عيد قربان

"اي ابراهيم! خداوند از ذبح اسماعيل درگذشته است، اين گوسفند را فرستاده است تا بجاي او ذبح كني، تو فرمان را انجام دادي!"

الله اكبر!

يعني كه قرباني انسان براي خدا _ كه در گذشته، يك سنت رايج ديني بود و يك عبادت _ ممنوع! در"ملت ابراهيم"، قرباني گوسفند، بجاي قرباني انسان!‍ و از اين معني دارتر، يعني كه خداي ابراهيم، هم‌چون خدايان ديگر، تشنه خون نيست. اين بندگان خداي اند كه گرسنه اند، گرسنه گوشت! و از اين معني‌دارتر، خدا، از آغاز، نمي‌خواست كه اسماعيل ذبح شود، مي‌خواست كه ابراهيم ذبح كننده اسماعيل شود، و شد، چه دلير! د يگر، قتل اسماعيل بيهوده است، و خدا از آغاز مي‌خواست كه اسماعيل، ذبيح خدا شود، و شد، چه صبور! ديگر، قتل اسماعيل، بيهوده است! در اينجا، سخن از "نياز خدا" نيست، همه جا سخن از "نياز انسان" است، و اين چنين است "حكمت" خداوند حكيم و مهربان، "دوستدار انسان"، كه ابراهيم را، تا قله بلند "قرباني كردن اسماعيلش" بالا مي برد، بي‌آن‌كه اسماعيل را قرباني كند! و اسماعيل را به مقام بلند "ذبيح عظيم خدا" ارتقاء مي‌دهد، بي آن‌كه بر وي گزندي رسد!
كه داستان اين دين، داستان شكنجه وخود آزاري انسان و خون و عطش خدايان نيست داستان "كمال انسان"است، آزادي از بند غريزه است، رهايي از حصار تنگ خودخواهي است، و صعود روح و معراج عشق و اقتدار معجزه آساي اراده بشريست و نجات از هر بندي و پيوندي كه تو را به نام يك «انسان مسئول در برابر حقيقت"، اسير مي كند و عاجز، و بالأخره، نيل به قله رفيع "شهادت"، اسماعيل‌وار، و بالاتر از "شهادت" _ آن‌چه در قاموس بشر، هنوز نامي ندارد _ ابراهيم‌وار! و پايان اين داستان؟ ذبح گوسفندي، و آن‌چه در اين عظيم‌‌ترين تراژدي انساني، خدا براي خود مي‌طلبيد؟ كشتن گوسفندي براي چند گرسنه‌اي!
موسم عيد است. روز شادي مسلمانان. روز قبولي در جشن بندگي خداوند. اي مسلمان حج‌گزار و اي كسي كه در شكوهمندترين آيين ديني از زخارف دنيا دور شدي و به او نزديكتر. ايام حج را نشانه‌اي از پاكيزگي، رهايي، آزادگي، آگاهي و معنويت بدان، بدان كه زمين سراسر حجي است كه تو در آني و بايد با سادگي ، وقوف در جهان درون و بيرون و قرباني كردن همه آرزوهاي پوچ دنيوي، خود را براي سفر بزرگ آماده كني. انسان مسافر چند روزه كاروان زندگي است.
سلام بر ابراهيم، سلام بر محمد و سلام بر همه بندگان صالح خداوند.