سرگذشت پوست در بارداري
نويسنده:دکتر علي رضا فيروز - دکتر منصور نصيري کاشاني
بارداري دوره اي از تغييرات هورموني و متابوليک عميق است که بدن آنرا براي مدت نسبتا کوتاهي تحمل مي کند و در طي آن تغييرات متعددي در پوست، ناخن ها و موها بروز مي کند. بثورات و تغييرات پوستي در طول بارداري فوق العاده شايع هستند. به علت شرايط خاص روحي و رواني زنان باردار، اين تغييرات مي توانند سبب بروز نگراني هايي شوند که ممکن است مربوط به زيبايي ظاهري، امکان عود در بارداري هاي بعدي، اثرات بالقوه بر روي جنين و يا مجموعه اي از آنها باشد. بثوراتي که در دوران بارداري مشاهده مي شوند همگي از اهميت يکساني برخوردار نيستند. برخي از آنها تغييرات پوستي شايعي هستند که تقريبا در تمام زنان باردار ديده مي شوند. البته تعدادي از بيماري هاي پوستي نيز وجود دارند که اختصاصا با حاملگي همراه هستند. همچنين حاملگي مي تواند سبب تشديد يا تخفيف بسياري از بيماري هاي پوستي شود که اختصاص به اين دوران ندارد.
همچنين گاهي تغيير مشابه در زير بغل و کشاله ران ها نيز مشهود است. اين تغيير رنگ معمولا بعد از حاملگي از بين مي رود، ولي ممکن است درجاتي از آن باقي بماند. همچنين در طول بارداري خال هاي تيره ممکن است بزرگتر و يا تيره تر شده و خال هايي که قبلا مورد توجه قرار نگرفته اند، مشخص گردند. بايد توجه داشت که تغييرات ذکر شده در خال ها، به طور کم و بيش يکسان و متناسب در تمام خال هاي بدن صورت مي گيرد، ولي چنانچه يکي از خال ها تغييرات واضح در اندازه و يا رنگ پيدا مي کند و يا دچار علايمي نظير خارش، سوزش و يا احيانا خونريزي گردد، حتما بايد توسط متخصص پوست بررسي گردد.
يک طرح مشخص از تيره شدن پوست که در حدود 70درصد از زنان باردار به خصوص سبزه ها در نيمه دوم حاملگي ديده مي شود، ماسک حاملگي است که در نواحي مختلف صورت ظاهر مي شود. اين تيرگي عموما لب بالا، گونه ها، پيشاني و چانه را گرفتار مي کند و به دنبال تماس با آفتاب نيز تشديد مي شود. اين نواحي تيره عموما به رنگ قهوه اي و اغلب دو طرفه و قرينه هستند. تغيير رنگ مشابه ماسک حاملگي در زنان غير باردار که از قرص هاي ضد بارداري استفاده مي کنند و يا گاهي حتي در مردان نيز ديده مي شود. ماسک حاملگي بعد از زايمان ممکن است از بين برود و يا به درجاتي پايدار باقي بماند.
مو: بيشتر زنان در دوران بارداري به درجاتي از پر مويي دچار مي شوند که معمولا در صورت، مشخص تر از ساير نواحي است. با اين وجود، احتمال گرفتار بازو، ساق و پشت پا نيز وجود دارد. اين موي اضافي که به علت افزايش در نسبت موهاي در حال رشد در مناطق مختلف بدن است، تحت تاثير عوامل هورموني بوده و در عرض 6 ماه پس از زايمان غالبا از بين مي رود. همچنين به علت مشابه يعني افزايش در نسبت موهاي در حال رشد، موهاي سر نيز پر پشت تر از حالت طبيعي شده و از ريزش طبيعي موها نيز به طور قابل ملاحظه اي کاسته مي شود. به همين دليل اغلب خانم ها از موهاي خود در طي دوران بارداري اظهار رضايت مي کنند. به دنبال زايمان و برگشت وضعيت هورموني بدن به حالت عادي، اين افزايش نسبت موهاي در حال رشد نيز به حالت طبيعي برگشت پيدا مي کند که اين حالت با ريزش موي نسبتا شديدي در 3 الي 5 ماه پس از زايمان مشخص مي شود.
