خوابهاى وحشتناک در کودکان
منبع:روزنامه رسالت
گاهى کودک به علت ديدن خواب هاى ترسناک از خواب بيدار مى شود و اغلب بخشى از خوابى که موجب ترس وى شده و يا تمامى آن را به ياد مى آورد. در اين زمان کودک اکثرا در رختخواب خود مى نشيند و فرياد مى کشد و يا گريه مى کند و يا به طرف والدين مى آيد و از آنها تقاضاى کمک مى کند. گاهى هم ممکن است کودک دچار وحشت، با صداى بلند در خواب داد بکشد و گريه کند اما از خواب بيدار نشود.
علل و موجبات اصلى کابوس ها :ممکن است بر اثر رويدادها و مسائل ترسناکى باشد که کودک در طى روز در تلويزيون مى بيند يا در داستان ها و کتاب ها مى خواند و يا اطرافيان تعريف مى کنند و يا اصولا مسئله اى باشد که کودک خود شخصا با آن رو بروست مانند دعواها، مشکلات احساسي، و در بچه هاى بزرگتر مشکلات در مدرسه و شايد سختى تکاليف درسى و غيره. همچنين کابوسهاى کودک مى تواند تاثيراتى از اعمال روزانه باشد، يک روز فشرده و سخت مى تواند باعث کابوس هنگام خواب شود. البته خوابهاى وحشتناک مى تواند از تخيل کودک هم شکل بگيرد بدون اين که معناى خاصى داشته باشد . هر کابوسى به اين معنى نيست که مسئله اى وجود دارد. در کودکان تب، مريضي، زياد يا دير خوردن غذا مى تواند نقش مهمى در کابوس داشته باشد. نحوه بر خورد والدين هنگام ديدن خوابهاى وحشتناک به اين گونه است که؛ هنگامى که کودکى در دل شب فرياد کشيد، بى آن که از خواب بيدار شود ، بايد او را نوازش کرد و آرام در گوشش لالايى نجوا کرد و در اين هنگام نبايد کودک را حتى الامکان از خواب بيدار کرد. اما زمانى که کودکتان از صداى فرياد خودش بيدار شد ، همچنان وحشت زده و ترسيده است، او را در آغوش بگيريد و يک ليوان آب به او بدهيد و او را نوازش کنيد و با صداى آهسته برايش تعريف کنيد که اين فقط يک خواب بود و گذشت ، آنچه که ديدى همه در خواب بود. حتى اگر کودک معنى واژه رويا (خواب) را هنوز ياد نگرفته باشد ، طنين آرام بخش صدايتان او را تسکين خواهد داد و به او خواهد فهماند که آنچه که ديده واقعيت نداشته است ، و اگر کودک باز هم بى قرارى کرد مى توان چراغ را روشن کرد و گفت بيا به دنبال آن چيزى که مى ترسى بگرديم و يا به او بگوييم چراغ را برايت روشن ميگذارم. البته امکان دارد که در بعضى موارد، صحنه هايى از آن کابوس وحشتناک در ذهنش دوباره تکرار شود و از ترس اين که دوباره آن منظره هاى وحشتناک را ببيند از رفتن به رختخواب امتناع ورزد. توصيه اى که در اين زمان وجود دارد اين است که موضوع خوابى را که کودک عنوان مى کند به شکل ديگرى به پايان برسانيم به اين شکل که مثلا اگر خواب اژدها را ديد به او بگوييم که در انتها تو شمشيرى داشتى و اژدها را کشتي. سعى کنيد وقتى کودک، خواب ترسناک مى بيند و به طرف تخت شما مى آيد او را به تخت خودش باز گردانيد چون بعدا خيلى مشکل است که شب هاى بعد در اتاق خودش به خواب رود و سعى کنيد پيش کودک تا به خواب رفتن وى بمانيد و بعد اتاق او را ترک کنيد. هنگامى که احساس مى کنيد ديدن کابوس در کودکتان به علت اين است که ذهنش مشغول مسئله اى است بايد دقت کنيد که چه چيزى در زندگى کودک تغيير يافته است. البته بايد از خود کودک کمک گرفت و يک سوال باز و دقيق پرسيد مثلا ديشب چه خوابى ديده بودي؟ يا دقيقا از چه چيزى مى ترسي؟ و بگذاريم خودش تعريف کند و سعى کنيم بين صحبت هايش حرف نزنيم، با دقت گوش کنيم زيرا کودک با اين عمل ما احساس خواهد کرد که وى را درک مى کنيم. البته از کودکانى که کوچکتر هستند نبايد انتظار داشته باشيم که خوابشان را واضح بتوانند بيان کنند زيرا کودکان در سنين پايين نمى توانند دقيقا خوابى را که ديده اند به روشنى براى ديگران تعريف کنند و فقط ممکن است يک لغت بگويند مثل؛ زن بد جنس يا سگ بزرگ. در اين صورت بايد به آنها گفت که در واقعيت و در اتاق او چيزى وجود ندارد و مى توان به همراه کودک همه جاى خانه را جستجو کرد.
پيشگيري: شبها سعى کنيد هميشه يک چراغ خواب در اتاق کودک روشن باشد و در تاريکى قبل از اين که کودک به خواب رود به وسايل در اتاق کودک نگاه کنيد که بد نمانده باشد مثلا سايه يک صندلى ممکن است براى کودک ايجاد ترس کند. سعى کنيم کودکان قبل از به خواب رفتن، فيلمهاى خشن و ترسناک نبينند و يا بازى هاى خشن و هيجان انگيز انجام ندهند، سعى کنيد قبل از به خواب رفتن کودک برايش قصه بخوانيد(البته نه قصه هاى هيجان انگيز) و يا يک مسئله را که براى کودک جالب است تعريف کنيد و به او بگوييد اميدوارم امشب در موردش خواب ببيني. شما مى توانيد يک موقعيت روحى خوب و آرامش قبل از خواب، براى کودکتان ايجاد کنيد.
