ازدواج جمال دل آراى فاطمه « سلام الله علیها»
نويسنده: حليمه صفرى
انس بن مالك مى گويد:
فاطمه عليها السلام مانند شب چهارده بود يا مانند خورشيدى كه ابرگردا گرد او را گرفته باشد واز ابر بيرون آيد. سفيد چهره اى كه ، سفيدى وى آميخته با سرخى بود، با موئى بسيار سياه و شبيه ترين مردم به رسول خدا صلی الله علیه واله.
مادر انس فاطمه سلام الله علیها را اينگونه توصيف مى كند:
فاطمه عليها السلام همچون ماه شب چهارده بود، همچون خورشيدى كه پشت ابر به زيبايى نور افشانى مى كند، يا همچون لحظه اى كه ماه با تمام شكوه از پشت ابر بيرون مى آيد. فاطمه سپيد رو و وجيه ، همواره تبسم دلنشين و نمكين بر لبى داشت و هنگام تبسم دندانهاى سپيد و مرتب و زيبايش بسان دانه هاى مرواريد كه در رشته اى رديف شده باشند نمايان مى گشت .
پيامبر عليه السلام در اين باره فرمود: او را همچون خود ندانيد، فاطمه حوريه اى است در لباس انسان . من هر زمان مشتاق بهشت مى شوم او را مى بوسم . فاطمه زهرا عليها السلام گل است . 1
همچنين نقل كرده اند كه : امام حسين عليه السلام در جريان خواستگارى حسن مثنى فرزند امام حسن عليه السلام از دختر امام حسين عليه السلام (فاطمه يا سكينه )، در جواب فرمود: من فاطمه را راى تو اختيار مى كنم ، زيرا شباهت بيشترى به مادرم فاطمه عليها السلام دختر رسول خدا عليه السلام دارد. او در ديانت تمام شب را بيدار بوده و روز را روزه مى گيرد و شكل و جمال شبيه حورالعين است . 2
عثمان عرض كرد: با توجه به امتيازى كه من بر عبدالرحمن از جهت پيش قدمى و سابقه بيشتر در اسلام دارم ، حاضرم همين مهريه را بپردازم .
پيغمبر اسلام عليه السلام از سخن آنان سخت خشمناك شد و براى آنكه به آنها بفهماند من به مال شما علاقه اى ندارم و داستان ازدواج فاطمه عليها السلام داستان خريد و فروش و مبادله ثروت نيست ، بلكه امرى است خدايى ، مشتى سنگ ريزه برداشته و به طرف عبدالرحمن پاشيد و فرمود: تو خيال مى كنى من بنده پول و ثروتم ، كه بوسيله ثروت خود بر من فخر و مباهات مى كنى و مى خواهى بوسيله پول ازدواج را بر من تحميل كنى ؟
در نقل ابن شهر آشوب به دنبال آن آمده كه آن سنگريزه ها را وقتى پيش عبدالرحمن ريخت به صورت مرجان و جواهرات قيمتى در آمد، كه هر يك از آنها به اندازه قيمت تمام ثروت او بود. پيامبر بدين وسيله به او فهماند كه احتياجى به اين پولها ندارند. 3
پيامبر اكرم عليها السلام به من فرمود: اى على ! عده اى از بزرگان قريش مرا در مورد فاطمه عليها السلام سرزنش كرده و گفتند: ما فاطمه را از تو خواستگارى كرديم و موافقت ننمودى و او را به على عليه السلام دادى .
به آنان گفتم : به خدا سوگند، من به نظر شخصى خودم او را به همسرى على در نياوردم ، بلكه خداوند با ازدواج شما مخالفت و با ازدواج على عليه السلام موافقت فرمود. جبرائيل بر من نازل شده و گفت : اى محمد عليه السلام ! همانا خداوند عزوجل مى فرمايد: اگر على عليه السلام را نمى آفريدم براى دخترت فاطمه همتا و همسرى در روى زمين وجود نداشت ، از آدم گرفته تا پايين تر از او. 4
پيامبر (صلی الله علیه واله) فرمود: چه كسى را به چه كسى ؟
عرض كرد: دخترت فاطمه را به على بن ابى طالب .
پيامبر عليه السلام ديد كه در ميان دو شانه صرصائيل نوشته شده است : هيچ معبود به حقى جز خدا نيست ، محمد رسول خدا و على بن ابى طالب به پا دارند حجت خداوندى است . پيامبر عليه السلام پرسيد: صرصائيل ! از چه زمانى اين كلمات ميان دو شانه ات نوشته است ؟
عرض كرد: دوازده هزار سال پيش از آنكه خدا دنيا را بيافريند. 6
يك روز ابوبكر، عمر، سعدبن معاذ و گروهى ديگر در مسجد نشسته بودند و با هم در مورد خواستگارى از حضرت فاطمه عليها السلام صحبت مى كردند و مى گفتند: علت خواستگارى نكردن حضرت على از حضرت فاطمه تهديستى او مى باشد. سپس با هم به سراغ على رفته و حضرت را در نخلستان يكى از انصار كه با شتر آبكش ، درختان خرما را آبيارى مى كرد پيدا كردند.
به او گفتند: يا على ! تو در تمام كمالات بر سايرين برترى دارى و از علاقه رسول خدا عليه السلام به خودت آگاهى ، اشراف و بزرگان قريش براى خواستگارى از فاطمه عليها السلام رفتند ولى پيامبر دست رد سينه آنها زد، گمان مى كنيم كه خدا و رسول فاطمه را براى تو قرار داده اند. شخصى ديگرى قابليت اين افتخار را ندارد.
على عليه السلام فرمود: اى ابابكر ! احساسات و خواسته هاى درونى مرا تحريك نمودى ، به خدا سوگند من نيز خواستگار فاطمه ام ، ولى از مال دنيا چيزى ندارم ، ابوبكر عرض كرد: يا على ! تو مى دانى كه اموال دنيا در نظر خدا و رسول او ارزشى ندارد.
پيشنهاد ابوبكر روح على عليه السلام را تكان داد و عشق درونى او را شعله ور ساخت . به منزل آمد، بدنش را شستشو داد و عباى تميزى بر تن كرد و به خدمت رسول خدا شتافت .
پيامبر در منزل ام سلمه تشريف داشت . على عليه السلام در زد. پيغمبر به ام سلمه فرمود: در را باز كن . كوبنده در شخصى است كه خدا و رسولش او را دوست دارند و او هم خدا و رسولش را دوست دارد.
على عليه السلام وارد منزل شد، سلام كرد و در حضور پيامبر نشست و از خجالت شرش را به زير انداخت . پيامبر عليه السلام سكوت را شكت و فرمود: يا على ! گويا براى حاجتى نزد من آمده اى كه از اظهار آن خجالت مى كشى ؟ عرض كرد: يا رسول الله ! پدر و مادرم فداى تو باد، من در خانه شما بزرگ شدم و از الطاف شما برخوردار گشتم و به بركت وجود شما هدايت شدم . يا رسول الله ! اكنون موقع آن شده كه براى خودم همسرى انتخاب كنم ، اگر صلاح مى دانيد كه دخترت فاطمه عليها السلام را به عقد من در آورى سعادت بزرگى نصيب من شده است .
رسول خدا عليه السلام كه در انتظار چنين پيشنهادى بود، صورتش از سرور و شادمانى بر افروخته شد و فرمود: صبر كن تا از فاطمه اجازه بگيرم . پيامبر عليه السلام نزد فاطمه عليها السلام رفت و فرمود: دخترم ! على را به خوبى مى شناسى ، براى خواستگارى تو آمده است ، آيا اجازه مى دهى تو را به عقدش در آورم ؟ خدا از آسمان اجازه عقد فرموده است . فاطمه عليها السلام از خجالت سكوت كرد و چيزى نگفت.7 پيامبر عليه السلام سكوت او را علامت رضايت دانست و به نزد على عليه السلام آمد و بالبى خندان فرمود: يا على ! يا عروسى چيزى دارى ؟8
سپس جبرئيل عرض كرد: يا رسول الله ! خداوند امر فرمود: بهشت را زينت كنند، درختان آن ميوه آورند و حوريان بهشتى جمال خود را به زيورها آرايش نمايند ملائكه در حوالى بيت المعمور جمع شدند و منبرى از نور كه آدم در روز عرض اسماء9 بر آن بالا رفت نصب نموند. آنگاه جبرئيل گفت : بر من چنين وحى شد: من عقد بستم نيزك خود فاطمه را به على بن ابيطالب و تو نيز براى ملائكه عقد نكاح را بخوان . من عقد نكاح را بر فراز منبر نور خواندم و ملائكه را شاهد اين ازدواج گرفتم .
