«.... بسیاری از کسانی که در متن تحولات بوده و خود بخشی از حوادث تاریخی را خلق کرده‌اند، به دنبال تألیف و تدوین تاریخ نبوده و پس از فوت آنان نیز تاریخ‌نگاری به کسانی واگذار شده که صلاحیت و توان علمی و صداقت چندانی برای ایفای این مسئولیت ندارند. این پدیده زمینه تحریف و تخریب تاریخ را به وجود آورده است...»
 
عبارات فوق بخشی از اظهارات دکتر جواد منصوری محقق و پژوهشگر معاصر در گفت وگو با مجله الکترونیکی «دوران» ـ وابسته به مؤسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی ـ است . وی در این مصاحبه دیدگاههای خود را درباره تاریخ‌نگاری در ایران بیان کرده است.
 

زندگینامه

منصوری در 1324 در شهرستان کاشان متولد شد. وی دوران تحصیل را دبستان نوشیروان و دبیرستان علوی زادگاه خود گذراند و در سال ۱۳۴۶ در زندان دیپلم گرفت. او که فارغ‌التحصیل رشته اقتصاد است در 1343 به عضویت حزب ملل اسلامی معروف به گروه ۵۵ نفره درآمد. در مهر 1344 توسط ساواک دستگیر و به 6 سال زندان محکوم شد اما پس از 4 سال در سال ۱۳۴۸ آزاد گردید. در خرداد 1351 نیز به اتهام مبارزه با رژیم پهلوی دستگیر شد اما در آذر 1357 در نتیجه اوجگیری انقلاب اسلامی آزاد شد.

مسئولیت ها 

جواد منصوری از بنیانگذارن سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و نخستین فرمانده کل این ارگان (اردیبهشت تا اسفند ۱۳۵۸) به شمار می‌رود و تجربیات و خاطرات بسیاری از زمان دفاع مقدس در ذهن دارد. همچنین از اعضای شورای مرکزی حزب جمهوری اسلامی بوده و از فروردین ۱۳۶۰ تا ۱۳۶۷ معاون آسیا و اقیانوسیه وزیر امور خارجه بود. او در سمت معاونت فرهنگی و کنسولی اشتغال یافت و در 1368 به عنوان سفیر جمهوری اسلامی ایران در پاکستان به مدت چهار سال خدمت کرد و تا سال ۱۳۷۲ در این سمت بود. از مهر ماه سال 1372 به عنوان معاونت فرهنگی دانشگاه آزاد اسلامی منصوب گردید و از مهر 1374 در سمت مشاور وزیر امور خارجه و از دی ماه 1384 با حفظ سمت به ریاست اداره کل اسناد و تاریخ دیپلماسی منصوب گردید. وی همچنین از ۱۳۸۵ تا ۱۳۸۸ سفیر ایران در پکن بود و چندی بعد در مرکز اسناد انقلاب اسلامی مشغول به کار شد.
 

تالیفات

منصوری متأهل و درای دو فرزند است و از وی 14 کتاب به شرح زیر به رشته تحریر درآمده است:
ـ شناخت استکبار.
ـ 25 سال حاکمیت آمریکا در ایران.
ـ فرهنگ استقلال.
ـ مقدمه‌ای بر سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران.
ـ جنگ فرهنگی علیه انقلاب اسلامی.
ـ شناخت و تحلیل پدیده‌های سیاسی.
ـ سیر تکوینی انقلاب اسلامی.
ـ فرهنگ استقلال و توسعه.
ـ قیام 15 خرداد به روایت اسناد ساواک.
ـ هویت سیاسی و نهادهای اجتماعی.
ـ خاطرات جواد منصوری.
ـ قیام 15 خرداد (تاریخ تحلیلی نهضت اسلامی).
ـ آمریکا و خاورمیانه.
ـ چالشهای ایران و آمریکا.
ـ نظام سلطه در قرن 21


 

