چکیده:
حضرت زهرا(س) الگوی کامل یک زن مسلمان است و ازدواج او با حضرت علی(ع) هدفی عمیق در جهت رسیدن به کمال در تمام ابعاد زندگی بوده است.این مقاله سعی دارد به گوشه‌هایی از سیره‌ی حضرت زهرا(س) در امر همسرداری پرداخته و به جلوه‌های تربیتی این بعد از زندگی ایشان اشاره نماید.
تعداد کلمات:1005 کلمه/ تخمین زمان مطالعه: 5دقیقه
حضرت زهرا(س) الگوی کامل یک زن مسلمان است و ازدواج او با حضرت علی(ع) هدفی عمیق در جهت رسیدن به کمال در تمام ابعاد زندگی بوده است.این مقاله سعی دارد به گوشه‌هایی از سیره‌ی حضرت زهرا(س) در امر همسرداری پرداخته و به جلوه‌های تربیتی این بعد از زندگی ایشان اشاره نماید.
تعداد کلمات:1005 کلمه/ تخمین زمان مطالعه: 5دقیقه
نام نویسنده: حسنیه صالحان
زن، رکن اساسی پیوندِ مهر و دوستی در ازدواج است و به دلیل لطافت و ظرافتی که در روح خویش دارد، نقش عمده‌ای را در ایجاد آرامش و محبت در خانواده ایفا می‌کند.
برای رسیدن به کمال این ظرفیت خدا دادی باید از الگوهایی پیروی کنیم که این توان بالقوه را در تمام ابعاد زندگی، کامل و بی نقص، بالفعل رسانده‌اند و رسالت زن بودن را به نحو احسن انجام داده‌اند.
در این میان حضرت زهرا(س) الگوی کامل یک زن مسلمان است و ازدواج او با حضرت علی(ع) هدفی عمیق در جهت رسیدن به کمال در تمام ابعاد زندگی بوده است.
این بانوی بزرگوار، عصاره‌ی نیکی‌ها و ارزش‌هاست و زندگی درخشانش سزاوار و شایسته‌ی این است که الگوی زندگی تمام انسان‌ها شود تا به سعادت و پیروزی دو جهان نائل گردند. چنانکه امام زمان(عج) او را الگوی خویش قرار داده و فرموده است: "دختر پیامبر( حضرت زهرا(س)) الگوی شایسته‌ای برای من است".[1]
یکی از ابعاد زندگی این بزرگوار، سبک همسرداری ونحوه‌ی تعامل با همسر در زندگی مشترک است. این مقاله سعی دارد به گوشه‌هایی از سیره‌ی حضرت زهرا(س) در امر همسرداری پرداخته و به جلوه‌های تربیتی این بعد از زندگی ایشان اشاره نماید:
محبت نسبت به همسر
یکی از عوامل موثر در استحکام بنیان خانواده، حفظ آرامش در محیط خانواده است. ابراز محبت و مهربانی یکی از راههای کسب این عامل، در زندگی مشترک می‌باشد.
از جمله ویژگیهای ممتاز در زندگی مشترک امام علی(ع) و حضرت زهرا(س)، حاکمیت فضای عاطفی و به دور از تنش و تحمیل در زندگی آن دو بوده است.
این بانوی بزرگوار در بیانی این ویژگی مهم را مورد تاکید قرار داده و می‌فرمایند: "بهترین شما کسانی هستند که در برخورد با مردم نرم‌تر و مهربان‌ترند و با همسرانشان مهربان و بخشنده‌اند".[2]
حضرت زهرا(س) در حدود نه سال همسر امیرالمومنین علی(ع) بود و هرگز او را ناخشنود نکرد. بلکه همواره مایه‌ی نشاط و خشنودی حضرت می‌شد و اندوه علی(ع) با دیدار او برطرف می‌گشت.
حضرت زهرا(س) در حدود نه سال همسر امیرالمومنین علی(ع) بود و هرگز او را ناخشنود نکرد. بلکه همواره مایه‌ی نشاط و خشنودی حضرت می‌شد و اندوه علی(ع) با دیدار او برطرف می‌گشت. حضرت علی(ع) در وصف آرامش موجود در زندگی مشترکشان می‌فرمایند: "سوگند به خدا من زهرا را تا آن هنگام که خداوند او را به سوی خود برد، خشمگین نکردم. او نیز مرا خشمگین نکرد و هیچ گاه موجب ناخشنودی من نشد".[3]
این همسر نمونه، محیط خانه را طوری آماده می‌کرد که خستگی از دل و روح همسر گرامیش زدوده شود آنچنانکه حضرت علی(ع) خود می‌فرماید: "وقتی به خانه می‌آمدم و به زهرا نگاه می‌کردم تمام غم و اندوهم برظرف می‌گشت".[4]
تامین آرامش روانی و جسمانی همسر
خداوند در قرآن می‌فرماید:" و از آیات خداوند این است که برای شما از جنس خودتان جفتی بیافرید که در کنار او آرامش یابید".[5]
حضرت فاطمه(س) نیز به تمام معنا در جهت ایجاد این آرامش جسمانی و روحی در زندگی تلاش می‌کرد.