پس از اتمام عقد، به درخت طوبى امر شد كه ميوه خود را بر ملائكه نثار كند. او با حركتى ميوه هايش را ريخت و ملائكه و حورالعين از آن جمع نموده و از اين نصيب به خود افتخار كردند. من (جبرئيل ) اينك ماءمور شدم كه به تو ابلاغ كنم تا در زمين نيز عقد ازدواج ميان آن دور را منعقد گرانى10
هنگامى كه همه فرشتگان حاضر شدند، به من امر فرمود منبرى از نور بر افرازم و به راحيل دستور داد بر بالاى منبر رود و خطبه ازدواج را ايراد كند و فاطمه عليها السلام را به عقد على عليه السلام در آورد. مهريه آن حضرت را خمس اموال دنيا قرار داد كه تا روز قيامت متعلق به او و فرزندانش باشد. من و ميكائيل شهود، و خداوند ولى عقد بود. به درخت طوبى و سدرة المنتهى دستور داد كه تمام عطرها و زيورهاى خود را بر سر آنان بيفشانند و به تو نيز امر فرموده كه در روى زمين فاطمه عليها السلام را به عقد على عليه السلام در آورى 11
مرج البحرين يلتقيان برزخ لا يبغيان فباى آلا ربكما تكذبان يخ رج منهما اللؤ لؤ و المرجان 12
گفته اند كه درباره تلاقى بحر نبوت و ولايت ، تعين ازدواج حضرت زهرا عليها السلام و حضرت على عليه السلام نازل شده است .
از امام صادق عليه السلام روايت كرده اند كه :
مراد از آيه مرح البحرين يلتقيان تلاقى درياى نبوت و ولايت به واسطه بحر عصمت و طهارت است . اين درياى عميق ، متوازى السطح بوده و برزخ آنها شخصيت رسول الله است كه زودتر از جهان رحلت مى فرمايد.
از آسمان ولايت باران رحمت در زمين عصمت و طهارت مى بارد و مراد از لؤ لؤ و مرجان امام حسن و امام حسين عليه السلام هستند كه از آن مهد عصمت و طهارت به وجود مى آيند. اين دو درياى عميق هيچ يك بر ديگرى طغيان نمى كنند.
بر اساس همين حقيقت ، رسول خدا عليه السلام شخصا در شب زفاف بين اين درياى نبود و ولايت نشست و دست فاطمه عليها السلام را گرفت و در دست على عليه السلام گذاشت و واسطه تلاقى اين دو درياى عميق مواج هدايت و ارشاد شد. 13
رسول خدا عليه السلام فرمود: شمشير براى تو لازم است ، زيرا تو مرد جنگ حتى و با آن در راه خدا جهاد مى كنى . شتر نيز از لوازم زندگى است كه بايد با آن آبكشى نمايى و براى اهل و عيال خود كسب روزى كنى و در مسافرتها براى باربرى استفاده اش كنى ، زره را به عنوان مهر زهراء عليه السلام مى پذيرم .
سپس فرمود: يا على ! آيا مى خواهى تو را را بشارتى بدهم ؟ عرض كرد: بلى يا رسول الله ! پدر و مادرم فداى شما باد. فرمود: تو رابشارت باد كه خداى تعالى فاطمه را در آسمان به تو تزويج نمود پيش از آنكه من او را در زمين به تو تزويج كنم . 15
آن حضرت به على عليه السلام فرمود: اى على خداوند فاطمه را به ازدواج تو در آورد و زمين را مهريه او قرار داد، پس هر كس بر روى زمين راه برود و با تو دشمن باشد راه رفتن او بر روى زمين حرام است . 16
در خبر وارد شده : زمانى كه حضرت رسول اكرم عليه السلام فاطمه عليها السلام را به عقد على عليه السلام در آورد، مالى اندك را به عنوان صداق تعيين فرمود: فاطمه عليها السلام عرض كرد. اى رسول خدا ! دختران مردم نيز شوهر كرده و مقدار كمى به عنوان صداق برايشان تعيين مى گردد، پس فرق بين من و آنان چيست ؟ از شما مى خواهم كه مهريه مرا به على عليه السلام برگردانى و از خداى تعالى بخواهى كه مهريه مرا شفاعت گناهان امت تو قرار دهد. پس جبرئيل در حالى كه با وى كاغذ كوچكى از حرير بود نازل شد كه در آن نوشته شده بود.
خدا تعالى مهريه فاطمه را شفاعت گناهكاران از امت پدرش قرار داد.
در تاريخ زندگى زندگانى حضرت زهراء آمده است كه وقتى به حال احتضار قرار گرفتند، گرفتند، وصيت فرمودند كه آن كاغذ كوچك را روى سينه شان ، در زير كفن قرار دهند. به وصيتشان كه عمل شد فرمودند: به هنگامى كه در قيامت برانگيخته شدم اين كاغذ را به دست مى گيرم و از گناهكاران امت پدرم شفاعت مى كنم
همچنين صفورى در نزهة المجالس نقل مى كند كه : فاطمه زهرا عليها السلام از پدر بزرگوارش رسول اكرم درخواست نمود تا صداق وى را شفاعت راى امت او قرار دهد و اين بانوى بزرگوار زمانى كه بر صراط مى آيند صداق خويشتن را طلب كنند. 17
2-يك دست لباس كتان يمنى .
3-يك پوست گوسفند دباغى نشده .
مهريه فاطمه در آسمان خمس 1/5 زمين تعيين شده ، هر كسى در آن قسمت از روى بغض و عداوت نسبت به فاطمه عليها السلام و فرزندان او، راه برود تا روز قيامت بر او حرام است .
در حديث ديگرى در مناقب از امام باقر عليه السلام روايت شده كه فرود: مهريه حضرت در آسمان پنج يك يك نيم دنيا و ثلث بهشت و چهار رود از رودهاى دنيا، فرات ، نيل ، نهروان و بلخ مقرر شده است . 19
على عليه السلام رخصت داد كه ايشان با رسول خدا صحبت كنند. چون همه در حضور پيغمبر جمع شدند، اول ام سلمه عرض كرد: يا رسول الله ! اگر خديجه زنده بود خاطرش به زفاف فاطمه عليها السلام مسرور مى شد و چشم فاطمه عليها السلام هم به ديدار شوهرش روشن مى گشت . على خواستار همسرش است و ما همه در انتظار اين شادمانى هستيم . چون پيامبر عليه السلام نام خديجه را شنيد اشك در چشمش حلقه زد و فرمود: مانند خديجه كجاست ؟ او بانويى بود كه مرا تصديق كرد آن هنگام كه همه مرا تكذيب مى كردند، او با مالش مرا در دين حق يارى كرد. خداوند به او بشارت داد كه در بهشت قصرى از زمرد كه در آن از همه بلايا مصون است خواهد داشت .
زوجات پيامبر عرض كردند: نام خديجه را به نيكويى نبرديم كه باعث ناراحتى شما گردد. پيامبر عليه السلام فرمود: چرا على خود تقاضاى همسرش را نكرد؟ گفتند حياء مانع در خواست او شده است . پيامبر عليه السلام دستور داد يكى از اطاقها (اطاق ام سلمه ) را تميز و زينت كنند و ام سلمه را ماءمور كارهاى عروسى و زفاف فاطمه عليها السلام كرد و سرانجام عروسى حضرت زهرا عليها السلام واقع گشت .
به راستى كه خداى تعالى پيوند از طريق زناشويى را نسبتى جديد و به صورت امرى فرض قرار داد و همگان را بدان ملزم ساخت و اين گونه فرمود:
اوست كه از آب بشرى آفريد و آن را نژاد و پيوندى قرار داد و پروردگار تو قدرتمند است 20.
پس فرمان خدا به حكم او جريان يابد و حكمش به آنچه مقدر فرموده جارى شود. براى هر حكمتى مقدرى و براى هر مقدرى و براى هر مقدرى مدتى و براى هر مدتى مكتوبى است . هر چه را خدا خواهد محو و هرچه را خدا خواهد ثبت مى كند و اصل همه كتابها نزد اوست ، بارى من شما را گواه مى گيرم كه فاطمه عليها السلام را در برابر چهار صد مثقال نقره به عقد ازدواج على عليه السلام در آوردم اگر او راضى باشد. 21
على عليه السلام برخاست و فرمود: خدا را بر نعمتهايش سپاس مى گويم و شهادت مى دهم كه به غير از او خدايى نيست ، شهادتى كه مرد پسند و رضايت او واقع شود. درود بر محمد عليه السلام ، درودى كه مقام و درجه اش را بالا برد. اى مردم ! خدا ازدواج را براى ما پسنديده و بدان امر نموده است . اى مردم ! رسول خدا، فاطمه را به عقد من در آورد و زره ام را از بابت مهر قبول كرد، از آن حضرت بپرسيد و گواه باشيد.