اکثر افراد به طور طبيعي روزانه حدود 50 تا 75 تار مو از دست مي دهند، ولي ريزش مو پس از زايمان به بيش از 100 مو در روز بالغ مي شود. اگر چه داشتن زايمان سخت و طولاني به خصوص اگر همراه با خونريزي شديد باشد، در تشديد اين حالت موثر است، اما بر خلاف عقيده عموم، شير دادن به نوزاد تاثيري در روند آن ندارد. اين حالت نياز به درمان خاص نداشته و رشد مجدد طبيعي موها در عرض 6 ماه الي 1 سال کامل مي شود و تراکم موها به حالت پيش از بارداري برمي گردد.
به ندرت در پايان حاملگي درجه خفيفي از پس نشيني خط رويش مو در ناحيه پيشاني و شقيقه ها بروز مي کند که احتمال دارد به حالت طبيعي بازگشت نموده و يا به صورت غير طبيعي باقي بماند. همچنين به ندرت ممکن است افزايشي در موهاي تيپ مردانه در ناحيه صورت به خصوص چانه، گردن و پشت لب در نيمه دوم حاملگي صورت گيرد. اين حالت ممکن است ناشي از افزايش ترشح هورمون هاي مردانه و يا ناشي از يک تومور ترشح کننده آنها باشد و لذا اين بيماران بايستي به دقت توسط پزشک مورد بررسي قرار گيرند. در صورتي که عامل ايجاد کننده، تومور نباشد، اين مشکل در حاملگي هاي بعدي تکرار مي شود و اين حالت از پر مويي ممکن است بين حاملگي ها پسرفت پيدا کند اما هميشه کامل نيست.
ناخن ها: خانم هاي باردار اغلب از شکنندگي ناخن ها و ايجاد شيارهاي عرضي در آنها شکايت مي کنند و در مواردي نيز امکان دارد که صفحه ناخن از بستر آن جدا گردد. اين تغييرات ناخني نيز به تغييرات هورموني در بدن نسبت داده مي شود، ولي از آن جايي که ارتباط اين تغييرات با حاملگي نامشخص است، جهت بررسي ساير علل بايستي مورد معاينه قرار بگيرند. همچنين خطوط طولي تيره رنگي ممکن است در طول حاملگي در ناخن ها ديده شود.
غدد عرق: در بدن دو نوع کلي از غدد عرق وجود دارد. يک نوع که به آن غدد عرق (اکرين) گفته مي شود، بطور منتشر در تمام بدن و به خصوص کف دست ها و پاها يافت مي شود.
منشا تعريقي که به طور طبيعي در نتيجه افزايش درجه حرارت محيط و يا فعاليت فيزيکي ايجاد مي شود اين غدد هستند. نوع ديگر که به آنها غدد عرق (آپوکرين) گفته مي شود، به طور عمده در زير بغل ها و نواحي تناسلي يافت مي شود و ترشحات حاصل از آنها در ايجاد بوي بدن دخالت دارند.
در طي بارداري فعاليت و ايجاد ترشح غدد عرق اکرين بطور قابل ملاحظه اي در تمام بدن بجز کف دست و پا افزايش مي يابد که اين افزايش تعريق احتمالا منجر به افزايش شيوع جوش هاي عرق سوز نيز مي شود.
در مقابل، فعاليت غدد عرق آپوکرين کاهش يافته و سبب مي شود تا برخي از بيماري هاي مربوط به آنها نظير عرق جوش غدد آپوکرين در طي بارداري تخفيف پيدا کنند.
غدد چربي: ميزان ترشح غدد چربي پوست در حين حاملگي افزايش يافته و پس از زايمان به حالت طبيعي برمي گردد. همچنين در دوران بارداري غدد چربي روي هاله نوک پستان بزرگ شده و به صورت برجستگي هاي کوچک قهوه اي رنگ ظاهر مي شوند. اين پديده بيشتر در سه ماه دوم و سوم حاملگي مشخص شده و گاهي در زنان غير حامله نيز ديده مي شود.
عروق پوست: تغييرات متعددي در ساختمان و کارکرد عروق پوست در طي بارداري ممکن است رخ دهد. از آن جا که اين تغييرات منحصر به حاملگي نبوده و ممکن است در ساير حالات نيز ديده شود توجه به آنها و در ميان گذاشتن آنها با پزشک معالج ضروري است.
