5 بهمن 1388 / 9 صفر المظفر 1431 / 25 ژانویه 2010

پس ازانتشارخبرعزيمت امام خميني(رحمت الله علیه) به ايران شاپور بختيار كه بازگشت ايشان را به منزله مرگ دولت خود مي‎ديد دست به نوعي مقاومت بي اثرزد و فرودگاههاي كشور را به بهانه نقص فني مسدود كرد اما مردم با اجتماع دراطراف فرودگاه به اعتراض خود ادامه دادند تا اينكه خبربه تعويق افتادن مسافرت حضرت امام اعلام شد. حضرت امام دراين باره دراعلاميه‎اي فرمودند: «ازاين كه ايادي اجانب، فرودگاههاي سراسرايران را به روي من بسته‎اند بناچارتصميم گرفتم كه روزيكشنبه29صفربه كشوربرگردم و چون سربازي دركنارشما به مبارزه عليه استعمارو استبداد تا پيروزي نهايي ادامه دهم». درپي آن كميته استقبال ازحضرت امام خميني(ره) ازمردم درخواست كرد كه دربرابرتأخيرورود حضرت امام آرامش خود را حفظ كنند.
آيت‏اللَّه ميرزاجمال‏الدين كرباسي (كلباسي) فرزند آيت اللَّه ميرزا ابوالمعالي كلباسي در خاندان علم و تقوا در اصفهان به دنيا آمد. وي در ابتدا مقدمات و سطح را نزد پدر فاضلش به اتمام رساند و سپس براي ادامه تحصيل عازم نجف اشرف گرديد. ميرزا جمال‏الدين در نجف از محضر عالمان نامداري همچون آخوند خراساني بهره برد و پس از ساليان دراز اقامت در آن حوزه و كسب مدارج عالي علمي، به اصفهان بازگشت. ايشان سپس حلقه درس خود را تشكيل داد و محضرش، مركز اجتماع فضلا و ارباب فضل و دانش گرديد. زندگي آيت اللَّه كرباسي در كمال قناعت و سادگي و زهد سپري شد و به تعلقات دنيوي اسير نگرديد. از ايشان آثاري بر جاي مانده كه تلخيصُ الهيئه در علم نجوم و كتابي در اصول فقه از آن جمله است. ميرزا جمال‏الدين كلباسي سرانجام در پنجم بهمن 1310 ش برابر با 17 رمضان 1350 ق در اصفهان وفات يافت و در تخت فولاد مدفون شد.
با وجود اين كه عوامل رژيم شاه، اجتماع بيش از دو نفر را در اكثر شهرهاي ايران منع كرده بودند، قشرهاي مختلف مردم، بدون اعتنا به هشدارهاي حكومت نظامي، به راه‏پيمايي و تظاهرات عليه رژيم ادامه دادند و مزدوران شاه، علي رغم توسل به شديدترين شيوه‏هاي سركوب، موفق به كنترل مردم نشدند. در اين ميان برخوردهاي خشونت‏آميز مأموران حكومتي با مردم، منجر به شهادت تعداد زيادي از مردم در شهرهاي مختلف كشور شد.
