چکیده:

در حالی که استفاده از انواع چاشنی ها و مواد افزودنی در مواد غذایی انسان، سابقه ای طولانی دارد، اما در چند دهه اخیر، شرکت های صنعتی سازنده موادغذایی و عرضه کنندگان غذاهای آماده و سریع، در محصولات خود از صدها مواد افزودنی شیمیایی مختلف استفاده می کنند. البته مدیران این شرکت ها که روابط نزدیکی نیز با مقامات و سازمان های نظارت بر مواد غذایی دارند، ادعا می کنند که این کار با هدف حفظ طعم و رنگ و سهولت نگهداری و حمل و نقل و همچنین جلوگیری از استشمام بوی گندیدگی محصولات گوشتی صورت می گیرد. نویسنده این مقاله با اشاره به نتایج نگران کننده چند مطالعه انجام شده در زمینه آثار این مواد افزودنی بر روی انسان ها و به ویژه کودکان، خواهان مخالفت گسترده مردمی علیه کاربرد این مواد و نظارت شدیدتر دولت ها در این زمینه شده است.
تقریبا قریب به اتفاق مواد افزودنی غذایی استفاده شده توسط ما، بخشی از رژیم تغذیه انسان ها در نسل هایی متمادی بوده است: مواد مخدر، نمک، شکر و بکینگ پودر، اما استفاده از صدها ماده افزودنی دیگر با سر منشاء طبیعی و مصنوعی، در سال های اخیر در مواد غذایی مصرفی غربی ها، شایع گردیده است. اما این مواد با بدن و روح ما چه می کنند ؟ البته ما تنها در آغاز راه هستیم.
مطالعه اخیر صورت گرفته توسط دانشگاه سوثهمپتون، در مورد تأثیرات این مواد بر روی گروه های کودکان سه و هشت ساله، نتایج نگران کننده ای را نشان می دهد. گزارش سازمان استانداردهای مواد غذایی نیز ارتباط میان بیش فعالی کودکان و پاره ای از مواد رنگی استفاده شده در مواد غذایی و همچنین مواد نگه دارنده موجود در شیرینی ها، نوشیدنی ها و غذاهای فراوری شده را تأیید می نماید. اما ما هنوز هم در آغاز راه درک تأثیرات این مواد افزودنی مصنوعی موجود در مواد غذایی مان هستیم. چرا که صنعتی سازی چرخه تولید مواد غذایی، مصرف کنندگان را به موجودات آزمایشگاهی صنعت غذایی دنیا و یک تجربه علمی جدید، تبدیل نموده است.
مواد نگهدارنده و چاشنی ها، هزاران سال است که برای سهولت نگهداری طولانی و طعم بهتر، به مواد غذایی اضافه می گردد. و البته یک تاریخچه طولانی در استفاده از این مواد افزودنی شیمیایی در مورد مصرف کنندگان ناآگاه جهت بهبود طعم، بهبود رنگ و از بین بردن بوی گوشت گندیده، وجود دارد. از سوی دیگر تا پیش از تصویب قانون ایمنی غذای فدرال، استفاده از انواع فلزات سنگین و خطرناک به عنوان رنگ های مختلف به کار برده شده در شیرینی هایی کودکان، امری کاملا عادی به شمار می رفت.
تقریبا همه ما می دانیم که یافتن یک غذای آماده در قفسه های یک سوپر مارکت ( و یا در منوی یک رستوران غذاهای سریع ) که حاوی فهرستی طولانی از مواد افزودنی شیمیایی نباشد، تا چه حد، دشوار می باشد. لذا، صنعت غذاهای بسته بندی شده و غذاهای آماده، به استفاده از چنین مواد افزودنی ای جهت جلوگیری از خراب شدن، سهولت حمل و نقل در مسیرهای طولانی و حفظ یکنواختی ظاهری آنها، به شدت نیازمند است. لذا همه یافته های علمی مبتنی بر تهدیدآمیز بودن این مواد برای سلامتی افراد، به سلامت و سودآوری مالی این صنایع، آسیب وارد می نماید. و به همین دلیل هم تاکنون مطالعات فراگیر بسیار اندکی در این زمینه انجام شده است. البته مطمئنا فقدان اطلاعات مناسب در این زمینه، به نفع شرکت های صنعتی تولید مواد غذایی خواهد بود.
به عنوان مثال، در ایالات متحده، روابط کاملا صمیمانه شرکت های صنایع غذایی و سازمان های دولتی قانونگذاری در این بخش، کاملا مشهود است. چرا که چند سال پیش، مدیر سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) که مسوؤلیت تأمین ایمنی و سلامت اکثر غذاهای مصرفی آمریکایی ها را برعهده دارد، از میان اعضای عالی رتبه سابق انجمن ملی صنعت غذا انتخاب شده بود. به همین ترتیب، روابط نزدیک میان صنعت و دولت در اتحادیه اروپا نیز قابل مشاهده است. به عنوان نتیجه، صدها ماده افزودنی غذایی، هرگز در جهت یافتن آثار زیانبارشان مورد آزمون قرار نمی گیرند و از یاد نبریم که ریسک های ناشی از مصرف مجموعه ای از این مواد افزودنی مختلف با یکدیگر، تقریبا هیچ گاه مورد بررسی و آزمایش قرار نگرفته است.
اما من فکر نمی کنم که مردم باید به سرعت تنها دستپاچه شوند. چرا که همه ما باید برای اصلاح این شرایط از دولت هایمان بخواهیم که راه کارهایی مناسب را در پیش گیرند. اما باید بدانید که سازمان غذا و داروی ایالات متحده، چند سال پیش در یکی از بروشورهای معرفی وظایف و فعالیت هایش، چنین نوشته بود:
« مواد افزودنی به کار گرفته شده در صنایع غذایی، نقش کلیدی در چرخه عرضه مواد غذایی مغذی و متنوع امروز دارند... چرا که این مواد، طیف گسترده ای از غذاها را بدون ایجاد مشکلات مربوط به خرید روزانه آنها، برای مشتریان فراهم می کنند. »
هر چند احتمالا با کمی کاستن از راحت طلبی و استفاده بیشتر از غذای فراوری نشده، بتوان زندگی عاقلانه تری داشت.

پی نوشت:

1. Wric Schlosser : نویسنده کتاب های « ملت غذاهای سریع: تأثیر غذاهای آمریکایی بر دنیا » و « آنچه که نمی خواهند شما در مورد غذاهای سریع بدانید. »

منبع: کتاب سیاحت غرب