مقدمه:

مسؤولیت انسان نسبت‏به سرنوشت‏خود و جامعه از ارزشهای مسلم دین اسلام می‏باشد . و این امر در آیات و روایات و سیره مسلمین مورد تاکید قرار گرفته است . بنابراین مشارکت افراد در تصمیمات سیاستگذاری، اداره امور اجتماع و تعیین کارگزاران از حقوق و مسؤولیتهای اولیه هر مسلمانی به حساب می‏آید .
از این رو افراد در جامعه اسلامی دارای توانایی انتخاب نسبت‏به سرنوشت جمعی خویش بوده و آزادی سیاسی مولود اختیاری است که خداوند ارزانی داشته است . و انقلاب اسلامی که به رهبری حضرت امام خمینی (ره) و پشتیبانی مردم به پیروزی رسید و زمینه مشارکت امت و اداره امور کشور را متکی به آراء عمومی مردم نهاد و به همین جهت جمهوری اسلامی ایران در همه پرسی 12 فروردین 1358 (ه . ش) به تایید ملت همیشه در صحنه ایران رسید .
در اصل پنجاه و ششم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران چنین آمده است:
«حاکمیت مطلق بر جهان و انسان از آن خداست، و هم او انسان را بر سرنوشت اجتماعی حاکم ساخته است . هیچ‏کس نمی‏تواند این حق الهی را از انسان سلب کند یا در خدمت منافع فرد یا گروهی خاص قرار دهد و ملت این حق خدادادی را از طرقی که در اصول بعد می‏آید اعمال می‏کند .» (1)
حضرت امام (ره) در این مورد چنین می‏فرماید: «مردم در انتخابات آزادند و احتیاج به قیم ندارند و هیچ فرد یا گروه و دسته‏ای حق تحمیل فرد یا افرادی را به مردم ندارند . جامعه اسلامی ایران که با درایت و رشد سیاسی خود جمهوری اسلامی و ارزشهای والای آن و حاکمیت قوانین خدا را پذیرفته‏اند و به این بیعت و این پیمان بزرگ وفادار مانده‏اند . . .» (2)
در آستانه ششمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی هستیم . اهمیت و جایگاه مجلس شورای اسلامی و نقش حضور مردم در صحنه بر همه روشن است . هر چه از عمر پر برکت جمهوری اسلامی ایران می‏گذرد و مردم متعهد و انقلابی ایران اسلامی به اهمیت‏حضور و نقش تعیین کننده خود در تمامی صحنه‏های انقلاب، آگاهتر می‏شوند و راز دوام و بقاء انقلاب خود را بهتر در می‏یابند .
از آغاز انقلاب اسلامی تا کنون یکی از اهداف شوم استکبار جهانی دورکردن مردم از صحنه‏های انقلاب بوده و به انواع ترفندها متوسل شده‏اند ولی به لطف خداوند تبارک و تعالی ملت‏شریف و سرافراز ایران با حضور عظیم خود در صحنه‏های گوناگون انقلاب این حقیقت را به اثبات رسانیده‏اند که از وحدت و انسجام آنان چیزی کم نشده و استکبار و مزدوران آنان تا ابد حسرت گسستن اتحاد و یکپارچگی ملت ما را به گور خواهند برد .
حضرت امام (ره) ضمن اشاره به وضعیت مجلس قبل از انقلاب اسلامی به اهمیت مجلس شورای اسلامی و نقش مردم چنین می‏فرماید:
«ما دیدیم که اسلام و کشور ایران چه صدمات بسیار غم انگیزی از مجلس شورای غیر صالح و منحرف از بعد از مشروطه تا عصر رژیم جنایتکار پهلوی و از هر زمان بدتر و خطرناکتر در این رژیم تحمیلی فاسد (پهلوی) خورد چه مصیبتها و خسارتهای جان فرسا از این جنایتکاران بی ارزش و نوکر مآب به کشور و ملت وارد شد . از بعد از مشروطه هیچگاه به قانون اساسی عمل نشده، . . . اکنون که با عنایت پروردگار و همت ملت عظیم الشان سرنوشت کشور به دست مردم افتاده و وکلاء از خود مردم و با انتخاب خودشان بدون دخالت دولت و خان‏های ولایات به مجلس شورای اسلامی راه یافتند و امید است که با تعهد آنها به اسلام و مصالح کشور جلوگیری از هر انحراف بشود» (3)
حضرت امام در ادامه آن مطلب می‏فرماید:
«اکنون که بحمدالله موانع رفع گردیده و فضای آزاد برای دخالت همه طبقات پیش آمده است هیچ عذری باقی نمانده و از گناهان بزرگ نابشخودنی، مسامحه در امر مسلمین است . هر کس به مقدار توانش و حیطه نفوذش لازم است در خدمت اسلام و میهن باشد و با جدیت از نفوذ وابستگان استعمار و منحرفان از مکتب بزرگ اسلام جلوگیری نمایند و بدانند که مخالفین اسلام و کشورهای ابرقدرت چپاولگر بین المللی هستند با تدریج و ظرافت در کشور ما و کشورهای اسلامی رخنه و با دست افراد خود ملتها، کشورها را به دام استثمار می‏کشانند باید با هوشیاری مراقب باشید و با احساس اولین قدم نفوذی به مقابله برخیزید و به آنها مهلت ندهید .» (4)
بنابراین همه مردم در سرنوشت جامعه خویش مسؤول هستند و هیچ عذر و بهانه‏ای از کسی پذیرفته نیست که نسبت‏به سرنوشت اداره امور جامعه اسلامی بی تفاوت باشد و بی تفاوت بودن و کناره‏گیری نسبت‏به سرنوشت اداره امور جامعه از گناهان کبیره محسوب می‏شود . پس همه مردم باید خود را دخیل و سهیم در اداره امور جامعه بدانند و هر کس به هر اندازه‏ای که توان دارد نسبت‏به سرنوشت جامعه اسلامی تلاش نماید و حضور تک تک مردم در صحنه‏های سیاسی و اجتماعی جامعه اسلامی به عنوان یک وظیفه شرعی، عقلی و سیاسی می‏باشد . و مطمئن باشیم که حضور گسترده مردم در صحنه‏های مختلف، دشمن را ناامید و انقلاب را بیمه می‏کند .

