم و ازواجکم و عشيرتکم و اموال اقترفتموها و تجاره تخشون کسادها و مساکن ترضونها احب اليکم من الله و رسوله و جهاد فى سبيله فتربصوا حتى ياتى الله بامره.(قرآن کريم) اى پيامبر! بگو اگر پدران و پسران و برادران و زنان و خويشاوندان و دارايى‌هايى که به دست آورده‌ايد و تجارتى که از کسادى آن مى‌ترسيد و خانه‌هايى که از آنها خرسنديد نزد شما از خدا و رسولش و کارزار در راه او محبوبتر است پس منتظر باشيد تا خدا امر و فرمانش را بر شما فرود آورد.

پيروى از پيامبر(ص)

قرآن مى‌فرمايد: ...« و اطيعوا الرسول» ‌و از پيامبر اطاعت کنيد.

پيروى از عترت پيامبر(ص)

همان پيامبرى که به اطاعتش امر شده‌ايم خود بر پيروى از عترتش سخت تاکيد کرده است. از حديث ثقلين گرفته تا حديث‌ سفينه و صدها حديث ديگر همگى اطاعت از اهل بيت(ع) را ضرورى شمرده‌اند. از نظر امير مومنان(ع) اين اطاعت ‌بايد به صورت يک ملازمت کامل با آنان شکل بپذيرد يعنى از اهل بيت(ع) نه اندکى جلوتر بيفتيم و نه اندکى عقب‌تر. آن حضرت(ع) فرمود: فالزموا سمتهم ... ولا تسبقوهم فتضلوا و لا تتاخروا عنهم فتهلکوا؛ همواره ملازم طريقه آنان باشيد، نه از آنان پيشى گيريد که به گمراهى مى‌افتيد و نه از آنان عقب بمانيد که به هلاکت مى‌رسيد.

دروغ بستن بر پيامبر(ص)

پيامبر(ص) فرمود: من کذب على متعمدا فليتبوء مقعده من النار؛ هر کسى به عمد بر من دروغ بندد در آتش جاى گيرد. (گفتنى است دروغ بستن بر پيامبر(ص) روزه را باطل مى‌کند.)

به پا داشتن سنت پيامبر(ص)

از نظر اميرمومنان، به پا داشتن سنت پيامبر(ص) خصلت اهل ايمان و وظيفه حکومت اسلامى است.

ترک نکردن سنت پيامبر(ص)

پبامبر(ص) فرمود: سته لعنهم الله ... التارک لسنتي؛ شش نفرند که خداى متعال آنها را لعنت مى‌کند يکى از آنها کسى است که سنت مرا ترک کند.

تغيير ندادن سنت پيامبر(ص)

در ذکر صلوات امام صادق(ع) به رسول خدا(ص) چنين مى‌خوانيم؛ اللهم العن الذى ... غيروا سنه نبيک؛ ‌خداوندا لعنت کن کسانى را که سنت پيامبر را تغيير دادند، ... هزاران هزار لعنت!

ترجيح دادن پيامبر(ص)

پيامبر صلى الله عليه و آله فرمود: حبى خالط دماء امتى فهم يوثرونى على الآباء و على الامهات و على انفسهم؛ دوستى من با خونهاى امت من آميخته شده است. آنها مرا بر پدران و مادران و خودشان ترجيح مى‌دهند.

فرو آوردن صدا در محضر پيامبر(ص)

خداى متعال بر حفظ مقام آخرين برگزيده خود در سوره حجرات مى‌فرمايد: يا ايها الذين آمنوا لا ترفعوا اصواتکم فوق صوت النبى و لا تجهروا له بالقول کجهر بعضکم لبعض؛ اى مومنان، صداى خود را فراتر از صداى پيامبر(ص) نکنيد و براى او سخن بلند مگوييد مانند بلند سخن گفتن برخى از شما براى برخى ديگر.

بى ‌تابى در رحلت پيامبر(ص)

اميرمومنان(ع) در رحلت پيامبر(ص) بر سر قبر آن حضرت(ع) گفت: فغان و بى تابى قبيح است مگر بر تو.

خشنود کردن دخت پيامبر(ص)

رضايت فاطمه زهرا(س) دخت گرامى پيامبر(ص) معيار رضايت الهى است. پيامبر(ص) در تکيه بر اين امر، رضايت فاطمه (س) را رضايت‌ خويش و رضايت‌خويش را رضايت‌خداوند معرفى مى‌نمود و ناخرسندى و خشم زهرا(س) را ناخرسندى خود و خشم خود را غضب خداوند مى‌دانست.

ماه ويژه پيامبر(ص)

پيامبر(ص) فرمود: شعبان ماه من است، خداوند رحمت کند آن که مرا در اين ماه (اطاعت پروردگار و روزه) کمک کند.
اميرمومنان(ع) فرمود: از زمانى که نداى پيامبر(ص) را نسبت ‌به شعبان شنيدم روزه اين ماه را ترک نکردم و آن را تا آخر عمرم ترک نخواهم کرد انشاء الله.

