دستاوردهاي حكومت امام مهدي عليه السلام (قسمت اول)
منبع:نگین آفرینش
افراد و جمعيت‌ها پيش از آنكه به حكومت برسند و قدرت را به دست گيرند آرمانهايي را براي حكومت خود بيان مي‌كنند و چه بسا براي رسيدن به آن اهداف، برنامه‌هاي خود را نيز اعلام كنند امّا معمولا پس از رسيدن به قدرت و گذشت زمان، در اهداف خود ناكام مانده و گاهي از آنچه گفته بودند عدول مي‌كنند و يا به كلّي آن ايده‌ها و اهداف مطرح شده را فراموش مي‌كنند.
دست نيافتن به آرزوها و اهداف از پيش تعيين شده يا به جهت آن است كه «هدف ها» واقعي و اصولي نبوده و يا آنكه برنامه‌هاي حكومت براي رسيدن به هدف ها، برنامه جامع و كاملي نبوده است و در بسياري از موارد نيز سبب ناكامي، عدم لياقت مجريان بوده است.
در حكومت امام مهدي(عجل الله تعالي فرجه الشريف) اهداف، هدفهايي است واقعي و اصيل كه ريشه در عمق وجدانهاي بشر دارد و همگان در آرزوي رسيدن به آن بوده‌اند و برنامه‌ها نيز بر اساس تعاليم قرآن و سنّت اهل‌بيت(عليهم السلام) تنظيم گرديده و در تمامي بخش‌ها ضمانت اجرائي براي آنها وجود دارد؛ بنابراين دستاوردهاي اين انقلاب عظيم، بسيار چشمگير و قابل توجه است و در يك جمله بايد گفت دستاوردهاي حكومت امام مهدي(عجل الله تعالي فرجه الشريف) پاسخگوي تمام نيازهاي معنوي و مادي بشر است كه خداوند متعال در وجود انسان به امانت نهاده است.
در اينجا با توجه به روايات برخي از اين دستاوردها را بيان مي‌كنيم:
1. عدالت فراگير
در روايات فراوان، مهمترين ره آورد قيام و انقلاب حضرت مهدي(عجل الله تعالي فرجه الشريف) پر شدن جهان از عدالت و دادگري شمرده شده است كه در بخش اهداف حكومت درباره آن سخن گفتيم. اما در اين بخش بر آن حقيقت ياد شده اين واقعيت را مي‌افزاييم كه در حاكميت قائم آل محمد(صلي الله عليه و آله وسلم) عدالت در همه سطوح جامعه به صورت يك جريان جاري در تمام مويرگهاي اجتماع در مي‌آيد و هيچ نهاد و مجموعه كوچك يا بزرگي نمي‌ماند مگر اينكه عدالت در آن حاكم خواهد شد و روابط افراد با يكديگر بر اساس آن پي ريزي خواهد شد.
امام صادق(عليه السلام) در اين باره فرمود:
«به خدا قسم، عدالت را در خانه‌هاي مردم خواهد برد آنچنان كه سرما و گرما به درون خانه‌ها نفوذ مي‌كند.»1
وقتي خانه كه كوچكترين نهاد در جامعه است به كانون عدالت تبديل مي‌شود و روابط افراد خانواده با يكديگر عادلانه مي‌گردد حكايت از آن دارد كه حكومت جهاني و عدل گستر مهدوي نه با ابزار زور و قانون بلكه بر اساس يك تربيت قرآني كه به عدالت و احسان فرمان مي‌دهد2، افراد را پرورش مي‌دهد و در فضايي اين چنين همگان به حكم وظيفه انساني و الهي خود، حقوق ديگران را ـ گرچه از نظر رتبه و مقام، جايگاهي نداشته باشند ـ محترم مي‌شمارند.
در جامعه موعود مهدوي، عدالت، يك جريان فرهنگي اصيل و با پشتوانه قرآني و حكومتي است كه تخلّف از آن تنها توسط معدودي از افراد كه خود محور و منفعت طلب بوده و به دور از تعاليم قرآن و اهل‌بيت(عليهم السلام) پرورش يافته اند، صورت مي‌گيرد كه حاكميت عدالت پرور با آنها برخورد جدّي مي‌كند و اجازه رشد و نموّ و ريشه دوانيدن به آنها نمي‌دهد و به ويژه از نفوذ آنها به سطوح حاكميت جلوگيري مي‌كند.
