در زندگی ما انسان ها هر چیزی دارای آداب و قوانین خاصی است، از جمله مهمانی رفتن. معمولاً کسانی که به مهمانی می روند سعی می کنند لباس های زیبا و تازه به تن کنند، با بدنی معطر وارد مهمانی شوند، قبل از وارد شدن در مهمانی سعی می کنند از غذاهایی که موجب بوی ناخوشایند از دهان و گوارش می شود خودداری کنند، با روی شاد و صمیمی و اخلاق خوش وارد مهمانی می شوند، به هر اندازه که میزبان انسان مهمی باشد و یا به هر اندازه که جلسه ی مهمانی مهم و پر اهمیت باشد دقت و اهتمام ما هم بیشتر می شود. این یک قاعده مهم اجتماعی و اخلاقی است.  
 

در کل دنیا یک مهمانی از همه مهمتر و یک میزبان از همه خاص تر است که سزاوار است به تناسب میزبان و مهمانی  که در آن وارد می شویم خود را مهیای وارد شدن در آن کنیم و قدر و جایگاه این مهمانی را خوب بدانیم. مهمانی که در یکی از خاص ترین ماه های سال یعنی ماه مبارک رمضان فراهم شده و میزبانی به اسم باری تعالی شهرت یافته است. منابع روایی مهمانی با شکوه و میزبانی گران قدر را این چنین معرفی می نماید: «وَ هُوَ شَهْرٌ دُعِیتُمْ فِیهِ إِلَی ضِیافَةِ اللَّهِ وَ جُعِلْتُمْ فِیهِ مِنْ أَهْلِ کرَامَةِ اللَّهِ؛ [1] ماهی که در آن به ضیافت خدا خوانده و از اهل کرامت خدا قرار داده شده‌اید.»، فقط باید غنیمت شمرد و جواب این دعوت نامه ارزشمند را به موقع داد چرا که فرصت این مهمانی کوتاه بوده و پذیرایی منحصر به فرد آن محدود است.
 

ارتکاب گناه و حرام الهی روح و جسم انسان را آلوده می کند به طوری که موجب می شود وجود انسان را بوی تعفن گناه بردارد به گونه ای که ملائکه الهی از بوی تعفن گناه ناراحت می شوند و او را مورد لعن و نفرین قرار می دهند.  برای نمونه در خصوص بوی تعفن برخی گناهان همچون دروغ در روایات این چنین نقل شده است: الْمُؤْمِنُ إِذَا کَذَبَ مِنْ غَیْرِ عُذْرٍ لَعَنَهُ سَبْعُونَ أَلْفَ مَلَکٍ وَ خَرَجَ مِنْ قَلْبِهِ نَتْنٌ حَتَّى یَبْلُغَ الْعَرْشَ فَیَلْعَنُهُ حَمَلَةُ الْعَرْشِ وَ کَتَبَ اللَّهُ عَلَیْهِ بِتِلْکَ الْکَذِبَةِ سَبْعِینَ زَنْیَةً أَهْوَنُهَا کَمَنْ یَزْنِی مَعَ أُمِّه‏؛[2] مؤمن هرگاه بدون عذر دروغ بگوید، هفتاد هزار ملک، لعنتش می کنند (یعنی ازخدا می خواهند که از رحمت خود دورش سازد، مورد لطفش قرار ندهد) و نیز بر اثر دروغ، بوی گندی از قلبش بیرون می آید که جهان را پر می کند و می رود تا به عرش خدای برسد.» در منابع روایی نیز به طور صریح و آشکار بهترین کار در این ماه دوری از گناه و آلودگی معرفی شده است.[3] کما اینکه درروایتی این چنین بیان شده است: «الصِّیامُ اجتِنابُ المَحارِمِ؛ کَما یَمتَنِعُ الرَّجُلُ مِنَ الطَّعامِ وَ الشَّرابِ؛[4] : روزه‏دارى، پرهیز از حرام‏ هاست، همان گونه که انسان از غذا و نوشیدنى خوددارى مى‏کند.» برای نمونه در خصوص نکوهش غیبت در ماه رمضان و تأثیر آن بر روزه در منابع روای نقل شده است: « هر کس در ماه رمضان درباره مسلمانى غیبت کند، بر روزه ‏دارى ‏اش پاداشى نخواهد یافت.»[5]
ماه رمضان بهترین و زیباترین فرصت برای صحبت کردن با خدا و طلب حاجت و مناجات با باری تعالی است. انسان های هوشیار و بصیر این زمان ارزشمند را غنیمت می شمارند و روز و سحرهای آن را با همنشین شدن با ادعیه های مأثوره به ارتباط با خدا می پردازند.

