همچنین امیر مؤمنان (علیه السلام) در بیان زیبایی درباره نسبت مهرورزی و محبت به هم با خردمندی می فرمایند: مهر و محبت به هم، خود نشان نیمی از عقل است».( این روایت به لسان گوناگون از حضرت علی و امام صادق (علیهما السلام) نقل شده است. در یکی از معروف ترین نقلها زراره از امام صادق (علیه السلام) نقل می کند که ایشان در بیان مطالبی بسیار مهم چنین فرمودند: (... التودد نصف العقل...) (2).
ابراز علاقه و محبت به همسر تأثیر فوق العاده و سحرآمیز محبت همسران به هم و همه اجر و پاداش‌های بسیار آن، تنها زمانی خود را نشان می دهد که این اکسیر اعظم ابراز و افشا شود. اگر هریک از زن و شوهر عشق و علاقه قلبی و درونی خود را به دیگری ابراز کند و نشان دهد، استحکام پآیه‌های خانواده و استمرار آن را خواهد دید. علاقه و محبت بدون ابراز و اظهار، چون سرمایه ای راکد و بایگانی شده است که در دسترس نیست و نمی توان از آن استفاده کرد. چنین سرمایه ای بی اثر و خودبه خود بی ارزش خواهد بود.کسانی که یکدیگر را دوست دارند و به هم عشق می ورزند، بسیاری از امور ناپسند موجود در طرف مقابل را نادیده می گیرند. حتی برخی امور ناپسند، در دیده آنان پسندیده جلوه می کند؛ چراکه به فرموده پیامبر اسلام ، دوستی و محبت موجب می شود بدیهای محبوب دیده نشود.همسران باید علاقه و مهر و محبت را، به طور مستقیم یا غیرمستقیم و به شیوه های گوناگون به یکدیگر ابراز و اظهار کنند. این کار چندان تأثیرگذار است که گاه تا سال ها در افراد باقی می ماند. این حقیقت در بیان حکیمانه پیامبر اسلام به زیبایی بیان شده است. امام صادق (علیه السلام) از جد بزرگوارشان رسول خدا (صلی الله علیه وآله وسلم) نقل کرده اند: وقتی مرد به همسرش می گوید: "من تو را دوست دارم"، این سخن او هیچ گاه از قلب زن بیرون نمی رود». (عن أبی عبد الله صلى الله علیه وسلم قال: قال رسول الله : قول الرجل للمرأة إنی أحبک لا یذهب من قلبها أبدأ ) (3).
در نقلی دیگر امام موسی بن جعفر (علیه السلام) از پدران بزرگوارشان و ایشان از پیامبر اسلام به این دستور اخلاقی و تربیتی را نقل کرده اند: هریک از شما که به دیگری علاقه مند است، باید آن را به محبوب خویش اظهار و اعلان کند؛ چراکه اظهار و اعلان محبت، بیش از هر چیز دیگری موجب اصلاح امور آنان خواهد شد».(عن موسی بن جعفر (علیه السلام) عن آبائه عنه قال: قال رسول الله : إذا أحب أحدکم أخاه فلیعلمه فإنه أصلح لذات البین)(4). در نقلی دیگر، این حدیث به نقل از امام جعفر صادق (علیه السلام) چنین نقل شده است: (عن أبی عبد الله قال: قال رسول الله : إذا أحب أحدکم صاحبه أو أخاه فلیعلمه )(5).
بیان این حقیقت و ارائه چنین دستور اخلاقی و تربیتی از زبان پیام آور وحی الهی و مربی بشر، نشان اهمیت این امر خطیر در تربیت نفوس است.
