نویسنده: علی اصغر رضوانی
53- اهل بیت (علیهم السلام)، عالم به مقدّرات الهی
از امام زمان (علیه السلام) نقل شده که فرمود:«... قد اتاکم الله یا آل یس خلافته و علمَ مجاری امره فیما قضاه و دبّره و رتبه و اراده من ملکوته، فکشف لکم الغطاء» (1)؛
«...ای آل یس! خداوند به شما حق جانشینی خود را داده و نیز شما را از مجاری امرش در آنچه حکم و تدبیر و ترتیب و از ملکوتش اراده کرده عالم نموده است و برای شما پرده‌ها را برداشته است».
خداوند متعال از ازل برای هر کس مقدراتی قرار داده و بر او قضا و تدبیر نموده و آن را مرتب کرده و تحت مشیت و اراده‌ی خود قرار داده است، و تنها اهل بیت عصمت و طهارت (علیهم السلام) هستند که از قضای الهی نسبت به مخلوقات خداآگاهی کامل دارند، و این عنایتی است که خداوند در حقشان کرده است.
55- اهل بیت (علیهم السلام)، خزائن علم خدا
از امام زمان (علیه السلام) نقل شده که در مورد اهل بیت (علیهم السلام) فرمود:«انتم خزنته» (2)؛
«شما خزینه‌داران خدایید».
خداوند متعال گرچه معدن عظمت و تمام کمالات و صفات حسنه است ولی فیض و کمال از این سرچشمه و معدن حقیقی و اصلی به خزینه‌ی وسیع اهل بیت (علیهم السلام) در این دنیا سرازیر شده و به واسطه‌ی آن مردم سیراب گشته‌اند، و لذا گفته شده که آن ذوات مقدسه واسطه‌ی فیض تکوین و تشریع‌اند.
56- اهل بیت (علیهم السلام)، شاهدان بر این امت
از امام زمان (علیه السلام) نقل شده که در مورد اهل بیت (علیهم السلام) فرمود:«انتم... شهداؤه» (3)؛
«شما... شاهدان و گواهان خدا بر امت می‌باشید».
مطابق عبارات فوق و آیات قرآن امامان معصوم و اوصیای پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) شاهدان بر امت‌اند، و رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) نیز شاهد بر آنان است. لذا در قرآن می‌خوانیم:
(وَكَذلِكَ جَعَلْنَاكُمْ أُمَّةً وَسَطاً لِتَكُونُوا شُهَدَاءَ عَلَى النَّاسِ وَیَكُونَ الرَّسُولُ عَلَیْكُمْ شَهِیداً) (4)؛
«شما را نیز، امت میانه‌ای قرار دادیم (در حد اعتدال، میان افراط و تفریط؛) تا بر مردم گواه باشید؛ و پیامبر هم بر شما گواه است».
57- وجوب اطاعت از اهل بیت (علیهم السلام)
از امام زمان (علیه السلام) نقل شده که به خداوند متعال عرضه می‌دارد:«اللهم صلّ علی ولیّک و ابن اولیائک الذین فرضت طاعتهم و...» (5)؛
«بارخدایا! بر ولیّت و فرزند اولیائت درود فرست، کسانی که اطاعت از آنان را بر مردم واجب کردی و...».
اهل بیت (علیهم السلام) و از آن جمله امام زمان (علیه السلام) کسانی هستند که مطابق آیات قرآن کریم و روایات نبوی که در مصادر شیعه و سنی نیز آمده و نیز مطابق روایات آن بزرگواران اطاعتشان به طور مطلق فرض و واجب است، که از این فرض اطاعت مطلق می‌توان عصمت آنان را ثابت کرد.
