درمان حسد
نويسنده:محمدرضا كافي
منبع:روزنامه کیهان
منبع:روزنامه کیهان
پرسش:حسدورزي از چه انگيزه هايي ناشي مي شود، و زيانهايي را كه به انسان وارد مي كند چگونه است و بالاخره راهكار درمان آن كدام است؟
پاسخ:در بخش نخست اين مبحث به مفاهيم حسد، غبطه و منافسه و مراتب حسادت پرداخته شد. اينك در ادامه، بخش پاياني بحث حسادت را پي مي گيريم.
1- خباثت نفس و بخل نسبت به خير بندگان خدا
2- دشمني و كينه توزي كه از بزرگترين اسباب حسد است .
3- حب رياست و مال و جاه
4- ترس از بازماندن از مقصود و مطلوب خود
5- تعزز يعني اينكه بر شخص گران باشد كه يكي از همگنانش از او بالاتر و برتر شود.
6- تكبر
7- تعجب و آن وقتي است كه محسود در نزد حاسد حقير و نعمتي كه به وي رسيده بزرگ باشد.
حسدورزي گاهي از حيطه فردي خارج و به عرصه صنفي كشيده مي شود. بنابراين عالم به عالم، حسد مي برد نه به عابد و تاجر به تاجر حسد مي برد نه به ديگري. در پايان به عنوان جمع بندي اين مبحث مي توان گفت كه منشأ همه انگيزه هاي حسدورزي، دوستي دنيا است. زيرا منافع دنيا به سبب تنگي، محدوديت و محصور بودن آنها، محل نزاع و كشمكش مي باشد. به طوري كه ممكن نيست منفعتي از مال و منصب به كسي برسد مگر آنكه از دست ديگري بيرون رود.
2- حسود در دنيا لحظه اي از حزن و الم خالي نيست و از هر نعمتي كه نصيب ديگران مي شود رنج مي برد و چون نعمتهاي خداي متعال نامتناهي است و هرگز از بندگان بريده و منقطع نمي شود بنابراين حسود پيوسته در اندوه و رنج است.
3- حسود در عناد و ضديت با آفريدگار و پروردگار است. زيرا اوست كه نعمت ها و خيرات را بر بندگان خود به مقتضاي حكمت و مصلحت خود ارزاني داشته است.
بدين لحاظ امام صادق(ع) مي فرمايد: اصول الكفر ثلاثه: الحرص و الاستكبار و الحسد. ريشه هاي كفر سه چيز است: حرص، تكبر و حسد.
4- حسادت گذشته از آنكه زيانهاي معنوي دارد و دين و ايمان را تباه مي كند، روي اعصاب انسان نيز اثر مي گذارد.
علي(ع) مي فرمايد: صحه الجسد من قله الحسد. سلامتي بدن از كمي رشك بردن است.
2- توجه به آثار زيانبار روحي و جسمي حسادت، و تقويت اين بينش كه جهان هستي تجلي ذات خداست و نعمتهاي او بر بندگان و مخلوقاتش بدون حكمت نيست و هركسي را به گونه اي در اين دنيا مورد ابتلا و آزمايش قرار مي دهد.
3- توجه به اين نكته كه كسب نعمتها و خيرات اين جهان زمينه، بشر و شرايط خاص خود را مي طلبد و اگر انسان طالب نعمت و يا خيري است بايد باتوجه به علل و اسباب تحقق آن، سعي و تلاش نمايد و درعين حال به خدا توكل نمايد كه او را در رسيدن به اهداف خود موفق و پيروز گرداند.
پاسخ:در بخش نخست اين مبحث به مفاهيم حسد، غبطه و منافسه و مراتب حسادت پرداخته شد. اينك در ادامه، بخش پاياني بحث حسادت را پي مي گيريم.
انگيزه هاي حسدورزي
براي حسدورزي انگيزه ها و اسباب بسياري را مي توان برشمرد كه در يك نگاه كلي، عمده آنها به خواري نفس انسان برمي گردد. تفصيل اين مطلب را در موارد هفتگانه زير مي توان بيان كرد:1- خباثت نفس و بخل نسبت به خير بندگان خدا
2- دشمني و كينه توزي كه از بزرگترين اسباب حسد است .
