بیماری آرتروز در حقیقت غضروف‌ها تخریب شده و این امر موجب ساییده شدن استخوان‌ها به یکدیگر خواهد شد
 

چکیده
یکی از بیماری‌های شایعِ مفاصل که امروزه بسیاری از افراد را درگیر نموده، آرتروز است. آرتروز ممکن است در هر یک از مفاصل بدن اتفاق بیافتد ولی معمولاً در دست‌ها، زانو، لگن، گردن و کمر دیده می‌شود. از آن‌جا که آرتروز یک بیماری پیشرونده محسوب می‌شود، بسته به مرحله پیشرفت بیماری، علائم مختلفی را بروز خواهد داد. در این مقاله به چیستی، عوامل ابتلا، درمان و پیشگیری از این بیماریِ ناتوان کننده خواهیم پرداخت.

تعداد کلمات 2956/ تخمین زمان مطالعه 15 دقیقه

مترجم: سید مصطفی سید آقامیری

آرتروز یک بیماری پیشرونده محسوب شده که 5 مرحله دارد و این مراحل را از 0 تا 4 طبقه‌بندی می‌کنند. مرحله اول (0) یعنی یک مفصلِ نرمال و طبیعی و مرحله 4 یعنی آرتروز شدید. این‌چنین نیست که بیماریِ تمام مبتلایان به آرتروز تا مرحله 4 پیش رود. معمولاً خیلی قبل از اینکه بیماری به این مرحله برسد، روند پیشرفتش متوقف خواهد شد.
افراد مبتلا به آرتروز شدید غضروف‌های خود را در یک یا تعداد بیشتری از مفاصل، به طور کامل از دست خواهند داد. سایش استخوان‌ها بر روی هم ممکن است علائمی شدید و آزار دهنده را موجب گردد که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم:
    • افزایش تورم و التهاب. ممکن است در اثر آرتروز میزان مایع مفصلیِ (زلاله‌ای) درون مفصل افزایش یابد. این مایع به کاهشِ سایش استخوان‌ها بر روی یکدیگر و در زمان حرکت مفصل، کمک می‌کند؛ اما اگر میزان این مایع بیش از حد لازم باشد، سبب تورم مفصل خواهد شد. هم‌چنین ممکن است تکه‌هایی از غضروفِ تخریب شده نیز به داخل مایع افتاده و همین امر درد و تورم را افزایش دهد.
    • افزایش درد. ممکن است در هنگام فعالیت احساس درد کنید، هر چند که این درد در هنگام استراحت نیز ممکن است اتفاق بیافتد. ممکن است احساس کنید هر چه از روز می‌گذرد بر دردهای شما نیز اضافه می‌شود و یا این‌که اگر در طول روز ساعات زیادی را از مفاصلتان استفاده کنید، ورمشان بیشتر خواهد شد.
    • کاهش دامنه حرکتی. ممکن است به خاطر خشکی و درد مفاصل نتوانید به خوبی حرکت کنید. این امر موجب خواهد شد تا نتوانید از فعالیت‌های روزمره‌ای که پیش از این به راحتی انجام می‌دادید، لذت ببرید.
    • بی‌ثباتی مفصل. ممکن است مفاصل شما ثبات لازم را نداشته باشند. مثلاً اگر دچار آرتروز شدید زانو شده‌اید، ممکن است قفل شدن زانو را تجربه کنید که خود سبب افتادن و آسیب‌های دیگر خواهد شد.
    • علائم دیگر. وقتی مفصل شروع به تخریب شدن می‌کند، ماهیچه‌ها ضعیف شده، استخوان‌ها آسیب دیده و ممکن است تغییر شکل مفصلی، اتفاق بیافتد.

زمانی که مفاصل در اثر آرتروز تخریب شدند، قابل بازگشت نیستند، اما برخی درمان‌ها به کاهش علائم کمک خواهند کرد.
 