58- عصمت اهل بیت (علیهم السلام)
از امام زمان (علیه السلام) نقل شده که در مورد اهل بیت (علیهم السلام) فرمود:«الذین فرضت طاعتهم و اوجبت حقّهم و اذهبت عنهم الرجس و طهّرهم تطهیراً» (6)؛
«کسانی که اطاعت آنان را بر مردم فرض کرده و حقشان را واجب نمودی، و همه نوع پلدی را از آنان دور کرده و برای همیشه پاکشان نمودی».
از آن جهت که اهل بیت عصمت و طهارت (علیهم السلام) اطاعتشان واجب گردیده لذا خداوند متعال آنان را از مقام عصمت و طهارت برخوردار نموده و از هر گناه و عیب و نقصی مصون داشته است.
59- نورانیت مودّت با موالات اهل بیت (علیهم السلام)
از امام زمان (علیه السلام) نقل شده که به شیعیانش فرمود تا از خداوند این‌گونه درخواست کنند:«و ان تملأ... مودتی نور الموالاة لمحمد و آله (علیهم السلام)» (7)؛
«و این‌که مودتم را با نور دوستی با محمد و آلش (علیهم السلام) پر نمایی».
خیلی‌ها مودت و محبت اهل بیت پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) را دوست دارند ولی ولایت آنان را نپذیرفته‌اند، ولی مودت و محبت آن‌ها وقتی نورانی می‌شود که همراه با پذیرش ولایت آن بزرگواران باشد.
و ممکن است که مقصود نور ولایت اهل بیت (علیهم السلام) باشد.
60- نور ولای اهل بیت (علیهم السلام)، راهنمای انسان برای لقای الهی
از امام زمان (علیه السلام) نقل شده که به شعیانش فرمود تا از خداوند این‌گونه درخواست کنند:«و ان تملأ... مودّتی نور الموالاة لمحمد و آله (علیهم السلام) حتی القاک» (8)؛
«و این‌که مودتم را با نور محمد و آلش (علیهم السلام) پر نمایی تا به ملاقات تو برسم».
ممکن است که مقصود از جمله‌ی فوق این باشد که نور ولای حضرت محمد و اهل بیت او (علیهم السلام) همراه با محبت و مودّت آن بزرگواران می‌تواند راهنمای انسان به هدف عالی خلقت او باشد که همان لقای الهی است، و کسی که می‌خواهد به این هدف والا برسد باید همراه با مودّت و ولایت آن بزرگواران تا به سر منزل مقصود قدم بردارد.
61- آمادگی برای یاری نصرت اهل بیت (علیهم السلام)
از امام زمان (علیه السلام) نقل شده که به شیعیانش چنین تعلیم می‌دهد:«نصرتی معدة لکم» (9)؛
«من آماده‌ی یاری و نصرت شما هستم».
از آن جا که ما شیعه‌ی امام زمان (علیه السلام) هستیم و امامت و ولایت او را پذیرفته‌ایم، گرچه از دیده‌ها غائب می‌باشند، ولی از آنجا که هر لحظه احتمال ظهور حضرت داده می‌شود و او نیاز به یار و یاور دارد لذا باید همیشه آماده‌ی نصرت و یاری آن حضرت باشیم که بخشی از این آمادگی در خودسازی است.
62- لزوم اخلاص در مودت اهل بیت (علیهم السلام)
از امام زمان (علیه السلام) نقل شده که به شیعیانش چنین تعلیم می‌دهد که درباره‌ی اهل بیت (علیهم السلام) بگویند:«و مودّتی خالصة لکم» (10)؛
«و دوستیم خالص برای شماست».
ما مسلمانان دو وظیفه در حق اهل بیت (علیهم السلام) داریم؛ یکی مودّت آن بزرگواران که عبارت است از دوستی همراه با اطاعت، و دیگری اخلاص در محبّت که ممکن است به دو معنا باشد؛ یکی این‌که تمام مودّتم را در طبق اخلاص برای شما گذاشته‌ام و دیگری این‌که مودتی که به شما بزرگواران دارم به جهات مادی نیست، بلکه از جهت قرب به خدا و جنبه‌ی ذاتی شما اهل بیت (علیهم السلام) می‌باشد.
