آنمي و بارداري
آنمي و بارداري
آنمي و بارداري

منبع: راسخون
1-آنمي را تعريف کنند.
2-عوارض آنمي در بارداري را فهرست کنند.
3-علايم ،درمان و راههاي پيشگيري از آنمي را توضيح دهند.

خلاصه:

آنمي يا کم خوني وضعيتي است که در آن تعداد يا اندازه گلبول هاي قرمزو يا مقدار همو گلوبين موجود در خون کاهش مي يابد و تبادل اکسيژن و دي اکسيد کربن بين خون وسلول ها دچار اختلال مي شود.کمبودهاي تغذيه اي (کم خوني فقر آهن ،کم خوني مگالوبلاستيک)،خونريزي ،ناهنجاري هاي ژنتيکي (تالاسمي ،کم خوني سلول داسي شکل)،بيماريهاي مزمن و يا مسموميت هاي دارويي از علل ايجاد کم خوني هستند.منظور از کم خوني هاي تغذيه اي کم خوني هايي است که بر اثر دريافت ناکافي مواد مغذي ايجاد مي شوند.از مهم ترين مواد مغذي براي خون سازي که کمبود آن ها موجب بروز کم خوني مي شود مي توان به آهن ،ويتامين «ب »12 و اسيد فوليک اشاره کرد.

عوارض کم خوني در بارداري:

ميزان ابتلا به بيماري و تولد نوزادکم وزن در مادران باردار کم خون بسيار بيشتر از مادران باردار سالم مي باشد .طبق آمار سازمان بهداشت جهاني کم خوني در 0/040موارد در مرگ هاي مادري در کشورهاي جهان سوم نقش داشته است.
با توجه به اينکه کم خوني ناشي از فقر آهن از شايع ترين کم خوني هاي تغذيه اي دوران بارداري مي باشد و در15تا20 در صد بارداري ها ديده مي شود،بطور خلاصه به اين نوع کم خوني مي پردازيم :

کم خوني فقر آهن:

شايع ترين نوع کم خوني در دوران بارداري و پس از زايمان است.در صورتي که ميزان نياز طبيعي به آهن از طريق جذب آهن از دستگاه گوارش جبران نشود کم خوني فقر آهن به وجود مي آيد.در دوران بارداري نياز به آهن تا دو برابر قبل از بارداري افزايش مي يابد،اين ميزان افزايش نيازبه آهن براي رشد جفت و جنين به حدي است که به هيچ وجه به تنهايي از طريق مصرف مواد غذايي تامين نمي شودو عوارض ناشي از کمبود شديد و متوسط ان بر رشد و تکامل جنين و سلامت مادر از جمله مرگ و مير مادران ،زايمان زودرس،رشد ناکافي جنين و افزايش خطر مرگ و مير جنين تأثير دارد.
ميزان مورد نياز آهن در دوران بارداري براي خانمهايي با جثه معمولي يا حاملگي يک قلو 30ميلي گرم و براي خانمهايي با جثه بزرگ،چند قلويي يا تأخير دريافت آهن 60تا100ميلي گرم درروز ودر افراد مبتلا به آنمي فقرآهن 200ميلي گرم در روز مي باشد.
*آنمي دوران بارداري به زماني اطلاق مي شودکه هموگلوبين خانم باردار کمتر از 11 دردسي ليتر باشد.
نکته:درسه ماهه دوم بارداري همو گلوبين کمتر از 10/5گرم در دسي ليتر آنمي محسوب مي شود ،بنابراين مادري که درشروع بارداري همو گلوبين کمتراز 11گرم دردسي ليتر دارد ،بايد به عنوان فرد آنميک تحت درمان قرار گيرد.
اندازه گيري هموگلوبين و هماتو کريت مادران باردار دراولين مراقبت (هفته 6تا10بارداري)و تکرار آن در هفته هاي 26تا30 بارداري به منظور تشخيص کم خوني بارداري ضروري است و بررسي نتايج آزمايشها بايد توسط پزشک يا ماما انجام گيرد.
شدت کم خوني به سه دسته تقسيم مي شود:
آنمي خفيف :هموگلوبين بين 10تا11گرم دردسي ليتر
آنمي متوسط :هموگلوبين 7تا10گرم در دسي ليتر ،ملتحمه رنگ پريده
آنمي شديد:هموگلوبين کمتر از7گرم در دسي ليتر ،ملتحمه رنگ پريده.

علايم کم خوني ناشي از فقر آهن :

رنگ پريدگي پوست ،زبان و مخاط داخل لب و پلک چشم ها ،خستگي زودرس ،سرگيجه و سردرد،خواب رفتن و سوزن سوزن شدن دست ها و پاها،حالت تهوع در کم خوني شديد،گود شدن روي ناخن(ناخن قاشقي).

پيشگيري ودرمان کم خوني :

بهترين وکم خطر ترين پيشگيري ودرمان ،استفاده از مکمل هاي خوراکي است که به صورت قرص و کپسول در دسترس است و از شروع هفته 16بارداري تا 3ماه پس از زايمان روزانه استفاده مي شود.
چنانچه اين داروها با معده خالي مصرف شوند ،جذب آن ها بهتر و بيشتر صورت مي گيرد ،ولي ممکن است دراين حالت سبب تحريک معده وبروز مشکلات گوارشي شود .عوارض گوارشي ناشي از مصرف آهن نظير تهوع ،دل پيچه ،سوزش قلب،اسهال يا يبوست را مي توان با مصرف قرص آهن در آخر شب قبل از خواب به حداقل رساند.
ويتامين «ث»جذب آهن را افزايش مي دهد ،به همين دليل معمولا ًمصرف ويتامين «ث»به همراه آهن پيشنهاد مي شود.علاوه بر درمان دارويي بايد به ميزان آهن قابل جذب در غذا نيز توجه کرد.آهن موجوددر پروتئين هاي حيواني مانند گوشت گاو ،ماهي ،پرندگان (آهن هم)بيشتر جذب مي شود.بايد توجه داشت که ويتامين ث جذب آهن سبزي ها و ميوه ها (آهن غير هم)را بيشتر مي کند.مصرف چاي همراه يا بلافاصله بعد از غذا مي تواند جذب آهن را تاحد صفر تا پنج درصد کاهش دهد.قهوه ،تخم مرغ ،شير ولبنيات،نان گندم ،حبوبات (حاوي اسيد فيتيک)و فيبرهاي غذايي جذب آهن را به علت تشکيل کمپلکس هاي نا محلول کاهش مي دهند،بنابراين فرآوردهاي حاوي آهن،طي يک ساعت قبل يا دو ساعت بعد از مصرف هر يک از اين مواد نبايد مصرف شود.

منابع غذايي آهن دار :

منابع غذايي آهن دار عبارتند از جگر،قلوه،گوشت قرمز ،ماهي ،زرده تخم مرغ،سبزي هاي داراي برگ سبز تيره مانند جعفري ،اسفناج و حبوبات ،مثل عدس و لوبيا همچنين ميوه هاي خشک (برگه ها )بخصوص برگه زرد آلو و دانه هاي روغني.انواع مغزها مثل گردو ،بادام،پسته وانواع خشکبار،کشمش و خرما نيز از منابع خوب آهن هستند.


نسخه چاپی