به دنبال استعفاي دولت موقت به دليل تسخير لانه جاسوسي آمريكا در تهران توسط دانشجويان پيرو خط امام، شوراي انقلاب به دستور حضرت امام خميني(رحمت الله علیه) ، مديريت اجرايي كشور را برعهده گرفت و پس از چندي اولين انتخابات رياست جمهوري در پنجم بهمن 1358 ش برگزار گرديد. در اين انتخابات ابوالحسن بني صدر كه پس از اقامت پانزده ساله در فرانسه به ايران بازگشته و با تظاهر به وفاداري به انقلاب، نظام، مردم و رهبري توانسته بود به پست‏هاي حساسي دست يابد با كسب 76 درصد آرا به رياست جمهوري برگزيده شد. عناوين اولين رييس جمهور ايران و فرمانده كل نيروهاي مسلح و... سبب شد كه به زودي هويت اصلي خود را نشان داده و با تكيه بر قدرتي كه از مردم براي خدمت به آنان به دست آورده بود، خود را محور نظام ناميده و به سركوبي و وارد آوردن اتهام به مخالفانش مشغول گردد. اين روند، مخالفت نيروهاي انقلابي و ارزشي نظام را برانگيخت و پس از مدتي و علي‏رغم آغاز جنگ تحميلي، اين كشمكش‏ها حتي با وساطت حضرت امام نيز پايان نيافت. طرفداران بني صدر در اين مدت بارها جوّ اغتشاش و نا امني را در كشور به راه انداخته و سعي در خارج كردن مخالفان از صحنه و كسب قدرت بيشتر بودند. همسويي و همكاري بني صدر با گروه منافقين موسوم به سازمان مجاهدين خلق، دامن زدن به تشنجات و درگيري‏ها در كشور، كوتاهي در دفاع از مرزهاي ايران و عدم ممانعت از تجاوز رژيم بعث عراق در جريان جنگ تحميلي، در نهايت باعث شد تا طرح عدم كفايت سياسي بني صدر در مجلس شوراي اسلامي مورد بحث قرار گرفته و به تصويب رسد. اين در حالي بود كه حضرت امام، در بيستم خرداد 1360، وي را از فرماندهي كل قوا كه از جانب ولي فقيه به رييس جمهور تفويض شده بود، خلع نمودند. سرانجام و با رأي عدم كفايت سياسي بني صدر در مجلس، حضرت امام، اين عنصر توطئه‏گر و فريب‏كار را در اول تيرماه 1360 از رياست جمهوري عزل كردند. از اين زمان اتحاد بيشتر بني‏صدر و گروه منافقين باعث به شهادت رساندن تعداد زيادي از مسؤولان عالي‏رتبه نظام گرديد، تا اين كه وي به همراه سركرده مجاهدين خلق در هفتم مرداد 1360 با چهره‏اي مبدل و زنانه از كشور گريخت و مقيم فرانسه شد. پس از فرار مفتضحانه بني صدر، مردم انقلابي و مسلمان ايران با حضور در پاي صندوق‏هاي رأي، برادر محمد علي رجايي را با آراء قاطع خود به رياست جمهوري انتخاب كرده و بر حضور خود فروختگان و خودباختگان در مسؤوليت‏هاي بالاي نظام خاتمه دادند.
آيت‏اللَّه ملاعبداللَّه مدرس گُرجي در سال 1274 ش در كردستان به دنيا آمد. پس از اتمام مقدمات در زادگاه خود از محضر ملاعبدالعظيم مجتهد و چند تن از علماي كردستان استفاده كرد و اجازه اجتهاد گرفت. او تا پايان عمر مرتباً به تدريس و تحشيه، تأليف، مطالعه و يادداشت نكات علمي و ادبي و نيز ارشاد و امامت مردم سنندج مشغول بود. ملاعبداللَّه مدرس در تمام رشته‏هاي علمي و ادبي و ديني از قبيل صرف، نحو، منطق، كلام، تفسير و حديث متبحّر بود و آن‏ها را تدريس مي‏كرد. كشف الغوايه، حساب و جبر، تَحقيقُ النَّسخ و... از تأليفات ايشان است. اين عالم رباني سرانجام در 89 سالگي در سنندج درگذشت.
جنگ نَهروان ميان خوارج و حضرت علي(علیه السّلام) درمحلي به همين نام روي داد. خوارج گروهي ازسپاه امام علي(علیه السّلام) بودند كه درپايان جنگ صِفّين به سبب موافقت حضرت علي(علیه السّلام) با حاكميّت ازاطاعت آن حضرت سرباززدند و با خروج ازسپاه امام گروه نوظهورخوارج را تشكيل دادند. هرچند حضرت علي(علیه السّلام) اين مظهرعدالت و تقوا، خوارج را به بازگشت به بيعت و انصراف ازعقيده خويش ارشاد كردند. اين كارسودي نبخشيد و سرانجام قريب به14000نفرازآنان برضدّ حضرت علي(علیه السّلام) اجتماع كردند. حضرت علي(علیه السّلام) كه سرگرم مبارزه با معاويه بودند سركوبي خوارج و دفع آنان را ضروري تر ديدند. پس به سمت بصره محل تجمع خوارج حركت كردند و درمحل نهروان كه درشمال مداين واقع شده بود با آنان جنگيدند.