مهمترين اين تغييرات عبارتند از:
- آنژيوم عنکبوتي به شکل يک برجستگي قرمز رنگ به اندازه سر سنجاق که داراي يک قسمت مرکزي است و از اطراف آن عروق خوني متسع بشکل شعاعي خارج مي شود. اين ضايعه در افراد طبيعي نيز ديده مي شود، اما شيوع آن در حاملگي افزايش مي يابد به گونه اي که در 70درصد زنان باردار بروز مي کند.
پيدايش آنها بين ماه هاي دوم تا پنجم حاملگي بوده و بطور عمده در نيمه فوقاني بدن ظاهر شده و بيشتر در زنان سفيد پوست مشهود است. اين ضايعات معمولا در طي 3 ماه پس از زايمان از بين مي روند.
- قرمزي کف دست در 40درصد زنان سفيد پوست و 30درصد زنان تيره پوست باردار ديده مي شود که ممکن است به صورت نقطه نقطه هاي منتشر در تمام کف دست باشد و يا فقط در برجستگي هاي کف دست ظاهر شود.
- وريدهاي واريسي در پاها و هموروييد (بواسير) از عوارض ناشي از حاملگي است. بسياري از خانم هاي حامله دچار تورم در صورت، پلک ها، دست ها و پاها مي شوند. اين تورم، صبح ها بيشتر است و به تدريج در طي روز از بين مي رود. با توجه به اين که مشکلات قلبي، کليوي و عوارض ناشي از حاملگي مي توانند نماي مشابهي ايجاد کنند، مشورت با پزشک در اين خصوص الزامي است.
لثه ها: حدود 80درصد زنان باردار دچار قرمزي و تورم در لثه ها مي شوند که به خصوص اگر بهداشت دهان خوب نباشد، مي تواند به دردناک و زخمي شدن آنها منجر شود. گاهي نيز ضايعات عروقي کوچکي ممکن است در لثه ايجاد شوند که به دنبال تماس (مواد غذايي، مسواک و ... ) دچار خونريزي مي شوند. اين تغييرات بعد از زايمان از بين مي روند. توجه به بهداشت دهان يک ضرورت مهم است.
خطوط کشش يا استريا: پيدايش استريا يک يافته شايع و مشخص در اکثر حاملگي هاست. اين خطوط در 90درصد زنان باردار در ماه هاي ششم و هفتم حاملگي ابتدا در ديواره شکم ظاهر شده و بعدا به ميزان کمتري بر روي سينه ها نيز نمايان مي شوند و با شيوع و شدت کمتر ممکن است و در ساير نواحي بدن نيز ديده شوند. علت پيدايش اين خطوط را به مجموعه اي از تغييرات هورموني، کشش بيش از اندازه پوست و پارگي برخي الياف بافت نگاهدارنده آن نسبت مي دهند. طول اين خطوط چند سانتيمتر بوده و پهناي آنها از 1 تا 10 ميليمتر متغير است و به رنگ صورتي تا ارغواني و گاهي همراه با خارش مختصر ظاهر مي شوند. رنگ اين خطوط معمولا مدتي پس از خاتمه بارداري تبديل به رنگ پوست شده، مختصري فرو رفته و سرانجام چروکيده مي شوند. استريا معمولا يک مشکل ظاهري است وليکن در برخي موارد به خصوص اگر وسيع باشد ممکن است زخمي شده و يا در جريان حوادث به سادگي پاره شود. بايد به خاطر داشت که استريا در دوران بلوغ و در ارتباط با افزايش سريعتر حجم بدن نسبت به رشد پوست، در هر دو جنس و بطور عمده در نواحي ران ها، باسن، کمر و سينه ممکن است ايجاد شود. همچنين احتمال دارد ضايعات مشابهي در جريان برخي از بيماري ها و يا همزمان با مصرف انواعي از داروهاي موضعي يا سيستميک، خصوصا ترکيبات کورتون دار، ايجاد شود. آويزهاي پوستي ضايعاتي هستند که در ماه هاي آخر حاملگي ظاهر گشته و به طور نسبي يا کامل پس از زايمان ناپديد مي شوند. اندازه آنها از يک سر سوزن تا يک نخود متفاوت بوده و به صورت زوايد برجسته به رنگ پوست يا کمي تيره تر در طرفين صورت، گردن، قسمت فوقاني سينه و زير پستان ها ديده مي شوند. به خاطر شباهت آنها به بعضي بعضي از انواع زگيل گاهي بيماران اين زائده هاي پوستي را با زگيل اشتباه مي گيرند.