مسلمانان به پيغمبر عليه السلام كردند: يا رسول الله فاطمه را با على كابين بسته اى ؟ رسول خدا پاسخ دادند: آرى ، پس تمام حضار دست به دعا برداشته و گفتند: خدا اين ازدواج را بر شما مبارك گرداند و در ميان شما دوستى و محبت افكند. 22
آرى مولاى متقيان مقدارى شن در كف اطاق پهن كرد و چوبى در داخل اطاق نصب فرمود كه بر آن مشك و كوزه را آويزان فرمودند. چوب بزرگى را نيز را اين ديوار به آن ديوار به عنوان پرده آويزان نمود، و آنگاه پوست گوسفند را بر روى شن كف اطاق پهن نمود و بالشى از برگ خرما روى آن نهاد، اين تمام چيزهايى بود كه على (علیه السلام) از متاع دنيا و زخارف آن در تزئين اطاق عروسى بهره برده بود. 23
سپس فرمود: پروردگارا ! نيكيهاى خود را براى آن دو و در دو فرزندشان قرار بده پروردگارا ! اين دو، محبوب ترين مخلوق نزد من هستند. خدايا ! آن دو را دوست بدار و من اينان را به تو مى سپارم و فرزندان آنان را نيز از شر شيطان رانده شده در پناه تو قرار مى دهد. 24
خديجه فرمود: گريه من براى آن است كه فاطمه ام كوچك است و من از دنيا مى روم و شب عروسى او را نمى بينم ، همان شبى كه هر دخترى نياز دارد تا زنى همراهيش كند و وظايف وى را به او گوشزد نمايد. از آن مى ترسم و اندوهگينم كه در آن شب زنى نباشد تا فاطمه را همراهى كرده و همدمش باشد. اسماء گفت : اين امر به عهده من ، با خدا پيمان مى بندم كه اگر تا آن وقت زنده ماندم وظيفه شما را در برابر فاطمه زهراء عليها السلام انجام دهم .26
على عليه السلام در شب عروسى ، همسر گراميش فاطمه را نگران و گريان ديد، پرسيد، فاطمه ! چرا ناراحتى ؟
پاسخ داد: يا على ! پيرامون حال و رفتار خويش فكر كردم . به ياد پايان عمر و قبر خويش افتادم كه امروز از خانه پدر به خانه شما منتقل شدم و روزى ديگر از اينجا به طرف قبر و قيامت خواهم رفت . پس تو را به خدا سوگند مى دهم كه بيا تا به نماز بايستيم و با هم در اين شب خدا را عبادت كنيم . 27
لن تنالو البر حتى تنفقوا مما تحبون 28
هرگز به مقام نيكوكاران نخواهيد رسيد تا اينكه از آنچه كه دوست داريد، انفاق كنيد. بنابراين پيراهن نو خود را به او داد.
هنگام زفاف كه فرا رسيد. جبرائيل بهمراه هديه اى از لباسهاى بهشتى كه از سندس سبز بود نازل شده و گفت : اى محمد ! همانا خداوند به تو سلام مى رساند و به من دستور داده كه بر فاطمه عليها السلام سلام كنم . مى خواهم اين لباس را به او بدهم .
حضرت سلام خداوند را به فاطمه عليها السلام ابلاغ نمود و پيراهنى را كه جبرئيل آورده بود بر او پوشانيد. پيامبر خدا (صلى الله عليه وآله ) عبادى خود را نيز بر او پيچاند و جبرئيل او را با بالهاى خود در بر گرفت تا نور آن پيراهن چشمان را خيره نكند. هنگامى كه حضرت فاطمه عليها السلام - با چراغى كه به همراه داشت - در بين زنان كافر كه هر يك شمعى به همراه خود داشتند نشست ، جبرائيل بال خود را به يك سوزد و عبا را برداشت ، انوارى از او تابيد كه مشرق و مغرب را روشن ساخت ، با تابش نور بر ديدگان زنان كافر، كفر از دلهاى آنان بر طرف شده و همگى شهادتين گفتند.29
خداوند تو را از لغزشهاى دنيا و آخرت نگه دارد.
شب زفاف فاطمه عليها السلام و على عليه السلام و رسول خدا عليه السلام كاسه اى طلبيد و غذايى در آن نهار و فرمود: اين متعلق به فاطمه و همسرش مى باشد هنگامى كه خورشيد غروب كردت به ام سلمه فرمود: فاطمه را بياور. ام سلمه مى گويد: رفتم و دست فاطمه را گرفته ، در حالى كه دامنش بر زمين كشيده مى شد و عرق شرم و خجالت از چهره اش جارى بود، او را نزد حضرت آوردم . به خدمت حضرت كه رسيد، از شدت خجالت پايش لغزيد. رسول خدا عليه السلام فرمود: خداوند تو را از لغزشهاى دنيا و آخرت نگه دارد. پيش روى حضرت كه قرار گرفت ، حضرت چادر از صورتش به يك سوزد تا على چهره او را ببيند. 30
سپس پيامبر اكرم(صلى الله عليه وآله ) دست فاطمه را گرفت و در دست على عليه السلام گذاشت و فرمود:
بارك الله لك فى ابنة رسول الله ...
خداوند در مورد دختر رسول خدا به تو بركت دهد .
اى على ، فاطمه همسر نيكى است ، واى فاطمه ، على نيز همسر نيكى است ، پس فرمود: به خانه خود برويد و كارى نكنيد تا من نزد شما بيايم .
آنگاه كه رسول خدا (صلى الله عليه وآله ) وارد خانه على عليه السلام شد به فاطمه عليها السلام فرمود: برخيز و مقدارى آب بياور.
فاطمه برخاست و كاسه اى پر از آب كرده نزد آن حضرت حاضر كرد، پيامبر عليه السلام اندكى از آن آب را به دهان خود ريخت و مضمضه كرد، و آن را در آن ظرف ريخت ، سپس مقدارى از آن آب را بر سر فاطمه عليها السلام ريخت ، و فرمود: به جانب من روكن ، وقتى كه فاطمه عليها السلام به جانب آن حضرت رو كرد، پيامبر (صلى الله عليه وآله ) قدرى از آن آب را به سينه فاطمه پاشيد و مقدارى را هم بين شانه هاى او پاشيد و آنگاه در حق او دعا كرد. 31
دختر عبدالمطلب (عمه هاى پيامبر (صلى الله عليه وآله )) و زنان مهاجر و انصار در اين حركت ، فاطمه عليها السلام را همراهى مى نمودند و زنان پيامبر در حالى كه اشعار مى خواندند، پيشاپيش قافله در حركت بودند.
ام سلمه چنين مى خواند، پيشاپيش قافله در حركت بودند.
ام سلمه چنين مى خواند: اى همقدمان من ! با يارى خدا راه رويد و پروردگار را در هر حال شكر نمائيد. ياد آوريد آنچه را كه پروردگار بر شما انعام فرمود و شما را زا ناراحتيها و آفتها دور نگه داشت . راه برويد با بهترين زنان عالم ، آن زنى كه سزاوار است به او گفته شود: كه فداى تو عمه ها و خاله هاى من .
بعد از او عايشه اشعارى سرود و سپس حفصه چنين گفت:
فاطمه بهترين زنان بشر، آن كسى كه صورتى همچون قرص ماه دارد. پروردگار به فضل خود به آيه هاى سوره زمر تو را بر تمام جهانيان برترى داده است . خداوند تو را به جوانى فاضل تزويج فرمود، على بهترين كسى است كه موجود است .
پس از حفصه ، معاذه (مادر سعبن معاذ) چنين سرود: ماهمراه دختر پيامبر هدايت هستيم كه شرف در او جمع و فراهم شده است ، در قله ارتفاعى بلند مرتبه كه هيچ كس را شبيه و نزديك او نمى بينم . اين قافله به اين صورت در حركت بودند تا اينكه به خانه على عليه السلام رسيدند.
برخى نوشته اند: هرگاه پيامبر (صلى الله عليه وآله ) در خواب قيلوله عرق مى كرد، حضرت فاطمه عليها السلام عرق او را مى گرفت و در شيشه اى مى كرد، اين عرق بوى خوشى داشت كه از آن متصاعد مى شد34.
على عليه السلام مى فرمايد: من به مسجد آمدم ، ديدم جمع كثيرى از صحابه در مسجد حضور دارند و من از اينكه گروهى را دعوت كنم و عده اى را دعوت نكنم شرمگين شدم ، لذا روى بلندى رفته و گفتم : اى مردم ! همگى براى صرف وليمه فاطمه بيائيد. مردم بلند شده و به راه افتادند و من از كثرت جمعيت و كمى غذا خجالت مى كشيدم . چون رسول خدا (صلى الله عليه وآله ) از اين مطلب آگاهى يافت ، فرمود: على جان من از خدا مى خواهم كه اين غذا بركت دهد. پس تمام آن جمعيت از آن غذا خوردند و سير شدند در حالى كه چيزى از غذا كم نشد...
چون آفتاب غروب كرد زوجات پيامبر، فاطمه (علیها السلام ) را زينت و عطر آگين نمودند. پس رسول خدا (صلى الله عليه وآله )، على عليه السلام را در سمت راست و فاطمه عليها السلام را در سمت چپ خود نشانيد و پيشانى آنها را بوسيد. آنگاه دست دخترش را در دست على عليه السلام گذاشت و فرمود: على جان فاطمه همسر خوبى است ، به دخترش نيز فرمود: فاطمه جان ! على شوهر خوبى است ، سپس در حق آنها دعا كرد37.
