استامينوفن يا بروفن ؛ کدام يک ؟
استامينوفن يا بروفن ؛ کدام يک ؟
استامينوفن يا بروفن ؛ کدام يک ؟






اگر يک روز فرزند شما کمي تب کرد ، چه دارويي به او مي دهيد ؛ استامينوفن يا بروفن ؟ هر دو خوب است ، ولي معمولاً در شروع درمان ، استامينوفن ترجيح داده مي شود . حالا اگر پاي فرزندتان پيچ خورد و دردش ساکت نمي شد ، به او کدام دارو را مي دهيد ؟
اين مساله که براي کاهش درد در کودکان کدام مسکن مناسب تر است ، نه تنها براي پدر و مادرها بلکه گاهي براي پزشکان هم مورد سوال بوده است . اما با انجام تحقيقاتي که نتايج آن در نشريه معتبر Pediatrics منتشر شد ، به نظر مي رسد ديگر بتوان يک دارو را به عنوان بهترين مسکن در کودکان معرفي کرد : بروفن ، معجزه التيام بخش درد کودکان .
در اين پژوهش ، تأثير بروفن ، استامينوفن و کدئين ، سه عدد از معروف ترين مسکن ها ، در 300 کودک مراجعه کننده به بخش اورژانس يکي از بيمارستانهاي کودکان در شهر اتاوا واقع در کانادا مورد ارزيابي قرار گرفت . اين کودکان که 6 تا 17 سال سن داشتند و همگي دچار شکستگي استخوان يا پيچ خوردگي يا کشيدگي اندام ها شده بودند ، در بدو ورود به اورژانس به طور تصادفي به سه گروه تقسيم شدند و هر گروه يک دارو را دريافت کرد . پس از نيم ساعت از دريافت داروها ، تأثير آنها در کاهش درد در هر سه گروه تقريباً يکسان بود ، ولي با گذشت يک ساعت از زمان تجويز دارو ، کودکاني که بروفن دريافت کرده بودند ، درد کمتري نسبت به دو گروه ديگر داشتند .
البته براي اينکه نتايج ملموس تر باشند و با دقت بيشتري بتوان تاثير داروها را مقايسه کرد ، پژوهشگران مقياسي را تعريف کردند ، به اين ترتيب که به حداکثر درد عدد 100 تعلق گرفت و هر چه درد کمتر مي شد ، از اين عدد کاسته مي شد .
يک ساعت پس از مصرف دارو ، در کودکاني که بروفن مصرف کرده بودند ، ميزان درد 24 نمره کاهش يافت ولي در دو گروهي که استامينوفن و کدئين مصرف کرده بودند ، ميزان درد به ترتيب 11 و 12 نمره کاهش نشان داد . اين تفاوت پس از دو ساعت از مصرف دارو همچنان باقي بود .
از سوي ديگر 60 دقيقه پس از مصرف دارو ، پزشکان در 50 درصد از کودکاني که بروفن دريافت کرده بودند ، ميزان کاهش درد را کافي و مناسب ارزيابي کردند ، ولي اين ميزان در گروهي که کدئين دريافت کرده بودند 40 درصد و در دريافت کنندگان استامينوفن 36 درصد بود .
به گفته ي پژوهشگران ، به طور کلي در موارد دردهاي نشاي از جراحت و صدمه به اعضا ( تروما ) ، بروفن تأثير بيشتري نسبت به استامينوفن دارد . اما چرا ؟ دليل اين تفاوت چيزي نيست جز مکانيسم عمل اين داروها ؛ بروفن خاصيت ضد التهابي دارد ولي استامينوفن و کدئين خير .

ـ مسکن هاي معروف :

