موانع بازارهای فرهنگی
تجارت فرهنگی خدمات صوتی - تصویری (برنامه های تلویزیونی، فیلم‌های سینمایی و موسیقی ضبط شده ): جریان خبری ایجاد شده به واسطه روزنامه‌ها و مجلات چاپی، اخبار تلویزیونی و پوشش رخدادهای جاری در تلویزیون و خدمات سیمی خبری؛ و سرانجام روابط متقابل که به واسطه فناوری های جدید ارتباطی و اطلاعاتی نظیر جریانهای فرامرزی پیچیده و همگرایی رسانه ها از طریق اینترنت، شکل گرفته است.
 
عوامل متعددی باعث گسترش حرکت جریان‌های اطلاعاتی فرامرزی می شود، از جمله این عوامل می توان به ترکیب فزاینده فناوری های ارتباطی و اطلاعاتی بویژه رادیو، تلویزیون های ماهواره ای و اینترنت، کاهش موانع تجاری در بین کشورها و نقش شرکت‌های رسانه ای فراملی اشاره نمود. هر چند که برخی جنبه های ناملموس این تحول را نمی توان به دلار و سنت (به عنوان یک شاخص) تقلیل داد، اما کنفرانس تجارت و توسعه ملل متحد برآورده کرد که تجارت جهانی در زمینه کالا و خدمات خلاق، به لحاظ ارزش (قیمت)، تنها در طول دهه قبل (دهه ۹۰) تقریبا دو برابر شده است.
 
نیرومندترین تأثیر بالقوه ارتباطات جهان وطن در حالتی اتفاق می افتد که کالا و خدمات فرهنگی توسط شرکت‌های تولیدی چندرسانه ای موجود در کشورهای پساصنعتی غربی - خصوصا آمریکا - تولید و صادر شوند و این تولیدات به جوامع دارای ارزش‌های فرهنگی واگرا نسبت به غرب وارد شوند. شرکت‌های چند ملیتی آمریکایی و غربی بر مالکیت، تولید، بازاریابی و توزیع محصولات صوتی - تصویری و منابع اطلاعاتی خبری که به صورت گسترده در بازارهای بین المللی مبادله می شوند، تسلط دارند؛ محصولات و منابعی مانند فیلم ها، برنامه های تلویزیونی، موسیقی، ایستگاه های خبری ماهواره ای فراملی، خدمات خبری سیمی و کالا و خدمات فرهنگی مرتبط. تجارت صوتی - تصویری ایالات متحده، به عنوان صادر کننده اصلی در این بازار، طی دهه های اخیر گسترش یافته است. برای مثال، از گروههای رسانه ای عمده جهان، که بر اساس گردش مالی صوتی - تصویری رتبه بندی شده اند، ۷ تا از ۱۰ شرکت اول، در ایالات متحده قرار دارند که عبارتند از: والت دیزنی، تایم وارنر، نیوز کورپوریشن، آن. بی. سی. یونیورساله دایر کت تی وی گروپ، سی. بی. اس. کورپوریشن و ویاکوم. سایر کشورهای عمده تولید کننده شامل بریتانیا، آلمان، کانادا و فرانسه هستند که هر یک دارای بازارهای بومی بزرگ و نیز سهم عمده ای در صادرات جهانی در میان شبکه‌های شرکای تجاری هستند. صنایع صوتی - تصویری کوچکتر در کشورهای در حال توسعه، اغلب از فقدان زیر ساخت و منابع لازم برای رقابت مؤثر در حوزه تولید و فروش محصولات فرهنگی در بازار جهانی رنج می برند، هر چند که در این میان، موارد استثنایی مانند بالیوود در آسیای جنوبی، نالیوود در نیجریه و فیلم‌های داستانی مکزیکی در آمریکای لاتین وجود دارند. شرکت‌های تولید مشترک که زمانی باعث شکوفایی صنعت فیلم سازی در بسیاری از کشورها نظیر روسیه و ایتالیا گردیدند، اکنون برای جذب سرمایه گذاری کافی در تولید، توزیع و بازاریابی و همچنین جبران هزینه ها از طریق فروش خارجی، اکنون باهم در حال جدال هستند.
 