همان طور که نقل شد یکی از مهمترین آداب وارد شدن در مهمانی خدا و قرار گرفتن در زمره روزه داران اجتناب از گناه و حرام الهی است، در منابع روایی حکایت درس آموز بسیار مهمی در این مورد نقل شده است: «امام صادق (علیه السلام)می فرمایند: پدرم فرمود: «پیامبر خدا شنید که زنى روزه‏دار، کنیز خود را دشنام مى‏دهد. پس، غذایى طلب کرد و به او گفت: «بخور». فرمود: «چگونه روزه‏اى، که کنیزت را دشنام دادى؟! روزه، تنها نخوردن غذا و نوشیدنى نیست و همانا خداوند، روزه را حجابى در برابر کار و سخن زشت قرار داده، که روزه‏دار با آن، روزه را افطار مى‏ کند. ما أقَلَّ الصُّوّامَ و أکثَرَ الجُوّاعَ!؛ روزه‏داران، چه اندک‏اند و گرسنگان چه بسیار!».[6]
 

در ماه مهمانی خدا انسان روزه دار باید فکر، اندیشه و گوش خود را در اختیار رهنمودها و سفارش های قرآنی قرار دهد، باید نفس خود را از خواهش های شیطانی دور کند و همنشین آیات رحمانی نماید و قدری بیشتر برای تدبر و تأمل در قرآن کریم وقت بگذارد، چرا که ماه رمضان بهار قرآن معرفی شده، از این رو سزاوار است سهم بیشتر از وقت خود را به آن اختصاص دهد: «وَ أَکْثِرُوا فِیهِ مِنْ تِلَاوَةِ الْقُرْآن‏؛[7]در این ماه، قرآن را زیاد تلاوت کنید.» در احوالات امام خمینی(ره) در ماه رمضان زمانی که در نجف اشرف اقامت داشتند نقل شده است که ایشان در این ماه هر سه روز یک بار قرآن کریم را ختم می کردند، و وقتی که به سن کهولت نزدیک شدند هر ده روز یک بار قرآن کریم را ختم می کردند.[8] در فرهنگ روایات قرآن عهده نامه خدا برای انسان ها معرفی شده است، سزاوار است شخص مسلمان به آن عهده نامه نگاه کند و در هر روز پنجاه آیه از آن را تلاوت نماید.[9]
 

ماه رمضان ماه توبه و انابه و استغفار به درگاه الهی است، ماهی که در آن درهای رحمت الهی باز می شود و گناهان انسان بخشیده می شود، فقط باید قدر دانست و اجازه نداد این فرصت به راحتی عبور کند و زبان را به استغفار باز نکرد، شخص روزه دار باید به چشمان خود التماس کند که قطر اشک ندامتی از خود خارج نمایند تا اینکه انسان گنهکار را از زنجیرهای محکم بافته شده از گناه آزاد نماید. در ضرورت و اهمیت توبه و استغفار در ماه رمضان از پیامبر خوبی ها این چنین روایت نقل شده است: «شَهْرُ رَمَضَانَ شَهْرُ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ هُوَ شَهْرٌ یُضَاعِفُ اللَّهُ فِیهِ الْحَسَنَاتِ وَ یَمْحُو فِیهِ السَّیِّئَاتِ وَ هُوَ شَهْرُ الْبَرَکَةِ وَ هُوَ شَهْرُ الْإِنَابَةِ وَ هُوَ شَهْرُ التَّوْبَةِ وَ هُوَ شَهْرُ الْمَغْفِرَةِ وَ هُوَ شَهْرُ الْعِتْقِ مِنَ النَّارِ وَ الْفَوْزِ بِالْجَنَّة؛[10] ماه رمضان، ماه خداست؛ ماهى که خداوند، حسنات را در آن، دو برابر مى ‏کند و سیّئات را محو مى‏کند، ماه برکت، ماه بازگشت به سوى خدا، ماه توبه، ماه آمرزش، ماه آزاد شدن از آتش و دست یافتن به بهشت.»
 