دولت ايران براي تكميل مخارج سفراول ناصرالدّين شاه قاجاربه خارج از كشور مبالغي از بارون ژوليوس دورويتروام گرفت. با رون دورويتردربرابرپرداخت اين وام امتيازات بسياري به مدت70سال ازدولت ايران دريافت كرد. تأسيس بانك و استخراج همه معادن طبيعي ايران به جزطلا و نقره ازجمله اين امتيازات بود. بدين ترتيب تأمين مخارج سفرناصرالدّين شاه آسيب هاي شديدي برپيكره اقتصادي و مالي ايران وارد آورد.
امتياز استخراج نفت در ايران به ويليام فاكس دارسي انگليسي واگذارشد. دارسي سرمايه دراانگليسي پس ازتحقيق درباره معادن نفت ايران و اطمينان ازسختي بودن غني بودن آنها پيشنهاد ناعادلانه خود را به واسطه وزيرمختارانگليس درايران به مظفرالدّين شاه قاجارارائه كرد. اين شاه بي كفايت نيزبدون درنظرگرفتن منافع ملت و كشور، اين امتيازرا به دارسي واگذاركرد.
رساترين سخن درباره‏ي شخصيت معنوي او حديث رسول خدا است كه فرمود: "عمار، از سر تا پايش آكنده از ايمان است و ايمان با گوشت و خون او عجين گرديده است". هم‏چنين، پيامبر به او فرموده بود: "تو را گروه ستمگري خواهد كشت در حالي كه تو آنان را به سوي حق و حقيقت دعوت مي‏نمايي". اين خبر غيبي كه يكي از دلايل نبوت و راستگويي پيامبر(صلّی الله علیه و آله و سلّم) بود آنچنان كه فرموده بود نيز اتفاق افتاد و سرانجام عمار در نود سالگي در جنگ صفين در ركاب امام علي به دست هواداران معاويه كشته شد. عمار ياسر از مسلمانان راستين بود كه در راه اسلام سختي‏هاي فراواني را تحمل كرد و پدر و مادر او اولين شهداي راه اسلام بودند.
احمد بن محمد بن يعقوب مَسكويه از فلاسفه، حكما و مشاهير اطبّاي اسلامي اوايل قرن پنجم هجري است كه با ابوريحان بيروني و ابوعلي سينا، معاصر بود. وي همچنين در لغت، منطق، ادبيات و فنون شعر و كتابت، رياضيات و انواع فلسفه و حكمت متبحر و صاحب نظر بوده است. تَجارِبُ الاُمَمْ، اَقْسامُ الحِكْمَةِ و الرّياضي و نيز تَهذيبُ الاخلاق از جمله تاليفات اوست. ابن مسكويه در اصفهان وفات يافت و در تخت فولاد اصفهان مدفون گشت.
ابوالوَليد محمد بن احمد بن رشد معروف به ابن رشد از بزرگ‏ترين فلاسفه و حكماي اسلامي قرن ششم هجري مي‏باشد كه در فلسفه و حكمت، يگانه‏ي روزگار خود بود و در فقه، حديث، ادبيات، منطق و ديگر علوم متداول نيز تبحّر داشت. وي كه در اندلس مي‏زيست، نزد ملوك آن سامان مقرب گرديد و قاضي يكي از مناطق آن شد. بيشتر از صد كتاب به او نسبت داده شده است كه التحصيل، بِدايَةُ المجتهد، فلسفه‏ي ابن رشد و الكليات و... از آن جمله‏اند.
ميرزا عبدالرحيم بن نصر اللَّه انصاري جابري كليبري، از علماي اماميه و از فقهاي اصولي و ادبا و فُصَحا بوده است. وي از شاگردان آخوند خراساني و ميرزا حبيب اللَّه رشتي و مامقاني بود و سپس سال‏ها در تبريز به تدريس فقه و اصول پرداخت. الاجتهاد و التقليد و قاعده‏ي لاضرر از جمله تأليفات اوست.