1) وظیفه و نقش مردم در انتخابات از دیدگاه امام خمینی (ره):

از دیدگاه حضرت امام (ره) جایگاه و نقش مردم در انتخابات، اساسی، حساس و تعیین کننده است . در زیر وظایف مردم نسبت‏به انتخابات را به فهرست ذکر می‏کنیم:
الف: شرکت فعالانه در انتخابات:
حضرت امام (ره) همه آحاد ملت را به شرکت در انتخابات فرا می‏خوانند:
«وصیت من به ملت‏شریف آن است که در تمامی انتخابات چه انتخابات رئیس جمهور و چه نمایندگان مجلس شورای اسلامی و . . . در صحنه باشند و اشخاصی را که انتخاب می‏کنند روی ضوابطی باشد که اعتبار می‏شود . عدم دخالت مردم، از مراجع و علماء بزرگ تا طبقه بازاری و کشاورز و کارگر و کارمند، همه و همه مسؤول سرنوشت کشور و اسلام می‏باشند، چه در نسل حاضر و چه در نسلهای آینده، و چه بسا که در بعض مقاطع عدم حضور و مسامحه گناهی باشد که در راس گناهان کبیره است . پس علاج واقعه را قبل از وقوع باید کرد و الا کار از دست همه خارج خواهد شد و این حقیقتی است که بعد از مشروطه لمس نموده‏اید و نموده‏ایم . چه علاجی بالاتر و والاتر از آن نیست که ملت در سرتاسر کشور در
کارهائی که محول به اوست‏بر طبق ضوابط اسلامی و قانون اساسی انجام دهد .» (5)
پس همه اقشار ملت در سرنوشت کشور اسلامی خود مسؤول هستند . و لذا همه باید شرکت در انتخابات را بعنوان یک وظیفه شرعی و قانونی خود بدانیم و بدون هیچگونه درنگ و مسامحه‏ای در صحنه‏های حساس انقلاب حضور فعال داشته باشیم و بدانیم که اگر به خاطر عدم حضور ما در سرنوشت جامعه، ضربه‏ای به انقلاب وارد شود همه ملت در پیشگاه خداوند و شهدای عزیز مسؤول خواهند بود . حضرت امام (ره) در این زمینه چنین می‏فرماید:
«اگر خدای نخواسته بر اسلام یا کشور اسلامی از ناحیه عدم دخالت در سرنوشت جامعه لطمه و صدمه‏ای وارد شود، یک یک تمام ملت در پیشگاه خدای قهار توانا مسؤول خواهیم بود و نسل‏های آینده که ممکن است از کناره‏گیری‏های کنونی مورد هزار گونه تجاوز واقع شوند ما را نبخشند . یکی از وظایف مهم شرعی و عقلی ما برای حفظ اسلام و مصالح کشور حضور در حوزه‏های انتخابیه و رای دادن به نمایندگان صالح و کاردان و مطلع بر اوضاع سیاسی جهان و سایر چیزهایی که کشور به آنها احتیاج دارد می‏باشد و مجلس محتاج به متخصصین رشته‏های مختلفی است که کشور احتیاج به آنها دارد . (6)
و در اصل ششم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران چنین آمده است:
«در جمهوری اسلامی ایران امور کشور باید به اتکاء آراء عمومی اداره شود، از انتخابات، انتخابات رئیس جمهور، نمایندگان مجلس شورای اسلامی، اعضای شورای اسلامی و نظایر اینها یا از همه پرسی در مواردی که در اصول دیگر این قانون معین می‏گردد .» (7)
پس نقش حضور مردم در سرنوشت جامعه امری روشن و واضح است و در جمهوری اسلامی ایران اداره امور کشور به عهده خود مردم می‏باشد که از طریق برگزاری انتخابات این مسؤولیت را به افراد واجد شرایط واگذار می‏کنند . و شکی نیست که هر فرد مسلمانی نسبت‏به سرنوشت اداره امور جامعه‏اش احساس مسؤولیت دارد . و همه اقشار مختلف مردم در انتخابات سرنوشت‏ساز مجلس شورای اسلامی حضور فعال خواهند داشت . و انقلاب متعلق به همه اقشار مردم می‏باشد و همه در انقلاب سهیم هستند و مردم فهیم و آگاه کشور اسلامی ایران نسبت‏به سرنوشت کشورشان بی‏تفاوت نخواهند بود .
