اتحاد نظامی (1) توافق دولت‌های مستقل برای همكاری نظامی است. اتحادها معمولاً در قالب پیمان‌ها شكل مدون پیدا می‌كنند و شامل تعهد دولت‌ها برای هماهنگ سازی اقداماتشان در صورت بروز درگیری نظامی ضمن حفظ حاكمیت و هویت خودشان در مقام دولت‌های مستقل هستند. در همین راستا بیان می‌شود كه اتحاد نظامی مستقیم ترین تأثیر را در احتمال وقوع درگیری‌های خشونت بار بین المللی بر جای می‌گذارد؛ به عنوان مثال اتحادهای دفاعی با منصرف ساختن مهاجمان احتمالی و تلاش برای معارضه جویی احتمال وقوع جنگ را كاهش می‌دهند. این در حالی است كه اتحادهای تهاجمی در مقابل ممكن است به رفتارهای جنگ طلبانه دامن بزنند (گریفیتس، 1388: 13 - 11).
در همین زمینه بایستی بیان كرد كه در بیشتر اتحادها دولت‌ها ملزم به همكاری در تمامی تلاش‌های نظامی یكدیگر نیستند و مطابق با مفاد این اتحادهاست كه انواع اقدام‌هایی كه دولت‌ها باید در هنگام فعال شدن تعهداتشان انجام دهند و شرایط ضرورت ساز همكاری میان آنها مشخص شده است (Smith 1995: 407 - 8)؛ به عنوان مثال در پیمان سازمان پیمان اتلانتیك شمالی (ناتو) (2) دولت‌ها تنها در صورتی ملزم به یاری رساندن به شركای هم پیمان خود هستند كه یكی از اعضای اتحاد در خاك خود مورد حمله قرار گیرد. در مقابل در برخی دیگر از اتحادها، اعضا نه تنها برای دفاع از حاكمیت و تمامیت ارضی خود، بلكه برای اهداف تهاجمی نیز ملزم به یاری رساندن نظامی فعالانه به یكدیگر هستند.
از سوی دیگر اتحادهای نظامی از لحاظ سطح نهادینگی نیز دارای تفاوت‌هایی نسبت به یكدیگر هستند؛ به عنوان مثال برخی از اتحادها مثل ناتو بسیار نهادینه‌اند و همگرایی نظامی چشمگیر از جمله برنامه ریزی مشترك، پایگاه‌ها و آموزش‌های نظامی مشترك و تجهیزات و رویه‌های نظامی خاصی را دارا هستند (برای مطالعه بیشتر ر.ك: Snyder 1997).

پی‌نوشت‌ها:

1. Military Alliance.
2. North American Treaty Organization (NATo.

منبع مقاله :
رسولی ثانی آبادی، الهام؛ (1393)، درآمدی بر مهم‌ترین مفاهیم و اصطلاحات روابط بین الملل، تهران: انتشارات تیسا، چاپ یكم.