«در مسائل دیپلماسی و در سخنرانی، در اینجا و آنجا، نه من خودم اهل فحش دادن هستم و نه این را به دیگران توصیه می‌کنم. من می‌گویم: شما تیزتر از شمشیر و نرم‌تر از حریر و سخت‌تر از سنگ و پولاد باشید. واقعاً دیپلماسی، دیپلماسیِ میدان نرمش‌های قهرمانانه است.»
شاید این نخستین‌بار بود که رهبر معظم انقلاب اسلامی درباره «نرمش قهرمانانه» در سیاست خارجی صحبت و توصیه کردند؛ سال 1375، و در جمع مسئولان سیاست خارجی و نمایندگان سیاسی جمهوری اسلامی. سیاستی که از دو سال پیش و در ماجرای هسته‌ای برجسته شد و بسیاری گمان کردند که این نگاه تازه رهبری در عرصه سیاست خارجی است.
به‌رغم این سابقه طولانی و تکرار توأم با تبیین «نرمش قهرمانانه» توسط رهبر معظم انقلاب در جریان مذاکرات هسته‌ای، باز هم طی این مذاکرات، عده‌ای با غفلت از آرمان‌ها و فراموش کردن اینکه با دشمن مذاکره می‌کنند، بیشتر سمت نرمش آن را گرفتند و عده‌ای هم با نادیده گرفتن اقتضائات این عرصه و برخی واقعیت‌های دیگر جنبه قهرمانی آن را چسبیدند و تیزی و سختی را پیشه خود ساختند و کم بودند افراد و جریان‌هایی که همگام با رهبری «نرمش قهرمانانه» را به صورت متوازن دنبال کنند؛ شیوه‌ای که تا صدور نامه اخیر معظم‌له به رییس جمهور و تأیید مشروط برجام هم ادامه یافت. ایشان در مقابل دشمن تیزتر از شمشیر، در پذیرش منطق و سخن معقول و برخورد پدرانه با زحمات و تلاش‌های همه از حریر نرم‌تر و در دفاع از منافع ملی و مصالح عالیه کشور از فولاد سخت‌تر عمل کرده‌اند.رهبر معظم انقلاب از مدت‌ها پیش و ازجمله در آبان 1392 در دیدار با دانش‌آموزان و دانشجویان فرموده بودند که: «به مذاکره خوش‌بین نیستم، ولی باذن‌الله از این مذاکرات ضرری هم نمی‌کنیم و این تجربه، ظرفیت فکری ملت ما را بالا خواهد برد، اگر مذاکرات به نتیجه برسد که چه بهتر، ولی اگر نتیجه نگرفتند، معنایش این باشد که کشور باید روی پای خودش بایستد.» بگذریم که عده‌ای کار را تمام‌شده می‌دانند و در حال‌وهوای فتح بزرگ هستند، اما واقعیت این است که کار هنوز تمام نشده و زمان برای ارزیابی آنچه گذشت زود است و باید منتظر اجرای برجام باشیم که حداقل ده سال طول می کشد و در هر مرحله ای از آن کارشکنی و فریبکاری دشمن محتمل است.
برای پیشگیری از همین کارشکنی ها و فریب کاری های محتمل رهبر معظم انقلاب اسلامی در این نامه نکات مهم و متعددی را مطرح کرده‌اند که طرح همه آن‌ها در اینجا ممکن نیست، لذا به برخی از اهم آن‌ها اشاره می‌کنم.
نخست اینکه نامه ایشان به تعبیر خودشان، از جنس فرصت‌سازی برای «رعایت و حفظ منافع ملّی و مصالح عالیه کشور» است. به‌عبارت‌دیگر، مسئولان مستقیم و غیرمستقیم این موضوع باید از نامه معظم‌له استفاده کنند و منافع ملی و مصالح عالیه کشور، که از قبل مفاد برجام تأمین نشده است یا امکان تهدید و تحدید از سوی دشمن را دارد، تأمین کنند.
نکته مهم دیگر، تداوم بی‌اعتمادی کامل به امریکاست؛ بی‌اعتمادی ناشی از تجربه، واقعیت‌ها و عمق دشمن‌شناسی . این بی‌اعتمادی از سوی حضرت آقا منجر به عهدشکنی نمی‌شود، اما احتیاط و مراقبت کامل را گوشزد می‌کند و چه‌بسا هشدار می‌دهد؛ آنجا که خطاب به رییس جمهور می‌فرمایند: «جناب‌عالی با سابقه چند دهه حضور در متن مسائل جمهوری اسلامی، طبعاً دانسته‌اید که دولت ایالات آمریکا، در قضیّه هسته‌ای و نه در هیچ مسئله دیگری، در برابر ایران رویکردی جز خصومت و اخلال در پیش نگرفته است و در آینده هم بعید است جز این روش عمل کند.»
سومین نکته، جمع‌بندی ایشان از متن برجام است؛ متنی که طی ماه‌های گذشته موافقت‌ها و مخالفت‌های زیادی را برانگیخت. گروهی آن را در حد فتح‌الفتوح ارزیابی کردند و پیروزی بر دشمن خواندند و عده‌ای هم آن را فاجعه دانستند و قبول آن را پایان انقلاب اسلامی قلمداد کردند!