آري عدالتي چنين فراگير و همگاني ره آورد حكومت مهدي منتظر(عجل الله تعالي فرجه الشريف) است و بدينسان عالي‌ترين هدف انقلاب امام مهدي(عجل الله تعالي فرجه الشريف) كه پر كردن عالم از عدل و داد بوده است به شكل كامل تحقق خواهد يافت و ظلم و ستم و حق كشي در همه زواياي جامعه حتي در روابط اعضاي خانواده با يكديگر از بين خواهد رفت.
2. رشد فكري و اخلاقي و ايماني
در بخش قبل آمده كه فراگير شدن عدالت در جامعه به سبب تربيت صحيح افراد و رواج فرهنگ قرآن و عترت در جامعه است و در روايات ما به رشد فكري و اخلاقي و ايماني مردم در حاكميت امام مهدي(عجل الله تعالي فرجه الشريف) تصريح شده است.
امام باقر(عليه السلام) فرمود:
«وقتي قائم ما قيام كند دست (عنايت) خويش بر سر بندگان خدا نهد و به بركت آن عقل و خرد آنها به كمال رسد.»3
و همه خوبي‌ها و زيبايي‌ها به دنبال كمال عقل انسان، به دست مي‌آيد زيرا كه عقل، پيامبر دروني انسان است كه در صورت حاكم بودن آن بر كشور جسم و جان، انديشه و عمل آدمي به سوي صلاح و درستي خواهد رفت و مسير بندگي پروردگار و نيل به سعادت هموار خواهد شد.
از امام صادق(عليه السلام) سؤال شد كه عقل چيست؟
فرمود:
«عقل آن ]حقيقتي[ است كه به سبب آن خداوند عبادت مي‌شود و به ]راهنمايي[ آن بهشت به دست مي‌آيد.»4
آري، در جامعه امروز مي‌بينيم كه در جامعه بدون امام، شهوات بر عقل، غلبه دارد و نفس سركش، يگانه فرمانرواي افراد و گروهها و احزاب است و پيامد اين وضعيت پايمال شدن حقوق افراد و فراموش شدن ارزشهاي الهي است ولي در جامعه موعود و در سايه فرمانروائي حجّت خدا، كه عقل كلّ است، عقول انسانها، ميدان دار و سكّان دار تصميم و اقدام خواهد بود و عقلِ به كمال رسيده جز به خوبي و زيبايي فرمان نمي‌دهد.
3. اتحاد و همدلي
برابر روايات، جمعيتي كه تحت حاكميت جهاني امام مهدي(عجل الله تعالي فرجه الشريف) بسر مي‌برند، با هم متّحد و صميمي خواهند بود و در زمان بر پايي دولت مهدوي جايي براي كينه و دشمني نسبت به يكديگر در دلهاي بندگان خدا نخواهد ماند.
امام علي(عليه السلام) فرمود:
«وَلَوْ قَدْ قامَ قائمُنا... لَذَهَبْتِ الشَّحْناءُ، مِنْ قُلُوبِ الْعِبادِ...؛
وقتي قائم ما قيام كند، كينه از دلهاي بندگان برود.»
در آن زمان ديگر بهانه‌اي براي كينه توزي نيست زيرا كه روزگار عدل و دادگري است و حقي از كسي ضايع نمي‌شود و روزگار خردورزي و تعقّل است نه عقل ستيزي و شهوت پرستي.5 بنابراين زمينه‌اي براي دشمني و كينه جويي باقي نمي‌ماند و از اين رو دلهاي مردم كه تا پيش از اين، پراكنده و دور از هم بود، انس و الفت مي‌يابد و همگان به برادري و اُخوّت قرآني باز مي‌گردند6 و مانند برادران با يكديگر همدل و مهربان مي‌شوند.
امام صادق(عليه السلام) در وصف روزگار سبز مهدوي فرمود:
«]در آن ايام[ خداوند وحدت و اُلفت بين قلوب پريشان و پراكنده برقرار كند.»7
و اگر دست خدا در كار است ديگر عجيب نيست كه اين همدلي و صميميت به جايي رسد كه تصور آن در دنياي كنوني كه بحران تضادها و كشمكش‌هاي مادّي به اوج خود رسيده است، دشوار باشد.