63- لزوم ایمان به اهل بیت (علیهم السلام)
از امام زمان (علیه السلام) نقل شده که فرمود:«فنفسی مؤمنة بالله وحده لاشریک له، و برسوله و بامیرالمؤمنین، و بکم یا مولای، اوّلکم و آخرکم» (11)؛
«دل من به خداوندی که تنهاست و شریک و همتایی ندارد، و نیز به فرستاده‌اش (صلی الله علیه و آله و سلم) و به امیرمؤمنان (علیه السلام) ایمان دارد. و به شما ای مولای من! به اول از شما و آخر از شما نیز مؤمن است».
از جمله مسائلی که اعتقاد به آن ضروری است ایمان به ولایت حضرت امیرمؤمنان علی بن ابی طالب و اهل بیت عصمت و طهارت (علیهم السلام) اوست که در عبارت فوق به آن اشاره شده است.
64- سعادت در اطاعت از اهل بیت (علیهم السلام)
از امام زمان (علیه السلام) نقل شده که در مورد مخالفان اهل بیت (علیهم السلام) و مخالفت با آنان می‌فرماید:«سَعِدَ من اطاعکم» (12)؛
«هر کس که از شما فرمانبرداری کند با سعادت است».
از آنجا که اهل بیت (علیهم السلام) به کمال مطلق رسیده و راه سعادت را طی کرده‌اند؛ لذا هر کس که خودش را به آنان بسپارد و در راه آنان قدم نهد به طور حتم به سر منزل مقصود رسیده و به سعادت خواهد رسید.
65- شقاوت مخالفان اهل بیت (علیهم السلام)
از امام زمان (علیه السلام) نقل شده که در مورد اهل بیت (علیهم السلام) فرمود:«شقی من خالفکم» (13)؛
«هر کس که با شما مخالفت کند با شقاوت است».
از آن جا که خداوند متعال حجت را بر مردم تمام می‌کند و صاحبان حق و حقیقت را به آنان معرفی می‌نماید و کسی در این زمینه معذور نیست، و لذا هر کس که با اهل بیت عصمت و طهارت (علیهم السلام) به مخالفت پردازد او شقی است.
66- حق اولیا بر خداوند متعال
از امام زمان (علیه السلام) نقل شده که در دعایی به خداوند متعال چنین عرضه می‌دارد:«و اسألک بحقّ محمد و اهل بیته» (14)؛
«و از تو می‌خواهم به حقّ محمد و خاندانش».
وهابیان معتقدند که کسی بر عهده‌ی خداوند متعال حقی ندارد، و تنها اوست که بر همه حق دارد، ولی ما معتقدیم که برخی از حقوق را خداوند بر عهده‌ی خود گذاشته که از آن جمله یاری و نصرت مؤمنان است؛ و لذا خداوند متعال می‌فرماید:
(وَكَانَ حَقّاً عَلَیْنَا نَصْرُ الْمُؤْمِنِینَ) (15)؛
«و یاری مؤمنان، همواره حقّی است برعهده ما».
و از آن جمله حقوقی که خداوند بر عهده‌ی خود گذاشته - مطابق عبارت فوق - حق محمد و اهل بیت او (علیهم السلام) است.
و نیز از امام زمان (علیه السلام) نقل شده که به خداوند متعال عرضه می‌دارد:
«و اسألک بحق محمد و اهل بیته، و بحقهم الذی اوجبته علی نفسک...» (16)؛
«و از تو می‌خواهم بحق محمد و خاندانش، و به حق ایشان که بر خود لازم کردی».
67- اهل بیت (علیهم السلام)، بهترین شفیعان
از امام زمان (علیه السلام) نقل شده که به خداوند متعال عرضه می‌دارد:«... و لا شفیع لی الیک اوجه من هؤلاء، فآتیک بشفیع ودید» (17)؛
«... و شفیعانی آبرومندتر جز این گروه ندارم تا شفیع مهربانی نزد تو آورم».