حضرت امام (ره) در این زمینه می‏فرماید:
«همانطوری که هر آدمی خودش را موظف می‏داند که بچه خودش را، اطفال خودش را اداره کند . . . این احساس باید در ما پیدا بشود که این مملکت عائله ما هستند و خانه ماست . . . صاحبخانه هم یکی نیست، دو تا نیست، همه‏اند . . . همه کشور مال همه است .» (8)
ب: مشورت کردن:
مشورت از دستورات اسلامی است و خداوند مؤمنین را به مشورت فرا خوانده و می‏فرماید:
«و امرهم شوری بینهم‏» (9) و در جای دیگر می‏فرماید: «وشاورهم فی الامر» (10) و در روایات متعددی بر اهمیت مشورت تاکید شده است . تا جایی که حضرت امیرالمؤمنین علی علیه‏السلام در وصیت‏خود چنین می‏فرماید: «اضمم آراء الرجال بعضها الی بعض ثم اقربها الی الصواب و ابعدها من الارتیاب‏» (11) یعنی نظریات صاحبان رای را جمع آوری کن و سپس نزدیکترین آن را به صواب و دورترین آن را از شک انتخاب کن .
ما از آیات و روایات اصل لزوم مشورت را استفاده می‏کنیم . از آنجا که مجلس از اهمیت والایی برخوردار است و تصمیمات مجلس شورای اسلامی در امور کشور نقش بسزایی دارند لذا ما برای اینکه کاندیدای اصلح را انتخاب کنیم با افراد مورد اطمینان مشورت کنیم و همه امور و مصالح کشور را در نظر گرفته و بعد خودمان تصمیم بگیریم که به چه کسی رای بدهیم . در این مورد حضرت امام (ره) وظیفه همگان را روشن می‏کند:
«در تعیین رئیس جمهوری و وکلاء مجلس با طبقه تحصیل کرده متعهد و روشن فکر با اطلاع از مجاری امور و غیر وابسته به کشورهای قدرتمند استثمارگر، و اشتهار به تقوی و تعهد به اسلام و جمهوری اسلامی مشورت کرده، و یا علماء و روحانیون با تقوی و متعهد به جمهوری اسلامی مشورت نموده (نمائید) .» (12)
پس بنابراین مردم مؤمن و انقلابی ما برای انتخاب نماینده خود با افراد مؤمن و متعهد که مورد اعتمادشان هست مشورت می‏نمایند و در مقام مشورت کسی حق ندارد که رای و نظر خود را بر دیگران تحمیل کند . مردم ما در انتخاب وکلاء خود کاملا آزاد هستند و خودشان طبق معیار و ضوابطی که معین شده نامزدهای انتخاباتی را شناسایی نموده و به شخص مورد نظرشان رای خواهند داد .
ج: انتخاب اصلح:
با توجه به این اصل کلی که مسؤولیت‏ها باید در دست صالح‏ترین افراد باشد مردم نباید بی توجه از کنار این مساله بگذرند بلکه وظیفه دارند از روی آگاهی و شناخت کامل شایسته‏ترین فرد را انتخاب کنند .
مرحوم علامه امینی درکتاب الغدیر می‏فرماید، ابن عباس از رسول خدا چنین نقل می‏کند: «من استعمل عاملا من المسلمین و هو یعلم ان فیهم اولی بذلک منه و اعلم بکتاب الله و سنة نبیه فقد خان الله و رسوله و جمیع المسلمین .» (13)
یعنی: هر کس از مسلمانان عاملی (کارگزاری) را بر سر کار بیاورد - و به او مسئوولیت‏بدهد - در حالی که می‏داند در بین مسلمانان فردی وجود دارد که او برای این کار سزاوارتر است و به کتاب و سنت پیامبر - صلی الله علیه و آله - آشناتر است آن کس به خدا و رسول خدا - صلی الله علیه و آله - و جمیع مسلمین خیانت کرده است .
بنابراین بر افراد جامعه اسلامی لازم است تا ویژگیهای افراد را بررسی نمایند و از بین آنها بهترین و شایسته‏ترین فرد را برای تصدی امور و کارگزاری نظام اسلامی انتخاب کنند .
