احساس خواب آلودگی پس از خوردن غذا کاملا طبیعی است و اغلب بسیاری از ما این را تجربه می‌کنیم. این مقاله به بررسی دلایل مختلف احتمالی این نوع خواب آلودگی پرداخته و نکاتی را جهت کنترل این وضعیت در اختیار شما می‌گذارد.
پس از صرف یک ناهار سنگین، هنگامی که می‌خواهیم کارمان را در شرکت از سر بگیریم، احساس خواب‌آلودگی می‌کنیم. این حالت ممکن است آنقدر شدید شود که باز نگه داشتن چشمها کار سختی باشد. بعضی افراد فکر می‌کنند که شاید از نظر سلامتی دچار مشکل شده‌اند. هرچند احساس خواب‌آلودگی پس از خوردن ناهار امری است عادی، اما بر روی فعالیت‌های روزانه‌ی فرد اثر می‌گذارد.

علل

دلایلی متعددی وجود دارند که می‌توانند موجب کسل شدن شما پس از صرف غذا شوند. اعتقاد بر این است که غذایی که مصرف می‌کنید، خون را از مغز شما به سوی معده جهت تسهیل فرایند هضم برمی‌گرداند. اگر چنین چیزی درست باشد، پس شما پس از صرف صبحانه و یا شام نیز احساس خواب‌آلودگی خواهید کرد. بنابراین، این خواب آلودگی ممکن است با علل زیر همراه باشد:
بالا بودن میزان کربوهیدرات و قند: هنگامی که مواد غذایی مانند ماکارونی یا فرآورده‌های نان و شیرینی مصرف می‌کنید بیشتر احساس خواب‌آلودگی می‌کنید. این مواد غذایی سطوح قند خون شما را افزایش می‌دهند. آنگاه، پانکراس یا لوزالمعده مقدار زیادی انسولین آزاد می‌کند. این انسولین اسید آمینه‌ای بنام تریپتوفان موجود در خون را به درون مغز می‌فرستد. هنگامی که تریپتوفان به مغز می‌رسد، به یک انتقال دهنده عصبی بنام سروتونین که هورمون القاء کننده‌ی خواب است، تبدیل می‌شود. این افزایش سطح سروتونین در مغز منجر به خواب آلودگی می‌شود. در اغلب موارد، این علت واقعی خواب آلودگی بعد از ناهار نمی‌باشد.
ساعت بیولوژیکی شبانه روزی: بدن شما دارای یک ساعت بیولوژیکی است که زمان دوره‌های خواب و بیداری در طول روز را کنترل می‌کند. ریتم شبانه روزی در طول زمان‌های مختلف روز به کار خود ادامه می‌دهد. معمولا، فرد در طول بعد از ظهر بین ساعات1:00 تا 3:00 احساس خواب‌آلودگی بیشتری دارد. اگر شما از خواب محروم باشید، به شما احساس خواب آلودگی بیشتری دست می‌دهد به این دلیل که ریتم شبانه روزی در بعد از ظهر افت می‌کند.
هموستاز خواب یا بیداری: چنانچه برای مدتی طولانی بیدار بمانید، سیستمی بنام هموستاز یا تعادل حیاتی خواب یا بیداری در بدن‌تان از شما می‌خواهد که به خواب بروید. همانطور که بیدار می‌مانید، ماده‌ای شیمیایی به نام آدنوزین در مغز جمع می‌شود. این امر منجر به افزایش میل به خواب در شما می‌گردد. فشار خواب القا شده توسط آدنوزین در بعد از ظهر نسبت به صبح بیشتر است، و در نتیجه شما احساس خواب آلودگی بیشتری بعد از ناهار می‌کنید.

نکاتی جهت پیشگیری

چندین اقدام وجود دارد که می‌توان با بکار گیری آنها از احساس خواب آلودگی پس از صرف ناهار جلوگیری کرد. این اقدامات به قرار ذیل می‌باشند:
• چرتی سریع و کوتاه به شما در مقابله با خواب آلودگی کمک می‌کند.
• پس از صرف ناهار یک فنجان قهوه بنوشید. با این حال، حتماً آن را در حد اعتدال مصرف کنید، در غیر این صورت ممکن است خواب شما را در شب مختل ساخته و روز بعد کسل بوده و احساس خواب آلودگی کنید.
• از مصرف نوشیدنی‌های گازدار، چربی، قند و کربوهیدرات خودداری کرده، و پروتئین بدون چربی را در رژیم غذایی خود وارد سازید. این کار سطح قند خون را ثابت نگاه داشته و از نوسانات سروتونین در مغز جلوگیری می‌کند.
• حداقل به مدت 20 دقیقه و 4 تا 5 ساعت قبل از خواب پیاده روی نمایید. این کار کیفیت خواب شما را بهبود می‌بخشد و خواب خوبی خواهید داشت.
اگرچه احساس خواب‌ آلودگی شدید پس از خوردن، معمولاً پدیده‌ی بی‌ضرری است، اما چنانچه به طور مداوم اتفاق افتد، ممکن است نشانه‌ی وجود یک عارضه‌ی زمینه‌ای باشد. اگر این حالت با علائمی دیگر مانند اسهال، نفخ و گاز معده همراه باشد، آنگاه می‌تواند نشانه‌ای از حساسیت غذایی و یا عدم تحمل ماده‌ی غذایی باشد. گاهی می‌تواند نشانه‌ای از مشکلات انسولین نیز باشد. این وضعیت می‌تواند با علائمی مانند مانند سرگیجه، ضعف، سردرد، و غیره تشخیص داده شود. در هر دو این شرایط، بایستی با پزشک خود مشورت نمایید.
سلب مسئولیت: اطلاعات ارائه شده در این مقاله صرفاً جنبه‌ی آموزشی داشته و نبایستی به منظور جایگزین توصیه‌های پزشک متخصص در نظر گرفته شود.