خارش حاملگي: حدود 20درصد زنان باردار به درجاتي دچار خارش مي شوند که در اکثر موارد ناشي از يک بيماري شناخته شده نظير کهير، اگزما، حساسيت هاي دارويي و يا ابتلا به عفونت هاي انگلي نظير گال است.
اما گروه کوچکي از خانم هاي حامله تنها مبتلا به يک خارش شديد هستند که با هيچ ضايعه پوستي مشخصي همراه نيست که به اين حالت، خارش حاملگي اطلاق مي شود. اين حالت، که در سه ماهه سوم حاملگي شروع شده و اغلب محدود به شکم است (اگر چه ممکن است کاملا منتشر باشد) ناشي از اختلال در ترشح صفرا در کبد (کلستاز) است. اين خارش معمولا بعد از زايمان از بين مي رود و ليکن در حاملگي هاي بعدي و يا هنگام مصرف قرص هاي ضد بارداري عود مي کند. اين حالت عموما تاثيري بر سرنوشت حاملگي و يا سلامت جنين نداشته و تنها خطر بالقوه آن اين است که احتال بروز سنگ هاي صفراوي در زنان مبتلا به اين عارضه بيشتر است.
بثورات کهيري دوران حاملگي: اين اختلال که در 0/5 درصد تمام حاملگي ها بروز مي کند، به صورت پيدايش ضايعات کهيري است که در سه ماهه سوم حاملگي ظاهر مي شوند. اين بيماري عموما در بارداري اول بروز مي کند و به ندرت در حاملگي هاي بعدي تکرار مي شود و چنانچه عود داشته باشد شدت آن کمتر است. علت بيماري دقيقا معلوم نيست و به افزايش غير طبيعي وزن در مادر و جنين نسبت داده شده است.
علامت بيماري شامل پيدايش بثورات کهيري است که شديدا با خارش همراه بوده و اغلب بيمار قادر به خوابيدن در شب نيست. اين بثورات معمولا از ناحيه شکم شروع شده و بيشتر محدود به خطوط استريا مي باشند. اما گاهي قسمت فوقاني بازوها و ران ها نيز ممکن است گرفتار شود. در اغلب موارد ضايعات در عرض 2 تا 3 هفته پس از زايمان از بين مي روند. اما ممکن است تشديد قابل توجهي بلافاصله پس از زايمان مشاهده گردد. اين بيماري تاثيري بر روند حاملگي و سلامت جنين نداشته و حتي نوزادان متولد شده بزرگتر از حالت طبيعي هستند.
منبع: ماهنامه دنياي سلامت شماره ي 29
/خ
تغييرات شايع در پوست و ضمايم
همچنين گاهي تغيير مشابه در زير بغل و کشاله ران ها نيز مشهود است. اين تغيير رنگ معمولا بعد از حاملگي از بين مي رود، ولي ممکن است درجاتي از آن باقي بماند. همچنين در طول بارداري خال هاي تيره ممکن است بزرگتر و يا تيره تر شده و خال هايي که قبلا مورد توجه قرار نگرفته اند، مشخص گردند. بايد توجه داشت که تغييرات ذکر شده در خال ها، به طور کم و بيش يکسان و متناسب در تمام خال هاي بدن صورت مي گيرد، ولي چنانچه يکي از خال ها تغييرات واضح در اندازه و يا رنگ پيدا مي کند و يا دچار علايمي نظير خارش، سوزش و يا احيانا خونريزي گردد، حتما بايد توسط متخصص پوست بررسي گردد.
يک طرح مشخص از تيره شدن پوست که در حدود 70درصد از زنان باردار به خصوص سبزه ها در نيمه دوم حاملگي ديده مي شود، ماسک حاملگي است که در نواحي مختلف صورت ظاهر مي شود. اين تيرگي عموما لب بالا، گونه ها، پيشاني و چانه را گرفتار مي کند و به دنبال تماس با آفتاب نيز تشديد مي شود. اين نواحي تيره عموما به رنگ قهوه اي و اغلب دو طرفه و قرينه هستند. تغيير رنگ مشابه ماسک حاملگي در زنان غير باردار که از قرص هاي ضد بارداري استفاده مي کنند و يا گاهي حتي در مردان نيز ديده مي شود. ماسک حاملگي بعد از زايمان ممکن است از بين برود و يا به درجاتي پايدار باقي بماند.