زيارت پيامبر(ص)

زيارت قبر شريف پيامبر(ص) از پرفضيلت‌ ترين زيارتهاست. آن حضرت خود فرموده است: کسى که بعد از رحلتم قبرم را زيارت کند مانند کسى است که به ديدار من در زمان حياتم آمده است. و (در روايت ديگرى فرمود) من شفيع او در قيامت‌خواهم شد. زيارت قبر پيامبر(ص) تا آنجا اهميت دارد که مستحب است آن را بر حج استحبابى ترجيح دهيم. اين زيارت در مواردى استحباب بيشترى دارد. از جمله:
1- به هنگام حج زيارت قبر شريف پيامبر صلى الله عليه و آله براى کسانى که به حج رفته‌اند استحباب بسيار دارد به گونه‌اى که اگر حجاج از انجام آن سر باز زنند بر حاکم اسلامى است آنان را به انجامش موظف دارد.
2- در روز ولادت رسول اکرم(ص( )هفدهم ربيع‌الاول.) در اين روز چنانچه نتوان بر سر قبر آن حضرت حاضر شد مى‌توان از دور، حضرت را زيارت کرد.
3- در مبعث نبوى‌ (بيست و هفتم رجب.) زيارت پيامبر(ص) در اين روز مستحب است.

سلام کردن به پيامبر(ص)

پيامبر(ص) فرمود: اگر نمى‌توانيد به زيارت قبر من بياييد به سويم سلام بفرستيد که آن نيز به من مى‌رسد. در روايت ديگرى از امام کاظم(ع) مى‌خوانيم: هنگامى که به رواق پيامبر(ص) داخل يا از آن خارج مى‌شوى بر او سلام کن و همچنين از دور به او سلام کن. در روايت‌براى کنار قبر پيامبر(ص) «سلام»‌ با کيفيت‌خاصى وارد شده است. در دو مورد سلام کردن به پيامبر(ص) جايگاه ويژه‌اى پيدا مى‌کند؛
1- در نماز، مستحب است قبل از گفتن سلام واجب در نماز، السلام عليک ايها النبى و رحمه الله و برکاته گفته شود.
2- در سجده سهو، براى سجده سهو اذکارى وارد شده که ‌گفتن يکى از آنها واجب است. از جمله آن اذکار اين است: بسم الله و بالله السلام عليک ايها النبى و رحمه الله و برکاته.

زيارت نوادگان پيامبر(ص)

پيامبر(ص) فرمود: من زار احدا من ذريتى زرته يوم القيامه؛ ‌کسى که فردى از ذريه مرا زيارت کند، زيارت کنم او را در روز قيامت.

صلوات فرستادن

خداى متعال در قرآن کريم مى‌فرمايد: ان الله و ملائکته يصلون على النبى يا ايها الذين آمنوا صلوا عليه و سلموا تسليما؛ خدا و فرشتگان بر پيامبر(ص) درود مى‌فرستند، اى کسانى که ايمان آورده ‌ايد، شما نيز بر او درود فرستيد و او را کاملا فرمان بريد.
در بيان فضيلت صلوات بر پيامبر(ص) و آل او روايات فراوانى وارد شده است که به دو روايت اشاره مى‌کنيم:
1- امام رضا(ع) فرمود: من لم يقدر عن ما يکفر به ذنوبه فليکثر من الصلاه على محمد و آله؛ ‌کسى که نمى‌تواند گناهان خويش را با توبه و انابه و تحمل رنج عبادت محو کند بايد بسيار بر محمد و آل او صلوات بفرستد.
2- ما فى الميزان شى اثقل من الصلاه على محمد و آل محمد؛ چيزى به اندازه صلوات بر محمد و آل او در ترازوى اعمال سنگينى نمى‌کند.
صلوات در پنج مورد حکم ويژه‌اى پيدا مى‌کند:
الف. در تشهد نماز واجب است.
ب. هنگام ذکر نام پيامبر(ص.)
در اين صورت هر چند واجب نيست ولى در مورد ترک آن دو حديث نبوى تکان‌دهنده وجود دارد:
1- البخيل حقا من ذکرت عنده فلم يصل علي؛‌ حقيقتا بخيل کسى است که مرا پيش او ياد کنند و بر من صلوات نفرستد.
کسى که نمى‌تواند گناهان خويش را با توبه و انابه‌و تحمل رنج عبادت محو کند بايد بسيار بر محمدو آل او صلوات بفرستد.
2- کسى که به هنگام ياد شدن از من، صلوات را فراموش کند خداوند او را در پيدا کردن راه بهشت دچار اشتباه مى‌کند.
ج. در روز مبعث. ‌يکى از آداب ويژه، بسيار صلوات فرستادن است.
د. در دو خطبه نماز جمعه. در هر دو خطبه بايد بر محمد و آل او عليهم السلام درود فرستاد.
ه. در سجده سهو. براى اين سجده چند ذکر وارد شده که انجام يکى از آنها واجب است. بيشتر اين ذکرها شامل صلوات است مانند: «بسم الله و بالله و صلى الله على محمد و آل محمد» و «بسم الله و بالله اللهم صل على محمد و آل محمد.»