درمان آرتروز در حقیقت حول محور مدیریت علائم می‌چرخد. نوع درمانِ مناسب برای هر فرد بسته به شدت علائم و محل آرتروز متفاوت می‌باشد. معمولاً تغییر در سبک زندگی، داروهای بدون نسخه و درمان‌های خانگی، برای تسکین درد، خشکی و تورم، کمک کننده خواهند بود.
در ادامه به برخی درمان‌های خانگی و نحوه تغییر در سبک زندگی خواهیم پرداخت:
 

بدانید که انتخاب رژیم غذایی سالم هیچ عارضه‌ای در پی ندارد! اما در صورتی‌که به آرتروز مبتلا هستید، باید بدانید انتخاب رژیم غذایی برای شما ضروری خواهد بود.
در مرحله اول هدف شما از تغییر رژیم غذایی کاهش وزن و رسیدن به وزن نرمال است تا بدین‌وسیله فشار اضافی را از روی مفاصلتان بردارید.
تحقیقات نشان می‌دهند که برخی از انواع آرتروز، مانند آرتروز زانو، به رژیم‌های سرشار از فلاونوئیدها که یک مواد مغذی موجود در میوه‌جات و سبزیجات است، پاسخ مثبت می‌دهند. هم‌چنین آنتی‌اکسیدان موجود در بسیاری از میوه‌ها و سبزیجات، ممکن است به مقابله با رادیکال‌های آزاد شده که در اثر التهاب ایجاد می‌شوند، کمک کند. رادیکال‌های آزاد، مولکول‌هایی هستند که می‌توانند موجب تخریب سلول‌های گردند.
یک رژیم غذایی با کیفیت بالا، می‌تواند با کاهش التهاب و تورم، علائم آرتروز را تسکین دهد. غذاهایی که حاوی مقادیر زیادی از این موارد هستند، می‌توانند به شدت مؤثر باشند:
    • ویتامین C
    • ویتامین D
    • بتاکاروتن
    • اسیدهای چرب امگا 3
 

آرتروز زانو نیز ممکن است در یک یا هر دو زانو رخ دهد. سن، ژنتیک و آسیب‌های فیزیکی به زانو (مثل تصادف) ممکن است همگی در ایجاد آرتروز زانو نقش داشته باشند.
ورزشکارانی که تنها بر روی یک ورزش خاص با حرکات تکراری و سنگین تمرکز دارند، مانند دو و یا تنیس، به شدت در معرض خطر ابتلا به آرتروز قرار دارند. همین‌طور اگر شما نیز بر روی یک فعالیت بدنی خاص تمرکز نمایید، این امر موجب تقویت برخی ماهیچه‌ها و ضعف ماهیچه‌های دیگر می‌گردد و همین امر موجب ضعف و مشکلات مفصلی خواهد شد. پس سعی کنید ورزش‌هایی را انتخاب کنید که تمام ماهیچه‌های اطراف مفاصل را تقویت نمایند.
نوع درمان انتخابی برای آرتروز زانو، به مرحله بیماری بستگی دارد.
 

استفاده از زانو‌بند می‌تواند یک درمان عالی برای آرتروز زانو باشد. زانو بندها از تورم و فشار به زانو می‌کاهند. زانو‌بندها موجب پخش شدن فشار و جلوگیری از فشار به قسمت آسیب دیده زانو می‌گردند. هم‌چنین امکان تحرک بیشتر را برای بیمار فراهم می‌آورند.
زانو‌بندها انواع مختلفی دارند. برخی از آن‌ها به صورت سفارشی و متناسب با فرد ساخته شده و برخی نیز به صورت آماده در داروخانه‌ها و فروشگاه‌های عرضه لوازم طبی، عرضه می‌شوند. ممکن است پزشک، استفاده از انواع مختلف زانو‌بندها را برای انواع مختلف فعالیت‌ها توصیه نماید.
 