نقل است که هنگامی که علی(ع) از جبهه باز می‌گشت، فاطمه(س) با رویی گشاده و لبخندی حاکی از رضایت و افتخار به استقبال او می‌رفت، لباس و شمشیر خون آلود او را می‌شست و از حوادث و اتفاقات میدان جنگ از او می‌پرسید و بدین وسیله، نقش خود در جهاد سرنوشت ساز اسلام را ایفا می‌نمود و روح و روان همسر مجاهدش را تقویت می‌کرد.[6]
برای این بانوی بزرگوار آسایش جسمی همسرش نیز حائز اهمیت بود. تا جایی که گاهی خودش گرسنه می‌ماند ولی غذای حضرت علی(ع) را تامین می‌کرد و برای آنکه او خجالت نکشد کمبود مواد غذایی را به اطلاعش نمی‌رساند.[7]
حفظ احترام همسر
احترام به همسر و خطاب احترام آمیز یکی از نکات اصلی رابطه زوجین نسبت به یکدیگر است.
حضرت فاطمه(س) احترام زیادی برای همسرش علی(ع) قائل بود و نام او را با احترام یاد می‌کرد. گاهی وی را با کنیه‌ی ابالحسن می‌خواند و گاهی به یاد قرابت نسبی او را یابن عم صدا می‌زد. [8]
در حدیث شریف کساء آمده است که وقتی علی(ع) وارد شد و به حضرت سلام داد، حضرت در جوابشان فرمود: "بر تو باد سلام ای اباالحسن و ای امیر مومنان! "
تعیین حدود مسئولیت
یکی از عوامل شادابی و تکامل خانواده‌ها، تعیین حدود مسئولیت افراد است.
با تقسیم کار، عدالت اجتماعی در محیط خانواده ایجاد شده و به دنبال آن، سعادت خانواده تامین می‌گردد و زن از دخالت در اموری که سزاوار او نیست و با طبع زنانه‌ی او سازگار نمی‌باشد باز می‌ماند.
با تقسیم کار، عدالت اجتماعی در محیط خانواده ایجاد شده و به دنبال آن، سعادت خانواده تامین می‌گردد و زن از دخالت در اموری که سزاوار او نیست و با طبع زنانه‌ی او سازگار نمی‌باشد باز می‌ماند.
امام باقر(ع) درباره‌ی این تقسیم مسئولیت در زندگی حضرت زهرا(س) می‌فرمایند: "حضرت فاطمه(س) کارهای منزل را با حضرت علی(ع) اینگونه تقسیم می‌کرد که خمیر کردن آرد و نان پختن و تمیز کردن و جارو زدن خانه به عهده فاطمه (س) بود و کارهای بیرون منزل از قبیل جمع آوری هیزم و تهیه مواد غذایی بر عهده علی(ع)" .
امام صادق(ع) می‌فرماید: "این تقسیم کار با رهنمود رسول خدا(ص) انجام گرفت و هنگامی که حضرت فرمود: کارهای داخل منزل را فاطمه و کارهای بیرون را علی انجام دهد، حضرت زهرا(س) با خوشحالی فرمود: جز خدا کسی نمی‌داند که از این تقسیم کار چقدر خوشحال شدم، زیرا رسول خدا(ص) مرا از انجام کارهایی که مربوط به مردان است بازداشت".[9]
قناعت در زندگی
قناعت و راضی بودن به هرآنچه که در زندگی هست از عوامل موفقیت یک زندگی زناشویی است. چرا که امروزه عامل بسیاری از اختلافات و جدایی‌ها همین زیاده خواهی‌ها می‌باشد.
همسر ایده‌آل برای گرم نگه داشتن کانون خانواده، باید مهربان و ایثارگر باشد و با سختی‌ها و ناملایمات زندگی بسازد.
در حقیقت همسر ایده‌آل برای گرم نگه داشتن کانون خانواده، باید مهربان و ایثارگر باشد و با سختی‌ها و ناملایمات زندگی بسازد.
حضرت زهرا(س) در طول نه سال زندگی مشترک خویش، حتی یک بار هم از همسرش علی(ع)، تقاضای مادی نکرد.