امام صادق(عليه السلام) فرمود:
«وقتي قائم ما قيام كند دوستي واقعي و صميميت حقيقي بيان مي‌شود. هر نيازمندي دست مي‌برد و از جيب برادر ايماني اش به مقدار نياز برمي دارد و برادرش او را منع نمي‌كند.»8
4. سلامت جسمي و رواني
يكي از مشكلات بشر امروز بروز بيماري‌هاي سخت و غير قابل علاج است كه محصول عوامل گوناگون از جمله آلودگي محيط زيست به سبب به كارگيري سلاح‌هاي شيميايي، اتمي و ميكروبي است. همچنين روابط نامشروع انسانها با يكديگر و نيز از بين بردن جنگل‌ها و آب‌هاي دريا از ديگر عوامل ظهور بيماريهايي مانند جذام، طاعون، فلج، سكته و دهها بيماري ديگر است كه بهداشت و درمان پيشرفته امروزي نيز قادر به معالجه آنها نيست. بر بيماري‌هاي جسمي بايد فهرست بلندي از امراض روحي و رواني را نيز افزود كه زندگي را براي مردم جهان تلخ و غير قابل تحمل كرده است كه اين نيز به سبب روابط غلط حاكم بر جهان و انسانهاست.
در دولت كريمه مهدوي كه روزگار عدالت گستري و حكومت فضيلت‌ها و زيبايي هاست و روابط بر اساس برادري و برابري شكل مي‌گيرد، بيماري‌هاي جسمي و رواني انسان از بين مي‌رود و قواي بدني و روحي انسان به طور شگفت انگيزي قوي و نيرومند مي‌گردد.
امام صادق(عليه السلام) فرمود:
«هنگامي كه حضرت قائم(عجل الله تعالي فرجه الشريف) قيام كند، خداوند بيماريها را از مؤمنان دور مي‌سازد و تندرستي را به آنان باز مي‌گرداند.»9
در دولت آن سرور كه دانش به گونه‌اي شگفت پيشرفت مي‌كند هيچ بيماري لاعلاجي نمي‌ماند و بهداشت و طبّ، رشد چشمگيري خواهد داشت و نيز به بركت وجود حضرت، بسياري از بيماران شفا خواهند گرفت.
امام باقر(عليه السلام) فرمود:
«هر كس قائم اهل‌بيت مرا درك كند اگر به بيماري دچار باشد شفا مي‌يابد و چنانچه دچار ناتواني باشد توانا و نيرومند مي‌گردد.»10
5. خير و بركت فراوان
از دستاوردهاي بزرگ حكومت قائم آل محمد(صلي الله عليه و آله وسلم) خير و بركت فراوان و بي سابقه است. در بهار دولت او همه جا سبز و خرم گشته و نشاط و حيات مي‌يابد. آسمان مي‌بارد و زمين مي‌روياند و بركات الهي سرشار و بي شمار مي‌گردد.
امام صادق(عليه السلام) فرمود:
«... خداوند به سبب او (امام مهدي(عجل الله تعالي فرجه الشريف) بركات آسمانها و زمين را جاري مي‌كند. ]در ايام دولت او[ آسمان مي‌بارد و زمين دانه مي‌دهد.»11
در سايه حكومت آن حضرت كويري نمي‌ماند و همه زمين‌ها جامه حيات و شادابي به تن مي‌كند. اين تحول چشمگير و فراواني بي نظير به جهت آن است كه روزگار مهدي، زمان جوانه زدن نهال پاكي و تقوا و شكوفايي گلهاي ايمان است و مردم در همه اصناف و اقشار تحت تربيت الهي قرار گرفته و روابط خود را بر اساس ارزشهاي خدائي انجام مي‌دهند و خداوند وعده فرموده است كه چنين محيط پاكي را از بركات و خيرات، سيراب گرداند.
قرآن كريم در اين زمينه مي‌فرمايد:
وَلَوْ اَنَّ اَهْلَ القُري امَنُوا وَاتَّقَوْا لَفَتَحْنا عَلَيهِمْ بَرَكات مِنَ السَّماءِ وَالاَْرْضِ؛
اگر مردم شهرها ايمان آورده و تقوا پيشه مي‌كردند ]درهاي [بركات آسمان و زمين را به رويشان باز مي‌كرديم.12
دست نيافتن به آرزوها و اهداف از پيش تعيين شده يا به جهت آن است كه «هدف ها» واقعي و اصولي نبوده و يا آنكه برنامه‌هاي حكومت براي رسيدن به هدف ها، برنامه جامع و كاملي نبوده است و در بسياري از موارد نيز سبب ناكامي، عدم لياقت مجريان بوده است.
