شير سرچشمه آب حيات
 شير سرچشمه آب حيات
شير سرچشمه آب حيات
نويسنده:ماندانا ملاعلی
منبع:روزنامه جام جم
:اسکندر راه را به خطا رفته بود چشمه آب حيات نه در ظلمات که در روشناي وجود مادر نهفته است. مگر غير از آن است که نوزادي ضعيف و رنجور با نوشيدن اين مايع عجيب ، زندگي ، محبت ، نيرو و امنيت را به يکباره دريافت مي کند؟ آب حيات نوشيدني بي دريغ و گوارايي است که از سينه مادر مي جوشد و بي منت و جستجو به کودک ارزاني مي شود. اولين بهانه اي که لبهاي پرسان کودک را از شير مادر جدا کرد کار بود. پژوهش هاي اجتماعي نشان مي دهد همزمان با اشتغال مادران ميزان استفاده کودکان از شير مادر کاسته مي شود. ضربه دوم را تمايل به تناسب اندام ، اشرافي گري و مد شدن دايه داري وارد کرد و ضربه آخر غذاهاي جايگزيني بود که از بدو تولد مادران را از پذيرش مسووليت خلاص مي کرد؛ به نحوي که امروز تبليغ شيرخشک و به نمايش گذاشتن آن در داروخانه ها از علل کاهش شيردهي مادران به فرزندان است.

کودکان 2 برابر محروم تر از قبل

طبق آخرين آمار شاخص تغذيه کودک با شير مادر از 47 درصد در سال 1379 به 23 درصد در سال 1384 رسيده است. آمار بيانگر آن است که در ايران بيش از نيمي از نوزادان قبل از 4 ماهگي از تغذيه انحصاري با شير مادر محروم مي شوند. فراواني اين کار در مناطق روستايي و شهري يکسان است ، اما در برخي مناطق چون استان هاي سيستان و بلوچستان و هرمزگان اين امر شايع تر است. طبق آخرين آمار، تنها 24.4 درصد زنان در سيستان و بلوچستان و 38.8 درصد زنان در استان هرمزگان در 6 ماه اول زندگي نوزادانشان آنها را منحصرا با شير خود تغذيه مي کنند. دکتر خليل فريور در اين باره مي گويد: تغذيه انحصاري کودک با شير مادر تا 6 ماهگي و توجه به عدم استفاده از گول زنک ، شيشه ، بطري و شيرخشک براي رشد و سلامت کودکان ضرورت دارد. وي مي افزايد: براساس همين آمار براي 29.5 درصد از کودکان زير يک سال از شيشه و پستانک و براي 15 درصد نيز از ابزارهاي گول زنک استفاده شده است.

بيمارستان هاي دوستدار کودک

دکتر فريور تاکيد مي کند: در اين زمينه بيمارستانهاي دوستدار کودک لازم است رعايت اصول شيردهي صحيح را به مادران توصيه کرده و آموزش دهند. اين در حالي است که اين بيمارستان ها چند سال است در اجراي تمام شاخصهاي صحيح شيردهي راه افول را پيش گرفته اند. بيمارستان هاي دوستدار کودک ملزم هستند 10 اصل را بر اساس استاندارد رعايت کنند تا دوستدار کودک شناخته شوند. اهم اين اصول را ترويج تغذيه با شير مادر، تقويت مهارت کارکنان براي آموزش شيردهي به مادران ، وجود گروههاي حامي براي راهنمايي مادران پس از مرخصي از بيمارستان و جدا نکردن مادر و نوزاد از هم است.

شير مادر تاکي؟

تغذيه انحصاري با شير مادر از بدو تولد ضروري است. مادر بايد از دادن آب ، آب قند، شير مصنوعي و ساير مايعات و غذاها در 6 ماه اول به شيرخوار بپرهيزد. پزشکان اطفال فقط شير مادر و قطره مولتي ويتامين را در 6 ماه اول کافي مي دانند. آنان توصيه مي کنند تغذيه با شير مادر را تا پايان دو سالگي همراه با غذاهاي کمکي ادامه دهيد. آنها توصيه مي کنند مادران از به کار بردن شيشه و پستانک جدا خودداري کنند. زيرا موجب کاهش ميل مکيدن شيرخوار از پستان و کاهش شير مادر مي شود، موجب انتقال عفونت ها و آلودگي ها و بيماري به شيرخوار مي شود و فرم دندانها و قالب فکها را تغيير مي دهد.