نقل است که روزی امیر المومنین علی(ع) به خانه آمد و از او تقاضای غذا کرد. حضرت زهرا(س) عرض کرد که غذایی ندارند و حتی دو روز است که اندوخته‌ی غذای خود را به کودکان گرسنه‌اش داده است. علی(ع) فرمود: در چنین وضعی چرا به من نگفتی تا به جستجوی غذا بپردازم. فاطمه(س) پاسخ داد: من از خدایم شرم کردم که موجب شوم تا شما خود را در فشار قرار دهی و بر چیزی که مقدورت نیست خود را به زحمت افکنی.[10]
برای رسیدن به کمال این ظرفیت خدا دادی باید از الگوهایی پیروی کنیم که این توان بالقوه را در تمام ابعاد زندگی، کامل و بی نقص، بالفعل رسانده‌اند و رسالت زن بودن را به نحو احسن انجام داده‌اند.
در این میان حضرت زهرا(س) الگوی کامل یک زن مسلمان است و ازدواج او با حضرت علی(ع) هدفی عمیق در جهت رسیدن به کمال در تمام ابعاد زندگی بوده است.
این بانوی بزرگوار، عصاره‌ی نیکی‌ها و ارزش‌هاست و زندگی درخشانش سزاوار و شایسته‌ی این است که الگوی زندگی تمام انسان‌ها شود تا به سعادت و پیروزی دو جهان نائل گردند. چنانکه امام زمان(عج) او را الگوی خویش قرار داده و فرموده است: "دختر پیامبر( حضرت زهرا(س)) الگوی شایسته‌ای برای من است".[1]
یکی از ابعاد زندگی این بزرگوار، سبک همسرداری ونحوه‌ی تعامل با همسر در زندگی مشترک است. این مقاله سعی دارد به گوشه‌هایی از سیره‌ی حضرت زهرا(س) در امر همسرداری پرداخته و به جلوه‌های تربیتی این بعد از زندگی ایشان اشاره نماید:
محبت نسبت به همسر
یکی از عوامل موثر در استحکام بنیان خانواده، حفظ آرامش در محیط خانواده است. ابراز محبت و مهربانی یکی از راههای کسب این عامل، در زندگی مشترک می‌باشد.
از جمله ویژگیهای ممتاز در زندگی مشترک امام علی(ع) و حضرت زهرا(س)، حاکمیت فضای عاطفی و به دور از تنش و تحمیل در زندگی آن دو بوده است.
این بانوی بزرگوار در بیانی این ویژگی مهم را مورد تاکید قرار داده و می‌فرمایند: "بهترین شما کسانی هستند که در برخورد با مردم نرم‌تر و مهربان‌ترند و با همسرانشان مهربان و بخشنده‌اند".[2]
حضرت زهرا(س) در حدود نه سال همسر امیرالمومنین علی(ع) بود و هرگز او را ناخشنود نکرد. بلکه همواره مایه‌ی نشاط و خشنودی حضرت می‌شد و اندوه علی(ع) با دیدار او برطرف می‌گشت.
حضرت زهرا(س) در حدود نه سال همسر امیرالمومنین علی(ع) بود و هرگز او را ناخشنود نکرد. بلکه همواره مایه‌ی نشاط و خشنودی حضرت می‌شد و اندوه علی(ع) با دیدار او برطرف می‌گشت. حضرت علی(ع) در وصف آرامش موجود در زندگی مشترکشان می‌فرمایند: "سوگند به خدا من زهرا را تا آن هنگام که خداوند او را به سوی خود برد، خشمگین نکردم. او نیز مرا خشمگین نکرد و هیچ گاه موجب ناخشنودی من نشد".[3]
این همسر نمونه، محیط خانه را طوری آماده می‌کرد که خستگی از دل و روح همسر گرامیش زدوده شود آنچنانکه حضرت علی(ع) خود می‌فرماید: "وقتی به خانه می‌آمدم و به زهرا نگاه می‌کردم تمام غم و اندوهم برظرف می‌گشت".[4]
تامین آرامش روانی و جسمانی همسر
خداوند در قرآن می‌فرماید:" و از آیات خداوند این است که برای شما از جنس خودتان جفتی بیافرید که در کنار او آرامش یابید".[5]
حضرت فاطمه(س) نیز به تمام معنا در جهت ایجاد این آرامش جسمانی و روحی در زندگی تلاش می‌کرد.
نقل است که هنگامی که علی(ع) از جبهه باز می‌گشت، فاطمه(س) با رویی گشاده و لبخندی حاکی از رضایت و افتخار به استقبال او می‌رفت، لباس و شمشیر خون آلود او را می‌شست و از حوادث و اتفاقات میدان جنگ از او می‌پرسید و بدین وسیله، نقش خود در جهاد سرنوشت ساز اسلام را ایفا می‌نمود و روح و روان همسر مجاهدش را تقویت می‌کرد.[6]
برای این بانوی بزرگوار آسایش جسمی همسرش نیز حائز اهمیت بود. تا جایی که گاهی خودش گرسنه می‌ماند ولی غذای حضرت علی(ع) را تامین می‌کرد و برای آنکه او خجالت نکشد کمبود مواد غذایی را به اطلاعش نمی‌رساند.[7]
حفظ احترام همسر
احترام به همسر و خطاب احترام آمیز یکی از نکات اصلی رابطه زوجین نسبت به یکدیگر است.
