شیردهی در غیاب حاملگی یک بیماری نادر پزشکی است که معمولا زنان را مبتلا می‌کند، اما در مردان و کودکان نیز رخ می‌دهد. اگرچه این حالت، دراثر عوامل مختلف اتفاق می‌افتد، نگران کننده نیست، می‌تواند نشانه تومورهای هیپوفیز و عدم تعادل هورمونی باشد. این مقاله اطلاعات بیشتری در این زمینه را دربردارد.

وقوع

به گزارش آکادمی آمریکایی پزشکان خانواده، گالاکتوره در حدود 20 تا 25 درصد از زنان رخ می‌دهد.
شیردهی، یعنی ترشح شیر از غدد پستانی، برای یک زن که باردار است و یا به تازگی بچه دار شده کاملا طبیعی است. دلیل آن هورمون اکسی توسین است که پس از تولد نوزاد تولید، باعث تحریک انقباضات رحمی شده ومحرکی برای شروع روند شیردهی فراهم می‌کند.
با این حال، موارد مشخصی، شما می‌توانید بدون باردار یا شیرده بودن ، ترشحاتی از سینه داشته باشید. این وضعیت به گالاکتوره شناخته شده است. گالاکتوره که با ترشحات سفید شیری از سینه ها بدون داشتن نوزاد و یا بارداری همراه است، نشانه ای از مشکل زمینه ای مانند اختلال غده هیپوفیز و یا عوارض جانبی داروها می‌باشد. این نه تنها زنان، بلکه مردان و شیرخواران را در موارد نادر تحت تاثیر قرار می‌دهد. در اینجا برخی از علل شایع ترشح شیر بدون بارداری عنوان می‌شود.

علل ترشح شیر بدون بارداری

داروها

برخی از داروها مانند داروهای آرام بخش، مدراوهای فشار خون بالا، و داروهای ضد افسردگی می‌تواند منجر به ترشح شیر بدون بارداری شود. داروهای متداول گالاکتوره عامل سد کننده گیرنده های دوپامین و هیستامین و جلوگیری از دوپامین هستند. قرص های ضد بارداری نیز می‌تواند شیردهی را ایجاد کند. دلیل این است که استروژن موجود در این قرص ها ترشح هیپوتالاموس از فاکتور مهارکننده پرولاکتین را سرکوب کرده و لاکتوتروف را تحریک می‌کند. در صورت ایجاد ترشح شیر با مصرف هر یک از این داروها بلافاصله با یک دکتر مشورت کنید.

تومورهای هیپوفیز

یکی از شایع ترین علل گالاکتوره تومور در غده هیپوفیز می‌باشد. تومورهای خوش خیم مانند پرولاکتینوما منجر به تولید پرولاکتین می‌شوند. پرولاکتین بیش از حد در خون باعث تحریک شیر توسط غدد پستانی همراه با علائم دیگر مانند حساسیت به لمس در سینه ها، سردرد، کاهش فعالیت جنسی، ناباروری و قاعدگی نامنظم می‌شود. این تومورهای غیر سرطانی می‌توانند مردان را نیز تحت تاثیر قرار دهند و در منجر به کاهش میل جنسی، ناتوانی جنسی و بزرگ شدن بافت پستان شود.

کم کاری تیروئید

اگر چه این از علل نادر گالاکتوره است، کم کاری تیروئید اولیه می تواند به افزایش تولید هورمون تیروتروپین آزاد منجر شود. این امر منجر به انتشار پرولاکتین بیش از حد و شیردهی می‌شود. هیپرپرولاکتینمی (پرولاکتین بیش از حد) همچنین می‌تواند اثر جزئی در آزادسازی سوخت و سازی پرولاکتین و کاهش ترشح دوپامین شود.

نارسایی مزمن کلیه

در موارد نادر خاص، افراد مبتلا به بیماری مزمن کلیه به دلیل عدم توانایی کلیه ها برای پاکسازی پرولاکتین، سطوح بالای پرولاکتین دارند. این هم می‌تواند به ترشح از نوک سینه منجر شود.

سایر علل

علل عصبی خاص نیز می‌تواند در شیردهی بدون فرزند و یا حاملگی دخیل باشد. تحریک گسترده و طولانی مدت سینه در حین رابطه جنسی و یا در طول معاینه پستان می‌تواند به گالاکتوره منجر شود. علل دیگر شامل صدمات و آسیب به قفسه سینه، آسیب های نخاعی، و تومور است. گیاهان خاص مانند رازیانه، شنبلیله، و خار پر برکت نیز می‌توانند ترشح شیر را سبب شوند.
گاهی اوقات، وقتی علت گالاکتوره تشخیص داده نمی‌شود، آن را به گالاکتوره ایدیوپاتیک می‌شناسند. در حالی که این بیماری در زنان شایع تر است، حتی مردان نیز می‌توانند به گالاکتوره مبتلا شوند. کمبود تستوسترون، که هیپوگنادیسم مردان نیز نامیده می‌شود، یکی از دلایل اصلی این حالت است. غیر از ترشح شیر، کمبود تستوسترون همچنین می‌تواند به اختلال در نعوظ و کاهش میل جنسی منجر شود. در نوزادان، گالاکتوره به علت گردش استروژن بالا از مادر به نوزاد در جفت ایجاد می شود. این عامل باعث بزرگ شدن سینه همراه با ترشح شیری رنگ می‌گردد، که اغلب شیر جادوگر نامیده می‌شود.

تشخیص

قبل از ارائه درمان مناسب، دکتر به تایید علت زمینه ای گالاکتوره نیاز دارد.
یک معاینه بالینی برای بررسی ترشحات نوک سینه و نشانه هایی از بافت پستان ضخیم یا توده انجام می‌شود.
MRI، ماموگرافی، و آزمایش‌های خون می‌تواند در تشخیص مشکل کمک کند.
یک تست حاملگی برای تمام زنان بعد از سن بلوغ لازم است.
این مهم است که توجه داشته باشید که گالاکتوره همراه با ترشحات سفید شیری است. اگر ترشح از سینه خونی است، به گالاکتوره مربوط نیست.

درمان

درمان ترشح غیر معمول از نوک سینه ها به علت زمینه ای وابسته است.
اگر ترشح شیر توسط داروها ایجاد می‌شود، نیاز به تغییراتی پس از مشورت با یک دکتر لازم است.
برای کم کاری غده تیروئید یا تومور غده هیپوفیز، دارو و درمان مناسب باید فراهم شود.
تومورهای هیپوفیز نیاز باید با داروهایی مثل بروموکریپتین درمان شود.
اگر داروها مفید واقع نشدند، جراحی و پرتودرمانی برای درمان تومور استفاده می‌شود.
در صورت گالاکتوره ایدیوپاتیک که در آن علت آن ناشناخته است، داروهای کاهش پرولاکتین مانند کابرگولین به منظور کاهش ترشحات می‌تواند تجویز شود.
هنگامی که علت ترشح شیر پیدا شد و درمان مناسب ارائه گردید، باید به طور کامل متوقف شود. در صورت گالاکتوره ایدیوپاتیک خفیف، پستان بند های پد دار می‌تواند از ترشح شیر به لباس و لکه شدن جلوگیری کند. با اجتناب از آزمایشات مکرر پستان و پوشیدن لباس های تنگ که باعث اصطکاک با نوک سینه ها می‌شود از شیردهی ناخواسته جلوگیری کنید.