تاثير روان بر بدن
منبع:روزنامه قدس
محققان بر اين باورند كه روان با بدن رابطه مستقيم و متقابل دار د و سلامت هر كدام بر ديگرى تاثيرگذار است در اين زمينه گفت وگويى با يكى از متخصصين روانشناختى انجام داديم:خانم دكتر كبرى غفارى، داراى مدرك دكتراى روانشناسى مى باشد. وى متخصص و مشاور در زمينه اختلافات روانى نيز مى باشد.
* آيا عوامل روانى در بروز بيمارى هاى جسمى موثرند؟
** تاثير عوامل روانى در ايجاد اختلال هاى جسمى در اصطلاح علمى روان تنى گفته مى شود و محققين در صدد شناسايى عوامل روانى هستند كه مى توانند در تمام بيمارى هاى جسمى، عامل موثر باشند، اين اختلال ها به واقع ناراحتى هاى جسمى مثل آسم، انواع گوناگون سردرد، زخم ها و تهوع را در بر مى گيرد حتى سرما خوردگى معمولى نيز مى تواند از عوامل عاطفى ناشى شده باشد.* تاثير فشارهاى عصبى در بروز بيمارى ها چگونه است؟
** فشارهاى زندگى و بيمارى جسمى رابطه اى مستقيم با هم دارند. براى مثال فشار حاصل از نيازهاى ارضا نشده، وابستگى به ديگران، موجب زخم دستگاه گوارش مى شود به طور كلى فشارهاى مداوم رويدادهاى زندگى جمع شده، موجب مى شود آسيب پذيرى كلى شخص در برابر بيمارى افزايش يابد. البته واكنش افراد در برابر فشارهاى زندگى نيز مى تواند متفاوت باشد.* تاكنون گروه به خصوصى از بيمارى ها كه منشا روانى دارند شناسايى شده است يا نه؟
** بعضى بيمارى هاى جسمى، منشا روانى دارند و بعضى بيمارى هاى جسمى را نمى توان به طور مستقل روان را مسبب بيمارى دانست بلكه عوامل روانى سبب تشديد بيمارى مى شود. مثلا بيمارى آسم بر اثر حساسيت بيش از حد مجارى عبور هوا مى باشد. عوامل تحريك كننده مجارى، مواد عفونى يا مسايل عاطفى مى باشند. به همان ميزان كه مواد عفونى در تحريك مجارى موثر است مسايل عاطفى مثل ترس و اضطراب نيز در اين زمينه نقش دارد. در يك تحقيق كه در امريكا انجام شده به مبتلايان آسم گفته شد، وحشتناك ترين و خشم آورترين تجربه اى را كه تاكنون در زندگى داشته اند در ذهن خود مجسم كنند. كه در نهايت در جريان تنفس ۳۸ درصد آنان، كاهش قابل ملاحظه ديده شده.* نقش عوامل روانى در درمان بيمارى چيست؟
** تاثيرهاى روانى در درمان و گسترش شيوه هاى مبنى بر عوامل روانى براى بالا بردن كارآيى درمان طبى توجه ها را به خود جلب كرده است. شيوه هاى كاهش ترس در معالجه، افزايش قابل قبول برنامه هاى درمانى و همكارى كردن در هنگام بسترى شدن در بيمارستان، ارزش هاى موثر در درمان بيمارى مى باشند ،مثلا بيمارانى كه از جراحى مى ترسند براى كاهش ترس آنها با صحبت با بيماران همسانى كه بهبود پيدا كردند، ترس آنها كاهش مى يابد.* تاكنون صحبت درباره تاثير روان بر جسم بود حال عكس آن نيز مطرح است كه بيمارى هاى جسمى تا چه اندازه سبب اختلال هاى روانى مى شود؟
** با توجه به خصوصيت شخصيتى افراد و مبانى اعتقادى و نوع روحيه افراد نسبت به مشكلات و برخورد با بيمارى ها متفاوت مى باشند، تغيير در طرز تفكر و شركت در مسايل اجتماعى و نوع دوستى مى تواند در حفظ روحيه و سلامت روان در مقابل بيمارى هاى جسمى موثر باشد. اما آنچه مسلم است تاثير بيمارى جسمى بر كودكان مى باشد كه بايد با روش هاى مناسب رفتارى از جانب والدين مواجه شوند. دركودك بيمار امكان اتكاى بيش از حد و تغيير شكل نيافته به مادر و ترس از جدايى وجود دارد كه در اين صورت يا گوشه گيرى يا انزواى از اجتماع و يا پرخاشگرى را از خود نشان مى دهد در اين موارد روش هاى تربيتى والدين و اطرافيان در سلامت روان موثر مى باشد و در صورت آگاهى نداشتن به روش هاى تربيتى و يا در برخورد با كودك با مشكلى مواجه شدند مى توانند با متخصص و كارشناسان در اين زمينه مشورت كنند.* عكس العمل و برخورد خانواده با بيمارانى كه مبتلا به بيمارى مهلكى كه درمان ندارند مى باشند، چگونه بايد باشد؟
** اثرات هر بيمارى مهلكى بر بيمار و خانواده و هر دو فراگير است. امكان دارد فشار و اضطرابى كه بيمار متحمل مى شود، فوق العاده زياد باشد و محدوديت هاى ناشى از بيمارى اغلب مانع از سلامت روانى شود. براى مثال ممكن است تماس با اطرافيان محدود شود و ممكن است همه خانواده دچار اضطراب فراوانى شوند. در خلال اين دوره كه از نظر عاطفى ناخوشايند است روند عادى زندگى بايد تغيير كند.در تحقيقاتى كه بر روى بيماران سرطان خون انجام شد روانشناسان سعى كردند ذهن بيماران را به دو چيز متمركز كنند: اول حفظ كيفيت زندگى و دوم آمادگى براى مرگ با روش ها و تكنيك هاى مختلف روانشناختى. آنها سعى كردند افكار و رفتار بيماران را به سمت اين دو مطلب سوق دهند. بعد از گذشت دو سال از اين تحقيقات بسيارى از بيماران مبتلا كه شانس زندگى در كوتاه مدت را هم نداشتند، اكنون زنده بودند.* در آخر اگر فكر مى كنيد صحبتى مانده است و لازم است در مورد آن اشاره كنيد بفرماييد؟
مقوله تشخيص عوامل روانى موثر در بيمارى جسمى بسيار گسترده مى باشد و از گذشته محققان روى تاثير روان بر جسم كاوش كردند و تاكنون نيز ادامه دار د و آنچه گفته شد فقط اشاره اى براى شناخت و تلنگرى براى مخاطبان مى باشد در جهت تشخيص و درمان بيمارى هاى روانى و جسمى كه بايد در اين زمينه به متخصص مراجعه شود تا درمان دقيق و مفيد حاصل شود.