مو: بيشتر زنان در دوران بارداري به درجاتي از پر مويي دچار مي شوند که معمولا در صورت، مشخص تر از ساير نواحي است. با اين وجود، احتمال گرفتار بازو، ساق و پشت پا نيز وجود دارد. اين موي اضافي که به علت افزايش در نسبت موهاي در حال رشد در مناطق مختلف بدن است، تحت تاثير عوامل هورموني بوده و در عرض 6 ماه پس از زايمان غالبا از بين مي رود. همچنين به علت مشابه يعني افزايش در نسبت موهاي در حال رشد، موهاي سر نيز پر پشت تر از حالت طبيعي شده و از ريزش طبيعي موها نيز به طور قابل ملاحظه اي کاسته مي شود. به همين دليل اغلب خانم ها از موهاي خود در طي دوران بارداري اظهار رضايت مي کنند. به دنبال زايمان و برگشت وضعيت هورموني بدن به حالت عادي، اين افزايش نسبت موهاي در حال رشد نيز به حالت طبيعي برگشت پيدا مي کند که اين حالت با ريزش موي نسبتا شديدي در 3 الي 5 ماه پس از زايمان مشخص مي شود.
اکثر افراد به طور طبيعي روزانه حدود 50 تا 75 تار مو از دست مي دهند، ولي ريزش مو پس از زايمان به بيش از 100 مو در روز بالغ مي شود. اگر چه داشتن زايمان سخت و طولاني به خصوص اگر همراه با خونريزي شديد باشد، در تشديد اين حالت موثر است، اما بر خلاف عقيده عموم، شير دادن به نوزاد تاثيري در روند آن ندارد. اين حالت نياز به درمان خاص نداشته و رشد مجدد طبيعي موها در عرض 6 ماه الي 1 سال کامل مي شود و تراکم موها به حالت پيش از بارداري برمي گردد.
به ندرت در پايان حاملگي درجه خفيفي از پس نشيني خط رويش مو در ناحيه پيشاني و شقيقه ها بروز مي کند که احتمال دارد به حالت طبيعي بازگشت نموده و يا به صورت غير طبيعي باقي بماند. همچنين به ندرت ممکن است افزايشي در موهاي تيپ مردانه در ناحيه صورت به خصوص چانه، گردن و پشت لب در نيمه دوم حاملگي صورت گيرد. اين حالت ممکن است ناشي از افزايش ترشح هورمون هاي مردانه و يا ناشي از يک تومور ترشح کننده آنها باشد و لذا اين بيماران بايستي به دقت توسط پزشک مورد بررسي قرار گيرند. در صورتي که عامل ايجاد کننده، تومور نباشد، اين مشکل در حاملگي هاي بعدي تکرار مي شود و اين حالت از پر مويي ممکن است بين حاملگي ها پسرفت پيدا کند اما هميشه کامل نيست.
ناخن ها: خانم هاي باردار اغلب از شکنندگي ناخن ها و ايجاد شيارهاي عرضي در آنها شکايت مي کنند و در مواردي نيز امکان دارد که صفحه ناخن از بستر آن جدا گردد. اين تغييرات ناخني نيز به تغييرات هورموني در بدن نسبت داده مي شود، ولي از آن جايي که ارتباط اين تغييرات با حاملگي نامشخص است، جهت بررسي ساير علل بايستي مورد معاينه قرار بگيرند. همچنين خطوط طولي تيره رنگي ممکن است در طول حاملگي در ناخن ها ديده شود.
غدد عرق: در بدن دو نوع کلي از غدد عرق وجود دارد. يک نوع که به آن غدد عرق (اکرين) گفته مي شود، بطور منتشر در تمام بدن و به خصوص کف دست ها و پاها يافت مي شود.
منشا تعريقي که به طور طبيعي در نتيجه افزايش درجه حرارت محيط و يا فعاليت فيزيکي ايجاد مي شود اين غدد هستند. نوع ديگر که به آنها غدد عرق (آپوکرين) گفته مي شود، به طور عمده در زير بغل ها و نواحي تناسلي يافت مي شود و ترشحات حاصل از آنها در ايجاد بوي بدن دخالت دارند.