در حكومت امام مهدي(عجل الله تعالي فرجه الشريف) اهداف، هدفهايي است واقعي و اصيل كه ريشه در عمق وجدانهاي بشر دارد و همگان در آرزوي رسيدن به آن بوده‌اند و برنامه‌ها نيز بر اساس تعاليم قرآن و سنّت اهل‌بيت(عليهم السلام) تنظيم گرديده و در تمامي بخش‌ها ضمانت اجرائي براي آنها وجود دارد؛ بنابراين دستاوردهاي اين انقلاب عظيم، بسيار چشمگير و قابل توجه است و در يك جمله بايد گفت دستاوردهاي حكومت امام مهدي(عجل الله تعالي فرجه الشريف) پاسخگوي تمام نيازهاي معنوي و مادي بشر است كه خداوند متعال در وجود انسان به امانت نهاده است.
در اينجا با توجه به روايات برخي از اين دستاوردها را بيان مي‌كنيم:
1. عدالت فراگير
در روايات فراوان، مهمترين ره آورد قيام و انقلاب حضرت مهدي(عجل الله تعالي فرجه الشريف) پر شدن جهان از عدالت و دادگري شمرده شده است كه در بخش اهداف حكومت درباره آن سخن گفتيم. اما در اين بخش بر آن حقيقت ياد شده اين واقعيت را مي‌افزاييم كه در حاكميت قائم آل محمد(صلي الله عليه و آله وسلم) عدالت در همه سطوح جامعه به صورت يك جريان جاري در تمام مويرگهاي اجتماع در مي‌آيد و هيچ نهاد و مجموعه كوچك يا بزرگي نمي‌ماند مگر اينكه عدالت در آن حاكم خواهد شد و روابط افراد با يكديگر بر اساس آن پي ريزي خواهد شد.
امام صادق(عليه السلام) در اين باره فرمود:
«به خدا قسم، عدالت را در خانه‌هاي مردم خواهد برد آنچنان كه سرما و گرما به درون خانه‌ها نفوذ مي‌كند.»1
وقتي خانه كه كوچكترين نهاد در جامعه است به كانون عدالت تبديل مي‌شود و روابط افراد خانواده با يكديگر عادلانه مي‌گردد حكايت از آن دارد كه حكومت جهاني و عدل گستر مهدوي نه با ابزار زور و قانون بلكه بر اساس يك تربيت قرآني كه به عدالت و احسان فرمان مي‌دهد2، افراد را پرورش مي‌دهد و در فضايي اين چنين همگان به حكم وظيفه انساني و الهي خود، حقوق ديگران را ـ گرچه از نظر رتبه و مقام، جايگاهي نداشته باشند ـ محترم مي‌شمارند.
در جامعه موعود مهدوي، عدالت، يك جريان فرهنگي اصيل و با پشتوانه قرآني و حكومتي است كه تخلّف از آن تنها توسط معدودي از افراد كه خود محور و منفعت طلب بوده و به دور از تعاليم قرآن و اهل‌بيت(عليهم السلام) پرورش يافته اند، صورت مي‌گيرد كه حاكميت عدالت پرور با آنها برخورد جدّي مي‌كند و اجازه رشد و نموّ و ريشه دوانيدن به آنها نمي‌دهد و به ويژه از نفوذ آنها به سطوح حاكميت جلوگيري مي‌كند.
آري عدالتي چنين فراگير و همگاني ره آورد حكومت مهدي منتظر(عجل الله تعالي فرجه الشريف) است و بدينسان عالي‌ترين هدف انقلاب امام مهدي(عجل الله تعالي فرجه الشريف) كه پر كردن عالم از عدل و داد بوده است به شكل كامل تحقق خواهد يافت و ظلم و ستم و حق كشي در همه زواياي جامعه حتي در روابط اعضاي خانواده با يكديگر از بين خواهد رفت.
2. رشد فكري و اخلاقي و ايماني
در بخش قبل آمده كه فراگير شدن عدالت در جامعه به سبب تربيت صحيح افراد و رواج فرهنگ قرآن و عترت در جامعه است و در روايات ما به رشد فكري و اخلاقي و ايماني مردم در حاكميت امام مهدي(عجل الله تعالي فرجه الشريف) تصريح شده است.