دیدگاه های دکتر منصوری درباره تاریخ نگاری

آقای منصوری در مورد علت انتخاب «تاریخ‌ نگاری» به عنوان یک رشته تخصصی می‌گوید: تاریخ، اساس و مهمترین رشته علوم انسانی و تاریخ معاصر ایران آینة تمام نما و کاملی از ویژگیهای فرهنگی، اجتماعی و چگونگی تحولات آن می‌باشد. علم تاریخ برای کسانی که می‌خواهند نقش بیشتری در روند تحولات سیاسی داشته باشند، بسیار آموزنده و تأثیرگذار است. از اینرو گفته‌اند: کسی که تاریخ نمی‌داند چیزی نمی‌داند. هر چند مبالغه‌آمیز است.
منصوری می‌گوید مقطع مشروطیت تا پیروزی انقلاب اسلامی به ویژه فاصله کودتای 28 مرداد 1332 به بعد، بیشتر مورد علاقه و تدریس و تحقیق وی بوده است.

از او در زمینه مهمترین تحول در عرصه تاریخ نگاری پرسیدیم. در پاسخ گفت:
بسیاری از کسانی که در متن تحولات بوده‌اند و خود بخشی از حوادث را خلق کرده‌اند کمتر به دنبال تدوین و تألیف بوده‌اند و پس از فوت آنان نیز تاریخ‌ نگاری اغلب به کسانی واگذار شده که صلاحیت و توان علمی و صداقت چندانی برای تاریخ‌نگاری ندارند. این جریان زمینة تحریف و تخریب تاریخ و عبرتهای حاصل از آن را به وجود آورده است.

منصوری کتاب «15 خرداد به روایت اسناد» را بیش از سایر آثار مکتوب خود می‌پسندد. وی در این زمینه می‌گوید:
«قیام 15 خرداد به روایت اسناد» که پس از بررسی و خلاصه‌گیری از دهها هزار سند تدوین و پس از انتشار یکی از کتب مرجع شد، هر چند که قرار بود برای یک مقطع 25 ساله نوشته شود ولی شرایط اجازه انجام آن را نداد.

دکتر جواد منصوری در زمینه راههای تقویت علم تاریخ‌نگاری در کشور می‌گوید: تولید فیلم از زندگی و مبارزات شخصیتها و مردم مبارز، رمان، نمایشنامه‌ و کتابهای کم حجم و به زبان ساده و مفید و تأثیرگذار است. وی به ضعف کادر آموزشی در کشور اشاره کرد و گفت: در مراکز آموزشی مهمتر از ضعف منابع آموزشی تاریخ معاصر، ضعف کادر آموزشی و اساتید هستند که در مواردی واقعاً غیر علمی و ضعیف می‌باشند. وی افزود متأسفانه در مواردی اساتید با دیدگاههای انحرافی و مغرضانه به تدریس تاریخ می‌پردازند که نگران کننده است.

منصوری می‌گوید: تاریخ نویسان عالم و متعهد در عرصه تاریخ‌نویسی معاصر چندان فعال نبوده‌اند، زیرا انگیزه‌ای برای پرداختن و صرف وقت در این زمینه را نداشته‌اند. اما متأسفانه مراکز آموزشی و تحقیقاتی قدرتهای استعماری برای انحراف افکار و تحریف وقایع سرمایه‌ گذاری زیادی داشته‌ اند.

وی در عین حال می‌گوید: در یک دهه گذشته انتشار اسناد وحضور فعال مراکز تحقیقات تاریخی در داخل کشور تا حدود زیادی کمبود منابع و کتابهای معتبر را از بین برده است. وی اظهار امیدواری کرد در صورت تداوم این وضعیت راه‌اندازی شبکه ملی اسناد تاریخی و تشکیل انجمن تاریخ‌پژوهان و تشویق مسئولان، وضعیت تاریخ‌نگاری تکامل و ارتقاء داشته باشد.

آقای منصوری کتابهای منتشر شده از سوی مؤسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی را «ارزنده، مهم و مرجع» خواند و تداوم انتشار این آثار را سازنده و مفید دانست.

وی در پایان، افشاء ماهیت جریانهای سیاسی و فکری و عملکرد آنها در کشور و هدایت مدیران ذیربط را برای تربیت نسلهای آینده ضروری خواند.

منبع:
1- موسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی
2- همشهری آنلاین