معظم‌له این متن را این چنین ارزیابی می‌کنند. «بی‌شک حفظ هوشیاری نسبت به نیّات خصمانه دولت امریکا و ایستادگی‌هایی که براثرِ آن در طول مسیر مذاکرات از سوی مسئولان جمهوری اسلامی به کار رفت، توانست در موارد متعددی، از ورود زیان‌های سنگین جلوگیری کند. بااین‌حال، محصول مذاکرات، که در قالب برجام شکل گرفته است، دچار نقاط ابهام و ضعف‌های ساختاری و موارد متعددی است که در صورت فقدان مراقبت دقیق و لحظه‌به‌لحظه، می‌تواند به خسارت‌های بزرگی برای حال و آینده کشور منتهی شود.»
این ارزیابی، که مبتنی‌بر کارشناسی‌های مفصل در شورای عالی امنیت ملی و کمیسیون برجام مجلس و همچنین ارزیابی خود معظم‌له است، نشان می‌دهد در مورد برجام کفه به‌سمت منفی سنگین‌تر است، ولی درعین‌حال، در حدی که نظام آن را مردود بشمارد نیست و به تعبیر نویسنده، در یادداشت‌ها و مصاحبه‌های قبلی برجام«قابل تحمل» است، البته به شرط‌ها و شروط‌ها!
نکته چهارم، غیرتمندی رهبر معظم انقلاب نسبت به حفظ دستاوردهای هسته‌ای است. نکته‌ای که در طول مذاکرات هم برآن تأکید فرموده بودند و بی‌توجهی به آن، که متأسفانه در برخی مسئولان مشاهده می شود، نه‌تنها صنعت هسته‌ای را دچار خسارت می‌کند، بلکه به اصل تولید علم و خودباوری ملی هم آسیب می‌رساند. صیانت مقتدرانه و غیرتمندانه از دستاوردهای علمی کشور، هم دست‌اندازی دشمن به توانمندی‌های داخلی را مانع می‌شود هم انگیزه دانشمندان و تلاشگران عرصه علم و فناوری را بالا می‌برد، چون احساس می‌کنند که تلاش آن‌ها قدر دانسته شده و به ثمن بخس یا با توپ و تشر دشمن از آن چشم‌پوشی نشده است.
پنجمین نکته، به اجرای دقیق برجام و جلوگیری از سوءاستفاده یا عهدشکنی 1+5 به‌ویژه امریکا برمی‌گردد. رهبر معظم انقلاب در نهمین توصیه خود می‌فرمایند: «وجود پیچیدگی‌ها و ابهام‌ها در متن برجام و نیز گمان نقض عهد و تخلفات و فریبکاری در طرف مقابل به‌ویژه امریکا، ایجاب می‌کند که یک هیئت قوی و آگاه و هوشمند، برای رصد پیشرفت کارها و انجام تعهّدات طرف مقابل و تحقق آنچه در بالا بدان تصریح شده است، تشکیل شود. ترکیب و وظایف این هیئت باید در شورای عالی امنیّت ملی تعیین و تصویب شود.»
تشکیل این هیئت به عهده شورای عالی امنیت ملی گذاشته شده است تا همان نکته‌ای که در ابتدای نامه به آن اشاره شد، یعنی «رعایت و حفظ منافع ملی و مصالح عالیه کشور» امکان حصول بیشتری پیدا کند. این هیئت به‌طورقطع نباید نسبت به دشمن خوش‌بین باشد و با مسائل ساده لوحانه برخورد کند.
ششمین و آخرین نکته، تکرار نکته‌ای است برای پرهیز از بزرگ‌نمایی تحریم‌ها، دلخوش نکردن مردم و مسئولان به برجام و ضرورت حرکتی اساسی و بنیادین و آن اینکه: «رفع تحریم‌ها هرچند از باب رفع ظلم و احقاق حقوق ملت ایران کار لازمی است، لیکن گشایش اقتصادی و بهبود معیشت و رفع معضلات کنونی جز با جدی گرفتن و پیگیری همه‌‌جانبه اقتصاد مقاومتی میسر نخواهد شـد.»
این نکته می تواند متضمن یک پیشگیری هم باشد و آن اینکه چند صباحی دیگر که احیاناً جریانی در دولت و یا بیرون آن می‌خواهند عدم گشایش‌های اقتصادی را در دادن امتیازات بیشتر به دشمن و عدول از مواضع نظام در دیگر عرصه‌ها چاره‌جویی کنند و نسخه‌های وابستگی بپیچند، از الآن بدانند راه‌حل فقط و فقط در یک چیز است و آن «جدّی گرفتن و پیگیری همه‌‌جانبه اقتصاد مقاومتی» است، راه‌حلی که درباره آن زیاد گفته شده، اما کمتر کار و اقدام شده است.»
و یکبار دیگر، از دولتمردان و خصوصا" سربازان خط مقدم سیاست خارجی همواره این مطالبه وجود دارد که بر اساس توصیه حکیمانه رهبری «تیزتر از شمشیر و نرم‌تر از حریر و سخت‌تر از سنگ و پولاد» باشند.
منبع مقاله : فارس