حضرت امام خمینی (ره) معنا و معیار اصلح را چنین بیان می‏فرماید: «اگر (انتخاب اصلح) برای خودتان باشد شیطانی است و اما اگر انتخاب اصلح برای مسلمانهاست، کی و از کجاست، مطرح نیست، از هر گروهی باشد، حزب باشد، یا غیر حزب، نه حزب اسباب این شود که غیر آن فاسد و نه صد در صد حزبی بودن باعث صلاح آنهاست . و انتخاب اصلح برای مسلمین یعنی انتخاب فردی که تعهد به اسلام و حیثیت آن داشته باشد و همه چیز را بفهمد و چون در مجلس اسلام تنها کافی نیست‏بلکه باید مسلمانی باشد که احتیاجات مملکت را بشناسد و سیاست را بفهمد و مطلع به مصالح و مفاسد کشور باشد و ممکن است‏به شما و گروه شما هم مربوط نباشد، که اگر اصلح را انتخاب کردید، کاری اسلامی می‏کنید و این یک محکی است‏برای خودتان که تشخیص بدهید انتخاب برای اسلام است‏یا برای صلاح خودتان . امیدوارم که تا آخر هم اینطور باشد و هر دوره انتخابات بهتر انجام شود . و این مساله، مساله شخصی نیست‏بلکه برای اسلام و از امور مهمه است .» (14)
و در جایی دیگر حضرت امام (ره) ملاک و معیار انتخاب اصلح را برای مردم چنین بیان می‏کند: «اشخاصی را انتخاب کنیم که از هر جهت صالح باشند . مسلمان بودن تنها فایده‏ای ندارد، باید جمهوری اسلامی را قبول داشته باشد و از مسائل روز اطلاع داشته باشد . سعی کنید مثل مرحوم مدرس را انتخاب کنید . کسانی را که انتخاب می‏کنید باید مسائل را تشخیص دهند، نه از افرادی باشند که اگر قدرت دیگری تشری زد بترسند، باید بایستند و مقابله کنند .» (15)
ملت هوشیار و همیشه در صحنه ایران اسلامی با در نظر گرفتن ملاک و معیارهای لازم به خاطر خدا و مصالح نظام اسلامی کشورمان با دقت کامل سوابق و ویژگیهای نامزدهای انتخاباتی را بررسی نموده به دور از گرایشهای جناحی و گروه گرائی شایسته‏ترین و صالح‏ترین افراد را برای نمایندگی مجلس شورای اسلامی انتخاب خواهند نمود . و بدانند که با حضور گسترده در انتخابات و انتخاب اصلح ضربه بزرگی بر دشمنان اسلام و انقلاب وارد خواهند کرد .
از بیانات و رهنمودهای حضرت امام (ره) استفاده کنیم: «در هر حال مردم با بصیرت و درایت کاندیداهایی را شناسایی کرده و به سوابق و روحیات و خصوصیات دینی - سیاسی نامزدهای انتخاباتی توجه نمایند . تمییز بین کسانی که در تفکر خود، خدمت‏به اسلام و محرومان را اصل قرار داده‏اند با دیگران کار مشکلی نیست .» (16) ملت انقلابی و سرافراز ایران اسلامی با شرکت در انتخابات مجلس شورای اسلامی و انتخاب کاندیدای اصلح مشت محکمی بر دهان دشمنان انقلاب اسلامی خواهند زد و بیعت مجددی با آرمانهای بلند امام راحل و مقام معظم رهبری حضرت آیة‏الله خامنه‏ای - مدظله العالی - می‏باشد .

2) وظایف و شرایط نامزدهای انتخاباتی از دیدگاه حضرت امام:

وظیفه و نقش نامزدهای انتخاباتی در سلامت انتخابات و حضور پرشور مردم به پای صندوقهای اخذ رای اهمیت‏به سزایی دارند .
الف: شرایط نمایندگان (کاندیدهای انتخاباتی) :
نامزدهای انتخاباتی مجلس شورای اسلامی علاوه بر شرایط عمومی که در قانون اساسی ذکر شده را دارا هستند باید دارای شرایط دیگری نیز باشند تا بهتر بتوانند به مردم خدمت کنند و در مصوبات مجلس قدرت و توان اظهار نظر و نقد و بررسی لازم را داشته باشند و در مشکلات کلیدی جامعه بتوانند تصمیمات لازم را بگیرند و همیشه مصالح نظام را مقدم بر هر چیزی بدانند .
حضرت امام (ره) شرایط کاندیدای انتخاباتی (نمایندگان) را این طور بیان می‏فرماید: «مردم شجاع ایران با دقت تمام به نمایندگانی رای دهند که متعبد به اسلام وفادار به مردم باشند و در خدمت‏به آنان احساس مسؤولیت کنند و طعم تلخ فقر را چشیده باشند و در قول و عمل مدافع اسلام پابرهنگان زمین، اسلام مستضعفین، اسلام رنج دیدگان تاریخ، اسلام عارفان مبارزه جو، اسلام‏پاک‏طینتان‏عارف‏و در یک کلمه، مدافع اسلام ناب محمدی - صلی الله علیه و آله - باشند و افرادی را که طرفدار اسلام سرمایه داری، اسلام مستکبرین، اسلام مرفهین بی درد، اسلام منافقین، اسلام راحت طلبان، اسلام فرصت طلبان و در یک کلمه، اسلام امریکایی هستند طرد نموده و به مردم معرفی نمایند .» (17)
شرایط کاندیداهای انتخاباتی (نمایندگان) عبارتند از :
1 - متعبد به اسلام و اعتقاد به جمهوری اسلامی ایران
2 - پشتیبان ولایت فقیه و متعبد به اوامر او
3 - وفادار به مردم
4 - مطلع و آگاه به مسائل روز
5 - هدف خدمت‏به محرومین
بنابر این نماینده شایسته کسی است که نمایندگی را راهی برای نیل به پست و مقام قرار ندهد هدف خدمت‏به اسلام و انقلاب و رفع گرفتاری‏های محرومین جامعه باشد و مصالح نظام اسلامی را بر مصالح شخصی و جناحی مقدم بدارد .
