نفقه چیست؟
نفقه عبارت است از همه نیازهای متعارف و متناسب با وضعیت زن از قبیل مسکن، البسه، غـذا، اثاث منزل، هزینه‌های درمانی و بهداشتی و نیز خادم در صورت عادت یا احتیاج به واسطه نقصان یا مرض که شوهر مکلف است همه آنها را متناسب با وضعیت خانوادگی و اجتماعی زن فراهم کرده و در اختیار او قرار دهد.
چه زمانی مرد ملزم به پرداخت نفقه است؟
تنها در ازدواج دایم نفقه زن بر عهده شوهر است اما در نکاح منقطع، شوهر ملزم به پرداخت نفقه نیست؛ مگر اینکه در عقد شرط شده باشد.
زن چه زمانی می تواند نفقه اش را مطالبه کند؟
زن هنگامی می‌تواند نفقه مطالبه کند که از شوهر خود تمکین کرده باشد.
تمکین به چه معناست؟
تمکین عبارت است از برآوردن نیازهای شوهر و اجابت کردن خواسته‌های مشروع وی از سوی زن است. یکی از مصادیق تمکین در قانون، اقامت زن در خانه دایمی شوهر است؛ به این معنا که زن برای دریافت نفقه باید در خانه شوهر زندگی کند مگر آن که حین وقوع عقد شرطی جز این شده باشد.همچنین در صورتی که زن بدون دلیل موجه و بدون موافقت شوهر خانه را ترک و حتی در خانه پدر و مادر خویش اقامت کند، مرد می‌تواند از دادن نفقه امتناع کند. بر اساس قانون، زنی که بدون دلیل موجه از تمکین همسرش خودداری کند، ناشزه نامیده می‌شود که در این صورت مرد می‌تواند علاوه بر عدم پرداخت نفقه از دادگاه تقاضای طلاق کرده یا درخواست ازدواج مجدد کند.
نفقه زنان شاغل
حتی در صورتی که زن شخصاً درآمد مستقلی داشته باشد، این موضوع مرد را از پرداخت نفقه معاف نمی‌کند.
نحوه محاسبه نفقه فرزند
کارشناسی که مسئول رسیدگی به پرونده نفقه فرزند و تعیین آن است، معمولا مبلغ نفقه را با توجه به وضعیت اجتماعی و نیازهای فرزند مشخص می‌کند. کارشناس مکلف است با بررسی وضع زندگی خانوادگی فرزند و نیز بررسی مدارکی که از سوی مادر یا قیم او ارایه می‌شود، میزان هزینه‌های نگهداری فرزند را محاسبه کند.گاهی تصوری وجود دارد، مبنی بر اینکه اگر زنی شاغل باشد، دیگر نمی‌تواند دریافت نفقه برای فرزندش را تقاضا کند؛ این در حالی است که زنان شاغل هم می‌توانند بابت نفقه فرزند خود طرح دعوی کنند.
محدودیت شکایت برای نفقه فرزند
پسران تا 18 سالگی و تا زمانی که در خانه پدر خود تحصیل می‌کنند، حتی در صورت جدا نشدن پدر و مادر از هم می‌توانند دادخواست نفقه فرزند ارایه کنند؛ اما پس از 18 سالگی و با اتمام تحصیل، دیگر پدر وظیفه‌ای برای پرداخت نفقه او نخواهد داشت.دختران تا زمان ازدواج می‌توانند تقاضای نفقه گذشته را داشته باشند، اما اگر دختری ازدواج کند و پس از آن طلاق بگیرد دادگاه دیگر به شکایت او برای نفقه گذشته رای مثبت نمی‌دهد.
نفقه به چه کسانی تعلق می گیرد؟
نفقه با یکی از سبب های سه گانه زوجیت، قرابت و مالکیت بر انسان واجب می شود.
مقدار نفقه
نفقه شرعا اندازه اى ندارد؛ بلکه قاعده این است که مرد باید آنچه را که زن [برای یک زندگی متعارف] به آن نیاز دارد را برای او تهیه کند؛ مانند غذا، پوشاک، محل سکونت و وسائلى که برای و پخت و پز و نظافت و مانند آن.
نظر آیت الله سیستانی در مورد نفقه
در مورد هزینه و نفقه ای که هر شوهر برای همسرش باید بپردازد ملاک، شئون زن است به نسبت موقعیت شوهر.نفقه زن بر مرد بعد از عروسی واجب است.
اگر شرطی درباره مسکن صورت نگیرد در صورتی که منزل مناسب شأن او با ملاحظه وضع شوهرش باشد باید بپذیرد و تمکین کند و گرنه مستحق نفقه نیست.
در صورت جواز عدم تمکین زوجه در غیر تمکین نفقه را می تواند مطالبه کند ولی از منزل نباید بدون اجازه او خارج شود و کارهای دیگر به اجازه شوهر منوط نیست.
اگر در اثر درگیری لفظی زوجه به خانه پدر برده شود در این صورت نفقه زن واجب نیست مگر اینکه عدم تمکین او شرعا جایز باشد ولی مخارج بچه را پدر باید بپردازد.
اگر زوجه در منزل پدر باشد تا عروسی نشده است چون متعارف اسقاط حق نفقه است حق مطالبه آن را ندارد.
اگر مردی فوت کند و خانم پولی نداشته باشد، نگهداری وظیفه مادر است و به مقدار نفقه لازم مناسب با شأن خود اگر نیازمند باشد می تواند از مال صغیر استفاده کند و نگهداری او تا حد بلوغ است.
در صورتی که زن درآمد مکفی داشته باشد، آیا شوهر نمی تواند از پرداختن نفقه به همسر خود امتناع ورزد
منبع: سایت ستاره