عاج و تغيير رنگ هاى دندان
منبع:روزنامه جوان
- تغيير رنگ هاى دندانى و تيرگى دندان ها كه به علت هاى گوناگون ظاهر زيباى دندان هاى طبيعى را به هم مى زند و اثر ناخوشايندى در روحيه فرد به جا مى گذارد، از اوايل قرن بيستم مورد توجه خاص دندانپزشكان قرار گرفت و يكى از شايع ترين دلايل نياز به درمان دندانپزشكى محسوب مى شود و حتى افراد داراى دندان هاى با رنگ طبيعى، غالباً متقاضى سفيدتر كردن دندان هاى شان هستند. - رنگ طبيعى دندان هاى دايمى زرد مايل به خاكسترى، سفيد مايل به خاكسترى يا سفيد مايل به زرد مى باشد. رنگ دندان ها به وسيله شفافيت و ضخامت مينا، ضخامت و رنگ عاج زيرين و رنگ پالپ (بافت زنده دندان) مشخص مى شود. تنوع رنگ دندان ممكن است جنبه فيزيولوژيك، پاتولوژيك، داخلى و يا خارجى داشته باشد. با افزايش سن، مينا به علت سايش ((Abrasionو فرسايش (Erosion) نازكتر مى شود و بر عكس، عاج به دليل رسوبات عاج ثانويه و عاج ترميمى ضخيم تر گرديده و اين مساله خود تغييراتى در رنگ دندان در طول زندگى ايجاد مى كند. دندان هاى اشخاص ميانسال معمولاً زردتر يا زرد مايل به خاكسترى تر نسبت به اشخاص جوان مى باشد. تغيير رنگ ها تحت عنوان خارجى يا داخلى طبقه بندى مى شوند. رنگدانه هاى خارجى روى سطوح خارجى دندان ها قرار مى گيرد، حال آن كه رنگدانه هاى داخلى در داخل دندان است.
- در بيماران جوان رنگدانه ها به رنگ هاى مختلف قابل مشاهده است و بيشتر در نواحى طوق دندان ها يافت مى شود. اين رنگدانه ها ممكن است مربوط به بهداشت ضعيف دهان، ترميم هاى موجود، خون ريزى لثه ها، تجمع پلاك، عادات تغذيه اى يا حضور باكترى ها يا قارچ هاى رنگزا باشد.
- در بيماران پيرتر، رنگدانه هاى روى سطوح دندانها، به احتمال بيشتر قهوه اى، سياه و خاكسترى بوده و روى نواحى مجاور بافت هاى لثه يافت مى شود. بهداشت ضعيف دهان عامل سهيم در اين مشكل است، ولى قهوه ، چاى، سيگار كشيدن و جويدن تنباكو، رنگهاى مصنوعى غذايى، ميوه هاى رنگين (آلبالو، توت فرنگى و ...) داروها و رژلب و مواد آرايشى در خانم ها مى توانند حتى روى سطوح عارى از پلاك نيز توليد رنگدانه نمايند.
-لازم به ذكر است كه باكترى هاى دهانى، فرآورده هاى آهن، اسيدى شيرين شده كه رسوبات سياه سولفيد آهن به جا مى گذارند و پوسيدگى هاى دندانى نيز مى توانند تغيير رنگ ايجاد كنند.
- يك مثال بسيار جالب و غيرعادى از رنگدانه هاى خارجى در جنوب شرقى آسياست كه برخى از زنان به شكل مرسوم دندان هاى خود را با عصاره Beetle -nutمى آلايند تا همرنگ موها و چشم هايشان شود، چرا كه اين كار را نوعى علامت زيبايى مى شمارند. ابتدا برش هايى از ليمو روى سطح دندان قرار داده شده، سپس عصاره Beetle -nutروى دندان گذاشته مى شود تا عمل رنگ كردن موثرتر انجام شود.
تغيير رنگ هاى خارجى
- رنگدانه هاى روى سطوح خارجى دندان ها يا ترميم ها كه با عنوان تغييررنگ هاى خارجى شناسايى مى شود، بسيار شايع است كه عامل اين پديده ها به دليل عوامل چندى، ممكن است پيچيده شود.- در بيماران جوان رنگدانه ها به رنگ هاى مختلف قابل مشاهده است و بيشتر در نواحى طوق دندان ها يافت مى شود. اين رنگدانه ها ممكن است مربوط به بهداشت ضعيف دهان، ترميم هاى موجود، خون ريزى لثه ها، تجمع پلاك، عادات تغذيه اى يا حضور باكترى ها يا قارچ هاى رنگزا باشد.
- در بيماران پيرتر، رنگدانه هاى روى سطوح دندانها، به احتمال بيشتر قهوه اى، سياه و خاكسترى بوده و روى نواحى مجاور بافت هاى لثه يافت مى شود. بهداشت ضعيف دهان عامل سهيم در اين مشكل است، ولى قهوه ، چاى، سيگار كشيدن و جويدن تنباكو، رنگهاى مصنوعى غذايى، ميوه هاى رنگين (آلبالو، توت فرنگى و ...) داروها و رژلب و مواد آرايشى در خانم ها مى توانند حتى روى سطوح عارى از پلاك نيز توليد رنگدانه نمايند.
-لازم به ذكر است كه باكترى هاى دهانى، فرآورده هاى آهن، اسيدى شيرين شده كه رسوبات سياه سولفيد آهن به جا مى گذارند و پوسيدگى هاى دندانى نيز مى توانند تغيير رنگ ايجاد كنند.
- يك مثال بسيار جالب و غيرعادى از رنگدانه هاى خارجى در جنوب شرقى آسياست كه برخى از زنان به شكل مرسوم دندان هاى خود را با عصاره Beetle -nutمى آلايند تا همرنگ موها و چشم هايشان شود، چرا كه اين كار را نوعى علامت زيبايى مى شمارند. ابتدا برش هايى از ليمو روى سطح دندان قرار داده شده، سپس عصاره Beetle -nutروى دندان گذاشته مى شود تا عمل رنگ كردن موثرتر انجام شود.
تغيير رنگ هاى داخلى
- اين تغيير رنگ ها، رنگ هاى غيرعادى و درونى عاج و مينا هستند كه به وسيله رسوب مواد يا اتصال آن ها با منسوج دندانى ايجاد شده است. اين تغيير رنگ ها ممكن است در زمان رشد دندانى تشكيل شوند يا اين كه بعد از كامل شدن رشد دندانى به وجود آيند. تغيير رنگ هاى داخلى كه ناشى از نقايص رشدى مينا و عاج مى باشند حذف كردن آن تقريباً غيرممكن مى باشد. تغيير رنگ هاى داخلى از پيچيدگى خاصى برخوردارند، زيرا ممكن است عاج يا مينا را درگير كنند. فاكتورهاى مسبب ممكن است مادرزادى، سيستميك، متابوليك، دارويى (خصوصاً تركيبات تتراسايكلين)، ضربه اى، فلوريداضافى، تب بالا همراه با بيمارى هاى سال هاى اول كودكى و ناشى از كار خود پزشك باشند. به عبارت ديگر تغييررنگ ها مى تواند منشأ موضعى يا سيستميك داشته باشد.