حضرت امام - رضوان الله تعالی علیه - در وصیتنامه خود بخشی از شرایط وکلای مجلس را اینگونه ترسیم می‏نماید:
«ملت در هر دوره از انتخابات وکلاء دارای تعهد به اسلام و جمهوری اسلامی که غالبا متوسطین جامعه و محرومین می‏باشند و غیر منحرف از صراط مستقیم به سوی غرب یا شرق و بدون گرایش به مکتبهای انحرافی و اشخاص تحصیل کرده و مطلع بر مسائل روز و سیاستهای اسلامی به مجلس بفرستند .» (18)
ب: شرایط تبلیغات نامزدهای انتخاباتی:
تبلیغات نامزدهای انتخاباتی یکی از عوامل مهم، سلامت‏برگزاری انتخابات می‏باشد . کاندیداهای محترم مجلس شورای اسلامی همانطوری که مطلع هستند هدف از وکیل شدن خدمت‏به اسلام و مردم می‏باشد . بنابر این تبلیغات باید در چهارچوب اسلام باشد . و شما از همان قدم اول نیت را خالص کنید و برای رضای خداوند تبارک و تعالی حرکت کنید تا در آینده بتوانید منشا خدمات شایانی برای جامعه اسلامی باشید .
شرایط تبلیغات نامزدهای انتخاباتی مجلس شورای اسلامی از دیدگاه حضرت امام (ره) :
«نصیحتی است از پدری پیر به نامزدهای مجلس شورای اسلامی که سعی کنید تبلیغات انتخاباتی شما در چهارچوب تعالیم و اخلاق عالیه اسلام انجام شود و از کارهایی که با شؤون اسلام منافات دارد جلوگیری گردد . باید توجه داشت که هدف از انتخابات در نهایت‏حفظ اسلام است اگر در تبلیغات، حریم مسائل اسلامی رعایت نشود چگونه منتخب حافظ اسلام می‏شود . باید سعی شود که خدای ناکرده به کسی توهین نگردد و در صورتی که رقیب انتخاباتی به مجلس راه نیافت، به دوستی و برادری - که چیزی شیرین‏تر از آن نیست - لطمه‏ای نخورد .» (19)
نامزدهای انتخاباتی مجلس شورای اسلامی این نصیحت پدرانه امام راحل (ره) را آویزه گوشتان قرار دهید و بدانید که اگر می‏خواهید به این ملت‏شریف و بزرگوار خدمت کنید باید مسائل اسلامی را رعایت کنید . این ملت‏برای اسلام قیام کردند و در این راه پر فراز و نشیب علاوه بر اینکه سختیها و مشکلات فراوانی را متحمل شدند شهدای گرانقدری را تقدیم اسلام و انقلاب (نموده‏اند) کرده‏اند . و شکی نیست که شهدای عزیز و امام شهدا ناظر بر اعمال و حرکات ما هستند و ما باید سعی کنیم در مسیر اهداف آن بزرگواران حرکت کنیم . شما باید در تبلیغات انتخاباتی به گونه‏ای عمل کنید که به وحدت و انسجام مردم لطمه‏ای وارد نشود و خدای نخواسته کاندیدای رقیب خود را مورد توهین و هتک حرمت قرار ندهید . باید برنامه‏ها و دیدگاههای خود را در جوی سالم به مردم ارائه دهید تا مردم با بصیرت و درایت و رعایت همه جوانب کاندیدای مورد نظر خود را انتخاب کنند . و بدانید که این انتخابها یک امتحان است و پیروز آن کسی است که به تکلیف و وظیفه الهی خود عمل کرده باشد .