تا عصر گوتنبِرگ، مبتكر آلماني، كتاب‏ها با صرف وقت و زحمت بسيار با دست نوشته مي‏شد و در نتيجه، كم و گران قيمت بود و اين امر موجب شده بود كه تنها ثروت‏مندان قادر به تهيه كتاب باشند. از اين گذشته نسخه‏هاي خطي غالباً داراي غلطها و اشتباهات زيادي بود. در آن زمان نوعي چاپ موسوم به چاپ قالبي وجود داشت كه با حك كردن حروف و مطالب به صورت معكوس، آن را به سطح نرمي مي‏فشردند تا نقش ايجاد شود. گوتنبرگ در سال 1450م تمام توان خود را براي ابداع روشي براي چاپ مصروف داشت. او به اين فكر افتاد كه در ابتدا بايد ماده‏اي ارزان قيمت كه قابل دسترسي همگان باشد تهيه نمايد. وي پس از تهيه مُركب مخصوص چاپ، حروف ريز و نازك و يك اندازه را از فلز تهيه كرد و با قالب‏بندي آنها و زحمت فراوان موفق شد تا در 25 ژانويه سال 1456م، صنعت چاپ را به جهان علم عرضه كند. گوتنبرگ براي چاپ اولين كار چاپي خود كه كتاب مقدس در 1282 صفحه بود دست به قرض زد و چون نتوانست دين خود را ادا نمايد سر و كارش به دادگاه كشيده شد و محكوم گرديد تا چاپ‏خانه و كليه لوازم چاپ را به طلبكارانش تسليم كند. با چاپ كتاب مقدس شامل تورات و انجيل به وسيله حروف سربي متحركي كه گوتنبرگ مخترع آلماني ساخته بود، صنعت چاپ، متولد شد. هم‏چنين با اختراع حروف سربي متحرك، تحولي عظيم در فرهنگ نشر و مطالعه به وجود آمد و كتاب با تيراژ بالا در دسترس عموم مردم قرار گرفت و از انحصار خواص خارج شد. امروز به جز چند برگ، چيزي از چاپ اول كتاب مقدس باقي نمانده و آنها نيز درموزه‏هاي مهم جهان نگهداري مي‏شوند. (ر.ك: 23 فوريه)
در 25 ژانويه 1600م اولين ساعت جيبي جهان در شهر نورنبرگ آلمان توسط يك صنعت‏گر معروف آلماني به نام پيتر هِلانْسْ ساخته شد. اين ساعت شبيه تخم مرغ بود و روي اين اصل، تا مدت‏ها به آن، تخم مرغ نورنبرگ مي‏گفتند. پيترهلانس مخترع اين ساعت، با ابزار كاري كه خودش ساخته بود و با استفاده از تجربيات ساير مخترعين كه در اين راه تلاش كرده بودند، موفق به ساخت اين ساعت شد.
بيماري عفوني و مزمن جذام با زخم‏هاي شديد توأم است كه بافت‏هاي مبتلا شده را از بين مي‏برد. هم‏چنين عامل مولد بيماري جذام در سلسله اعصاب نيز انباشته و سبب از بين رفتن بخش عمده عصب‏هاي حسي مي‏شود. اين بيماري بيشتر درمناطق گرمسير بروز مي‏كند اما مردم ساير مناطق نيز از خطر آن مصون نيستند. در 25 ژانويه 1871 دكتر هانزن موفق به كشف ميكروب اين بيماري گرديد و در راه درمان آن گامي اساسي برداشته شد. اما با وجود پيشرفت‏هاي قابل ملاحظه در كنترل بيماري جذام، هنوز راه درمان قطعي اين بيماري شناخته نشده است و افراد زيادي در كشورهاي مختلف از اين بيماري رنج مي‏برند.