در طي بارداري فعاليت و ايجاد ترشح غدد عرق اکرين بطور قابل ملاحظه اي در تمام بدن بجز کف دست و پا افزايش مي يابد که اين افزايش تعريق احتمالا منجر به افزايش شيوع جوش هاي عرق سوز نيز مي شود.
در مقابل، فعاليت غدد عرق آپوکرين کاهش يافته و سبب مي شود تا برخي از بيماري هاي مربوط به آنها نظير عرق جوش غدد آپوکرين در طي بارداري تخفيف پيدا کنند.
غدد چربي: ميزان ترشح غدد چربي پوست در حين حاملگي افزايش يافته و پس از زايمان به حالت طبيعي برمي گردد. همچنين در دوران بارداري غدد چربي روي هاله نوک پستان بزرگ شده و به صورت برجستگي هاي کوچک قهوه اي رنگ ظاهر مي شوند. اين پديده بيشتر در سه ماه دوم و سوم حاملگي مشخص شده و گاهي در زنان غير حامله نيز ديده مي شود.
عروق پوست: تغييرات متعددي در ساختمان و کارکرد عروق پوست در طي بارداري ممکن است رخ دهد. از آن جا که اين تغييرات منحصر به حاملگي نبوده و ممکن است در ساير حالات نيز ديده شود توجه به آنها و در ميان گذاشتن آنها با پزشک معالج ضروري است.
مهمترين اين تغييرات عبارتند از:
- آنژيوم عنکبوتي به شکل يک برجستگي قرمز رنگ به اندازه سر سنجاق که داراي يک قسمت مرکزي است و از اطراف آن عروق خوني متسع بشکل شعاعي خارج مي شود. اين ضايعه در افراد طبيعي نيز ديده مي شود، اما شيوع آن در حاملگي افزايش مي يابد به گونه اي که در 70درصد زنان باردار بروز مي کند.
پيدايش آنها بين ماه هاي دوم تا پنجم حاملگي بوده و بطور عمده در نيمه فوقاني بدن ظاهر شده و بيشتر در زنان سفيد پوست مشهود است. اين ضايعات معمولا در طي 3 ماه پس از زايمان از بين مي روند.
- قرمزي کف دست در 40درصد زنان سفيد پوست و 30درصد زنان تيره پوست باردار ديده مي شود که ممکن است به صورت نقطه نقطه هاي منتشر در تمام کف دست باشد و يا فقط در برجستگي هاي کف دست ظاهر شود.
- وريدهاي واريسي در پاها و هموروييد (بواسير) از عوارض ناشي از حاملگي است. بسياري از خانم هاي حامله دچار تورم در صورت، پلک ها، دست ها و پاها مي شوند. اين تورم، صبح ها بيشتر است و به تدريج در طي روز از بين مي رود. با توجه به اين که مشکلات قلبي، کليوي و عوارض ناشي از حاملگي مي توانند نماي مشابهي ايجاد کنند، مشورت با پزشک در اين خصوص الزامي است.
لثه ها: حدود 80درصد زنان باردار دچار قرمزي و تورم در لثه ها مي شوند که به خصوص اگر بهداشت دهان خوب نباشد، مي تواند به دردناک و زخمي شدن آنها منجر شود. گاهي نيز ضايعات عروقي کوچکي ممکن است در لثه ايجاد شوند که به دنبال تماس (مواد غذايي، مسواک و ... ) دچار خونريزي مي شوند. اين تغييرات بعد از زايمان از بين مي روند. توجه به بهداشت دهان يک ضرورت مهم است.