حضرت امام (ره) خطاب به نامزدهای انتخاباتی و طرفداران آنها چنین می‏فرماید:
«همه این امور اعتباری و زودگذر است و همه در محضر حق هستیم و آنچه در صحیفه کردار ما ماندنی است اعمال و رفتار ما و آنچه موجب سعادت و جاودانگی ما می‏شود، صفای معنویت و ثمرات خلوص بندگی است، و ما نباید خلوص عمل و جامعه اسلامی خودمان را به زنگار کدورت‏ها و اختلافات آلوده کنیم و رقابت‏های انتخاباتی هم هرگز نباید موجبات تفرقه و جدایی را فراهم نماید .» (20)
نکته‏ای که لازم است‏به نامزدهای انتخاباتی مجلس شورای اسلامی تذکر داده شود این است که علاوه بر اینکه شما باید صفا و صمیمیت و به دور از اختلاف رقابت انتخاباتی داشته باشید باید در تبلیغات نهایت صرفه جویی را بنمائید . همانطوری که می‏دانید امروز عده کثیری از مردم در فقر و مشکلات اقتصادی بسر می‏برند . از چاپ عکس و پوسترهای رنگارنگ و زائد بر حد اعتدال و ضرورت، پرهیز نمائید و در حد شناسایی خودتان که ضرورت ایجاب می‏کند استفاده کنید . و مطمئن باشید که مردم ما گول تبلیغات کذایی و عکس و پوسترهای آنچنانی که نوعا منجر به اسراف می‏شود را نخواهند خورد . بلکه آنچه مهم است این است که شما اهداف و دیدگاهها و برنامه‏های خودتان را برای مردم بیان کنید و خودتان را به مردم تحمیل نکنید . بگذارید مردم شریف و آگاه خودشان آزادانه و از روی معیار و ملاکهایی که دارند شخص مورد نظرشان را انتخاب نمایند .
در این قسمت‏به بیان شیوا و گهربار امام راحل (ره) گوش جان می‏سپاریم:
«گرچه همه حق تبلیغات صحیح برای خود یا کاندیداهای خود یا دیگران را دارند و هیچ کس نمی‏تواند جلوگیری از این حق نماید . و البته لازم است تبلیغات موافق مقررات دولت‏باشد .» (21)
بنابراین تبلیغات حق طبیعی و قانونی کاندیدها و طرفداران آنها می‏باشد ولی این تبلیغات باید برابر مقرراتی باشد که برای آنها در قانون معین شده و همه باید رعایت قانون را بر خودمان واجب بدانیم و دیگران را هم به رعایت قانون ارشاد کنیم .

3) وظیفه ناظران و مجریان انتخابات از دیدگاه امام خمینی (ره):

الف: وظیفه ناظران (شورای نگهبان):
وظیفه شورای محترم نگهبان را قانون معین نموده . اولین وظیفه‏ای که در این بخش دارند این است که صلاحیت کلیه نامزدهای انتخاباتی را با دقت‏بررسی نمایند و افرادی که صلاحیت‏برای کاندیدای انتخاباتی مجلس را دارند به مردم معرفی نمایند . بدیهی است که شورای محترم نگهبان بدون هیچ گونه مسامحه‏ای با دقت کامل سوابق و خصوصیات کاندیدها را بررسی می‏کنند و به وظیفه قانونی و شرعی خود عمل خواهند نمود . اما وظیفه دیگری که آن شورای محترم به عهده دارد نظارت بر سلامت و صحت انتخابات می‏باشد . بعد از برگزاری انتخابات، شورای نگهبان کلیه مدارک و اسناد راجع به برگزاری انتخابات حوزه‏های انتخابیه را با دقت مورد بررسی قرار می‏دهند تا حق هیچ کس ضایع نشود و سپس مهر صحت‏بر انتخابات خواهند گذاشت .
حضرت امام (ره) در باره وظیفه شورای نگهبان چنین می‏فرماید:
«اعضای محترم شورای نگهبان - ایدهم الله تعالی - را که حافظ مصالح اسلام و مسلمین هستند . . . من به آقایان هشدار می‏دهم که تضعیف و توهین به فقهای شورای نگهبان امری خطرناک برای کشور و اسلام است . . . لازم است همه به طور اکید به مصالح اسلام و مسلمین توجه کنیم و به قوانین، هر چند مخالف نظر و سلیقه شخصی مان باشد احترام بگذاریم . . . و به شورای نگهبان تذکر می‏دهم که در کار خود استوار باشید و با قاطعیت و دقت عمل فرمایید و به خدای متعال اتکال کنید .» (22)
اما وظیفه دیگری که بعهده شورای محترم است، بررسی کلیه مصوبات مجلس شورای اسلامی جهت تطابق داشتن با موازین شرع و قانون اساسی می‏باشد . در اصل نود و ششم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران چنین آمده است:
«تشخیص عدم مغایرت مصوبات مجلس شورای اسلامی با احکام اسلام با اکثریت فقهای شورای نگهبان و تشخیص عدم تعارض آنها با قانون اساسی بر عهده اکثریت همه اعضای شورای نگهبان است .» (23)
بنابر این باید مصوبات مجلس به تایید شورای محترم نگهبان برسد تا اعتبار قانونی پیدا کند . در اصل نود و سوم قانون اساسی چنین آمده است:
«مجلس شورای اسلامی بدون وجود شورای نگهبان اعتبار قانونی ندارد مگر در مورد تصویب اعتبارنامه نمایندگان و انتخاب شش نفر حقوقدان اعضای شورای نگهبان‏» (24)
شورای محترم نگهبان بدون در نظر گرفتن منافع جناحی با استقلال طبق وظیفه‏ای که بعهده دارند در جهت پاسداری از اسلام و قانون اساسی عمل خواهند نمود . حضرت امام (ره) می‏فرماید:
«اگر در مجلس اشتباهی واقع بشود شورای محترم نگهبان با کمال قدرت و استقلال عمل خواهد کرد .» (25)
ب: وظیفه مجریان انتخابات:
امام (ره) خطاب به مجریان انتخابات چنین می‏فرماید: شما مسؤول این مساله (انتخابات) هستید هم مسؤول کار خودتان و هم مسؤول مسؤولین دیگری که تحت نظر شما هستند هستند، که جریان انتخابات یک جریان صحیح باشد . هیچ کس در انتخابات بر دیگری مقدم نیست، همه افراد ملت‏یک جور هستند در انتخابات یعنی همان آدمی که یک کار کوچکی انجام می‏دهد با آن کسی که در راس همه امور هست در باب انتخابات هیچ با هم فرقی ندارند، این یک رای دارد آن هم یک رای دارد . . . . انتخابات جوری باشد که مردم پسند باشد . . . یعنی مردم احساس بکنند به اینکه مساله انتخابات به آنطوری که قانون انتخابات گفته است، به آن طوری که اسلام می‏خواهد، دارد عمل می‏شود . عمل مال شماست، قانون یک ثبتی است که می‏شود، یک وظیفه‏ای تعیین می‏کند، لکن آنی که مهم است در مقام عمل است، مقام عمل جوری باشد که تطبیق بکند با قانون و مردم در راضی باشند در عمل . . . توجه کنید که اخلال گرها نباید خرابکاری بکنند . . . کسی بیاید مثلا نزدیک صندوق بخواهد به مردم بگوید به این رای بدهید . . . آنجا دیگر جای این حرف نیست که آنجا بایستد و بگوید فلانی خوب است فلانی بد است . . . باید جلوگیری بشود، تا انشاءالله یک انتخابات خوبی داشته باشیم .» (26)
اجرای انتخابات بعهده وزارت کشور، استانداران، فرمانداران، و بخشداران می‏باشد که مسؤولین مربوطه طبق قانون به وظیفه خودشان عمل خواهند نمود . همان طوری که از بیانات امام راحل (ره) استفاده شد مجریان انتخابات باید انتخابات را در یک جو سالم برگزار نمایند و جوری عمل نمایند که همه مردم واجد شرایط رای بدون هیچگونه دغدغه‏ای با کمال آرامش و اطمینان به کاندیدای مورد نظر خودشان رای بدهند و توجه به این نکته لازم است که باید برای مجریان امر انتخابات هیچ تفاوتی بین کاندیدها برایشان نباشد آنچه وظیفه آنهاست و برای مجریان اهمیت دارد این است که انتخابات را سالم برقرار نمایند و قطعا آن شخصی که اکثریت آراء مردم را کسب کرده باشد به مجلس راه خواهد یافت .
حضرت امام (ره) خطاب به مجریان انتخابات چنین می‏فرماید:
«شما فرمانداران و بخشداران‏و . . . همه‏تان موظفید به اینکه در این امر (انتخابات مجلس) دقت کنید که خوب انجام بگیرد، نبادا یک وقت‏خدای نخواسته یک تقلبی در کار بیاید .» (27)
بنابراین همه باید در اجرای برگزاری انتخابات مجلس شورای اسلامی همکاری لازم را با مجریان امر بنمائیم تا انشاءالله انتخابات با حضور گسترده ملت همیشه در صحنه درست‏برگزار شود . مسؤولین اجرایی انتخابات انشاء الله تمام تلاش خود را در حسن اجرای انتخابات خواهند داشت و به وظیفه شرعی و قانونی خودشان عمل خواهند نمود . و بار دیگر دشمنان انقلاب و اسلام را مایوس خواهند نمود و مصلحت نظام اسلامی را بر همه چیز مقدم می‏دارند .