اگر شاغل هستيد

امروز دولت به فکر روشهايي است که در عين حفظ حق مشارکت اجتماعي زنان ، حقوق خانواده نيز حفظ شود. تصويب قانون مرخصي شش ماهه پس از زايمان نيز در همين راستا انجام شد. مادران شاغل پس از گذران 6 ماه مرخصي زايمان نيز مي توانند با رعايت اصولي به شير دادن نوزادشان ادامه دهند. تغذيه با شير مصنوعي سبب کاهش بهره هوشي و تضعيف رابطه عاطفي مادر و فرزند مي شود متخصصان اطفال توصيه مي کنند پس از بازگشت به کار، دفعات شيردهي در عصر و شب افزايش يابد يا در صورت امکان از مرخصي ساعتي شيردهي براي تغذيه شيرخوار با شير مادر در طول ساعت کار استفاده شود. شما حتي مي توانيد شير خود را بدوشيد. تخليه مرتب پستان ها به افزايش شير کمک مي کند. شير دوشيده شده را براي تغذيه شيرخوار ذخيره کنيد تا در زمان دور بودن از او با اين شير تغذيه شود. شير دوشيده شده مادر را بايد با قاشق و فنجان به شيرخوار بدهند. شير دوشيده شده 6 - 8 ساعت در دماي اتاق (محل خنک)، تا 48 ساعت در يخچال و 3ماه در فريزر قابل نگهداري است.

شروع به موقع تغذيه با شير مادر

تغذيه با شير مادر را بلافاصله بعد از زايمان (يا بلافاصله پس از به هوش آمدن در سزارين) شروع کنيد. هر چه تغذيه با شير مادر زودتر شروع شود، شانس موفقيت شيردهي بيشتر است. شير مادر به تنهايي درشش ماه اول تولد براي شيرخوار کافي است و در 6 ماه دوم تولد انرژي لازم 50 درصد از شير مادر و 50 درصد از تغذيه تکميلي تامين مي شود. مقام مادر شير ده در آيه 14 سوره لقمان ذکر شده و بعد از شکرگذاري خالق شکرگذاري مادر توصيه شده است. در سوره بقره آيه 133 مدت شير دادن 2 سال تمام آمده و اکنون بعد از 1400 سال سازمان بهداشت جهاني مدت 2 سال شيردهي مادر را تاکيد کرده است.

خطرات تغذيه با شير مصنوعي

شير مصنوعي فاقد عوامل ايمني بخش دربرابر بيماري هاست. ابتلاي شيرخوار را به بيماري هاي عفوني و اختلالات گوارشي بيشتر مي کند. زمينه ساز ابتلا به حساسيت ها مثل آسم و اگزما، چاقي مفرط، بيماري هاي قلبي و عروقي و ديابت در آينده است. کاهش بهره هوشي و تضعيف رابطه عاطفي مادر و فرزند را موجب مي شود.

زندگي را دريغ نکنيد

پيشتر گفتيم شير آب حيات بشر است. نگاهي به تاثير تغذيه با شير مادر مويد اين ادعاست. شير مادر حاوي کليه مواد مغذي ، آنتي بيوتيک ها، هورمون ها، عوامل ايمني و آنتي اکسيدان هاي لازم براي نوزاد است. تغذيه از شير مادر موجب کاهش خطر مرگ و ميرهاي نوزادان در اولين سال تولد آنها مي شود. ادامه تغذيه با شير مادر به طور بالقوه هر ساله در امريکا از وقوع 720 مورد مرگ نوزادان پس از زايمان جلوگيري مي کند. محققان 1204 نوزاد 28 روزه تا يک ساله را بر اثر امراضي به جز ناهنجاري هاي مادرزادي و سرطان مرده بودند با 7740 نوزاد که هنوز پس از گذشت يکسال از تولدشان سالم مانده اند مورد مطالعه قرار دادند. احتمال مرگ و مير در ميان نوزاداني که از شير مادر تغذيه مي کنند 20 درصد به نسبت سايرين کاهش مي يابد. به همين ترتيب ادامه تغذيه از شير مادر با کاهش هرچه بيشتر خطر مرگ نوزاد رابطه مستقيم دارد.
اين پژوهش ها در مورد هر دو گروه نوزادان سياه پوست و سفيد پوست صدق مي کند و نتايج يکساني در پي داشته است. به همين ترتيب در ميان نوزادان تغذيه شده از شير مادر در ايالات متحده به مراتب کمتر دچار بيماري هاي مختلف بويژه امراض عفوني مي شوند. تغذيه از شير مادر در کشورهاي در حال توسعه به دليل جلوگيري از بروز اسهال و ذات الريه بسيار نجات بخش است. کاهش عفونت هاي گوارشي بخصوص اسهال و استفراغ ، کاهش عفونت هاي تنفسي ،کاهش عفونتهاي ويروسي وباکتريال وقارچي به علت عوامل اختصاصي وغير اختصاصي شير مادر، رشد وتکامل مطلوب شير خوار و ايمن سازي طبيعي کودک از جمله فوايد تغذيه با شير مادر به حساب مي آيد. طبق آمار منتشر شده توسط يونيسف تغذيه با شير مادر سالانه جان يک ميليون و 300 هزار کودک را در جهان نجات مي دهد. با استفاده از تغذيه انحصاري با شير مادر و به کارگيري شيوه هاي تغذيه تکميلي ، مي توان تعداد کودکان زير 5 سال را که از سوئتغذيه جان خود را از دست مي دهند، کاهش داد.
سوء تغذيه عامل بيش از 50 درصد مرگ و مير در ميان کودکان زير 5سال در جهان است.


نسخه چاپی