تمام سلول ها و اندام های بدن شما به میزان مناسبی از آب نیاز دارند. با این حال، مصرف بیش از حد آب می تواند منجر به مسمومیت با آب شود. که در برخی موارد کشنده نیز خواهد بود. ما در این مقاله به بررسی خطرات ناشی از مصرف زیاد و مقدار مجاز مصرف روزانه آب می پردازیم.

تعداد کلمات : 1249 / تخمین زمان مطالعه : 7 دقیقه

نویسنده: آرلمه سلسو
   مترجم: علی مهربانی

مسمومیت با آب
مسمومیت با آب، سبب اختلال عملکرد مغز به دلیل مصرف بیش از حد آن می شود. مصرف بیش از حد مجاز، باعث افزایش مقدار آب در خون شما می شود. این کار می تواند الکترولیت ها موجود در خون، به ویژه سدیم را رقیق کند. هنگامی که سطح سدیم بدن به زیر 135 میلی مول در لیتر کاهش یابد، آن را هیپوناترمیا می نامند. سدیم به تعادل بین مایعات داخل و خارج سلول کمک می کند. هنگامی که مقدار سدیم به علت مصرف بیش از حد آب کاهش می یابد، مایعات از خارج سلول ها به داخل آن منتقل می شوند که سبب متورم شدن سلول می شود. هنگامی که سلول های مغز متورم شوند، اثرات خطرناک و بالقوه که تهدید کننده زندگی هستند را تولید می کند.

خطرات مصرف آب زیاد
مسمومیت آب ناشی از تورم سلول ها است. هنگامی که مایعات به داخل سلولهای مغزی نفوذ می کنند، فشار داخل جمجمه افزایش می یابد. این فشار اولین علامت مسمومیت آب را ایجاد می کند که عبارتند از:
    سردرد، حالت تهوع
   موارد شدید می تواند نشانه های جدی تر را ایجاد کند، از جمله:
    افزایش فشار خون
    گیجی
    دید دوگانه
    خواب آلودگی
    تنفس دشوار
    ضعف عضلانی و گرفتگی عضلات.
    ناتوانی در شناسایی اطلاعات حسی
تجمع بیش از حد مایع در مغز، می تواند بر ساقه مغز تاثیر گذاشته و باعث اختلال عملکرد سیستم عصبی مرکزی شود. در موارد شدید، مسمومیت با آب می تواند باعث تشنج، آسیب مغزی، کما و حتی مرگ بشود.
هیدراتاسیون و مسمومیت با آب زمانی اتفاق می افتد که شما بیشتر از میزانی که کلیه ها توانایی دفع آن را از راه ادرار دارند، آب مصرف کنید. اما مقدار آب مصرفی تنها عامل نیست. اینکه چقدر طول می کشد تا آب را بخورید نیز ملاک است. اگر در مدت کوتاهی آب زیادی بخورید، خطر ابتلا به هیدراتاسیون بیشتر است.
آیا مصرف بیش از حد آب می تواند مرگبار باشد؟
بسیار دشوار است که بپذیریم مصرف بیش از حد آب اتفاقی و تصادفی باشد، اما به دلیل این وضعیت مواردی از مرگ و میر گزارش شده است. بسیاری از موارد مسمومیت با آب در سربازان گزارش شده است. یک گزارش مربوط به 17 سرباز است که در نتیجه مصرف آب بیش از حد هیپوناترمیا ایجاد شده است. میزان سدیم آنها بین 115 تا 130 میلی مول در لیتر گزارش شده در حالی که میزان طبیعی سدیم باید بین 135-145 میلی مول در لیتر باشد.

گزارش دیگری در مورد نحوه مرگ سه سرباز در اثر هیپوناترمیا و ورم مغزی مطرح شده است. این مرگ و میرها به علت نوشیدن 10 تا 20 لیتر آب در ظرف چند ساعت اتفاق افتاده است. در برخی موارد ممکن است که علائم هیپوناترمیا با علائم کمبود آب بدن اشتباه گرفته شود. یکی از سربازانی که در موردش کمبود آب بدن و گرمازدگی شدید تشخیص داده شده بود، در حالی که به علت هیدراتاسیون مکرر دهانی، از مسمومیت با آب رنج می برد.

مسمومیت آب در طول ورزش، به ویژه ورزش های استقامتی رخ می دهد. هیدراتاسیون در این فعالیت ها به عنوان وسیله ای برای جلوگیری از کم آبی بدن رایج است. به همین علت، هیپوناترمیا اغلب در حوادث مهم ورزشی رخ می دهد.