علل و موجبات اصلى کابوس ها :ممکن است بر اثر رويدادها و مسائل ترسناکى باشد که کودک در طى روز در تلويزيون مى بيند يا در داستان ها و کتاب ها مى خواند و يا اطرافيان تعريف مى کنند و يا اصولا مسئله اى باشد که کودک خود شخصا با آن رو بروست مانند دعواها، مشکلات احساسي، و در بچه هاى بزرگتر مشکلات در مدرسه و شايد سختى تکاليف درسى و غيره. همچنين کابوسهاى کودک مى تواند تاثيراتى از اعمال روزانه باشد، يک روز فشرده و سخت مى تواند باعث کابوس هنگام خواب شود. البته خوابهاى وحشتناک مى تواند از تخيل کودک هم شکل بگيرد بدون اين که معناى خاصى داشته باشد . هر کابوسى به اين معنى نيست که مسئله اى وجود دارد. در کودکان تب، مريضي، زياد يا دير خوردن غذا مى تواند نقش مهمى در کابوس داشته باشد. نحوه بر خورد والدين هنگام ديدن خوابهاى وحشتناک به اين گونه است که؛ هنگامى که کودکى در دل شب فرياد کشيد، بى آن که از خواب بيدار شود ، بايد او را نوازش کرد و آرام در گوشش لالايى نجوا کرد و در اين هنگام نبايد کودک را حتى الامکان از خواب بيدار کرد. اما زمانى که کودکتان از صداى فرياد خودش بيدار شد ، همچنان وحشت زده و ترسيده است، او را در آغوش بگيريد و يک ليوان آب به او بدهيد و او را نوازش کنيد و با صداى آهسته برايش تعريف کنيد که اين فقط يک خواب بود و گذشت ، آنچه که ديدى همه در خواب بود. حتى اگر کودک معنى واژه رويا (خواب) را هنوز ياد نگرفته باشد ، طنين آرام بخش صدايتان او را تسکين خواهد داد و به او خواهد فهماند که آنچه که ديده واقعيت نداشته است ، و اگر کودک باز هم بى قرارى کرد مى توان چراغ را روشن کرد و گفت بيا به دنبال آن چيزى که مى ترسى بگرديم و يا به او بگوييم چراغ را برايت روشن ميگذارم. البته امکان دارد که در بعضى موارد، صحنه هايى از آن کابوس وحشتناک در ذهنش دوباره تکرار شود و از ترس اين که دوباره آن منظره هاى وحشتناک را ببيند از رفتن به رختخواب امتناع ورزد. توصيه اى که در اين زمان وجود دارد اين است که موضوع خوابى را که کودک عنوان مى کند به شکل ديگرى به پايان برسانيم به اين شکل که مثلا اگر خواب اژدها را ديد به او بگوييم که در انتها تو شمشيرى داشتى و اژدها را کشتي. سعى کنيد وقتى کودک، خواب ترسناک مى بيند و به طرف تخت شما مى آيد او را به تخت خودش باز گردانيد چون بعدا خيلى مشکل است که شب هاى بعد در اتاق خودش به خواب رود و سعى کنيد پيش کودک تا به خواب رفتن وى بمانيد و بعد اتاق او را ترک کنيد. هنگامى که احساس مى کنيد ديدن کابوس در کودکتان به علت اين است که ذهنش مشغول مسئله اى است بايد دقت کنيد که چه چيزى در زندگى کودک تغيير يافته است. البته بايد از خود کودک کمک گرفت و يک سوال باز و دقيق پرسيد مثلا ديشب چه خوابى ديده بودي؟ يا دقيقا از چه چيزى مى ترسي؟ و بگذاريم خودش تعريف کند و سعى کنيم بين صحبت هايش حرف نزنيم، با دقت گوش کنيم زيرا کودک با اين عمل ما احساس خواهد کرد که وى را درک مى کنيم. البته از کودکانى که کوچکتر هستند نبايد انتظار داشته باشيم که خوابشان را واضح بتوانند بيان کنند زيرا کودکان در سنين پايين نمى توانند دقيقا خوابى را که ديده اند به روشنى براى ديگران تعريف کنند و فقط ممکن است يک لغت بگويند مثل؛ زن بد جنس يا سگ بزرگ. در اين صورت بايد به آنها گفت که در واقعيت و در اتاق او چيزى وجود ندارد و مى توان به همراه کودک همه جاى خانه را جستجو کرد.
پيشگيري: شبها سعى کنيد هميشه يک چراغ خواب در اتاق کودک روشن باشد و در تاريکى قبل از اين که کودک به خواب رود به وسايل در اتاق کودک نگاه کنيد که بد نمانده باشد مثلا سايه يک صندلى ممکن است براى کودک ايجاد ترس کند. سعى کنيم کودکان قبل از به خواب رفتن، فيلمهاى خشن و ترسناک نبينند و يا بازى هاى خشن و هيجان انگيز انجام ندهند، سعى کنيد قبل از به خواب رفتن کودک برايش قصه بخوانيد(البته نه قصه هاى هيجان انگيز) و يا يک مسئله را که براى کودک جالب است تعريف کنيد و به او بگوييد اميدوارم امشب در موردش خواب ببيني. شما مى توانيد يک موقعيت روحى خوب و آرامش قبل از خواب، براى کودکتان ايجاد کنيد.