نویسنده: حبیب خلیفه

هر سال در فاصله 2 تا 3 ماه مانده به شروع جشنواره فیلم فجر فیلم هایی با مضمون کمدی و یا آن دسته از فیلم هایی که احتمال کمتری نسبت به فروش آنها داده می شود، به نمایش در می آیند. امسال البته به لحاظ اکرانِ فیلم های کمدی، این سنت حفظ شد اما تعداد قابل توجهی از آنها امید زیای برای فروش دارند. هر چند به لحاظ ارزش هنری قابل بحث هستند.

دسته زیادی از فیلم های کمدی به نمایش در آمده در طول این سالها به لحاظ فیلمنامه، کارگردانی و حتی نوع بازی ها در درجه بندی ضعیف و با اغماض، متوسط قرار می گیرند. در چند وقت اخیر کمدی هایی روی پرده نقره ای نمایش داده شده اند که داستانی تک خطی داشته و دیالوگ هایشان را شوخی های منتشر شده در شبکه های اجتماعی تشکیل داده اند!  بسیاری از منتقدین جدی سینما برای این فیلم ها قائل به نقد هم نیستند. با این مقدمه و در فاصله حدود 50 روز تا شروع جشنواره فجر، به سراغ فیلم های تازه به نمایش درآمده در سینماها می رویم:
 
میلیونر میامی



به لحاظ تعداد سینماها «میلیونر میامی» با 117 سینما بیشترین سالن را برای اکران به خود اختصاص داده است. فیلمی با بازی بازیگران شاخصی همچون حمید فرخ نژاد، علی قربان زاده، طناز طباطبایی، صابر ابر، آتیلا پسیانی و افسانه بایگان.

«مصطفی احمدی» که سالها به عنوان دستیار کارگردان و برنامه ریز در پروژه های سینمایی حضور داشت و حتی سابقه بازی را هم در کارنامه خود دارد، در دومین ساخته خود به سراغ فیلمی کمدی رفته است. فیلمنامه «میلیونر میامی» را سه نویسنده برعهده دارند: مهیار حمیدیان، محمد صادق گلچین عارفی و محمد شهابی.

مصطفی احمدی اولین فیلم خود را در سال 94 ساخت. «نزدیکتر» به نویسندگی "بهرام توکلی" فیلمی جدی و به اصطلاح جشنواره ای بود که اگرچه فروش قابل توجهی نداشت اما در سی و سومین دوره جشنواره فیلم فجر، بیست و نهمین جشنواره بین‌المللی فیلم مونترآل و نهمین جشن منتقدان و نویسندگان سینمایی، نامزد بهترین کارگردانی شد.
چرخش او به سمت فیلمی کمدی شاید به دلیل گرایش به سمت جذب تماشاچی عام سینماست و باید دید در تجربیات دیگر چه فیلمهایی خواهد ساخت.

 
بمب؛ یک عاشقانه



در چند سال اخیر گرایش های زیادی به نوستالژی دهه شصت در آثار هنری، نوشته ها و نمایش ها دیده می شود. عموما تم این آثار کمدی هستند و سبک زندگی را در آن دهه دستمایه طنز قرار می دهند. پیمان معادی با نگاه به این نوستالژی و طنز نهفته در آن، دومین فیلم سینمایی خود را ساخته است. در خصوص این اثر نظرات متفاوتی وجود دارد. برخی آن را عاشقانه ای در دل رخدادهای جنگ می بینند و گروهی دیگر معتقد هستند این فیلم نگاهی انتقادی به جنگ دارد و جنس کمدی آن سیاه است!

معادی بعد از همکاری هایی که با اصغر فرهادی داشت و تاثیراتی که از او به خصوص در نوع روابط بین کاراکترها گرفت، در اولین فیلمش «برف روی کاج ها» را ساخت. در فیلم دوم او یعنی «بمب؛ یک عاشقانه ساده» که برنده سیمرغ بلورین بهترین طراحی صحنه و لباس از جشنواره فجر شده است بازیگرانی چون  پیمان معادی، لیلا حاتمی، حبیب رضایی، سیامک انصاری، بهادر مالکی به ایفای نقش پرداختند.

 
کلمبوس



یکی از پر انتقادترین فیلم های در حال اکران، آخرین ساخته «هاتف علیمردانی» است. کارگردانی که در کارنامه خود فیلم های «به خاطر پونه»، «کوچه بی نام» و «هفت ماهگی» را دارد، در این فیلم سراغ کمدی مبتذل و شعاری رفته که بعید است مخاطب جدی سینما را بتواند راضی نگه دارد.

در روزهایی که بحث مهاجرت خیلی داغ است، «کلمبوس» با فیلمنامه ای دم دستی سعی دارد تا از مهاجرت به آمریکا با زبانی طنز انتقاد کند اما حاصل کار به قدری ضعیف از آب درآمده که شاید باعث تشویق بیشتر به مهاجرت شود برای آنها که هنوز در دوراهی ماندن و رفتن قرار دارند! در این فیلم بازیگرانی همچون فرهاداصلانی، سعیدپورصمیمی، شبنم مقدمی، مجید صالحی با حضور هانیه توسلی و فریده سپاه منصور حضور دارند.

 
مارموز



کمال تبریزی در آثار کمدی خود معمولا کنایه هایی به وضع سیاسی جامعه می زند. او در آخرین ساخته خود مستقیما وارد گود سیاسی شده و با زبانی که آن را خوب بلد است (یعنی طنز) به سیاستمداران و اوضاع جاری پرداخته است. بسیاری «مارموز» را با «مارمولک» مقایسه می کنند. تبریزی در هر دو فیلم سراغ موضوعاتی حساس رفته است. در هر دو از نویسندگانی که به صورت تخصصی طنز پرداز هستند استفاده شده و نقش اول هر دو فیلم، ستاره های روز سینما بوده اند. تفاوت های مارموز و مارمولک اما زیاد هستند. تبریزی در مارمولک از متن پیمان قاسمخانی استفاده کرد که تا آن دوره، نویسندگی چند سریال و فیلم را در کارنامه داشت.

در «مارموز» اما «آیدین سیار سریع» اولین کار فیلمنامه نویسی خود را انجام داده است. به عقیده بسیاری شوخی های مارموز خنده دارتر و به روزتر هستند اما ماندگاری طنز فیلم مارمولک را ندارند. جنس شوخی ها در مارموز به نوشته های شبکه اجتماعی بسیار نزدیک است و تاریخ مصرف کمی دارد. کمال تبریزی در خصوص مارموز گفته برای گرفتن مجوز فیلم دچار دردسرهای زیادی شده است. کنایه هایی سیاسی که در جای جای فیلم وجود دارد او را با مسئولین بازبینی فیلم دچار مناقشات زیادی کرده است.

بیشترین انتقاد وارده به «مارموز» در خصوص نقش مردم عادی است. اگرچه در فیلم و صحبت های کارگردان آن بیان می شود که فیلم برای مردم ساخته شده و به وضعیتی که سیاستمداران برای آنها به وجود آورده اند، تاخته است اما مردم عادی در این فیلم بسیار منفعل و بدون فکر و در اصطلاح بدون چشم و گوش هستند.
در «مارموز» شوخی های زیادی هست که به آنها می خندیم اما آنچه می ماند شاید حس یاس و سرخوردگی باشد.