در نيمه دوم دوران سلطنت ناصرالدين شاه قاجار، عده‏اي از خارجيان تقاضاي امتياز بهره‏برداري ازمعادن و ساير منابع كشور را نمودند. از نخستين و مهم‏ترين آنها، امتيازي بود كه به "بارون جوليوس دو رويتر" اعطا شد. علت واگذاري اين امتياز كه در 25 ژانويه 1872م و به پيشنهاد صدراعظم عملي گرديد، فراهم نمودن وجوه مورد نظر براي پرداخت غرامات جنگي به روسيه بود. اما در واقع بيشتر وجوه دريافتي صرف هزينه‏هاي سفر اروپايى ناصرالدين شاه گرديد. در اين ميان، رويتر براي دريافت امضاي شاه حدود دويست هزار ليره خرج نمود و با پرداخت رشوه‏هاي گزاف به اطرافيان شاه، زمينه را براي امضاي قرارداد فراهم ساخت. بر اساس اين معاهده، امتياز استخراج معادن و تأسيس يك بانك ملي به رويتر واگذار شد. در اين قرارداد كه در 24 فصل تنظيم شده بود هم‏چنين امتياز ساختن راه‏آهن از رشت تا تهران و از تهران به خليج فارس، استخراج سنگ‏هاي قيمتي، استفاده از تمامي جنگل‏ها به هر صورت، ساختن سدها، احداث قنوات، مهار رودخانه‏ها، استخراج آب‏هاي زيرزميني، بهره‏برداري از گمركات، كنترل تلگراف خانه، در اختيار گرفتن زمين به هر مقدار و رايگان، تأسيس كارخانجات مختلف و... به مدت 70 سال در اختيار رويتر و در حقيقت انگلستان قرار گرفت. اين امتياز به قدري وسيع بود كه اجراي آن براي رويتر نيز مشكل مي‏نمود و دو طرف معاهده به زودي فهميدند كه اين كار بدون مطالعه دقيق انجام يافته است. بعدها ناصرالدين شاه، از بيم عكس‏العمل مردم مشكلاتي در راه اقدام رويتر ايجاد كرد به طوري كه رويتر نتوانست طبق قرارداد، در سر موعد معين، كار خود را شروع كند. از سوي ديگر مخالفت مردم و علما و نيز اعتراض روسيه اوج گرفت. مردم به رهبري حاج ملاعلي كني مجتهد برجسته تهران به مخالفت برخاستند. هم‏زمان با بازگشت شاه از سفر اروپا بازار تهران تعطيل شد و نمايندگان مردم و برخي از درباريان كه به دلايل شخصي با صدراعظم مخالف بودند، خواستار بركناري وي و لغو قرارداد شدند. در نتيجه، اين قرارداد لغو شد و مبلغي غرامت به رويتر تعلق گرفت. بعدها امتياز محدودتري از طرف دولت به فرزند رويتر واگذار شد كه به تأسيس بانك شاهنشاهي و بانك صنايع و معادن ايران منتهي گشت
ويليام سامِرْسِت موآم، در 25 ژانويه 1874م در شهر پاريس به دنيا آمد و در ده سالگي يتيم شد. از اين رو نزد عموي خود در انگلستان رفت و در آن كشور رحل اقامت افكند. موآم، تحصيلات خود را در آلمان سپري كرد و آن را در رشته پزشكي به پايان رساند. اما وي در اين زمان به نگارش رمان پرداخت و با پيروزي در اين مسير، رشته پزشكي را رها كرد. وي هم‏چنين قبل از جنگ جهاني اول، سال‏ها به مسافرت پرداخت و تجارب زيادي كسب كرد. همين سفرها الهام بخش او در آفرينش داستان‏هايى شد كه ماجراهايشان در ممالك شرقي يا سرزمين‏هاي غربي مي‏گذرد. اين داستان‏ها در واقع، بررسي‏هايى است درباره اختلافات طبقاتي و تاثير آب و هوا بر سفيدپوستان. موام پس از آغاز جنگ، دوباره به انتشار آثار گرانبهايى دست زد و با نوشتن كتاب اسارت بشري يا بردگي انسان در سال 1915م، به اوج شهرت خود رسيد. دوره بعد از جنگ زندگي موام، به راحتي و خوشي گذشت، زيرا وضع مالي و شهرت فوق‏العاده‏اش هر دو باعث مي‏شدند كه او بتواند هرچه بهتر با موفقيت علمي و اجتماعي كه داشت زندگي نمايد. موام در سال‏هاي بعد به عنوان معروف‏ترين رُمان‏نويس انگليسي قرن بيستم شهرت يافت و در جهان نيز معروف شد. موآم در برابر همه حوادث و برخوردها، وضع دانشمندي زيست‏شناس و هم‏چنين مردي ماجراجو را به خود مي‏گيرد تا بتواند به معرفت وسيع‏تري دست يابد. حتي مي‏توان گفت طرز نگريستن او به تقدير، همراه با معرفتي كه از زندگي با آن همه تجربه‏هاي گوناگون به دست آورده، او را به نوعي فلسفه خاص رسانده است. موآم نويسنده‏اي پركار و محبوب عامه بود و شيوه نگارش در دست او، تنها وسيله انتقال است. مي‏توان گفت كه او بيشتر نويسنده‏اي با ذوق و سليقه است تا يك هنرمند. موام در مقام نمايش‏نامه‏نويس هم سيمايى درخشان دارد. در ميان نمايش‏نامه‏هاي او كه بيشتر طنز و گاهي بدبينانه و كاملاً مردمي‏اند مي‏توان از دايره و از ما بهتران نام برد. از موام آثار متعددي منتشر شده است كه دفتر يادداشت يك نويسنده در پنج جلد، لبه تيغ، گذرگاه خطرناك، سرزمين موعود و حاصل عمر از آن جمله‏اند ويليام سامِرسِت موام سرانجام در شانزدهم دسامبر 1965م در هشتادويك سالگي درگذشت.