4) وظایف نمایندگان مجلس شورای اسلامی از دیدگاه امام خمینی (ره):

نمایندگان مجلس شورای اسلامی باید با کمال حسن نیت و برادری قوانین و مصوباتی که وضع می‏کنند بر خلاف اسلام و قانون اساسی نباشد و همانطوری که در اصل شصت و هفتم قانون اساسی آمده که در اولین جلسه مجلس سوگند نامه یاد می‏کنند و متن آن را امضاء می‏نمایند از همان جلسه اول تا پایان دوره نمایندگی مجلس به آن اصول پای بند باشند و در انجام وظیفه و حفظ حقوق ملت لحظه‏ای کوتاهی ننمایند . حضرت امام خطاب به نمایندگان مجلس شورای اسلامی چنین می‏فرماید:
«و از نمایندگان مجلس شورای اسلامی در این عصر و عصرهای آینده می‏خواهم که اگر خدای نخواسته عناصر منحرفی با دسیسه و بازی سیاسی وکالت‏خود را به مردم تحمیل نمودند، مجلس اعتبارنامه آنان را رد کنند و نگذارند حتی یک عنصر خرابکار وابسته به مجلس راه یابد . . . و از همه نمایندگان خواستارم که با کمال حسن نیت و برادری با هم مجلسان خود رفتار و همه کوشا باشند که قوانین، خدای نخواسته از اسلام منحرف نباشد و همه به اسلام و احکام آسمانی آن وفادار باشید تا به سعادت دنیا و آخرت نائل آیید .» (28)
نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی باید در قبال این مسوؤلیت مهم احساس وظیفه نمایند و به دور از احساسات و اغراض جناحی به فکر رفع گرفتاری و مشکلات مردم محروم کشورمان باشند . و در این زمینه حضرت امام چنین می‏فرماید:
«و انشاءالله نمایندگان محترم مجلس سنگینی بار مسؤولیت و رسالت‏خود را در این امر خطیر احساس کرده و می‏کنند و به خوبی دریافته‏اند که نظام و مردم از آنان چه انتظاری دارند، که باید گفت مجموعه خواسته‏ها و انتظارات اسلامی مردم از مجلس رفع گرفتاری‏ها و محرومیت‏ها و دگرگونی در نظام پر پیچ و خم اداری کشور، از انتظارات به حقی است که باید آنها را جدی گرفت . و نمایندگان محترم مجلس قبل از پرداختن به لوایح و تبصره‏ها و مواد غیر ضروری به فکر مسائل اصلی و کلیدی کشور باشند و بر اساس اسلام عزیز در کمیسیون‏ها با طرح قوانین و لوایح به سمتی حرکت کنند که مشکلات اساسی مرتفع و سیاستهای زیربنایی کشور در امور فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و سیاسی در راستای کمک به محرومین و رفع استضعاف مدون و به مورد اجرا در آید . » (29)
نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی همان گونه که مطلع هستید مجلس محل بحث و گفتگو و انتقاد و استیضاح است اما با رعایت موازین و اخلاق اسلامی و بدون در نظر گرفتن اهداف شخصی و جناحی باید به فکر اصلاح امور جامعه باشید . حضرت امام (ره) چنین می‏فرماید:
«مجلسی که اساس یک کشور است‏باید محلی برای بحث و ساختن اخلاق جامعه باشد و انتقاد و استیضاح حق مجلس است اما برخورد با متخلف با آرامی و طرح مسائل اخلاقی بهتر رفع اختلاف می‏کند تا با الفاظ نیش دار و مقابله کردن با یکدیگر . . . خودشان را یک واعظ حساب بکنند که می‏خواهند مردم را موعظه کنند و مردم هم احساس کنند که این آقایان خیر و صلاح آنها را می‏گویند .» (30)
همانطوری که می‏دانید وظیفه نمایندگان در قانون معین شده است و این نوشتار گنجایش تمام شرح وظایف را نداشته و لذا ما به اختصار به گوشه هایی از وظایف نمایندگان مجلس شورای اسلامی از دیدگاه حضرت امام خمینی - رحمة‏الله علیه - اشاره کردیم . انشاءالله خداوند توفیق دهد همه بتوانیم به رهنمودهای آن امام بزرگوار و جانشین شایسته‏اش حضرت آیة‏الله العظمی خامنه‏ای مدظله عمل نموده و در مسیر اهداف عالیه آن امام راحل و ولی امر مسلمین حرکت کنیم و همیشه مدافع اسلام و انقلاب و ولایت فقیه باشیم و مصلحت نظام اسلامی را مقدم بر همه چیز بداریم . والسلام

پی نوشت :

1 . قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران ، ص 45 .
2 . صحیفه نور، ج 20، ص 194 .
3 . وصیتنامه سیاسی الهی، ص 17 و صحیفه نور، ج 21 .
4 . وصیتنامه سیاسی الهی، ص 18 و صحیفه نور، ج 21 .
5 . وصیتنامه سیاسی الهی، ص 19 و صحیفه نور، ج 21 .
6 . صحیفه نور، ج 18، ص 232 .
7 . قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، ص 45 .
8 . صحیفه نور، ج 7، ص 13 .
9 . سوره شوری، آیه 38 .
10 . سوره آل عمران، آیه 259 .
11 . من لا یحضرالفقیه، ج 4 .
12 . وصیت نامه سیاسی الهی ، ص 19، و صحیفه نور ج 21 .
13 . الغدیر، ج 8 ص 291 .
14 . صحیفه نور، ج‏18، ص‏152 .
15 . صحیفه نور، ج 18، ص 198 .
16 . صحیفه نور، ج‏20 ، ص 194 .
17 . همان .
18 . وصیت نامه سیاسی الهی، ص 18، صحیفه نور، ج 21 .
19 . صحیفه نور، ج 20، ص 194 .
20 . صحیفه نور، ج 20، ص 215 .
21 . صحیفه نور، ج 18، ص 232 .
22 . صحیفه نور، ج 18، ص 280 .
23 و 24 . قانون اساسی جمهوری اسلامی، ص 53 .
25 . صحیفه نور، ج 18، ص 264 .
26 . صحیفه نور، ج 18، ص 252 .
27 . صحیفه نور، ج 18، ص 205 .
28 . وصیتنامه سیاسی الهی، ص 18، و صحیفه نور، ج 21 .
29 . صحیفه نور، ج 20، ص 214 .
30 . صحیفه نور، ج 18، ص 59 .

منبع: ماهنامه پاسدار اسلام