پيامبر (صلى الله عليه وآله ) 63 درهم ، مقدار پولى را كه براى جهيزيه گذاشت بود چند نفر از ياران و اصحاب و فرمودند: با اين پول براى دخترم آنچه از لوازم خان مورد نياز است تهيه كنيد. آنها به بازار رفته و وسائل مورد نياز را خريدارى كردند كه آن وسائل عبارتند از:
1-دو دست رختخواب از پارچه مصرى ، محتواى يكى از آنها برگ خرما و ديگرى پشم گوسفند بود.
2-فرشى از پوست .
3- بالشى از پشم با درونى از برگ خرما.
4- عبائى خيبرى .
5- مشك آب .
6-دو كوزه و دو ظرف آب . (دو ظرف بزرگ و دو ظرف كوچك)
7-آفتابه .
8-پرده اى از پشم نازك
9- پيراهنى به قيمت 9 درهم .
10- يك روسرى به ارزش چهار درهم .
11- حوله اى سياه رنگ .
12-تختى پوشيده به روتختى .
13- چهار زير دستى از پشم طائف با محتواى از گياهى به نام اذفر.
14- حصيرى بحرينى .
15- دستاس .
16-وسيله و ظرف خضابى از مس .
17- ظرفى براى شير.
18- ظرفى بزرگ براى آب .
وقتى كالاها به نزد پيامبر عليه السلام آورده شد. پيامبر (صلى الله عليه وآله ) با دست آنها را زير و رو كرده و فرمودند: پروردگارا ! بركت ده قومى را كه بيشترين ظرفهايشان گلين است . 39
حضرت اميرالمؤ منين عليه السلام فرمود: اين كار به تقدير است نه به تدبير.
الحكم لله العلى الكبير
فرمان از آن خداوند بلند مرتبه و بزرگ است .
ما را به مال و متاع دنيا نظرى نيست ، مقصود رضاى حق تعالى است . تفاخر ما با اعمال است ، نه با اموال و مباهات ما به كردار است نه به درهم و دينار.
چون على عليه السلام رضاى خود را به حكم و قضاى الهى ظاهر كرد، ندايى به وى رسيد: على ! سر بردار تا قدرت حق را بينى و جهاز دختر محمد (صلى الله عليه وآله ) را بنگرى . حضرت سربلندى كرد، از بالاى سرش تا عرش خدا حجابها برداشته شد و در زير عرش ميدانى وسيع به نظرش آمد. تمام آن ميدان از ناقه هاى بهشتى ، با بارهايى از در و گوهر و مشك و عنبر پر بود. بر هر شترى كنيزكى چون مهر تابان در حالى كه زمام هر شتر به دست غلامى بود، قرار داشت . آنها ندا مى كردند.
هذا جهاز فاطمة بنت محمد المصطفى
اين جهاز فاطمه دختر محمد مصطفى است .
على از مشاهده آن منظره خوشحال شد و به حجره فاطمه عليها السلام آمد. حضرت فاطمه عليها السلام با مشاهده على عليه السلام گفت : اگر چه سرزنش منافقان را درباره ما شنيدى ، اما جهاز ما را عين عيان ديدى . 40
عروس و داماد يكديگر را مى ستايند
شخصيت فاطمه زهراء عليها السلام از همان شب اول ازداوج چنان براى على عليه السلام جلوه مى نمايد، كه وقتى پيامبر اكرم (صلى الله عليه وآله ) فرداى آن شب از على عليه السلام مى پرسد: همسرت را چگونه يافتى ؟ بى درنگ پاسخ مى گويد:
نعم العون على طاعة الله بهترين يار و ياور براى اطاعت و عبوديت خداوند.
همچنين از فاطمه زهراء عليها السلام مى پرسد:
كيف راءيت زوجك ؟ شوهرت را چگونه ديدى ؟
پاسخ داد:
يا ابة خير زوج ؛ اى پدر بهترين شوهر ديدم41.
تصاوير زيبا و مرتبط با اين مقاله
فاطمه عليها السلام مانند شب چهارده بود يا مانند خورشيدى كه ابرگردا گرد او را گرفته باشد واز ابر بيرون آيد. سفيد چهره اى كه ، سفيدى وى آميخته با سرخى بود، با موئى بسيار سياه و شبيه ترين مردم به رسول خدا صلی الله علیه واله.
مادر انس فاطمه سلام الله علیها را اينگونه توصيف مى كند:
فاطمه عليها السلام همچون ماه شب چهارده بود، همچون خورشيدى كه پشت ابر به زيبايى نور افشانى مى كند، يا همچون لحظه اى كه ماه با تمام شكوه از پشت ابر بيرون مى آيد. فاطمه سپيد رو و وجيه ، همواره تبسم دلنشين و نمكين بر لبى داشت و هنگام تبسم دندانهاى سپيد و مرتب و زيبايش بسان دانه هاى مرواريد كه در رشته اى رديف شده باشند نمايان مى گشت .
پيامبر عليه السلام در اين باره فرمود: او را همچون خود ندانيد، فاطمه حوريه اى است در لباس انسان . من هر زمان مشتاق بهشت مى شوم او را مى بوسم . فاطمه زهرا عليها السلام گل است . 1
همچنين نقل كرده اند كه : امام حسين عليه السلام در جريان خواستگارى حسن مثنى فرزند امام حسن عليه السلام از دختر امام حسين عليه السلام (فاطمه يا سكينه )، در جواب فرمود: من فاطمه را راى تو اختيار مى كنم ، زيرا شباهت بيشترى به مادرم فاطمه عليها السلام دختر رسول خدا عليه السلام دارد. او در ديانت تمام شب را بيدار بوده و روز را روزه مى گيرد و شكل و جمال شبيه حورالعين است . 2
خواستگاران فاطمه عليها السلام
عثمان عرض كرد: با توجه به امتيازى كه من بر عبدالرحمن از جهت پيش قدمى و سابقه بيشتر در اسلام دارم ، حاضرم همين مهريه را بپردازم .
پيغمبر اسلام عليه السلام از سخن آنان سخت خشمناك شد و براى آنكه به آنها بفهماند من به مال شما علاقه اى ندارم و داستان ازدواج فاطمه عليها السلام داستان خريد و فروش و مبادله ثروت نيست ، بلكه امرى است خدايى ، مشتى سنگ ريزه برداشته و به طرف عبدالرحمن پاشيد و فرمود: تو خيال مى كنى من بنده پول و ثروتم ، كه بوسيله ثروت خود بر من فخر و مباهات مى كنى و مى خواهى بوسيله پول ازدواج را بر من تحميل كنى ؟
در نقل ابن شهر آشوب به دنبال آن آمده كه آن سنگريزه ها را وقتى پيش عبدالرحمن ريخت به صورت مرجان و جواهرات قيمتى در آمد، كه هر يك از آنها به اندازه قيمت تمام ثروت او بود. پيامبر بدين وسيله به او فهماند كه احتياجى به اين پولها ندارند. 3
على عليه السلام همتاى فاطمه عليها السلام
پيامبر اكرم عليها السلام به من فرمود: اى على ! عده اى از بزرگان قريش مرا در مورد فاطمه عليها السلام سرزنش كرده و گفتند: ما فاطمه را از تو خواستگارى كرديم و موافقت ننمودى و او را به على عليه السلام دادى .
به آنان گفتم : به خدا سوگند، من به نظر شخصى خودم او را به همسرى على در نياوردم ، بلكه خداوند با ازدواج شما مخالفت و با ازدواج على عليه السلام موافقت فرمود. جبرائيل بر من نازل شده و گفت : اى محمد عليه السلام ! همانا خداوند عزوجل مى فرمايد: اگر على عليه السلام را نمى آفريدم براى دخترت فاطمه همتا و همسرى در روى زمين وجود نداشت ، از آدم گرفته تا پايين تر از او. 4
ازدواج دو نور
پيامبر (صلی الله علیه واله) فرمود: چه كسى را به چه كسى ؟
عرض كرد: دخترت فاطمه را به على بن ابى طالب .
پيامبر عليه السلام ديد كه در ميان دو شانه صرصائيل نوشته شده است : هيچ معبود به حقى جز خدا نيست ، محمد رسول خدا و على بن ابى طالب به پا دارند حجت خداوندى است . پيامبر عليه السلام پرسيد: صرصائيل ! از چه زمانى اين كلمات ميان دو شانه ات نوشته است ؟
عرض كرد: دوازده هزار سال پيش از آنكه خدا دنيا را بيافريند. 6
مراسم خواستگارى
يك روز ابوبكر، عمر، سعدبن معاذ و گروهى ديگر در مسجد نشسته بودند و با هم در مورد خواستگارى از حضرت فاطمه عليها السلام صحبت مى كردند و مى گفتند: علت خواستگارى نكردن حضرت على از حضرت فاطمه تهديستى او مى باشد. سپس با هم به سراغ على رفته و حضرت را در نخلستان يكى از انصار كه با شتر آبكش ، درختان خرما را آبيارى مى كرد پيدا كردند.