هرمان كُهِن معروف به اميل لودويك نويسنده آلماني در 25 ژانويه 1881م در شهر برسلاو آلمان به دنيا آمد. او در آغاز جواني مدتي به تجارت پرداخت و پس از آن به تحصيل حقوق مشغول شد و وكالت كرد. اما طولي نكشيد كه شوق و رغبت زيادي به نويسندگي در او پيدا شد و به نوشتن چندين نمايش‏نامه پرداخت. هرچند اين آثار موفقيت چنداني براي او به ارمغان نياوردند اما پاي او را به وادي اين هنر باز كردند و لودويك در سال‏هاي بعد تبديل به نويسنده معروفي شد. لودويك قبل از جنگ جهاني اول، از طرف يكي از روزنامه‏هاي بزرگ آلمان به خبرنگاري در كشورهاي آلماني زبان اروپا مأموريت يافت. وي در فاصله سال‏هاي جنگ جهاني اول و دوم، به نوشتن بيوگرافي و زندگي نامه شخصيت‏هاي برجسته جهان پرداخت و در اين راه، به شهرت و افتخار زيادي رسيد. به طوري كه به عنوان پايه‏گذار فن بيوگرافي‏نويسي شهرت يافت. اين بيوگرافي‏ها از نظر روان‏شناسي و تجزيه و تحليل روحي نيز بسيار دقيق بودند. لودويك در سال 1940م راهي امريكا شد و تا آخر عمر خود را در آن سرزمين گذراند. از جمله مهم‏ترين زندگي‏نامه‏ها كه توسط لودويك تصنيف شده‏اند عبارتند از: گوته، بتهوون، استالين، بيسمارك و روزولت. اميل لودويك سرانجام در 17 سپتامبر 1948م در 67 سالگي درگذشت.
پيِر اوژن مارسلن برتلْلو، شيمي‏دان فرانسوي در 25 اكتبر 1827م در پاريس به دنيا آمد. وي پس از طي تحصيلات خود، دست به آزمايش‏هاي شيميايى زد و اين كار، نامش را بر سر زبان‏ها انداخت. برتلْلو پس از چندي به استادي دانشكده داروسازي برگزيده شد و تركيب شيميايى كافور را كشف كرد. او تحقيقاتي درباره مبحث گرما انجام داد و فعل و انفعالات شيميايى را بررسي نمود كه اين امر به ساخت كاليمتر يا كالري‏سنج انجاميد. برتلْلو نخستين دانشمندي بود كه توليد مصنوعي اجسام آلي را جامعه عمل پوشانيد و با تحقيقات وسيع خود، سهم بزرگي در شيمي نوين به خود اختصاص داد. برتلْلو از متخصصين شيمي آلي بود و در تطبيق آن با شيمي معدني فعاليت زيادي را انجام داد كه در حقيقت نام او را به عنوان پايه‏گذار شيمي جديد معرفي نمود. او علاوه بر كارها و فعاليت‏هاي علمي، چندي نيز وارد فعاليت‏هاي سياسي شد و به مقام وزارت فرهنگ و امور خارجه فرانسه دست يافت. پيِر اوژن برتلْلو سرانجام در بيست‏وپنجم ژانويه 1907م در هشتاد سالگي درگذشت.