این بیماری واگیر ندارد!!
نويسنده: دکتر امیر حسین احسانی
گفتگوی هفته نامه سلامت با دکتر امیر هوشنگ احسانی درباره یکی از شایع ترین بیماری های پوستی
هفته نامه سلامت سلامت: آقای دکتر، بهتر است بحث مان را با تعریفی از این بیماری شروع کنیم، اینکه اصلا برص چیست؟
یکی از بیماری های پوستی که از مدت ها پیش بشر آن را شناخت و تحت عنوان های مختلف از آن یاد کرد، بیماری برص یا همان لک و پیس می‌باشد که در اصطلاح علمی به آن ویتیلیگو می‌گویند. انسان های اولیه این بیماری را نوعی جذام می‌دانستند و متاسفانه با بیماران مبتلا مانند بیماران جذامی رفتار و آنها را از خود طرد می‌کردند و این بیماران مجبور بودند تا آخر عمر تنها زندگی کنند. این در حالی است که برص یک بیماری خود ایمنی است که در آن بدن بر علیه خودش شروع به مبارزه می‌کند، یعنی رنگدانه پوست به عنوان یک ماده خارجی به حساب می‌آید و بدن سعی می‌کند رنگدانه های خودش را از بین ببرد و نتیجه این می‌شود که در نقاطی از بدن لکه هایی کاملا سفید که فاقد رنگدانه هستند ایجاد می‌شود. در بیماری برص، سلول های ملانوسیت پوست به علت هایی مشخص یا نا مشخص از بین می‌روند و وقتی ملانوسیت ها از بین بروند، دیگر رنگدانه از این سلول ها ساخته نمی‌شود و پوست به صورت موضعی به رنگ سفید در می‌آید.
هفته نامه سلامت سلامت: با این حساب هیچ علتی برای پیدایش این بیماری وجود ندارد؟
همان طور که گفته شد، خیر. اما اگر این بیماری در یکی از اعضای خانواده وجود داشته باشد امکان اینکه در دیگر افراد خانواده هم این بیماری دیده شود وجود دارد. زیرا برص ممکن است از طریق ژنتیک از پدر، مادر یا خانواده نزدیک به فرد برسد اما امکان ابتلای وراثتی آن تنها 20 درصد است. بنابراین ممکن است هر کس با زمینه ژنتیکی یا غیر ژنتیکی به این بیماری مبتلا شود.
هفته نامه سلامت سلامت: در چه سنی، افراد بیشتر درگیر این بیماری می‌شوند؟
در هر سنی ممکن است اتفاق بیفتد ولی بیشترین سن ابتلا بعد از دو سالگی است زیرا این بیماری معمولا مادرزادی نیست و در سنین جوانی بیشتر رخ می‌دهد. با این حال ما مبتلایانی زیر دو سال یا حتی افرادی که درسن بالا به این بیماری دچار شده اند را دیده ایم.
هفته نامه سلامت سلامت: آقای دکتر، امکان ابتلا در چه مناطقی از بدن بیشتر است؟
لک و پیس ابتدا از مناطقی که بیشتر تحت فشار هستند شروع می‌شود، مثل آرنج ها، زانوها و نشیمنگاه، بعد ممکن است در نقاط دیگر بدن گسترش پیدا کند. در بعضی افراد هم که به این بیماری دچار شده اند، ابتلا پس از زخم شدن ناحیه به وجود آمده است.
خیر. روند پیشرفت هم قابل پیش بینی نیست و اینکه بیماری در آینده چه سیری را طی می‌کند و آیا کسی که دو یا سه لکه سفید داشته باشد لکه ها اضافه یا محدود می‌شوند یا اصلا خود به خود خوب می‌شود یا نه، کاملا مشخص نیست، مثلا در فردی ممکن است دو یا سه لکه سالیان سال ثابت بماند در حالی که در فرد دیگری ظرف مدت کمتر از چهار ماه لکه ها سطح وسیعی از بدن را بپوشانند. دانشمندان هنوز نتوانسته اند چگونگی سیر بیماری را کشف کنند اما در مواردی که لکه ها محدود هستند، می‌توانند از طریق دارو یا پیوند، آن را کنترل نمایند.
هفته نامه سلامت سلامت: آیا این بیماری می‌تواند سلامتی انسان را به خطر بیندازد؟
ابدا. این بیماری یک درگیری پوستی است که ممکن است به علت نمایان بودنش فقط از نظر روحی فرد را دچار مشکل کند اما از نظر جسمی‌هیچ مشکلی برایش ایجاد نمی‌کند. تنها در مواردی که این لکه ها در چشم یا گوش بیمار ایجاد شوند ما او را برای درمان به متخصصان مربوطه معرفی می‌کنیم.