امام باقر(عليه السلام) فرمود:
«وقتي قائم ما قيام كند دست (عنايت) خويش بر سر بندگان خدا نهد و به بركت آن عقل و خرد آنها به كمال رسد.»3
و همه خوبي‌ها و زيبايي‌ها به دنبال كمال عقل انسان، به دست مي‌آيد زيرا كه عقل، پيامبر دروني انسان است كه در صورت حاكم بودن آن بر كشور جسم و جان، انديشه و عمل آدمي به سوي صلاح و درستي خواهد رفت و مسير بندگي پروردگار و نيل به سعادت هموار خواهد شد.
از امام صادق(عليه السلام) سؤال شد كه عقل چيست؟
فرمود:
«عقل آن ]حقيقتي[ است كه به سبب آن خداوند عبادت مي‌شود و به ]راهنمايي[ آن بهشت به دست مي‌آيد.»4
آري، در جامعه امروز مي‌بينيم كه در جامعه بدون امام، شهوات بر عقل، غلبه دارد و نفس سركش، يگانه فرمانرواي افراد و گروهها و احزاب است و پيامد اين وضعيت پايمال شدن حقوق افراد و فراموش شدن ارزشهاي الهي است ولي در جامعه موعود و در سايه فرمانروائي حجّت خدا، كه عقل كلّ است، عقول انسانها، ميدان دار و سكّان دار تصميم و اقدام خواهد بود و عقلِ به كمال رسيده جز به خوبي و زيبايي فرمان نمي‌دهد.
3. اتحاد و همدلي
برابر روايات، جمعيتي كه تحت حاكميت جهاني امام مهدي(عجل الله تعالي فرجه الشريف) بسر مي‌برند، با هم متّحد و صميمي خواهند بود و در زمان بر پايي دولت مهدوي جايي براي كينه و دشمني نسبت به يكديگر در دلهاي بندگان خدا نخواهد ماند.
امام علي(عليه السلام) فرمود:
«وَلَوْ قَدْ قامَ قائمُنا... لَذَهَبْتِ الشَّحْناءُ، مِنْ قُلُوبِ الْعِبادِ...؛
وقتي قائم ما قيام كند، كينه از دلهاي بندگان برود.»
در آن زمان ديگر بهانه‌اي براي كينه توزي نيست زيرا كه روزگار عدل و دادگري است و حقي از كسي ضايع نمي‌شود و روزگار خردورزي و تعقّل است نه عقل ستيزي و شهوت پرستي.5 بنابراين زمينه‌اي براي دشمني و كينه جويي باقي نمي‌ماند و از اين رو دلهاي مردم كه تا پيش از اين، پراكنده و دور از هم بود، انس و الفت مي‌يابد و همگان به برادري و اُخوّت قرآني باز مي‌گردند6 و مانند برادران با يكديگر همدل و مهربان مي‌شوند.
امام صادق(عليه السلام) در وصف روزگار سبز مهدوي فرمود:
«]در آن ايام[ خداوند وحدت و اُلفت بين قلوب پريشان و پراكنده برقرار كند.»7
و اگر دست خدا در كار است ديگر عجيب نيست كه اين همدلي و صميميت به جايي رسد كه تصور آن در دنياي كنوني كه بحران تضادها و كشمكش‌هاي مادّي به اوج خود رسيده است، دشوار باشد.
امام صادق(عليه السلام) فرمود:
«وقتي قائم ما قيام كند دوستي واقعي و صميميت حقيقي بيان مي‌شود. هر نيازمندي دست مي‌برد و از جيب برادر ايماني اش به مقدار نياز برمي دارد و برادرش او را منع نمي‌كند.»8
4. سلامت جسمي و رواني
يكي از مشكلات بشر امروز بروز بيماري‌هاي سخت و غير قابل علاج است كه محصول عوامل گوناگون از جمله آلودگي محيط زيست به سبب به كارگيري سلاح‌هاي شيميايي، اتمي و ميكروبي است. همچنين روابط نامشروع انسانها با يكديگر و نيز از بين بردن جنگل‌ها و آب‌هاي دريا از ديگر عوامل ظهور بيماريهايي مانند جذام، طاعون، فلج، سكته و دهها بيماري ديگر است كه بهداشت و درمان پيشرفته امروزي نيز قادر به معالجه آنها نيست. بر بيماري‌هاي جسمي بايد فهرست بلندي از امراض روحي و رواني را نيز افزود كه زندگي را براي مردم جهان تلخ و غير قابل تحمل كرده است كه اين نيز به سبب روابط غلط حاكم بر جهان و انسانهاست.