محترم شمردن خون، مال و آبروى گواهى‌ دهنده به رسالت

کسى که بعد از شهادت به يگانگى خداوند سبحان، به رسالت پيامبر(ص) گواهى دهد خون، مال و آبروى او محترم مى‌گردد و احکام ازدواج و ... در حق او جارى مى‌شود. در حديث آمده: ‌با گفتن شهادتين خونها محترم شمرده مى‌شود و بر پايه آن احکام ازدواج و ارث جارى مى‌گردد.

کشتن دشنام دهنده پيامبر

همه فقيهان اسلام بر اين عقيده‌اند که بايد دشنام ‌دهنده پيامبر(ص) را کشت.

نامگذارى به اسم پيامبر(ص)

آن حضرت خود فرموده است: بورک لبيت فيه محمد و مجلس فيه محمد و رفقه فيه محمد؛ خانه يا مجلس و گروهى که در آن محمد نام وجود دارد مبارک است. ابى رافع مى‌گويد: از پيامبر شنيدم اگر نام فرزند را محمد نهاديد با او بد رفتارى ننماييد، اذيتش نکنيد و او را نزنيد. امام صادق(ع) به کسى که نام فرزندش را محمد نهاده بود فرمود: او را فحش نده، نزن و به او بدى نکن.

دوست داشتن عترت پيامبر(ص)

قرآن مى‌فرمايد: قل لا اسالکم عليه اجرا الا الموده فى القربي؛ ‌اى پيامبر، بگو از شما پاداشى جز دوستى خويشاوندانم نمى‌خواهم. پيامبر(ص) فرمود:همواره به اهل بيت محبت ورزيد. چه آن‌که اگر کسى خداوند را ملاقات کند در حالى که ما را دوست مى‌دارد با شفاعت ما به بهشت رود. سوگند به کسى که جانم در دست اوست هيچ بنده‌اى از عمل خويش سود نمى‌برد مگر با شناختن حق ما.

نيازردن نوادگان پيامبر(ص)

پيامبر(ص) فرمود: به خدا سوگند نسبت‌ به کسى که ذريه‌ام را بيازارد شفاعت نمى‌کنم.

نظر انداختن به فرزندان و نوادگان پيامبر(ص)

النظر الى ذريه النبي(ص) عباده؛ ‌نظر انداختن به ذريه پيامبر(ص) عبادت است.
والامقام‌ترين فرزندان و نوادگان ايشان، اهل بيت عصمت و طهارت(ع) هستند که وظايف امت نسبت‌به آنها آشکار است. بعد از ايشان بايد به سادات بزرگوار احترام گذاشت و روايت فوق، اينان را نيز شامل است. در روايتى مى‌خوانيم: النظر الى جميع ذريه النبى عباده ما لم يفارقوا منهاجه و لم يتلوثوا بالمعاصي؛ ‌نظر افکندن به تمام ذريه پيامبر(ص) عبادت است تا آن زمان که از راه آن حضرت(ص) جدا نشده و به معاصى آلوده نشوند.

قرائت‌سوره محمد(ص)

پيامبر(ص) فرمود: کسى که سوره محمد(ص) را قرائت کند خداى سبحان او را از نهرهاى بهشت‌سيراب خواهد کرد. امام صادق(ع) فرمود: کسى که سوره محمد(ص) را قرائت کند هيچ‌گاه در دين او شک درنيايد و همواره از شرک و کفر محفوظ ماند تا اينکه مرگش فرا رسد و زمانى که از دنيا رود خداوند هزار فرشته در قبر او مى‌گمارد که درود فرستند و ثواب درودشان براى او باشد و وى را تشييع کنند تا در ايستگاه ايمنى و رحمت، نزد خدا نگاهش دارند. سپس او در امان خداوند سبحان و پناه محمد(ص) قرار مى‌گيرد.

نماز پيامبر(ص)

کسى از امام رضا(ع) در باره نماز جعفر طيار پرسيد. حضرت فرمود چرا غافلى از نماز حضرت رسول(ص)؟ بعد فرمود: دو رکعت نماز به جاى مى‌آورى و در هر رکعتى يک بار سوره حمد و پانزده بار سوره انا انزلناه مى‌خوانى و در رکوع و بعد از سر برداشتن از آن، و در هر دو سجده و بعد از سر برداشتن از هر کدام پانزده بار سوره انا انزلناه را قرائت مى‌کني. از نماز که فارغ شدى ميان تو و خداوند گناهى نمى‌ماند مگر اين که آمرزيده و حاجتت‌ برآورده مى‌شود.

نماز در روضه شريف

مستحب است ميان منبر و قبر پيامبر(ص) نماز گذارده شود.