از مهمترین خواص دارویی شیرین بیان می‌توان به تسکین دهندگی و خلط آوری، درمان گرفتگی عضلات، روماتیسم، آسم، عفونت‌های قفسه سینه، هپاتیت، بیماری‌های پوستی و تنفسی، تب، سرفه، نقرس، زخمهای دهان و گلو و خواص شیرین بیان برای معده اشاره کرد.
شیرین بیان برای رفع مشکلات و ناراحتی‌های معده بهترین و موثرترین دارو بوده و درمان ورم معده، زخم معده، از بین بردن نفخ شکم، سکسکه، رفع التهابات معده و اثنی عشر از خواص این گیاه برای دستگاه گوارش است. نه تنها در صنایع داروسازی، بلکه در صنایع شیرینی و شکلات‌سازی نیز استفاده میشود.
خواص شیرین بیان برای معده
از شناخته شده ترین خواص ریشه و ریزوم (ساقه زیر زمینی) شیرین بیان استفاده از آن در درمان زخم معده است. پزشکان طب سنتی به درمان زخم معده با شیرین بیان در زمان کوتاه سه تا چهار ماهه اعتقاد دارند. به طور کلی این گیاه به دلیل داشتن ماده موثره‌ای به نام «اسید گلیسیرینیک» در درمان زخمهای گوارشی، به‌ویژه زخم معده، اثنی عشر و نیز التهاب معده (گاستریت) موثر است، همچنین مطالعات نشان داده است شیرین بیان دارای خواص ضدهلیکوباکترپیلوری است که این یافته نیز موید مفید بودن این گیاه برای کمک به درمان ناراحتی‌های گوارشی و رفع اسپاسم‌ها دستگاه گوارش است. مهمترین خاصیت شیرین بیان که جدیدا کشف شده است و در اروپا و آمریکا استفاده می شود، درمان سرطان معده با این گیاه ارزشمند است.مکانیسم تاثیر شیرین بیان برای معده، به این صورت است که شیرین بیان به واسطه ترکیبات ذکر شده، سطح اسید معده را پایین می‌آورد، سوزش معده و سوء هاضمه را کم می‌کند و در نهایت به عنوان یک ضد یبوست ملایم عمل می‌کند و می‌توان از آن، برای رفع اسپاسم، التهاب و ناراحتی در لوله گوارش استفاده کرد. همچنین این گیاه با افزایش شیره صفرا و کاهش سطح کلسترول تاثیر مثبتی روی کبد هم دارد. به طور کلی بیماری ورم معده، التهاب پوشش داخلی معده است و تنها یک بیماری محسوب نمیشود، بلکه گروهی از بیماری هاست و ممکن است موجب خوردگی مخاط معده و خونریزی شود. بنابراین عجیب نیست که عده‌ای از اطبا سنتی اعتقاد دارند، زمانی که معده پاک و سالم باشد تمام اعضای بدن سالم هستند و این ویژگی مهمترین خاصیت گیاه شیرین بیان است.
نحوه مصرف شیرین بیان
بخش مورد استفاده دارویی گیاه ریشه بیان ریشه و ریزوم آن است. عصاره گیاه شیرین بیان، با جوشاندن ریشه گیاه و تبخیر بخش عمده آب آن، به دست می آید که ماده‌ای به رنگ سیاه مایل به قهوه‌ای است، این ماده به دو صورت جامد و شیره عرضه برای استفاده دارویی عرضه می‌گردد.از این عصاره، در پزشکی، داروسازی، صنایع غذایی و بهداشتی استفاده میشود. از دیگر کاربردهای عصاره شیرین بیان، شیرین کردن فرآورده های غذایی و صنعت شیرینی و شکلات است، چون ۵۰ برابر شکر شیرینی دارد و علاوه بر این، خواص دارویی مفیدی هم دارد.
تهیه شربت شیرین بیان: برای ساخت شربت شیرین بیان باید ریشه بدون پوست این گیاه را پودر کرده و با آب مخلوط نمایید و آنقدر بجوشانید تا غلیظ شود.
تهیه دم کرده شیرین بیان: برای درست کردن دم کرده شیرین بیان باید ۵۰ گرم ریشه شیرین بیان بدون پوست را آسیاب کنید و در یک لیتر آب جوش بریزید و بگذارید مدت ۱۰ دقیقه دم بکشد.
تهیه جوشانده شیرین بیان: برای درست کردن جوشانده شیرین بیان باید ۵۰ گرم ریشه شیرین بیان بدون پوست را آسیاب کرده و در ۱۰۰ گرم آب بریزید و آنقدر بجوشانید که دوسوم آن باقی بماند.
تهیه جوشانده شیرین بیان برای معده درد: به این منظور 10 گرم از ریشه تمیز شده شیرین بیان و به همان میزان ریشه انار شیرین را با یک لیوان آب سرد به مدت پانزده دقیقه آهسته جوشانده، صاف کرده و ناشتا به مدت 40 روز مصرف کنید.
تهیه جوشانده شیرین بیان برای رفع نفخ، ریفلاکس و ترشی معده: به این منظور ریشه شیرین بیان را کوبیده و به میزان دو قاشق سوپ خوری به همراه یک قاشق نعناع پودر شده، یک قاشق بابونه، یک قاشق پونه و یک قاشق زیره سبز مخلوط کرده و بعد از هر وعده غذا، یک قاشق مرباخوری از این ترکیب را با یک لیوان آب جوش ده دقیقه دم کرده به جای چای بنوشید.
نحوه مصرف عرق شیرین بیان: به جای استفاده از گیاه شیرین بیان می‌توان از عرق این گیاه استفاده نمود، مقدار مصرف عرق شیرین بیان برای بزرگسالان، روزی سه بار یک فنجان و برای کودکان، روزی سه بار به میزان نصف فنجان است و بهتر است این عرق در وسط غذا میل شود.
سایر فرآورده‌های شیرین بیان
در اروپا آب نبات‌هایی با طعم تند از شیرین بیان تهیه میشود که طرفدار زیادی هم دارد. از دیگر فراورده‌های این گیاه، چاشنی شیرین بیان است که از آن در تهیه نوشیدنی‌های غیر الکلی استفاده میشود و این ماده عنصر اصلی نوشابه غیر الکلی بسیار معروف مصری موسوم به عرق سوساست.در برخی مناطق دنیا مانند ایتالیا، شیرین بیان را به شکل طبیعی استفاده میکنند، به این نحو که ریشه این گیاه را پس از شستن، به عنوان خوشبو کننده دهان می جوند و در کشور سوریه به صورت نوشیدنی در بازار عرضه می شود.
در آشپزی چینی شیرین بیان همچون چاشنی در پخت غذاهای مطبوع استفاده میشود و اغلب برای خوش طعم کردن سوپها و غذاهایی که در سوس سویا جوشانده می شود، به کار می‌رود.
مضرات شیرین بیان
لازم به ذکر است، استفاده زیاد از شیرین بیان برای طحال مضر است و اگر می‌خواھید از این گیاه برای برطرف کردن بیماری و برای مدت طولانی استفاده کنید بھتر است آن را با کتیرا مصرف کنید. همچنین استفاده از گیاه و فراوده‌های شیرین بیان برای زنان باردار، کودکان زیر ۷ سال، افراد با فشار خون بالا و اختلالات غده تیروئید ممنوع است.منبع:سایت ستاره