به معنای وسیع کلمه، باستان شناسی بررسی فرهنگ بشر در زمان‌های تاریخی و پیش از تاریخ با بررسی بقایای مواد سکونتگاه‌های اولیه بشر است. این آثار باقی مانده ممکن است از فسیل‌های انسانی یا گیاهی گرفته تا آثار باستانی کشف شده یا ویرانه‌های یک ساختمان قدیمی باشد. باستان شناسی غالباً زیرمجموعه‌ای از مردم شناسی به حساب می‌آید.
 

مقدمه‌ای برای باستان شناسی

باستان شناسی یک فرایند دقیق است که شامل یک مطالعه دقیق و پیمایش در یک منطقه خاص برای مشخص کردن مکان‌هایی با سکونتگاه‌های احتمالی انسانی در گذشته است. سپس این مکان یا سایت برای بازیابی بقایای مواد حفاری می‌شود. "ماده از زیر خاک درآمده"، پس از طبقه بندی، برای بازسازی وقایع تاریخی در معرض تحلیل و تفسیر مناسب قرار می‌گیرد.
 
باستان شناسان باید در دستکاری ماده از زیر خاک درآمده بسیار مراقب باشند. مستند سازی آن از اهمیت بالایی برخوردار است، زیرا مقدار اطلاعات به دست آمده از آن می‌تواند هم از نظر کیفیت و هم از نظر کمیت سودمند باشد.
 

اهمیت باستان شناسی

باستان شناسی به ما کمک می‌کند که به زمان‌های گذشته سفر کنیم تا اطلاعات ارزشمندی در مورد سکونتگاه‌های انسانی که قرن‌ها پیش وجود داشته‌اند، به دست آوریم. باستان شناسی، تاریخ فرهنگ کشورهای مختلف را روشن می‌کند و به سؤالات مختلفی درباره سبک زندگی افرادی که در آن بخش از جهانِ تحت بررسی باستان شناسی، زندگی می‌کردند پاسخ می‌دهد. این علم همچنین کمک به تعیین گاه شناسی دوران‌های ماقبل تاریخ کرده است.
 
در شبه قاره هند، کاوش‌های باستان شناسی تمدن دره ایندوس را کشف کردند که بین 2600 - 1900 قبل از میلاد شکوفا شد. این کاوش‌ها که از سال 1920 آغاز شد، درها را به روی زیستگاه انسانی‌ای گشود که بسیار رشد یافته‌تر و از نظر علمی پیشرفته‌تر بود، و با شهرهایی به خوبی برنامه ریزی شده و شبکه توسعه یافته‌ای از مسیرهای تجاری متمایز می‌شد.
 
تحقیقات باستان شناسی همچنین در درک موضوعات مرموزی مانند دین در مصر و زندگی فرهنگی برخی از جوامع که در مقطعی از زمان نامعلوم بودند، کمک می‌کند. در عین حال، می‌تواند به سؤالات پاسخ دهد و نقاط ضعف تاریخ را پر کند. این علم می‌تواند در مورد تغییرات رخ داده در طی یک دوره و عوامل مؤثر بر آنها، ایده خلاصه‌ای ارائه دهد.
 
این یک کمک مهم برای بازسازی دوره ماقبل تاریخ است که به دلیل فقدان سوابق کتبی، چیزهای زیادی از آن در دست نیست. آثار باقی مانده از این دوره شامل حکاکی‌های روی دیوارهای غارها، مصنوعاتی مانند سفال، سلاح‌های مورد استفاده در شکار حیوانات برای تهیه غذا و غیره می‌شود. حتی پس از توسعه‌ی نوشتن، سوابق نوشته شده‌ای که نگهداری می‌شد بسیار جانبدارانه و عمدتاً مبتنی بر فرضیات بودند. در چنین مواردی، باستان شناسی به اثبات صحت سوابق کتبی کمک می‌کند.
 
باستان شناسی همچنین می‌تواند در بازنویسی تاریخ نقش داشته باشد. هنگامی که محققان هزاران تکه کوچک سفال قرمز را در شهر باستانی پومپئی پیدا کردند، نقش این تمدن در تجارت و بازرگانی منطقه مدیترانه تغییر یافت. پیش از آن، فرض بر این بود که مردم پومپئی ظروف سفالی را از سایر زیستگاه‌ها وارد می‌کردند، اما این یافته ثابت کرد که مردم پومپئی از سفال‌های محلی نیز استفاده می‌کردند.
 