به او گفتند: يا على ! تو در تمام كمالات بر سايرين برترى دارى و از علاقه رسول خدا عليه السلام به خودت آگاهى ، اشراف و بزرگان قريش براى خواستگارى از فاطمه عليها السلام رفتند ولى پيامبر دست رد سينه آنها زد، گمان مى كنيم كه خدا و رسول فاطمه را براى تو قرار داده اند. شخصى ديگرى قابليت اين افتخار را ندارد.
على عليه السلام فرمود: اى ابابكر ! احساسات و خواسته هاى درونى مرا تحريك نمودى ، به خدا سوگند من نيز خواستگار فاطمه ام ، ولى از مال دنيا چيزى ندارم ، ابوبكر عرض كرد: يا على ! تو مى دانى كه اموال دنيا در نظر خدا و رسول او ارزشى ندارد.
پيشنهاد ابوبكر روح على عليه السلام را تكان داد و عشق درونى او را شعله ور ساخت . به منزل آمد، بدنش را شستشو داد و عباى تميزى بر تن كرد و به خدمت رسول خدا شتافت .
پيامبر در منزل ام سلمه تشريف داشت . على عليه السلام در زد. پيغمبر به ام سلمه فرمود: در را باز كن . كوبنده در شخصى است كه خدا و رسولش او را دوست دارند و او هم خدا و رسولش را دوست دارد.
على عليه السلام وارد منزل شد، سلام كرد و در حضور پيامبر نشست و از خجالت شرش را به زير انداخت . پيامبر عليه السلام سكوت را شكت و فرمود: يا على ! گويا براى حاجتى نزد من آمده اى كه از اظهار آن خجالت مى كشى ؟ عرض كرد: يا رسول الله ! پدر و مادرم فداى تو باد، من در خانه شما بزرگ شدم و از الطاف شما برخوردار گشتم و به بركت وجود شما هدايت شدم . يا رسول الله ! اكنون موقع آن شده كه براى خودم همسرى انتخاب كنم ، اگر صلاح مى دانيد كه دخترت فاطمه عليها السلام را به عقد من در آورى سعادت بزرگى نصيب من شده است .
رسول خدا عليه السلام كه در انتظار چنين پيشنهادى بود، صورتش از سرور و شادمانى بر افروخته شد و فرمود: صبر كن تا از فاطمه اجازه بگيرم . پيامبر عليه السلام نزد فاطمه عليها السلام رفت و فرمود: دخترم ! على را به خوبى مى شناسى ، براى خواستگارى تو آمده است ، آيا اجازه مى دهى تو را به عقدش در آورم ؟ خدا از آسمان اجازه عقد فرموده است . فاطمه عليها السلام از خجالت سكوت كرد و چيزى نگفت.7 پيامبر عليه السلام سكوت او را علامت رضايت دانست و به نزد على عليه السلام آمد و بالبى خندان فرمود: يا على ! يا عروسى چيزى دارى ؟8
مراسم عقد فاطمه عليها السلام در بهشت
سپس جبرئيل عرض كرد: يا رسول الله ! خداوند امر فرمود: بهشت را زينت كنند، درختان آن ميوه آورند و حوريان بهشتى جمال خود را به زيورها آرايش نمايند ملائكه در حوالى بيت المعمور جمع شدند و منبرى از نور كه آدم در روز عرض اسماء9 بر آن بالا رفت نصب نموند. آنگاه جبرئيل گفت : بر من چنين وحى شد: من عقد بستم نيزك خود فاطمه را به على بن ابيطالب و تو نيز براى ملائكه عقد نكاح را بخوان . من عقد نكاح را بر فراز منبر نور خواندم و ملائكه را شاهد اين ازدواج گرفتم .
پس از اتمام عقد، به درخت طوبى امر شد كه ميوه خود را بر ملائكه نثار كند. او با حركتى ميوه هايش را ريخت و ملائكه و حورالعين از آن جمع نموده و از اين نصيب به خود افتخار كردند. من (جبرئيل ) اينك ماءمور شدم كه به تو ابلاغ كنم تا در زمين نيز عقد ازدواج ميان آن دور را منعقد گرانى10
خداوند ولى عقد فاطمه در آسمان
هنگامى كه همه فرشتگان حاضر شدند، به من امر فرمود منبرى از نور بر افرازم و به راحيل دستور داد بر بالاى منبر رود و خطبه ازدواج را ايراد كند و فاطمه عليها السلام را به عقد على عليه السلام در آورد. مهريه آن حضرت را خمس اموال دنيا قرار داد كه تا روز قيامت متعلق به او و فرزندانش باشد. من و ميكائيل شهود، و خداوند ولى عقد بود. به درخت طوبى و سدرة المنتهى دستور داد كه تمام عطرها و زيورهاى خود را بر سر آنان بيفشانند و به تو نيز امر فرموده كه در روى زمين فاطمه عليها السلام را به عقد على عليه السلام در آورى 11
حضرت زهرا عليها السلام مصداق آيه مرج البحرين يلتقيان
مرج البحرين يلتقيان برزخ لا يبغيان فباى آلا ربكما تكذبان يخ رج منهما اللؤ لؤ و المرجان 12
گفته اند كه درباره تلاقى بحر نبوت و ولايت ، تعين ازدواج حضرت زهرا عليها السلام و حضرت على عليه السلام نازل شده است .
از امام صادق عليه السلام روايت كرده اند كه :
مراد از آيه مرح البحرين يلتقيان تلاقى درياى نبوت و ولايت به واسطه بحر عصمت و طهارت است . اين درياى عميق ، متوازى السطح بوده و برزخ آنها شخصيت رسول الله است كه زودتر از جهان رحلت مى فرمايد.
از آسمان ولايت باران رحمت در زمين عصمت و طهارت مى بارد و مراد از لؤ لؤ و مرجان امام حسن و امام حسين عليه السلام هستند كه از آن مهد عصمت و طهارت به وجود مى آيند. اين دو درياى عميق هيچ يك بر ديگرى طغيان نمى كنند.
بر اساس همين حقيقت ، رسول خدا عليه السلام شخصا در شب زفاف بين اين درياى نبود و ولايت نشست و دست فاطمه عليها السلام را گرفت و در دست على عليه السلام گذاشت و واسطه تلاقى اين دو درياى عميق مواج هدايت و ارشاد شد. 13
ازدواج آسمانى
رسول خدا عليه السلام فرمود: شمشير براى تو لازم است ، زيرا تو مرد جنگ حتى و با آن در راه خدا جهاد مى كنى . شتر نيز از لوازم زندگى است كه بايد با آن آبكشى نمايى و براى اهل و عيال خود كسب روزى كنى و در مسافرتها براى باربرى استفاده اش كنى ، زره را به عنوان مهر زهراء عليه السلام مى پذيرم .
سپس فرمود: يا على ! آيا مى خواهى تو را را بشارتى بدهم ؟ عرض كرد: بلى يا رسول الله ! پدر و مادرم فداى شما باد. فرمود: تو رابشارت باد كه خداى تعالى فاطمه را در آسمان به تو تزويج نمود پيش از آنكه من او را در زمين به تو تزويج كنم . 15
زمين ، مهر فاطمه عليها السلام
آن حضرت به على عليه السلام فرمود: اى على خداوند فاطمه را به ازدواج تو در آورد و زمين را مهريه او قرار داد، پس هر كس بر روى زمين راه برود و با تو دشمن باشد راه رفتن او بر روى زمين حرام است . 16
مهريه فاطمه عليها السلام شفاعت از گناهكاران
در خبر وارد شده : زمانى كه حضرت رسول اكرم عليه السلام فاطمه عليها السلام را به عقد على عليه السلام در آورد، مالى اندك را به عنوان صداق تعيين فرمود: فاطمه عليها السلام عرض كرد. اى رسول خدا ! دختران مردم نيز شوهر كرده و مقدار كمى به عنوان صداق برايشان تعيين مى گردد، پس فرق بين من و آنان چيست ؟ از شما مى خواهم كه مهريه مرا به على عليه السلام برگردانى و از خداى تعالى بخواهى كه مهريه مرا شفاعت گناهان امت تو قرار دهد. پس جبرئيل در حالى كه با وى كاغذ كوچكى از حرير بود نازل شد كه در آن نوشته شده بود.
خدا تعالى مهريه فاطمه را شفاعت گناهكاران از امت پدرش قرار داد.
در تاريخ زندگى زندگانى حضرت زهراء آمده است كه وقتى به حال احتضار قرار گرفتند، گرفتند، وصيت فرمودند كه آن كاغذ كوچك را روى سينه شان ، در زير كفن قرار دهند. به وصيتشان كه عمل شد فرمودند: به هنگامى كه در قيامت برانگيخته شدم اين كاغذ را به دست مى گيرم و از گناهكاران امت پدرم شفاعت مى كنم
همچنين صفورى در نزهة المجالس نقل مى كند كه : فاطمه زهرا عليها السلام از پدر بزرگوارش رسول اكرم درخواست نمود تا صداق وى را شفاعت راى امت او قرار دهد و اين بانوى بزرگوار زمانى كه بر صراط مى آيند صداق خويشتن را طلب كنند. 17
مهر حضرت زهراء عليها السلام
2-يك دست لباس كتان يمنى .