در کشور سه مسکن و تب بر ، چه براي کودکان و چه بزرگسالان ، از بقيه پر کاربردترند .
معروف ترين داروي مسکن که در هر خانه اي پيدا مي شود ، چيزي نيست جز استامينوفن . اين داروي محبوب و موثر که حدود يک قرن پيش ساخته شد ، حکم آچار فرانسه را دارد ؛ هر کسي تب مي کند ، اولين توصيه استامينوفن است . سرش درد مي گيرد ، باز استامينوفن توصيه مي شود . دست و پايش درد مي گيرد ، سراغ استامينوفن مي رود و ...
استامينوفن يک داروي ضد تب بسيار موثر است که با تاثير بر مرکز کنترل حرارت بدن در هيپوتالاموس واقع در مغز ، تب را کاهش مي دهد . همچنين اين دارو براي کاهش دردهاي خفيف تا متوسط کاربرد دارد ، ولي فاقد اثرات ضد التهابي است و به همين دليل در مواردي که علت ايجاد درد ، بروز التهاب در يک محل است ، مثلاً در اثر ضربه ، کبود شدگي ، کشيدگي يا شکستگي ، تاثير آن در مقايسه با مسکن هاي ضد التهابي مثل بروفن کاهش مي يابد .
استامينوفن معمولاً به صورت قرص هاي 325 ميلي گرمي در افراد بالغ مصرف مي شود ولي در اطفال معمولاً از قطره ، شربت يا شياف آن استفاده مي شود و کاربرد اصلي آن هم کاهش تب است .
نحوه ي تجويز استامينوفن در کودکان بر حسب سن متفاوت است ، مثلاًدر کودکان 6 تا 9 سال به صورت 320 ميلي گرم در هر 6 ـ 4 ساعت تجويز مي شود ، ولي در کودکان کم سن و سالتر بايد اين ميزان کاهش يابد . در ضمن مهم است اين را بدانيد که هر چند استامينوفن داروي کم خطر و مطمئني است ، ولي مصرف مقادير زياد آن مي تواند به شدت به کبد آسيب برساند .
اما بروفن ؛ بروفن که نام آن ايبوپروفن است ، از معروف ترين داروهاي گروه داروهاي ضد التهاب غير استروئيدي ( NSAID ) محسوب مي شود که به صورت قرص و شربت وجود دارد . ساير داروهاي معروف اين گروه عبارتند از آسپرين ، ايندومتاسين و ... اين گروه از داروها نه تنها اثر ضد تب دارند بلکه با کاهش التهاب ، در کنار مکانيسم هاي ديگر ، درد را هم کاهش مي دهند . از جمله شايع ترين عوارض اين دسته از داروها ، ايجاد ناراحتي گوارشي، زخم و خونريزي معده است که البته اين عوارض در مصرف کنندگان آسپرين بيشتر ديده مي شود .
اما آسپرين که نام اصلي آن ، استيل ساليسيليک اسيد يا ASA است ، از 80 سال پيش به عنوان يک داروي مؤثر در کاهش تب و تسکين درد شناخته شده است اما به دليل عوارض جانبي مهمي که دارد ، به ويژه در کودکان ، معمولاً استامينوفن يا بروفن ترجيح داده مي شود . يکي از مهمترين عوارض آسپرين ، آثار گوارشي و ايجاد خونريزي معده است . از ديگر عوارض بسيار مهم و البته نه چندان شايع آسپرين ، ايجاد بيماري بسيار خطرناک کبدي در کودکان دچار آبله مرغان يا ساير بيماري هاي ويروسي است .
بنابراين در موارد شک به ابتلا به آبله مرغان يا ساير بيماري هاي ويروسي نظير آنفلوانزا به هيچ وجه از آسپرين استفاده نکنيد . به طور کلي توصيه مي شود با وجودي که تهيه آسپرين به نسخه پزشک نياز ندارد ، به دليل وجود داروهاي مؤثري نظير استامينوفن يا بروفن ، بدون نظر پزشک از آسپرين به ويژه در کودکان استفاده نکنيد .

ـ فراموش نکنيد .

نکته ي مهمي که در مورد داروهاي فوق بايد بدانيد اين است که اين داروها صرفاً علايم بيماري نظير تب و درد را کاهش مي دهند ولي عامل بيماري را درمان نمي کنند . بنابراين هر چند اين داروها بدون نسخه ي پزشک به فروش مي رسند ، تنها در مواردي که علايم بيماري خفيف و محدود است و علت آن هم مشخص است ، به طور سر خود از اين دارو استفاده کنيد . در غير اين صورت مثلاً اگر کودک شما بد حال است ، يا در کنار تب ، علايمي نظير گلودرد ، سرفه شديد ، سوزش ادرار ، اسهال و .. دارد ، يا اينکه مثلاً در محل وارد آمدن ضربه ، دچار تورم و قرمزي و درد شديد شده است ، حتماً به پزشک مراجعه کنيد تا در صورت لزوم ، آنتي بيوتيک مناسب يا ساير داروهاي لازم را براي کودک تجويز کند ، زيرا همان طور که اشاره شده است ، استامينوفن و بروفن ، عامل بيماري را از بين نمي برند و تنها علايم را بهبود مي بخشند .
نکته ي مهم ديگر اينکه اگر شما استامينوفن يا بروفن را براي کودک تان شروع کرديد و ظرف 3 ـ 2 روز تب يا درد او کاهش نيافت ، حتماً به پزشک مراجعه کنيد .
منبع:مجله خدايا کمکم کن،شماره 6


نسخه چاپی