مطابق روایاتی که از طریق شیعه و اهل سنت نقل شده روز قیامت افرادی هستند که گناه‌کاران امت را شفاعت می‌کنند و سردمداران و بهترین آن‌ها اهل بیت عصمت و طهارت (علیهم السلام) می‌باشند.
68- اهل بیت (علیهم السلام)، امانت‌داران سرّ خدا
از امام زمان (علیه السلام) نقل شده که در مورد اهل بیت (علیهم السلام) فرمود:«... المأمونون علی سرّک» (18)؛
«... کسانی که امانت دار بر سرّ و راز تواند».
اهل بیت عصمت و طهارت (علیهم السلام) معدن اسرار الهی‌اند، و تنها آن را بر اهلش ابلاغ می‌کنند و از نااهلان کتمان می‌نمایند و لذا امین اسرار خداوند به شمار می‌آیند.
69- اهل بیت (علیهم السلام)، والیان امر
از امام زمان (علیه السلام) نقل شده که به خداوند متعال عرضه می‌دارد:«اللهم فصلّ علی محمد و آل محمد؛ اولی الامر الذین فرضت علینا طاعتهم» (19)؛
«بارخدایا! بر محمد و آل محمد (علیهم السلام) درود فرست؛ والیان امرت، کسانی که اطاعتشان را بر ما واجب کردی».
اهل سنت والیان امر را بر هر حاکم و امری اطلاق می‌کنند گرچه فاسد و فاجر باشد، ولی شیعه‌ی دوازده امامی معتقد است که اولی الامر و جانشینان بعد از پیامبر که اطاعتشان به طور مطلق واجب است تنها امامان معصوم از اهل بیت پیامبر (علیهم السلام) می‌باشند.
70- اهل بیت (علیهم السلام)، معادن کلمات الهی
از امام زمان (علیه السلام) نقل شده که در مورد اهل بیت (علیهم السلام) فرمود:«... فجعلتَهم معادن لکلماتک» (20)؛
«... پس ایشان را گنجینه‌های همیشگی جلوه‌های خود قرار دادی».
اهل بیت (علیهم السلام) نه تنها معدن کلمات تشریعی خداوند از جانب او هستند بلکه معدن کلمات فعلی خداوند که افعال الهی است نیز می‌باشند؛ زیرا که آنان واسطه‌ی فیض تشریع و تکوین‌اند، گرچه این معدن‌ها از آن جهت که به خداوند متعال مرتبط و وصل‌اند معدن شده‌اند و اوست که آن‌ها را تبدیل به معدن کرده است.
71- عظمت مقام خدادادی اهل بیت (علیهم السلام)
از امام زمان (علیه السلام) نقل شده که در دعایی به خداوند متعال چنین عرضه می‌دارد:«اسألک بما نطق فیهم من مشیتک» (21)؛
«از تو می‌خواهم به آنچه از مشیت و اراده‌ات که درباره‌ی آن‌ها - اهل بیت (علیهم السلام) - ظهور و بروز کرده است».
اهل بیت عصمت و طهارت (علیهم السلام) هرچه از مقامات و کمالات دارند از جانب خداوند بوده و به مشیت و اراده‌ی اوست.
72- اهل بیت (علیهم السلام)، نشانه‌های قدرت خداوند
از امام زمان (علیه السلام) نقل شده که در مورد اهل بیت (علیهم السلام) فرمود:«الواصفون لقدرتک» (22)؛
«آنان نشانه‌های قدرت تواند».
این جمله را به دو گونه می‌توان معنا کرد؛
1- این که اهل بیت عصمت و طهارت (علیهم السلام) از آن جا که خداوند متعال را کما هو حقه شناخته و از قدرت بی‌نهایت او آگاهی دارند لذا می‌توانند او را توصیف کنند همان‌گونه که توصیف کرده‌اند.