3-يك پوست گوسفند دباغى نشده .
مهريه فاطمه عليها السلام در آسمان
مهريه فاطمه در آسمان خمس 1/5 زمين تعيين شده ، هر كسى در آن قسمت از روى بغض و عداوت نسبت به فاطمه عليها السلام و فرزندان او، راه برود تا روز قيامت بر او حرام است .
در حديث ديگرى در مناقب از امام باقر عليه السلام روايت شده كه فرود: مهريه حضرت در آسمان پنج يك يك نيم دنيا و ثلث بهشت و چهار رود از رودهاى دنيا، فرات ، نيل ، نهروان و بلخ مقرر شده است . 19
مدت عقد و عروسى حضرت فاطمه زهرا عليها السلام
على عليه السلام رخصت داد كه ايشان با رسول خدا صحبت كنند. چون همه در حضور پيغمبر جمع شدند، اول ام سلمه عرض كرد: يا رسول الله ! اگر خديجه زنده بود خاطرش به زفاف فاطمه عليها السلام مسرور مى شد و چشم فاطمه عليها السلام هم به ديدار شوهرش روشن مى گشت . على خواستار همسرش است و ما همه در انتظار اين شادمانى هستيم . چون پيامبر عليه السلام نام خديجه را شنيد اشك در چشمش حلقه زد و فرمود: مانند خديجه كجاست ؟ او بانويى بود كه مرا تصديق كرد آن هنگام كه همه مرا تكذيب مى كردند، او با مالش مرا در دين حق يارى كرد. خداوند به او بشارت داد كه در بهشت قصرى از زمرد كه در آن از همه بلايا مصون است خواهد داشت .
زوجات پيامبر عرض كردند: نام خديجه را به نيكويى نبرديم كه باعث ناراحتى شما گردد. پيامبر عليه السلام فرمود: چرا على خود تقاضاى همسرش را نكرد؟ گفتند حياء مانع در خواست او شده است . پيامبر عليه السلام دستور داد يكى از اطاقها (اطاق ام سلمه ) را تميز و زينت كنند و ام سلمه را ماءمور كارهاى عروسى و زفاف فاطمه عليها السلام كرد و سرانجام عروسى حضرت زهرا عليها السلام واقع گشت .
خطبه پيامبر عليه السلام در عقد فاطمه عليها السلام
به راستى كه خداى تعالى پيوند از طريق زناشويى را نسبتى جديد و به صورت امرى فرض قرار داد و همگان را بدان ملزم ساخت و اين گونه فرمود:
اوست كه از آب بشرى آفريد و آن را نژاد و پيوندى قرار داد و پروردگار تو قدرتمند است 20.
پس فرمان خدا به حكم او جريان يابد و حكمش به آنچه مقدر فرموده جارى شود. براى هر حكمتى مقدرى و براى هر مقدرى و براى هر مقدرى مدتى و براى هر مدتى مكتوبى است . هر چه را خدا خواهد محو و هرچه را خدا خواهد ثبت مى كند و اصل همه كتابها نزد اوست ، بارى من شما را گواه مى گيرم كه فاطمه عليها السلام را در برابر چهار صد مثقال نقره به عقد ازدواج على عليه السلام در آوردم اگر او راضى باشد. 21
خطبه عقد حضرت زهرا عليها السلام
على عليه السلام برخاست و فرمود: خدا را بر نعمتهايش سپاس مى گويم و شهادت مى دهم كه به غير از او خدايى نيست ، شهادتى كه مرد پسند و رضايت او واقع شود. درود بر محمد عليه السلام ، درودى كه مقام و درجه اش را بالا برد. اى مردم ! خدا ازدواج را براى ما پسنديده و بدان امر نموده است . اى مردم ! رسول خدا، فاطمه را به عقد من در آورد و زره ام را از بابت مهر قبول كرد، از آن حضرت بپرسيد و گواه باشيد.
مسلمانان به پيغمبر عليه السلام كردند: يا رسول الله فاطمه را با على كابين بسته اى ؟ رسول خدا پاسخ دادند: آرى ، پس تمام حضار دست به دعا برداشته و گفتند: خدا اين ازدواج را بر شما مبارك گرداند و در ميان شما دوستى و محبت افكند. 22
تزيين اطاق عروسى
آرى مولاى متقيان مقدارى شن در كف اطاق پهن كرد و چوبى در داخل اطاق نصب فرمود كه بر آن مشك و كوزه را آويزان فرمودند. چوب بزرگى را نيز را اين ديوار به آن ديوار به عنوان پرده آويزان نمود، و آنگاه پوست گوسفند را بر روى شن كف اطاق پهن نمود و بالشى از برگ خرما روى آن نهاد، اين تمام چيزهايى بود كه على (علیه السلام) از متاع دنيا و زخارف آن در تزئين اطاق عروسى بهره برده بود. 23
دعاى پيامبر عليه السلام در شب عروسى حضرت فاطمه عليها السلام
سپس فرمود: پروردگارا ! نيكيهاى خود را براى آن دو و در دو فرزندشان قرار بده پروردگارا ! اين دو، محبوب ترين مخلوق نزد من هستند. خدايا ! آن دو را دوست بدار و من اينان را به تو مى سپارم و فرزندان آنان را نيز از شر شيطان رانده شده در پناه تو قرار مى دهد. 24
اءسماء بنت عميس25 عهده دار شب زفاف فاطمه عليها السلام
خديجه فرمود: گريه من براى آن است كه فاطمه ام كوچك است و من از دنيا مى روم و شب عروسى او را نمى بينم ، همان شبى كه هر دخترى نياز دارد تا زنى همراهيش كند و وظايف وى را به او گوشزد نمايد. از آن مى ترسم و اندوهگينم كه در آن شب زنى نباشد تا فاطمه را همراهى كرده و همدمش باشد. اسماء گفت : اين امر به عهده من ، با خدا پيمان مى بندم كه اگر تا آن وقت زنده ماندم وظيفه شما را در برابر فاطمه زهراء عليها السلام انجام دهم .26
ياد قبر قيامت در شب عروسى
على عليه السلام در شب عروسى ، همسر گراميش فاطمه را نگران و گريان ديد، پرسيد، فاطمه ! چرا ناراحتى ؟
پاسخ داد: يا على ! پيرامون حال و رفتار خويش فكر كردم . به ياد پايان عمر و قبر خويش افتادم كه امروز از خانه پدر به خانه شما منتقل شدم و روزى ديگر از اينجا به طرف قبر و قيامت خواهم رفت . پس تو را به خدا سوگند مى دهم كه بيا تا به نماز بايستيم و با هم در اين شب خدا را عبادت كنيم . 27
پيراهن عروسى به بينوايى هديه مى شود
لن تنالو البر حتى تنفقوا مما تحبون 28
هرگز به مقام نيكوكاران نخواهيد رسيد تا اينكه از آنچه كه دوست داريد، انفاق كنيد. بنابراين پيراهن نو خود را به او داد.
هنگام زفاف كه فرا رسيد. جبرائيل بهمراه هديه اى از لباسهاى بهشتى كه از سندس سبز بود نازل شده و گفت : اى محمد ! همانا خداوند به تو سلام مى رساند و به من دستور داده كه بر فاطمه عليها السلام سلام كنم . مى خواهم اين لباس را به او بدهم .
حضرت سلام خداوند را به فاطمه عليها السلام ابلاغ نمود و پيراهنى را كه جبرئيل آورده بود بر او پوشانيد. پيامبر خدا (صلى الله عليه وآله ) عبادى خود را نيز بر او پيچاند و جبرئيل او را با بالهاى خود در بر گرفت تا نور آن پيراهن چشمان را خيره نكند. هنگامى كه حضرت فاطمه عليها السلام - با چراغى كه به همراه داشت - در بين زنان كافر كه هر يك شمعى به همراه خود داشتند نشست ، جبرائيل بال خود را به يك سوزد و عبا را برداشت ، انوارى از او تابيد كه مشرق و مغرب را روشن ساخت ، با تابش نور بر ديدگان زنان كافر، كفر از دلهاى آنان بر طرف شده و همگى شهادتين گفتند.29
خداوند تو را از لغزشهاى دنيا و آخرت نگه دارد.
شب زفاف فاطمه عليها السلام و على عليه السلام و رسول خدا عليه السلام كاسه اى طلبيد و غذايى در آن نهار و فرمود: اين متعلق به فاطمه و همسرش مى باشد هنگامى كه خورشيد غروب كردت به ام سلمه فرمود: فاطمه را بياور. ام سلمه مى گويد: رفتم و دست فاطمه را گرفته ، در حالى كه دامنش بر زمين كشيده مى شد و عرق شرم و خجالت از چهره اش جارى بود، او را نزد حضرت آوردم . به خدمت حضرت كه رسيد، از شدت خجالت پايش لغزيد. رسول خدا عليه السلام فرمود: خداوند تو را از لغزشهاى دنيا و آخرت نگه دارد. پيش روى حضرت كه قرار گرفت ، حضرت چادر از صورتش به يك سوزد تا على چهره او را ببيند. 30
سپس پيامبر اكرم(صلى الله عليه وآله ) دست فاطمه را گرفت و در دست على عليه السلام گذاشت و فرمود:
بارك الله لك فى ابنة رسول الله ...