هفته نامه سلامت سلامت: اگر لکه ها در سر باشند چطور، ممکن است آن قسمت از سر دچار ریزش مو شود؟
خیر. فقط ممکن است موهای آن ناحیه از سر سفید شوند که دراین صورت درمان بسیارسخت و امید به بهبودی بیمار کم می‌شود.
هفته نامه سلامت سلامت: آیا رنگ پوست می‌تواند تاثیری در به وجود آمدن یا تشدید بیماری داشته باشد؟
خیر. تاثیری ندارد. اما چون لکه ها سفید هستند، در افراد سفید پوست خیلی مشکل ایجاد نمی‌کند. برای مثال اروپایی ها در صورت ابتلا کمتر به فکر درمان هستند چون رنگ سفید پوست شان مانع نمایان شدن لکه ها می‌شود، برعکس در نژاد سیاه به علت تضاد شدید رنگ پوست و رنگ لکه ها این بیماری خود را بیشتر نشان می‌دهد و فرد را مجبور به پیگیری و درمان می‌نماید.
هفته نامه سلامت سلامت: آفتاب چطور، برای این بیماران مضر است یا نه؟
این افراد به علت از دست دادن رنگدانه های بدن زودتر دچار آفتاب سوختگی می‌شوند و پوست شان نیاز به محافظت بیشتری در برابر آفتاب دارد، بنابراین مبتلایان باید نواحی سفید شده را کاملا با ضد آفتاب بپوشانند تادچار آفتاب سوختگی شدید نشوند. اما در مواردی هم طبق نظر پزشک و تحت شرایطی خاص آفتاب به عنوان یک عامل درمانی در بیماران به کار می‌رود.
هفته نامه سلامت سلامت: آیا این بیماری واگیر دارد، یعنی ممکن است با دست دادن یا تماس پوستی با فرد مبتلا ما هم دچار شویم؟
به هیچ وجه. این بیماری به هیچ عنوان ممکن نیست از فردی به فرد دیگر از طریق ارتباط پوستی یا هرنوع ارتباط دیگری سرایت کند. این افراد می‌توانند مانند همه ازدواج کنند، بچه دار شوندو مشکلی هم نداشته باشند. اما باید این را هم بدانیم که یکی از دلایلی که زن یا مرد می‌توانند تقاضای طلاق بدهند ، وجود برص در فرد مقابل است. ناگفته نماند که این فقط به این علت است که شاید طرفین نتوانند از نظر ظاهری شرایط طرف مقابل را قبول کنند و نه به خاطر مشکلات جسمی‌یا واگیر دار بودن. افراد هیچ گاه نباید فراموش کنند که این بیماری ممکن است در هر سنی و برای هر کسی اتفاق بیفتد، بنابراین باید رفتاری کاملا طبیعی با بیماران مبتلا داشته باشند، چون آنها در پیدایش بیماری خود هیچ نقشی نداشته اند و مشکلی برای کسی پیش نمی‌آورند.
هفته نامه سلامت سلامت: بیماران مبتلا به برص چقدر می‌توانند به بهبودشان امیدوار باشند، آیا اصلا درمان قطعی برای این بیماری وجود دارد؟
متاسفانه خیر. همان طور که علت و روند پیشرفت بیماری مشخص نیست، درمان قطعی هم برای آن وجود ندارد. در برخی افراد ممکن است درمان دارویی یا پیوند جواب بدهد و بیمار دیگر ضایعه ای در بدن نبیند در حالی که در افرادی دیگر بیماری حتی پس از پیوند هم ممکن است دوباره عود کند.
هفته نامه سلامت سلامت: و روش های درمانی؟
یکی درمان دارویی به وسیله کورتون است که می‌تواند تا حدودی بیماری را کنترل و از گسترش آن جلوگیری کند اما به علت عوارض زیاد مصرف کورتون در طولانی مدت نمی‌توان از آن استفاده کرد، از این روش در مواردی که لکه ها محدود هستند استفاده می‌شود. روش دیگر پیوند پوست است که این روش هم در مواردی که لکه ها محدود هستند و در طی سه یا چهار سال پیشرفت نکرده اند، استفاده می‌شود. بیشتر افرادی که برص، صورت آنها را درگیر کرده از این روش استقبال می‌کنند . روش های درمانی فوتوتراپی و لیزر اگزایمر هم برای موارد محدود بودن لکه به کارمی‌روند که 40 تا 50 درصد بهبودی را در پی دارند و می‌توانند جلوی پیشرفت بیماری را نیز بگیرند.
منبع: هفته نامه سلامت