2- این‌که اهل بیت عصمت و طهارت (علیهم السلام) از آن جا که بهترین افراد خلق خدایند لذا وجودشان توصیف کننده‌ی قدرت بی‌پایان و کامل الهی است.
73- اهل بیت (علیهم السلام)، نمایانگر عظمت خداوند
از امام زمان (علیه السلام) نقل شده که در مورد اهل بیت (علیهم السلام) عرضه می‌دارد:«المعلنون لعظمتک» (23)؛
«آنان نمایانگر بزرگی تواند».
این جمله بر بر دوگونه می‌توان تفسیر کرد؛
1- این‌که اهل بیت (علیهم السلام) بهترین افرادی هستند که عظمت خداوند متعال را به مردم رسانده و اعلان کرده‌اند.
2- این‌که اهل بیت (علیهم السلام) از آنجا که بهترین مخلوقات خدایند لذا بهترین معرّف عظمت او می‌باشند.
74- اهل بیت (علیهم السلام)، راهی به سوی خدا
از امام زمان (علیه السلام) نقل شده که در مورد اهل بیت (علیهم السلام) عرضه می‌دارد:«... و جعلتهم الذریعة الیک و الوسیلة الی رضوانک» (24)؛
«... و ایشان را سبب‌هایی به سوی خویش و وسیله‌ای برای راهیابی به خشنودی خود قرار دادی».
از آن جا که اهل بیت عصمت و طهارت (علیهم السلام) به حق رسیده‌اند و او و دستوراتش را به طور صحیح می‌دانند، لذا آنان بهترین راه و وسیله بعد از رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) به سوی او و خشنودی‌اش می‌باشند.
75- اهل بیت (علیهم السلام)، ارکان توحید خداوند
از امام زمان (علیه السلام) نقل شده که در مورد اهل بیت (علیهم السلام) می‌فرماید:«فجعلتهم... و ارکاناً لتوحیدک و آیاتک و مقاماتک» (25)؛
«... و پایه‌های استوار یکتاشناسی و نشانه‌ها و مقامات خود قرار دادی».
اهل بیت (علیهم السلام) به جهت قرب تام به خداوند متعال و معرفت کامل به او، خدا را شناخته و به طور صحیح و معقول توحید و آیات و مقامات او را تبیین کرده‌اند، و اگر آنان نبودند هرگز کسی قابلیت نداشت تا حجر اساسی برای توحید و آیات و مقامات خداوند گردد.
76- عدم امتثال دستور رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) درباره‌ی اهل بیت (علیهم السلام)
از امام زمان (علیه السلام) نقل شده که درباره‌ی امت پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) بعد از وفات آن حضرت فرمود:«لم یمتثل امر رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلم) فی الهادین بعد الهادین» (26)؛
«فرمان پیامبر - که درود خداوند بر او و خاندانش باد - در مورد هدایت‌گران پی‌درپی، اطاعت و امتثال نگردید».
پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) در حق امامان معصوم و هادیان بعد از خود سفارش اکید و بسیاری نمود و حتی اجر و مزد رسالتش را دوستی و مودّت آنان قرار داد. ولی غالب مردم دستور رسول خدا را اطاعت نکرده و بالعکس هرچه در توان داشتند در راه آزار و اذیت آنان به کار گرفتند.