در دوی ماراتن بوستون که در سال 2002 برگزار شد، 13٪ از شرکت کنندگان علائم هیپوناترمیا را دارا بودند. . 0.06٪ هیپوناترمیا بحرانی را نشان داد که میزان سدیم بدن آنها کمتر از 120 میلی مول در لیتربود. متاسفانه بعضی از موارد مسمومیت با آب در این رویدادهای ورزشی باعث مرگ و میر نیز شده است. در مورد یک دونده که پس از دوی ماراتن درگیر این مسمومیت شد. آزمایشات نشان داد که میزان سدیم بدن او کمتر از 130 میلی مول در لیتر است.که سبب ایجاد مایع در جمجمه و فتق ساقه مغز گشته و در نهایت منجر به مرگ او شد. مصرف بیش از حد آب در بیماران روانپزشکی، به ویژه اسکیزوفرنیک ها (جنون جوانی) رخ می دهد.

یک مطالعه انجام شده بر روی 27 اسکیزوفرنیک که فوت کردند، نشان داد که پنج نفر از آنها به علت مسمومیت با آب جان خود را از دست دادند. مسمومیت آب در میان سربازان، ورزشکاران ورزشی استقامتی و بیماران اسکیزوفرنی رایج است. چندین مورد هیپوناترمیا و مرگ و میر در این جمعیت گزارش شده است.
 

نوشیدن چه میزان آب، مصرف بیش از حد به شمار می آید؟
هیدراتاسیون و مسمومیت با آب زمانی اتفاق می افتد که شما بیشتر از میزانی که کلیه ها توانایی دفع آن را از راه ادرار دارند، آب مصرف کنید. اما مقدار آب مصرفی تنها عامل نیست. اینکه چقدر طول می کشد تا آب را بخورید نیز ملاک است. اگر در مدت کوتاهی آب زیادی بخورید، خطر ابتلا به هیدراتاسیون بیشتر است. خطر بیش از حد زمانی است که شما در مدت زمان بسیار طولانی از همان مقدار آب مصرف کنید. علائم هیپوناترمیا می تواند با مصرف 3-4 لیتر آب در یک زمان کوتاه  رخ دهد.

کلیه های شما فقط می توانند در حدود 20-28 لیتر آب را در روز دفع کنند، اما فقط می توانند 3 تا 4 لیتر آب را در مدت کوتاهی دفع کنند. بنابراین، برای جلوگیری از علائم هیپوناترمیا، نباید به طور متوسط  بیش از 0.8-1.0 لیتر آب در هر ساعت نوشیده شود. بسیاری از موارد گزارش شده از مسمومیت آب ناشی از نوشیدن مقدار زیادی آب در یک دوره کوتاه مدت بوده است. به عنوان مثال، یک گزارش، توصیف سربازانی است که بعد از مصرف نیمی از گالن آب (1.8 لیتر یا بیشتر) در یک ساعت، سبب ایجاد علائم شده است.

گزارش دیگری نشان می دهد که علائم هیپوناترمیا پس از مصرف 10-20 لیتر آب در عرض چند ساعت ظاهر شده است. یک مورد مسمومیت با آب و هیپوناترمی طولانی مدت نیز در یک زندانی سالم، 22 ساله پس از مصرف 6 لیتر آب در 3 ساعت رخ داد. در نهایت، یک دختر 9 ساله که تقریبا 3.6 لیتر آب را در مدت 1-2 ساعته نوشید، سبب مسمومیت شده است. کلیه ها قادر به دفع بیش از 28 لیتر مایع در روز هستند. با این حال، آنها نمی توانند بیش از 1 لیتر در ساعت تخلیه کنند. بنابراین، نوشیدن بیش از این مقدار ایده خوبی نیست.

بدن ما به چه مقدار آب نیاز دارد ؟
میزان مشخصی برای مقدار آب مورد نیاز بدن در هر روز وجود ندارد. نسبت به افراد مختلف، متفاوت است. برای تعیین اینکه چقدر آب مورد نیاز بدن شماست. باید وزن بدن، سطح فعالیت بدنی و آب و هوا را در نظر بگیرید. موسسه پزشکی (IOM) معتقد است مصرف آب مناسب برای مردان در هر روز 125 اونس (3.7 لیتر) است و در حالی که برای زنان 91 اونس (2.7 لیتر) می باشد. این توصیه ها  شامل مقدار آبی که از نوشیدنی ها و غذا ها بدست می آورید نیز  می شود.

بعضی از مردم توصیه نوشیدن هشت لیوان آب در هر روز را دنبال می کنند. در حالی که این قانون اغلب خودسرانه بوده و مبتنی بر تحقیق علمی نیست. یک قاعده خوب این است که به صدای بدن خود گوش فرا دهید و هر وقت احساس تشنگی کردید، آب بنوشید. این باید به اندازه کافی برای حفظ سطح آب بدن مفید است. با این حال، تکیه بر تشنگی به تنهایی ممکن است برای همه کارایی نداشته باشد. ورزشکاران، افراد مسن و زنان باردار ممکن است نیاز به مصرف آب بیشتری در هر روز داشته باشند.