خداوند در مورد دختر رسول خدا به تو بركت دهد .
اى على ، فاطمه همسر نيكى است ، واى فاطمه ، على نيز همسر نيكى است ، پس فرمود: به خانه خود برويد و كارى نكنيد تا من نزد شما بيايم .
آنگاه كه رسول خدا (صلى الله عليه وآله ) وارد خانه على عليه السلام شد به فاطمه عليها السلام فرمود: برخيز و مقدارى آب بياور.
فاطمه برخاست و كاسه اى پر از آب كرده نزد آن حضرت حاضر كرد، پيامبر عليه السلام اندكى از آن آب را به دهان خود ريخت و مضمضه كرد، و آن را در آن ظرف ريخت ، سپس مقدارى از آن آب را بر سر فاطمه عليها السلام ريخت ، و فرمود: به جانب من روكن ، وقتى كه فاطمه عليها السلام به جانب آن حضرت رو كرد، پيامبر (صلى الله عليه وآله ) قدرى از آن آب را به سينه فاطمه پاشيد و مقدارى را هم بين شانه هاى او پاشيد و آنگاه در حق او دعا كرد. 31
همراهى فرشتگان در عروسى فاطمه عليها السلام
اشعار زنان پيامبر (صلى الله عليه وآله ) در عروسى فاطمه عليها السلام
دختر عبدالمطلب (عمه هاى پيامبر (صلى الله عليه وآله )) و زنان مهاجر و انصار در اين حركت ، فاطمه عليها السلام را همراهى مى نمودند و زنان پيامبر در حالى كه اشعار مى خواندند، پيشاپيش قافله در حركت بودند.
ام سلمه چنين مى خواند، پيشاپيش قافله در حركت بودند.
ام سلمه چنين مى خواند: اى همقدمان من ! با يارى خدا راه رويد و پروردگار را در هر حال شكر نمائيد. ياد آوريد آنچه را كه پروردگار بر شما انعام فرمود و شما را زا ناراحتيها و آفتها دور نگه داشت . راه برويد با بهترين زنان عالم ، آن زنى كه سزاوار است به او گفته شود: كه فداى تو عمه ها و خاله هاى من .
بعد از او عايشه اشعارى سرود و سپس حفصه چنين گفت:
فاطمه بهترين زنان بشر، آن كسى كه صورتى همچون قرص ماه دارد. پروردگار به فضل خود به آيه هاى سوره زمر تو را بر تمام جهانيان برترى داده است . خداوند تو را به جوانى فاضل تزويج فرمود، على بهترين كسى است كه موجود است .
پس از حفصه ، معاذه (مادر سعبن معاذ) چنين سرود: ماهمراه دختر پيامبر هدايت هستيم كه شرف در او جمع و فراهم شده است ، در قله ارتفاعى بلند مرتبه كه هيچ كس را شبيه و نزديك او نمى بينم . اين قافله به اين صورت در حركت بودند تا اينكه به خانه على عليه السلام رسيدند.
استفاده كردن حضرت از بوى خوش
برخى نوشته اند: هرگاه پيامبر (صلى الله عليه وآله ) در خواب قيلوله عرق مى كرد، حضرت فاطمه عليها السلام عرق او را مى گرفت و در شيشه اى مى كرد، اين عرق بوى خوشى داشت كه از آن متصاعد مى شد34.
شادمانى ملائكه در عروسى فاطمه عليها السلام
وليمه عروسى حضرت فاطمه عليها السلام
على عليه السلام مى فرمايد: من به مسجد آمدم ، ديدم جمع كثيرى از صحابه در مسجد حضور دارند و من از اينكه گروهى را دعوت كنم و عده اى را دعوت نكنم شرمگين شدم ، لذا روى بلندى رفته و گفتم : اى مردم ! همگى براى صرف وليمه فاطمه بيائيد. مردم بلند شده و به راه افتادند و من از كثرت جمعيت و كمى غذا خجالت مى كشيدم . چون رسول خدا (صلى الله عليه وآله ) از اين مطلب آگاهى يافت ، فرمود: على جان من از خدا مى خواهم كه اين غذا بركت دهد. پس تمام آن جمعيت از آن غذا خوردند و سير شدند در حالى كه چيزى از غذا كم نشد...
چون آفتاب غروب كرد زوجات پيامبر، فاطمه (علیها السلام ) را زينت و عطر آگين نمودند. پس رسول خدا (صلى الله عليه وآله )، على عليه السلام را در سمت راست و فاطمه عليها السلام را در سمت چپ خود نشانيد و پيشانى آنها را بوسيد. آنگاه دست دخترش را در دست على عليه السلام گذاشت و فرمود: على جان فاطمه همسر خوبى است ، به دخترش نيز فرمود: فاطمه جان ! على شوهر خوبى است ، سپس در حق آنها دعا كرد37.
ميخك و سنبل ، گلهاى عروسى
جهاز حضرت صديقه طاهره عليها السلام
پيامبر (صلى الله عليه وآله ) 63 درهم ، مقدار پولى را كه براى جهيزيه گذاشت بود چند نفر از ياران و اصحاب و فرمودند: با اين پول براى دخترم آنچه از لوازم خان مورد نياز است تهيه كنيد. آنها به بازار رفته و وسائل مورد نياز را خريدارى كردند كه آن وسائل عبارتند از:
1-دو دست رختخواب از پارچه مصرى ، محتواى يكى از آنها برگ خرما و ديگرى پشم گوسفند بود.
2-فرشى از پوست .
3- بالشى از پشم با درونى از برگ خرما.
4- عبائى خيبرى .
5- مشك آب .
6-دو كوزه و دو ظرف آب . (دو ظرف بزرگ و دو ظرف كوچك)
7-آفتابه .
8-پرده اى از پشم نازك
9- پيراهنى به قيمت 9 درهم .
10- يك روسرى به ارزش چهار درهم .
11- حوله اى سياه رنگ .
12-تختى پوشيده به روتختى .
13- چهار زير دستى از پشم طائف با محتواى از گياهى به نام اذفر.
14- حصيرى بحرينى .
15- دستاس .
16-وسيله و ظرف خضابى از مس .
17- ظرفى براى شير.
18- ظرفى بزرگ براى آب .
وقتى كالاها به نزد پيامبر عليه السلام آورده شد. پيامبر (صلى الله عليه وآله ) با دست آنها را زير و رو كرده و فرمودند: پروردگارا ! بركت ده قومى را كه بيشترين ظرفهايشان گلين است . 39
جهاز فاطمه عليها السلام در عرض خداوند
حضرت اميرالمؤ منين عليه السلام فرمود: اين كار به تقدير است نه به تدبير.
الحكم لله العلى الكبير
فرمان از آن خداوند بلند مرتبه و بزرگ است .
ما را به مال و متاع دنيا نظرى نيست ، مقصود رضاى حق تعالى است . تفاخر ما با اعمال است ، نه با اموال و مباهات ما به كردار است نه به درهم و دينار.
چون على عليه السلام رضاى خود را به حكم و قضاى الهى ظاهر كرد، ندايى به وى رسيد: على ! سر بردار تا قدرت حق را بينى و جهاز دختر محمد (صلى الله عليه وآله ) را بنگرى . حضرت سربلندى كرد، از بالاى سرش تا عرش خدا حجابها برداشته شد و در زير عرش ميدانى وسيع به نظرش آمد. تمام آن ميدان از ناقه هاى بهشتى ، با بارهايى از در و گوهر و مشك و عنبر پر بود. بر هر شترى كنيزكى چون مهر تابان در حالى كه زمام هر شتر به دست غلامى بود، قرار داشت . آنها ندا مى كردند.
هذا جهاز فاطمة بنت محمد المصطفى
اين جهاز فاطمه دختر محمد مصطفى است .
على از مشاهده آن منظره خوشحال شد و به حجره فاطمه عليها السلام آمد. حضرت فاطمه عليها السلام با مشاهده على عليه السلام گفت : اگر چه سرزنش منافقان را درباره ما شنيدى ، اما جهاز ما را عين عيان ديدى . 40
عروس و داماد يكديگر را مى ستايند
شخصيت فاطمه زهراء عليها السلام از همان شب اول ازداوج چنان براى على عليه السلام جلوه مى نمايد، كه وقتى پيامبر اكرم (صلى الله عليه وآله ) فرداى آن شب از على عليه السلام مى پرسد: همسرت را چگونه يافتى ؟ بى درنگ پاسخ مى گويد:
نعم العون على طاعة الله بهترين يار و ياور براى اطاعت و عبوديت خداوند.
همچنين از فاطمه زهراء عليها السلام مى پرسد:
كيف راءيت زوجك ؟ شوهرت را چگونه ديدى ؟
پاسخ داد:
يا ابة خير زوج ؛ اى پدر بهترين شوهر ديدم41.