حضرت فاطمه(س) احترام زیادی برای همسرش علی(ع) قائل بود و نام او را با احترام یاد می‌کرد. گاهی وی را با کنیه‌ی ابالحسن می‌خواند و گاهی به یاد قرابت نسبی او را یابن عم صدا می‌زد. [8]
در حدیث شریف کساء آمده است که وقتی علی(ع) وارد شد و به حضرت سلام داد، حضرت در جوابشان فرمود: "بر تو باد سلام ای اباالحسن و ای امیر مومنان! "
تعیین حدود مسئولیت
یکی از عوامل شادابی و تکامل خانواده‌ها، تعیین حدود مسئولیت افراد است.
با تقسیم کار، عدالت اجتماعی در محیط خانواده ایجاد شده و به دنبال آن، سعادت خانواده تامین می‌گردد و زن از دخالت در اموری که سزاوار او نیست و با طبع زنانه‌ی او سازگار نمی‌باشد باز می‌ماند.
با تقسیم کار، عدالت اجتماعی در محیط خانواده ایجاد شده و به دنبال آن، سعادت خانواده تامین می‌گردد و زن از دخالت در اموری که سزاوار او نیست و با طبع زنانه‌ی او سازگار نمی‌باشد باز می‌ماند.
امام باقر(ع) درباره‌ی این تقسیم مسئولیت در زندگی حضرت زهرا(س) می‌فرمایند: "حضرت فاطمه(س) کارهای منزل را با حضرت علی(ع) اینگونه تقسیم می‌کرد که خمیر کردن آرد و نان پختن و تمیز کردن و جارو زدن خانه به عهده فاطمه (س) بود و کارهای بیرون منزل از قبیل جمع آوری هیزم و تهیه مواد غذایی بر عهده علی(ع)" .
امام صادق(ع) می‌فرماید: "این تقسیم کار با رهنمود رسول خدا(ص) انجام گرفت و هنگامی که حضرت فرمود: کارهای داخل منزل را فاطمه و کارهای بیرون را علی انجام دهد، حضرت زهرا(س) با خوشحالی فرمود: جز خدا کسی نمی‌داند که از این تقسیم کار چقدر خوشحال شدم، زیرا رسول خدا(ص) مرا از انجام کارهایی که مربوط به مردان است بازداشت".[9]
قناعت در زندگی
قناعت و راضی بودن به هرآنچه که در زندگی هست از عوامل موفقیت یک زندگی زناشویی است. چرا که امروزه عامل بسیاری از اختلافات و جدایی‌ها همین زیاده خواهی‌ها می‌باشد.
همسر ایده‌آل برای گرم نگه داشتن کانون خانواده، باید مهربان و ایثارگر باشد و با سختی‌ها و ناملایمات زندگی بسازد.
در حقیقت همسر ایده‌آل برای گرم نگه داشتن کانون خانواده، باید مهربان و ایثارگر باشد و با سختی‌ها و ناملایمات زندگی بسازد.
حضرت زهرا(س) در طول نه سال زندگی مشترک خویش، حتی یک بار هم از همسرش علی(ع)، تقاضای مادی نکرد.
نقل است که روزی امیر المومنین علی(ع) به خانه آمد و از او تقاضای غذا کرد. حضرت زهرا(س) عرض کرد که غذایی ندارند و حتی دو روز است که اندوخته‌ی غذای خود را به کودکان گرسنه‌اش داده است. علی(ع) فرمود: در چنین وضعی چرا به من نگفتی تا به جستجوی غذا بپردازم. فاطمه(س) پاسخ داد: من از خدایم شرم کردم که موجب شوم تا شما خود را در فشار قرار دهی و بر چیزی که مقدورت نیست خود را به زحمت افکنی.[10]
_______________________________________________
پی نوشت:
[1]. بحار الانوار، ج62، ص177
[2]. دلائل الامامه، ص7
[3]. کشف الغمه، ج1، ص491و492
[4]. مناقب خوارزمی، ص356
[5]. روم، 21
[6]. کشف الغمه، ج1، ص199
[7]. بحارالانوار، ج43، ص60
[8]. روضه کافی، ص151
[9]. مستدرک الوسائل، ج13، ص48
[10]. کشف الغمه، ج2، ص27و28