تعداد پلاکت‌های خون بایستی در محدوده‌ی خاصی قرار داشته باشد. چنانچه این تعداد از محدوده‌ی مورد نظر به طور غیر طبیعی بیشتر و یا کمتر شود، آنگاه می‌تواند منجر به بروز پیامدهای ناخوشایند شود. این مقاله در خصوص علل، علائم و درمان عارضه‌ی پایین بودن پلاکتهای خون اطلاعاتی را در اختیارتان قرار می‌دهد.
پلاکتها بافتهای کوچکی بوده که در بدن گردش دارند. اصطلاح پزشکی پلاکت، ترومبوسیت است، و وجود آنها جهت مبارزه با عفونتها و لخته شدن خون ضروری است. سطح پلاکت از فردی به فرد دیگر تفاوت کرده و تعداد طبیعی آنها در میان 150000 تا 400000 در میکرولیتر قرار دارد. چنانچه این تعداد از 150000 کمتر شود، به عنوان تعداد پایین پلاکت خون در نظر گرفته می‌شود و این عارضه همچنین تحت عنوان ترومبوسیتوپنی شناخته می‌شود. این وضعیت بر اساس تعداد، در سه سطح تحت عناوین خفیف، متوسط یا میانه و شدید رخ می‌دهد. هنگامی که پلاکتها در محدوده‌ی 100000 تا 150000 در میکرولیتر، 50000 تا 100000 میکرولیتر و کمتر از 50000 باشد آنگاه این عارضه را به ترتیب خفیف، میانه، شدید در نظر می‌گیرند. با توجه به سطح، داروهای مناسب تجویز می‌شود.

علل

به طور کلی، زمانی که به گزارش آزمایش خون می‌نگریم، ارقامی در آن مشاهده می‌شود. بایستی به منظور اجتناب از تفسیر اشتباه نتایج، این گزارش و برگه آزمایش را به پزشک نشان دهید. آنگاه پزشک به مختصرترین راه ممکن این گزارش را برای شما توضیح خواهد داد.
 پلاکتها توسط مغز استخوان در بدن تولید می‌شوند. چنانچه فرد مبتلا به اختلال مغز استخوان شود، آنگاه مغز استخوان به قدر کافی پلاکت تولید نکرده و این امر منجر به کاهش تعداد پلاکت می‌شود.
 علت احتمالی دیگر بزرگ شدن طحال است. این وضعیت در میلوفیبروز و برخی از انواع سیروز دیده می‌شود. در صورت بزرگ شدن طحال، پلاکتهای خون در داخل به دام افتاده، منجر به کم شدن تعداد آنها در جریان خون می‌شود.
 ایدیوپاتیک پورپورای ترومبوتیک (ITP) نوعی بیماری است که تعداد غیر طبیعی آنتی بادی توسط سیستم ایمنی تولید می‌شود. این آنتی بادی‌ها، پلاکتهای بدن را از بین می‌برند. علت تولید این آنتی بادی‌ها هنوز ناشناخته است.
 هپارین همچنین می‌تواند موجب کم شدن تعداد پلاکتها شود. هپارین دارویی است که در درمان عوارضی مانند ترومبوز تجویز می‌شود. گرچه این دارو جهت جلوگیری از لخته شدن خون تجویز می‌شود، اما گاهی اوقات می‌تواند به طور نامساعد عمل کرده و در عوض تشکیل لخته خون را تحریک سازد. در صورت وقوع چنین وضعیتی، تعداد زیادی از پلاکتها مورد استفاده قرار گرفته که این موجب کاهش تعداد آنها می‌شود.
 در بیماری‌هایی مانند لوپوس و اچ آی وی (HIV)، بدن ممکن است تعداد زیادی از پلاکتها را از بین برده و یا مورد استفاده قرار دهد، در نتیجه به کم شدن تعداد پلاکت خون می‌انجامد.
 آنمی آپلاستیک، نوعی اختلال خونی است که در آن بدن تولید مقدار کافی سلولهای خونی جدید را متوقف می‌سازد.
 عفونت ویروس هپاتیت C یکی دیگر از علل تعداد کم پلاکتها است، به این دلیل که پلاکتها را در جریان خون کاهش می‌دهد.
 علاوه بر این، علل احتمالی دیگر شیمی درمانی، بیماری مزمن کبدی، لوسمی لنفوسیتی مزمن، و اعتیاد به الکل را شامل می‌شود.

علائم

 یکی از بارزترین نشانه‌های پایین بودن پلاکت خون، خونریزی است. بینی، لثه، و یا گونه در قسمت داخل دهان، بی هیچ دلیلی شروع به خونریزی می‌کنند. همچنین، چنانچه فردی حتی دچار یک زخم کوچک شود، خونریزی برای مدت زمان طولانی متوقف نمی‌شود.
 خونریزی داخل بدن (خونریزی داخلی) نیز امکان پذیر است. علامت اصلی خونریزی داخلی ناشی از پورپورا وجود لک یا رنگ قرمز یا بنفش بر روی پوست است.
 لکه‌های بنفش قرمز بر روی بدن، که شبیه به بثورات پوستی به نظر می‌رسند، نیز یکی از نشانه‌ها است. این لکه‌ها پتشی (petechiae) نامیده می‌شوند.
 خانمهایی که از میزان پلاکت خون پایینی برخوردارند، دچار خونریزی شدید در طول دوران قاعدگی می‌شوند.
 خستگی، به راحتی کبود شدن بدن، و شک یا ترس غیر ضروری همچنین می‌توانند از علائم دیگر باشند.

درمان

 درمان ترومبوسیتوپنی به علت آن بستگی دارد. چنانچه شمارش پلاکتها در دسته‌ی شدید قرار گیرد، بیمار با استفاده از انتقال پلاکت در بیمارستان تحت مداوا قرار می‌گیرد.
 چنانچه تعداد آن به دلیل مصرف برخی داروها پایین آمده باشد، پزشکتان مصرف داروی جایگزین را تجویز می‌کنند. در مواردی که آنتی بادی‌ها پلاکتها را از بین می‌برند، داروهای کورتیکواستروئیدی ماننده پردنیزولون به طور موقت تجویز می‌شوند. و هنگامی که تعداد پلاکت به دلیل به دام افتادن در طحال پایین آمده باشد، آنگاه طحال را می‌توان با عمل جراحی برداشت.
می‌توانید از یک افت شدید در سطح پلاکت با مصرف سبزیجات برگدار و میوه‌هایی مانند موز و پرتقال، اجتناب کنید. قویتر ساختن مغز استخوان با افزودن کلسیم به رژیم غذایی از طریق شیر و محصولات لبنی راه بسیار خوب دیگری جهت پیشگیری از وقوع چنین مشکلی است.
سلب مسئولیت: اطلاعات ارائه شده در این مقاله صرفاً جنبه‌ی آموزشی داشته و نبایستی به منظور جایگزین توصیه‌های پزشک متخصص در نظر گرفته شود.