در دولت كريمه مهدوي كه روزگار عدالت گستري و حكومت فضيلت‌ها و زيبايي هاست و روابط بر اساس برادري و برابري شكل مي‌گيرد، بيماري‌هاي جسمي و رواني انسان از بين مي‌رود و قواي بدني و روحي انسان به طور شگفت انگيزي قوي و نيرومند مي‌گردد.
امام صادق(عليه السلام) فرمود:
«هنگامي كه حضرت قائم(عجل الله تعالي فرجه الشريف) قيام كند، خداوند بيماريها را از مؤمنان دور مي‌سازد و تندرستي را به آنان باز مي‌گرداند.»9
در دولت آن سرور كه دانش به گونه‌اي شگفت پيشرفت مي‌كند هيچ بيماري لاعلاجي نمي‌ماند و بهداشت و طبّ، رشد چشمگيري خواهد داشت و نيز به بركت وجود حضرت، بسياري از بيماران شفا خواهند گرفت.
امام باقر(عليه السلام) فرمود:
«هر كس قائم اهل‌بيت مرا درك كند اگر به بيماري دچار باشد شفا مي‌يابد و چنانچه دچار ناتواني باشد توانا و نيرومند مي‌گردد.»10
5. خير و بركت فراوان
از دستاوردهاي بزرگ حكومت قائم آل محمد(صلي الله عليه و آله وسلم) خير و بركت فراوان و بي سابقه است. در بهار دولت او همه جا سبز و خرم گشته و نشاط و حيات مي‌يابد. آسمان مي‌بارد و زمين مي‌روياند و بركات الهي سرشار و بي شمار مي‌گردد.
امام صادق(عليه السلام) فرمود:
«... خداوند به سبب او (امام مهدي(عجل الله تعالي فرجه الشريف) بركات آسمانها و زمين را جاري مي‌كند. ]در ايام دولت او[ آسمان مي‌بارد و زمين دانه مي‌دهد.»11
در سايه حكومت آن حضرت كويري نمي‌ماند و همه زمين‌ها جامه حيات و شادابي به تن مي‌كند. اين تحول چشمگير و فراواني بي نظير به جهت آن است كه روزگار مهدي، زمان جوانه زدن نهال پاكي و تقوا و شكوفايي گلهاي ايمان است و مردم در همه اصناف و اقشار تحت تربيت الهي قرار گرفته و روابط خود را بر اساس ارزشهاي خدائي انجام مي‌دهند و خداوند وعده فرموده است كه چنين محيط پاكي را از بركات و خيرات، سيراب گرداند.
قرآن كريم در اين زمينه مي‌فرمايد:
وَلَوْ اَنَّ اَهْلَ القُري امَنُوا وَاتَّقَوْا لَفَتَحْنا عَلَيهِمْ بَرَكات مِنَ السَّماءِ وَالاَْرْضِ؛
اگر مردم شهرها ايمان آورده و تقوا پيشه مي‌كردند ]درهاي [بركات آسمان و زمين را به رويشان باز مي‌كرديم.12
پي نوشت ها:
1. بحارالانوار، ج 52، ص 362.
2. قرآن مى فرمايد: «ان الله يأمر بالعدل والاحسان يعنى به راستى كه خداوند به عدالت و نيكوكارى فرمان مى دهد»؛ سوره نحل، آيه90.
3. بحارالانوار، ج 52، ح 71، ص 336.
4. كافى، ج 1، ح 3، ص 58.
5. در دو بخش قبلى به تفصيل درباره عدالت دوران امام مهدى و كمال عقلى مردم در آن روزگار سخن گفته شد.
6. اشاره به آيه «انما المؤمنون اخوة...، همانا مؤمنان با يكديگر برادرند»؛ سوره حجرات، آيه10.
7. كمال الدين، ج 2، باب 55، ح 7، ص 548.
8. بحارالانوار، ج 52، ح 164، ص 372.
9. بحارالانوار، ح 138، ص 364.
10. همان، ح 68، ص 335.
11. غيبت طوسى، ح 149، ص 188.
12. سوره اعراف، آيه 96.