مهرورزی، محبت و عشق زن و شوهر به هم، زمینه را برای آرامش در فضای خانه و میان اعضای خانواده فراهم خواهد کرد. چنین فضایی نتایج بسیار مثبتی را در پی خواهد داشت. افزون بر این، عاملی مؤثر برای پیشگیری از انواع ناراحتی ها، کدورتها، اختلافها و کشمکش های خانوادگی و نیز دارویی شفابخش برای این معضلات خواهد بود. چنین فضای دلپذیری میدان را چندان برای بروز خشم و کینه ورزی تنگ می کند که فرد میلی به بروز چنین رفتارهای نادرستی در خود احساس نمی کند. کسانی که یکدیگر را دوست دارند و به هم عشق می ورزند، بسیاری از امور ناپسند موجود در طرف مقابل را نادیده می گیرند. حتی برخی امور ناپسند، در دیده آنان پسندیده جلوه می کند؛ چراکه به فرموده پیامبر اسلام ، دوستی و محبت موجب می شود بدیهای محبوب دیده نشود.
مناسب است در این بخش از بحث، به سخنان پیامبر بزرگوار اسلام درباره ارتباط مناسب زن و شوهر اشاره ای کنیم. رسول خدا (صلی الله علیه وآله وسلم) در حدیث معروف «حولا» که نکته های ارزنده ای را در بر دارد، درباره مراعات حال زنان و علت این مسئله فرموده اند:
حولا از همسرش نافرمانی کرد. شوهرش ناراحت شد و با او قهر کرد. کوششهای حولا برای راضی کردن شوهرش ثمری نداشت. حولا که در اثر تربیت‌های رسول خدا (صلی الله علیه وآله وسلم) از پیامدهای این کار و رفتار شوهرش نگران بود، جز متوسل شدن به پیامبر اکرم چاره ای ندید. پس به خانه پر مهر رسول خدا (صلی الله علیه وآله وسلم) وارد شد. پیامبر در خانه نبود و ام سلمه، همسر باوفای حضرت او را با خوشرویی پذیرفت. حولا ماجرای خود و نافرمانی و قهر و خشم شویش را با او در میان گذاشت. وقتی رسول خدا (صلی الله علیه وآله وسلم) به منزل آمدند، بوی خوش عطرهای این زن عطر فروش را استشمام کردند. از حال او و عطرهایش جویا شدند. ام سلمه ماجرای حولا و همسرش را به شوهر عزیزش عرض کرد. حضرت وقتی از ماجرای او و شوهرش آگاه شدند، در پاسخ به او، مجموعه ای از وظایف زن را در قبال شوهرش و آثار و برکات خوشرویی و انجام وظیفه زن را برای او چنین بیان فرمودند: «ای حولا، هر زنی که نمازش را بر پای دارد و ملازم خانه اش باشد و کمتر از آن خارج شود و پیرو خواسته های شوهرش باشد، خداوند همه گناهان گذشته و حالش را خواهد بخشید».( یا حولاء؛ ما من امرأة صلت صلاتها ولزمت بیتها وأطاعت زوجها إلا غفر الله لها ما قدمت وما أخرت) (6).
پی‌نوشت‌ها:
- نعمان بن محمد تمیمی مغربی، دعائم الإسلام، ج ۲، ص ۱۹۲؛ محمدباقر مجلسی، بحار الأنوار، ج۱۰۰، ص۲۲۸
- محمد بن علی بن بابویه (الصدوق)، من لا یحضره الفقیه، ج 4، ص 416؛ محمدباقر مجلسی، بحار الأنوار، ج ۷۱، ص ۱۹۸؛ حسن بن شعبه حرانی، تحف العقول، ص ۲۲۱
- محمد بن یعقوب الکلینی الرازی، الکافی، ج 5، ص ۵۹۹؛ محمدبن الحسن الحر العاملی، وسائل الشیعة، ج۲۰، ص ۲۳
- محمدباقر مجلسی، بحار الأنوار، ج ۷۱، ص۱۸۲
- همان، ص۱۸۱؛ محمد بن الحسن الحر العاملی، وسائل الشیعة، ج ۱۲، ص ۵۵؛ احمدبن على الطبرسی، مشکاة الأنوار، ص۲۳۰
- میرزاحسین النوری الطبرسی، مستدرک الوسائل، ج۱۹، ص۲۵۲
منبع: همسران شایسته، اسد الله طوسی، چاپ اول، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(رحمه الله)، قم ۱۳۹۱