باستان شناسی به زیر بخش‌های مختلفی تقسیم بندی شده است مانند باستان شناسی تاریخی که شامل مطالعه فرهنگ‌هاست، و باستان شناسی زیر آب که شامل مطالعه بقایای هرگونه فعالیت انسانی است که در بستره یک بدنه آبی قرار دارد. (مورد اخیر همچنین به جمع آوری اطلاعات شهرهایی که در زیر آب غرق شده‌اند کمک کرده است.) اخیراً، توسعه رشته‌های "باستان شناسی نجات" و "باستان شناسی شهری" تعداد داده‌هایی که احتمالاً می‌توان از مکان‌های حفاری به دست آورد را افزایش داده است.
 
باستان شناسی از نظر جمع آوری داده‌ها به سایر علوم طبیعی و اجتماعی از جمله شیمی، زمین شناسی و جانورشناسی وابسته است. به عنوان مثال، هنگامی که یک شیء از محل حفاری کشف می‌شود، یک باستان شناس می‌تواند از مواد شیمیایی برای تعیین سن آن استفاده کند، در حالی که گیاه شناسی یا جانورشناسی می‌تواند جزئیات مربوط به محیط اطراف جایی که در آن این شیء پیدا شده است را ارائه دهد.
 
باستان شناسی عمومی، که بعد جدیدِ داده شده‌ای به باستان شناسی به منظور پرورش تقدیر عمومی از این علم است، نیز کمک بزرگی بوده است. این رشته نقش به سزایی در گسترش آگاهی در مورد اثرات سوء احتمالی‌ای که باستان شناسی در معرض خطراتی مانند توسعه تخطی، سرقت‌های باستان شناسی و غیره، با آن مواجه است، داشته است.
 

باستان شناسان از چه ابزاری استفاده می‌کنند

برای افرادی که علاقه‌مند به باستان شناسی هستند، اطلاعات مربوط به ابزارهایی که باستان شناسان از آنها استفاده می‌کنند، مفید است.
 
همان طور که گفته شد باستان شناسی علمی است که در آن فرهنگ بشر از طریق بازیافت آثار باستانی، فسیل‌ها، معماری، زیست بیولوژیک و غیره برای انجام تحقیقات بیشتر مورد مطالعه قرار می‌گیرد. وسایل خاکبرداری شده، پس از مستند سازی درست آنها مورد مطالعه قرار می‌گیرند. باستان شناسی شامل بازسازی تاریخ با کمک بقایای مادی است. تجزیه و تحلیل و تفسیر آثار باستانی، داده‌های زیست محیطی، فرهنگ مادی و غیره گام‌های مهمی را در تحقیقات بعدی شکل می‌دهند. از آنجا که حفاری بخش مهمی از مطالعات باستان شناسی را تشکیل می‌دهد، لازم است دانشی در مورد این که از چه ابزارهایی در کاوش‌های باستان شناسانی استفاده می‌شود داشته باشیم.
 
حفاری توسط باستان شناسان می‌تواند در خاک‌های نرم یا سخت انجام شود. در معدود مواردی، حتی ممکن است مجبور شوند برای حفاری‌ها به زیر آب بروند. بنابراین، برای مکان‌های مختلف و انواع مختلف کاوش‌های مختلف توسط آنها، ابزارهای مختلفی لازم است. کیت ابزار باستان شناسان ممکن است شامل دو نوع تجهیزات، ابزارهای معمول مورد استفاده در سایت‌های میدانی و تجهیزات مورد استفاده متخصصان باشد.
 
اشاره‌وار نام این ابزارها را ذکر می‌کنیم: کلنگ دو سر، ماله مارشاتون، ماله تخت، بیل، خاک انداز، نقشه کلی مکان یاب، آویزِ سطل، غربال لرزاننده، چمچمه، دستگاه شناور، تجهیزات آنالیز، غربال‌های مدرج، و وسایل توزین و اندازه گیری.
 
منبع: ابیجیت نایک