77- حکومت عدل جهانی، جزای شهادت اهل بیت (علیهم السلام)
از امام زمان (علیه السلام) نقل شده که در مورد اهل بیت (علیهم السلام) فرمود:«فقتل من قتل، و سُبی من سُبی، و أقصی من اقصی، و جری القضاء لهم بما یرجی له حسن المثوبة، اذ کانت الأرض لله یورثها من یشاء من عباده و العاقبة للمتقین، و سبحان ربنا ان کان وعد ربّنا لمفعولاً، و لن یخلف الله وعده و هو العزیز الحکیم» (27)؛
«پس کشته شد هر آنکه کشته شد، و اسیر گردید هر که به اسارت درآمد، و تبعید هر آنکه تبعید گردید، و سرنوشت بر آنان به گونه‌ای جریان یافت که امید پاداش نیک برای آن هست، چه این‌که زمین از آن خداست به هر کسی از بندگانش که بخواهد آن را به ارث می‌دهد و سرانجام کار با تقواپیشگان است، و خداوند از هرگونه نقص و آلایش منزّه است و وعده‌ی خداوند حتمی است، و به هیچ وجه تخلّفی در وعده‌ی الهی نیست، و اوست خدای عزیز و حکیم».
گرچه هر کدام از اهل بیت عصمت و طهارت (علیهم السلام) به شهادت رسیده و جان خود را در راه تبلیغ اسلام فدا کرده‌اند ولی خداوند متعال نیز در عوض این فداکاری‌ها وعده‌ی حکومت و رهبری جهانی را در عصر ظهور در آخرالزمان به آن‌ها داده است، و این مطلبی است که از عبارت فوق استفاده می‌شود؛ زیرا آن حضرت موضوع شهادت امامان را به وراثت زمین به توسط بندگان صالح خداوند مرتبط ساخته است.
78- گریه‌ی با صدای بلند در سوگ اهل بیت (علیهم السلام)
از امام زمان (علیه السلام) نقل شده که در مورد اهل بیت (علیهم السلام) فرمود:«فعلی الأطائب من اهل بیت محمد و علی صلی الله علیهما و آلهما، فلیبک الباکون، و ایّاهم فلیندب النادبون، و لمثلهم فلتذرف الدموع، و لیصرخ الصارخون و یضجّ الضاجّون، و یعجّ العاجّون» (28)؛
«پس بر پاکان از خاندان محمد و علی - که درود خداوند بر آنان و خاندانشان باد - باید که گریه‌کنندگان بگریند، و مویه‌کنندگان مویه کنند، و به خاطر چنان بزرگوارانی باید که اشک‌ها ریخته شود، و ضجّه‌کنندگان ضجه کنند، و ناله سردهندگان ناله سر دهند».
از عبارات فوق استفاده می‌شود که ندبه کردن و اشک ریختن و فریاد کشیدن و ضجه زدن و ناله کردن در سوگ اهل بیت عصمت و طهارت (علیهم السلام) و مصائب آنان نه تنها اشکالی ندارد بلکه مطابق نص بالا به آن نیز دستور داده شده است.
پی‌نوشت‌ها:
1. بحارالانوار، ج 53، ص 174.
2. مصباح الزائر، ص 224.
3. همان.
4. بقره، آیه 143.
5. بحارالانوار، ج 53، ص 174...
6. همان.
7. مصباح الزائر، ص 222.
8. مصباح الزائر، ص 223.
9. بحارالانوار، ج 53، ص 173.
10. بحارالانوار، ج 53، ص 173.
11. همان.
12. بحارالانوار، ج 53، ص 173.
13. همان.
14. منتخب الاثر، ص 521.
15. روم، آیه 47.
16. منتخب الاثر، ص 521.
17. بلد الامین، ص 333.
18. اقبال الاعمال، ص 646.
19. بحارالانوار، ج 53، ص 275.
20 - 22. اقبال الاعمال، ص 646.
23. اقبال الاعمال، ص 646.
24. مصباح الزائر، ص 230.
25. اقبال الاعمال، ص 646.
26. مصباح الزائر، ص 230.
27. اقبال الاعمال، ص 290.
28. همان.
رضوانی، علی اصغر؛ (1388)، دین‌شناسی از دیدگاه حضرت مهدی (ع)، قم: انتشارات دلیل ما، چاپ اول