آرتروز گردن یک بیماری مرتبط با سن بوده که بیش از 85 درصد افراد بالای 60 سال را درگیر می‌نماید. این بیماری در مردان و زنان اتفاق می‌افتد.
بخشی از ستون فقرات در گردن قرار گرفته و از مفصل‌هایی تشکیل شده است. این مفاصل به انعطاف‌پذیری هر چه بیشتر ستون فقرات کمک کرده و امکان حرکت در محدوده‌ای وسیع را فراهم می‌کنند. هنگامی که غضروف‌های پوشاننده مفاصل شروع به سایش می‌کنند، به مرور زمان آرتروز گردن ایجاد خواهد شد.
آرتروز گردن همیشه همراه با علائم نخواهد بود. ولی در صورت بروز علائم، ممکن است خفیف و یا شدید باشند. در ادامه به علائم آرتروز گردن می‌پردازیم:
    • درد در استخوان شانه، پایین بازو و یا در انگشتان
    • ضعف ماهیچه‌ها
    • خشکی گردن
    • سردرد، خصوصاً در پشت سر
    • سوزش یا بی حسی در دست‌ها و یا پاها

گاهش اوقات نیز ممکن است شاهد علائم جدی‌تری مانند از دست دادن کنترل ادرار یا مدفوع و یا از دست دادن تعادل باشیم.
 

اگر کمر درد دارید، ممکن است به آرتروز ستون فقرات مبتلا شده باشید. این بیماری بر مفاصلِ میانِ مهره‌های کمر تأثیر می‌گذارد. سن و ضربه به ستون فقرات می‌توانند عوامل ایجاد آرتروز ستون فقرات باشند. احتمال ابتلا به این بیماری در زنان بیش از مردان است. هم‌چنین افرادی که اضافه وزن داشته و یا به اقتضای شغل‌شان نشست و برخاست زیادی دارند، در معرض ابتلا به آرتروز ستون فقرات هستند.
ممکن است علائم آرتروز ستون فقرات خفیف و یا شدید باشند. این علائم عبارتند از:
    • خشکی یا حساسیت در مفاصل کمر
    • ضعف، بی‌حسی و یا سوزش در دست‌ها و یا پاها
    • کاهش محدوده حرکت

لازم است به این علائم توجه شود. اگر این علائم درمان نگردند، ممکن است شدت یافته و در نهایت به معلولیت‌هایی منجر گردند.
 

ممکن است شما دارای عوامل خطر غیر‌قابل کنترل ابتلا به آرتروز باشید، از جمله وراثت، سن و جنسیت؛ اما دیگر عوامل خطر مرتبط با آرتروز قابل کنترل بوده و با مدیریت آن‌ها می‌توانید احتمال ابتلا به آرتروز را در خود کاهش دهید. موارد زیر عوامل خطر قابل کنترلی بوده که با رعایت آن‌ها می‌توانید احتمال ابتلا به آرتروز را در خود کاهش دهید:
از بدن خود مراقبت کنید. اگر ورزش می‌کنید، سعی کنید از مراقبت از بدن خود اطمینان یابید. از محافظ‌های مخصوص برای پیشگیری از آسیب استفاده کنید. به ورزش‌های خود تنوع داده تا بدین‌وسیله تمام ماهیچه‌های اطراف مفاصل را تقویت نمایید.
مراقب وزن خود باشید. شاخص توده بدنی خود را با توجه به قد و جنسیت خود، در محدوده نرمال نگه دارید.
یک رژیم غذایی سالم را در پیش بگیرید. خوردن طیف وسیعی از غذاهای سالم، با تأکید بر میوه‌ها و سبزیجات تازه، نقشی مؤثر در پیشگیری از ابتلا به آرتروز خواهد داشت.
استراحت کافی داشته باشید. به بدن خود فرصت کافی برای خواب و استراحت بدهید.
اگر دیابت دارید، کنترل قند خون می‌تواند احتمال ابتلا به آرتروز را در شما کاهش دهد.
 

آرتروز یک بیماری مزمن بوده که معالجه قطعی ندارد، اما برخی درمان‌ها برای کاستن و درمان علائم مؤثر هستند. هرگز درد و خشکی مزمن مفاصل خود را نادیده نگیرید. هر چه زودتر به پزشک مراجعه کنید، زودتر می‌توانید به تشخیص برسید و درمان را آغاز نمایید و در نتیجه کیفیت زندگی شما نیز زودتر بهبود خواهد یافت.

منبع: www.healthline.com