در سال های اخیر، ساختار اقتصادی و سازمانی رسانه های جمعی به عنوان یک صنعت » دگرگون شده است. این دگرگونی به واسطه مقررات زادیی و خصوصی سازی رسانه ها جمعی و خصوصی شدن خدمات رادیو - تلویزیون دولتی (که سبب افزایش شدید تعداد شبکه‌های رادیو - تلویزیونی تجاری در بسیاری از جوامع شده است) و همچنین ظهور اینترنت و فناوری های دیجیتالی چندرسانه ای رخ داده است. رقابت بیشتر در میان شبکه‌های تلویزیونی خصوصی گوناگون باعث از بین رفتن انحصارهای سنتی در بسیاری از کشورهایی گردید که دارای رادیو - تلویزیون دولتی یا عمومی بودند. در اوایل دهه ۱۹۹۰، در بسیاری از جوامع که تنها یک یا دو شبکه تلویزیونی داشتند، شبکه‌های متعددی ایجاد گردید.

مقررات زدایی رادیو - تلویزیون، حجم عظیمی از ایستگاه های تلویزیونی تجاری و خصوصی جدید را به وجود آورد که نوعا به دنبال پر کردن ساعات پخش خود با برنامه های وارداتی سرگرم کننده ارزان قیمت، تکرار مداوم بخش سریال های طنز و درام های تلویزیونی آمریکایی، فیلم‌های هالیوودی، انیمیشن، موسیقی پاپ و مسابقات تلویزیونی، همراه با پیام های بازرگانی ای بودند که ارزش‌های مصرف گرایانه را منعکس می کردند. فقدان ظرفیت با توان مالی برای تولید برنامه های بومی در کشورهای دارای بازارهای محدود محلی، تقاضا برای برنامه های تلویزیونی وارداتی (آمریکایی و غربی) را تقویت کرد. رادیو و تلویزیون عمومی نیز با توجه به دامنه متنوع گزینه هایی که در درسترس مخاطبان بود، تحت فشار فزایندهای قرار گرفتند تا خود را با این چشم انداز رسانه ای جدید تطبیق دهند و نقش خود و یارانه هایی که دریافت می کنند را توجیح کنند. علاوه بر وقوع این تحولات در حوزه پخش رادیو - تلویزیونی، شبکه‌های خبری فراملی نظیر سی. ان. ان. اینترنشنال و بی. بی. سی. ولد اکنون به طور گسترده در بسیاری از مناطق جهان قابل دسترس هستند؛ خدمات سیمی خبری آمریکایی و اروپایی - مانند رویترز، آسوشیتدپرس، و فرانس پرس - همچنان منابع اصلی اخبار بین المللی برای بسیاری از رسانه های جهان هستند؛ هالیوود همچنان تفوق خود را بر بازار بین المللی فیلم حفظ کرده است؛ مالکیت خارجی روزنامه‌ها و مجلات در دهه های اخیر افزایش یافته است. اطلاعات جدید در وب سایت ها و اینترنت سبب انتشار بیشتر اطلاعات گردیده و به گسترش نقش فرهنگی وب سایت ها و شرکت‌های نرم افزاری عمده ای (مانند مایکروسافت، گوگل و یوتیوب) کمک نموده است که غالبا در خاک ایالات متحده مستقر هستند.
 
منبع: جهانی شدن و تنوع فرهنگی، پیپا نوریس و رونالد اینگلهارت، ترجمه: عبدالله فاضلی و ساجده علامه،صص46-43، چاپ و نشر سپیدان، تهران، چاپ اول، ۱۳۹۵
نسخه چاپی