خطوط کشش يا استريا: پيدايش استريا يک يافته شايع و مشخص در اکثر حاملگي هاست. اين خطوط در 90درصد زنان باردار در ماه هاي ششم و هفتم حاملگي ابتدا در ديواره شکم ظاهر شده و بعدا به ميزان کمتري بر روي سينه ها نيز نمايان مي شوند و با شيوع و شدت کمتر ممکن است و در ساير نواحي بدن نيز ديده شوند. علت پيدايش اين خطوط را به مجموعه اي از تغييرات هورموني، کشش بيش از اندازه پوست و پارگي برخي الياف بافت نگاهدارنده آن نسبت مي دهند. طول اين خطوط چند سانتيمتر بوده و پهناي آنها از 1 تا 10 ميليمتر متغير است و به رنگ صورتي تا ارغواني و گاهي همراه با خارش مختصر ظاهر مي شوند. رنگ اين خطوط معمولا مدتي پس از خاتمه بارداري تبديل به رنگ پوست شده، مختصري فرو رفته و سرانجام چروکيده مي شوند. استريا معمولا يک مشکل ظاهري است وليکن در برخي موارد به خصوص اگر وسيع باشد ممکن است زخمي شده و يا در جريان حوادث به سادگي پاره شود. بايد به خاطر داشت که استريا در دوران بلوغ و در ارتباط با افزايش سريعتر حجم بدن نسبت به رشد پوست، در هر دو جنس و بطور عمده در نواحي ران ها، باسن، کمر و سينه ممکن است ايجاد شود. همچنين احتمال دارد ضايعات مشابهي در جريان برخي از بيماري ها و يا همزمان با مصرف انواعي از داروهاي موضعي يا سيستميک، خصوصا ترکيبات کورتون دار، ايجاد شود. آويزهاي پوستي ضايعاتي هستند که در ماه هاي آخر حاملگي ظاهر گشته و به طور نسبي يا کامل پس از زايمان ناپديد مي شوند. اندازه آنها از يک سر سوزن تا يک نخود متفاوت بوده و به صورت زوايد برجسته به رنگ پوست يا کمي تيره تر در طرفين صورت، گردن، قسمت فوقاني سينه و زير پستان ها ديده مي شوند. به خاطر شباهت آنها به بعضي بعضي از انواع زگيل گاهي بيماران اين زائده هاي پوستي را با زگيل اشتباه مي گيرند.
بيماري هاي شايع خاص دوران بارداري
خارش حاملگي: حدود 20درصد زنان باردار به درجاتي دچار خارش مي شوند که در اکثر موارد ناشي از يک بيماري شناخته شده نظير کهير، اگزما، حساسيت هاي دارويي و يا ابتلا به عفونت هاي انگلي نظير گال است.
اما گروه کوچکي از خانم هاي حامله تنها مبتلا به يک خارش شديد هستند که با هيچ ضايعه پوستي مشخصي همراه نيست که به اين حالت، خارش حاملگي اطلاق مي شود. اين حالت، که در سه ماهه سوم حاملگي شروع شده و اغلب محدود به شکم است (اگر چه ممکن است کاملا منتشر باشد) ناشي از اختلال در ترشح صفرا در کبد (کلستاز) است. اين خارش معمولا بعد از زايمان از بين مي رود و ليکن در حاملگي هاي بعدي و يا هنگام مصرف قرص هاي ضد بارداري عود مي کند. اين حالت عموما تاثيري بر سرنوشت حاملگي و يا سلامت جنين نداشته و تنها خطر بالقوه آن اين است که احتال بروز سنگ هاي صفراوي در زنان مبتلا به اين عارضه بيشتر است.
بثورات کهيري دوران حاملگي: اين اختلال که در 0/5 درصد تمام حاملگي ها بروز مي کند، به صورت پيدايش ضايعات کهيري است که در سه ماهه سوم حاملگي ظاهر مي شوند. اين بيماري عموما در بارداري اول بروز مي کند و به ندرت در حاملگي هاي بعدي تکرار مي شود و چنانچه عود داشته باشد شدت آن کمتر است. علت بيماري دقيقا معلوم نيست و به افزايش غير طبيعي وزن در مادر و جنين نسبت داده شده است.
علامت بيماري شامل پيدايش بثورات کهيري است که شديدا با خارش همراه بوده و اغلب بيمار قادر به خوابيدن در شب نيست. اين بثورات معمولا از ناحيه شکم شروع شده و بيشتر محدود به خطوط استريا مي باشند. اما گاهي قسمت فوقاني بازوها و ران ها نيز ممکن است گرفتار شود. در اغلب موارد ضايعات در عرض 2 تا 3 هفته پس از زايمان از بين مي روند. اما ممکن است تشديد قابل توجهي بلافاصله پس از زايمان مشاهده گردد. اين بيماري تاثيري بر روند حاملگي و سلامت جنين نداشته و حتي نوزادان متولد شده بزرگتر از حالت طبيعي هستند.
منبع: ماهنامه دنياي سلامت شماره ي 29
/خ