ماه رمضان بهترین و زیباترین فرصت برای صحبت کردن با خدا و طلب حاجت و مناجات با باری تعالی است. انسان های هوشیار و بصیر این زمان ارزشمند را غنیمت می شمارند و روز و سحرهای آن را با همنشین شدن با ادعیه های مأثوره به ارتباط با خدا می پردازند، در اهمیت ارتباط و مناجات و دعا با خدا در این ماه از پیامبراکرم(ص) نقل شده است: «وَ ارفَعوا إلَیهِ أیدِیَکُم بِالدُّعاءِ فی أوقاتِ صَلَواتِکُم؛ فَإِنَّها أفضَلُ السّاعاتِ، یَنظُرُ اللّهُ عز و جل فیها بِالرَّحمَةِ إلى عِبادِهِ، یُجیبُهُم إذا ناجَوهُ، و یُلَبّیهِم إذا نادَوهُ و یَستَجیبُ لَهُم إذا دَعَوهُ؛[11] و در اوقات نماز دست به دعا بردارید، زیرا آن اوقات بهترین ساعات است، و خداوند در آن مواقع با نظر رحمت به بندگان خود مى‏نگرد، هرگاه با او مناجات کنند، جوابشان می دهد، هرگاه او را صدا کنند پاسخشان مى‏ دهد و هرگاه از او درخواستى کنند، دعایشان را مستجاب مى‏ گرداند.»
 

لب فرو بند از طعام و از شراب        سوی خوان آسمانی کن شتاب
گر تو این انبان ز نان خالی کنی             پر ز گوهرهای اجلالی کنی
طفل جان از شیر شیطان باز کن          بعد از آنش با ملک انباز کن
چند خوردی چرب و شیرین از طعام؟             امتحان کن چند روزی در صیام
چند شب‌ها خواب را گشتی اسیر؟              یک شبی بیـدار شو دولت بگیر

 

پی نوشت ها:
[1]. عیون أخبار الرضا علیه السلام، ج‏1، ص295، ح53.
[2]. جامع الأخبار(للشعیری)، ص148.
[3]. إقبال الأعمال (ط - القدیمة)، ج‏1، ص3.
[4]. الغارات (ط - القدیمة)، ج‏2، ص343.
[5]. بحار الأنوار، ج‏72، ص259.
[6].  وسائل الشیعة، ج‏10، ص166، ح13132.
[7]. فضائل الأشهر الثلاثة، ص 95، ح78.
[8]. آمنه خوش طینت، گزیده ای از آثار و سیره امام خمینی(ره)، ص57.
[9]. الکافی، ج‏2، ص609، ح1. «الْقُرْآنُ عَهْدُ اللَّهِ إِلَى خَلْقِهِ فَقَدْ یَنْبَغِی لِلْمَرْءِ الْمُسْلِمِ أَنْ یَنْظُرَ فِی عَهْدِهِ وَ أَنْ یَقْرَأَ مِنْهُ فِی کُلِّ یَوْمٍ خَمْسِینَ آیَة»
[10]. بحار الأنوار، ج‏93، ص340.
[11]. عیون أخبار الرضا علیه السلام، ج‏1، ص295، ح53.