پی نوشت ها
1- ريحانه خانه وحى ، ص 269
2- فاطمه زهراء شادمانى دل پيامبر، ص 456
3- مناقب ، ج 3 ص 345
4- فاطمه زهراء شادمانى دل پيامبر عليه السلام ، ص 126 به نقل از: بحار ج 43 ص 92
5- برخى ازحقايق ملكوتى فقط براى خود پيامبر مشهود بوده و نه براى كسانى كه حتى نزد پيامبر حضور داشته اند.
6- فرهنگ جامع سخنان امام حسين عليه السلام ص 77 - 76
7- بنابر روايتى ديگر فرمود: خشنودم به آنچه كه خدا و پيامبر او براى من رضايت دادند. باز بنابر روايتى ديگر فرمود: اى رسول خدا تو از من سزاوارترى كه اظهار نظرى كنى .
8- بحارالانوار، ج 43 ص 127
9- اشاره به اايه : وعلم اادم الاسماء كلها ، بقره / 31
10- چهارده معصوم ، ص 259
11- فاطمه زهراء شادمانى دل پيامبر، ص 610، به نقل از: دلائل الامة ، ص 13 - 12
12- الرحمن / 19. اوست كه دو دريا (ى پر گوهر علم و حلم على (ع ) و فاطمه (س ) يا درياى آب شور و گوارا) را بهم آميخت (تا مختلط شدند و ميان اان دو دريا (اى رسول ) برزخ و فاطمه ايست كه تجاوز به حدود يكديگر نمى كنند الا اى جن و انس كدامين نعمتهاى خدايت را انكار مى كنيد از آن دو دريا (دو گوهر حسن و حسين پديد آورد و يا) لؤ لؤ و مرجان گرانبها بيرون آورد.
13- زندگاين چهارده معصوم ، ص 218
14- نهج البلاغه ، حكمت 82.
15- كشف الغمه ، ص 106
16- بحار، ج 43 ص 145
17- فاطمه الزهراء من المهد الى الحد، ص 160 - 159
18- بانصد درهم معدل 400 مثقال نقره خالص بود كه بهفرموده پيامبر: چنين مهريه اى را خداوند معين نمود تا براى امت اسلام سنت باشد و 400 مثال نقره در آن زمان معادل (5/2) دو ونيم مثقال و طلاى ناب وبد. - ناسخ التواريخ ، ج 4، كتاب دوم ص 39 - 38
19- زندگى حضرت فاطمه عليها السلام و دختران آن حضرت ص 48
20- فرقان / 25
21- زندگانى حضرت فاطمه و دختران آن حضرت ، ص 50
22- بانوى نمونه اسلام فاطمه زهرا، ص 56 به نقل از بحارالانوار، ج 43 ص 92
23- فاطمه زهرا عليها السلام از ولادت تا شهادت ، ص 163
24- فاطمه زهراء از ولايت تا شهادت ، ص 170
25- اسماء نبت عميس يكى از زنانى بود كه توفيق همراهى و همرازى با فاطمه زهراء عليها السلام را يافت . او زنى شايتسه و مهاجر، عالمه ، و محدثه ، بهشتى ، همسر و مادر دو شهيد، بسيار عاقل ، هشيار و نجيب بود. او مطيع و محرم رسول خدا عليه السلام و ماءنوس و همراه زهرا عليها السلام و مدافع على عليه السلام بود.
او به امر رسول خدا همراه شوهرش به حبشه مهارجت كرد و حضرت رسول به خلوت ، خبر شهادت امام حسين عليه السلام را به او داد.
او تنها زنى بود كه به وصيت حضرت زهرا عليها السلام در غسل او شركت داشت و در اواپسين لحظات بر بالين حضرت حاضر و در دوران بيماريش همدم او بود. كسى كه بعد از رحلت رسول خدا عليه السلام در ايمام بيمارى حضرت با نشان دادن تابوت به فاطمه عليها السلام لبخندى برلبهاى حضرت زهرا عليها السلام نشاند.
او در جريان فدك ، بر حقانيت گفتار زهرا عليها السلام و عليه شوهرش (ابوبكر) شهادت داد. پس از شهادت فاطمه عليها السلام از ورود عيشه به خانه آن حضرت ممانعت كرد و در جواب اعتراض اانان گفت : خود حضرت چنين خواسته است .
او همراه مدافع على عليه السلام بود، چه آنگاه كه در خانه او و چه در خانه دشمن او بود. توطئه خلفاء را براى را براى گشتن على عليه السلام به او خبر داد و فرزندش محمد را دشمن پدر (ابوبكر) و محبت على عليه السلام پروراند. زمانى كه در خانه على عليه السلام حضور داشت ، احاديث و فضائل او را نشر مى داد. از آن حضرت فرزندى آورد كه در كربلا در ركاب امام حسين عليه السلام شهيد شد. فرهنگ فاطميه ص 64 - 62
26- فاطمه زهرا از ولايت تا شهادت ، ص 133
27- فرهنگ سخنان فاطمه زهراء (س ) ص 20 به نقل از: ارشاد شيخ مفيد، ج 1 ص 270
28- آل عمران / 92
29- فاطمه زهراء شادماين دل پيامبر، ص 638 / نزهة المجالس ؛: ج 2: ص 226، به نقل از احقاق الحق ، ج 10، ص 402
30- بحارالانوار، ج 43، ص 96 - 95 / فاطمه زهراء شادمانى دل پيامبر، ص 631
31- بيت الاحزان تص 59
32- فاطمه زهرا شادمانى دل پيامبر، ص 632 / به نقل از: امالى شيخ صدوق ج 1، ص 264 - 263 جزو دهم .
33- دحية بن حليفه كلبى همشير پيامبر (صلى الله عليه وآله ) و از ياران آن حضرت و از پيشقدمان به اسلام بود، جمال بسيار زيبائى داشت ، شايد به همين منظور بسيارى از اوقات جبرئيل به صورت دحيه كلبى بر پيامبر نازل مى شد، پيامبر وقتى با جبرئيل صحبت مى كرد ناظرين خيال مى كردند كه آن حضرت با دحيه كلبى سخن مى گويد.
34- بحارالانوار، ج 43، ص 114
35- او بركه نام داشت و ثعلبه پدرش بود. او خانه زاد خاندان رسالت بود. رسول خدا (صلى الله عليه وآله ) وى را به عقد زيد بن حارثه در ااورد و اسامة بن زيدرا به دنيا آورد. اسامه همان كسى بود كه از جانب پيامبر (صلى الله عليه وآله ) عهده دار فرماندهى سپاه اسلام شد. آمنه مادر پيامبر، ص 184.
بنا به نوشته بنت الشاطى ام ايمن ، حبشى بود و در سفر يثرب همراه آمنه و حضرت محمد (صلى الله عليه وآله ) بود، همان سفرى كه در مراجعت از آن ، آمنه در ابوااز دنيا رحلت مى كند و ام ايمن سرپرستى پيامبر (صلى الله عليه وآله ) را در ادامه مسافرت به عهده مى گيرد. پيامبر (صلى الله عليه وآله ) در طول زندگيش با ديدن ام ايمن به ياد مادرش مى افتاد و مى فرمودن پس از مرگ مادرم آمنه ام ايمن را مادر خود مى دانم شرح نهج البلاغه ابن ابى الحديد، ج 16 ص 216.
او داريا كملات اخلاقى و نفسانى بسيار بلايى است و بارها مورد مدح پيامبر قرار گرفت . ام ايمن گرچه آزاده بود، اما به خاطر آن همه سفارشهايى كه رسول خدا (صلى الله عليه وآله ) در حق زهراءداشت ، خود به خدمت زهراء عليها السلام در آمد تا به كمالى رسد، او انصاف و ايثار و شهادت را در اين خانه تجربه كرد و آنگاه كه على عليه السلام را براى بيعت به مسجد بردند، در مسجد در برابر همه فرياد اعتراض سرداد و بى پروا خلفا را اهل نفاق خواند. آنگاه كه فدك را غصب كردند در برابر استبداد خلفا ايستاد و شجاعانه عليه آنان شهادت داد، او بعد از شهادت زهراء عليها السلام از فراق او و براى اعتراض به خلفا و رساندن پيام مظلوميت على و زهرا عليها السلام از مدينه هجرت كرد و آنقدر در فراق يار و مظلوميت او سخت كه خيلى زود به معشوق پيوست و از تنهايى در آمد. سلام و رضوان خدا بر او باد.
36- نزهة المجالس ، ج 2، ص 223 / فاطمه الزهراء من المهد الى الحد، ص 154
37- بحارالانوار، ج 43
38- جلوه هاى رفتارى حضرت زهراء، ص 150 / غذراء انصارى .
39- فاطمه زهراء از ولادت تا شهادت ، ص 156
40- فضائل الزهراء ص 103 - 102
41- فرهنگ سخنان فاطمه زهراء، ص 19، / رياحين الشريعه ، ج 1: ص 101، / به نقل از: بحارالانوار، ج 43 ص 133
تصاوير زيبا و مرتبط با اين مقاله