3- حب رياست و مال و جاه
4- ترس از بازماندن از مقصود و مطلوب خود
5- تعزز يعني اينكه بر شخص گران باشد كه يكي از همگنانش از او بالاتر و برتر شود.
6- تكبر
7- تعجب و آن وقتي است كه محسود در نزد حاسد حقير و نعمتي كه به وي رسيده بزرگ باشد.
حسدورزي گاهي از حيطه فردي خارج و به عرصه صنفي كشيده مي شود. بنابراين عالم به عالم، حسد مي برد نه به عابد و تاجر به تاجر حسد مي برد نه به ديگري. در پايان به عنوان جمع بندي اين مبحث مي توان گفت كه منشأ همه انگيزه هاي حسدورزي، دوستي دنيا است. زيرا منافع دنيا به سبب تنگي، محدوديت و محصور بودن آنها، محل نزاع و كشمكش مي باشد. به طوري كه ممكن نيست منفعتي از مال و منصب به كسي برسد مگر آنكه از دست ديگري بيرون رود.
زيانهاي حسد
1- حسد سخت ترين و دشوارترين بيماري رواني و بدترين و پليدترين رذايل است كه صاحب خود را به عقوبت دنيا و عذاب آخرت گرفتار مي كند.2- حسود در دنيا لحظه اي از حزن و الم خالي نيست و از هر نعمتي كه نصيب ديگران مي شود رنج مي برد و چون نعمتهاي خداي متعال نامتناهي است و هرگز از بندگان بريده و منقطع نمي شود بنابراين حسود پيوسته در اندوه و رنج است.
3- حسود در عناد و ضديت با آفريدگار و پروردگار است. زيرا اوست كه نعمت ها و خيرات را بر بندگان خود به مقتضاي حكمت و مصلحت خود ارزاني داشته است.
بدين لحاظ امام صادق(ع) مي فرمايد: اصول الكفر ثلاثه: الحرص و الاستكبار و الحسد. ريشه هاي كفر سه چيز است: حرص، تكبر و حسد.
4- حسادت گذشته از آنكه زيانهاي معنوي دارد و دين و ايمان را تباه مي كند، روي اعصاب انسان نيز اثر مي گذارد.
علي(ع) مي فرمايد: صحه الجسد من قله الحسد. سلامتي بدن از كمي رشك بردن است.
راهكارهاي درمان حسد
1- عمل نافع براي معالجه حسد اين است كه بر آثار خيرخواهي كه ضد حسد است، مواظبت شود، به اين ترتيب كه تصميم بگيرد و خود را مكلف سازد كه در گفتار و كردار برخلاف مقتضاي حسد رفتار كند. پس اگر حسد او را بر تكبر برمي انگيزد، خود را به تواضع وادارد و اگر او را بر غيبت و بدگويي ترغيب مي كند، زبان به مدح و ستايش وي بگشايد و... اين معالجه كلي براي مطلق بيماري حسد است. اما براي هر نوع از آن علاج مخصوصي هست كه آن كندن و نابود ساختن انگيزه و سبب حسد از قبيل خبث نفس، حب رياست، كبر و خودبزرگ بيني، شدت حرص و... است.2- توجه به آثار زيانبار روحي و جسمي حسادت، و تقويت اين بينش كه جهان هستي تجلي ذات خداست و نعمتهاي او بر بندگان و مخلوقاتش بدون حكمت نيست و هركسي را به گونه اي در اين دنيا مورد ابتلا و آزمايش قرار مي دهد.
3- توجه به اين نكته كه كسب نعمتها و خيرات اين جهان زمينه، بشر و شرايط خاص خود را مي طلبد و اگر انسان طالب نعمت و يا خيري است بايد باتوجه به علل و اسباب تحقق آن، سعي و تلاش نمايد و درعين حال به خدا توكل نمايد كه او را در رسيدن به اهداف خود موفق و پيروز گرداند.